Yaz Karakterizasyon Verilerinin Atık Türlerine Göre Değerlendirilmes

Kağıt-Karton

Yüksek gelirli bölgelerdeki kağıt-karton atıklarının oranının yüksek olmasının sebebi okuma yazma alışkanlıkları olarak gösterilebilir, bu yüzdenin düşük gelirli ve orta gelirli da daha düşük olduğu görülmektedir. Kağıt karton oranının kış mevsimine göre daha düşük olmasının sebebi yazın insanların evlerinin dışında vakit geçirmesi olabilir. Tüm veriler göz önüne alındığında atıkların içerisindeki kağıt-karton bileşeninin ağırlıklı ortalama yüzdesi %2,97 olarak bulunmuştur ve özellikle yüksek gelirli kısımlarında kağıt-karton atıkların kaynağında ayrı olarak toplanılması gerekliliğini göstermektedir.

Cam

Karakterizasyon çalışmaları sonucunda atıkların içerisinde bulunan cam oranı %7,06 olarak bulunmuştur. Yaz mevsiminde kış mevsimine oranla cam oranının yüksek çıkmasının nedeni yazın soğuk içeceklerin çok tüketilmesidir. Gelir seviyesine göre yüksek ve düşük bölgelerindeki cam oranında istatistiksel olarak önemli bir farkın olmadığı belirlenmiştir. Genel olarak orta gelirli ve meydanlarda bulunan yeme içme yerlerinin sıklığından dolayı cam malzemeden imal edilmiş ambalaj tüketimi daha fazladır denebilir. Hafta sonu cam tüketiminin hafta içine oranla fazla olma sebebi de insanların dışarıda yemek yeme alışkanlıklarının sonucudur. Tüm gelir seviyelerine göre değerlendirme yapıldığında; özellikle cam muhtevasının yüksek bulunduğu bölgelerde cam atık kumbara sayılarının arttırılması gerektiği ifade edilebilir.

PET

Yaz mevsiminde İstanbul’daki katı atıkların PET içeriği ortalaması, yapılan karakterizasyon çalışması sonucunda %0,85 olarak tespit edilmiştir. Genel olarak yüksek gelir bölgelerinde PET içeriği yüzdesinin diğer bölgelere oranla yüksek olduğu görülmektedir. Bu verilerden sokak toplayıcılarının yüksek gelir bölgesindeki PET’lere daha az teveccüh ettiği sonucuna varılabilir.

71

Poşet

Atık bileşenleri içerisindeki ortalama poşet yüzdesi %5,4 olarak tespit edilmiştir. Düşük gelir ve yüksek gelir bölgelerinde değerler birbirine yakın seyrederken, orta gelirli bölgesinde bu oran daha düşüktür. Bunun sebebi ise ticarethaneler poşetleri müşteri odaklı kullanmaları ve atık poşeti olarak kullanım yaparken poşetleri tasarruflu kullanmaya dikkat ederler ve sokak toplayıcıları markerlerden ve lokantalardan bu ürünleri daha sık toplamaları denebilir.

Plastik

Karakterizasyon çalışmaları ile yaz döneminde atıkların içerisindeki plastik oranı ortalama %2,15 olarak tespit edilmiştir. Plastik miktarının yüksek olmadığı düşük gelirli bölgelerde sokak toplayıcılarının yoğun olarak çalıştığı ve plastiklerin yüksek gelir grubunda yüksek olma nedeni ise gıdalarını düşük gelirli gruba nazaran daha fazla ambalaj halinde almalarıdır.

Metal

Atık bileşenleri içerisindeki metal içeriği yaz ortalama %0,65 olarak tespit edilmiştir. Düşük gelir seviyesinde ortalamanın üzerinde belirgin bir metal içeriği görülmezken, yüksek gelir seviyesinde ortalama metal yüzdesi verileri incelendiğinde orta gelirli bölgesinin yüzdesi ile hemen hemen aynıdır.

Organik (Biyobozunur) Atık

Organik atıklar, toplam atık içerisindeki en yüksek yüzdeye sahip olup, ağırlıklı ortalama yüzdesi %48,45 olarak belirlenmiştir. Yaz mevsimi çalışmaları ve kış mevsimi çalışmaları sonucunda organik atık miktarının çok değişmediği anlaşılmıştır. Bu karakterizasyon bileşeninin orta gelirliden gelen atıklarda daha yüksek bir yüzdeyle temsil edildiği, diğer taraftan yüksek gelirli bölgelerinde ise daha düşük olduğu görülmektedir. Bunun sebebi orta gelirli bölgelerde lokantalarda arta kalan yemek atıklarının fazla olması, yüksek gelirli bölgelerde ise hanede çalışan sayısının fazla olmasından dolayı evde yemek yapma alışkanlıklarının düşük olması olabilir.

Elektrik-Elektronik Atık

Karakterizasyon çalışmasında elektrik-elektronik atıkların toplam atığa oranı %0,12 olarak belirlenmiştir. Sonuçlar değerlendirildiğinde, yüzdelerin çok düşük olması

72

sebebiyle kesin bir yargıda bulunmak mümkün olmamakla birlikte, elektrik-elektronik atık miktarının gelir seviyesine göre belirgin bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir.

Tehlikeli Atık

Atık bileşenleri içerisindeki tehlikeli atık yüzdesi %0,93 olarak belirlenmiştir. Tehlikeli atık yüzdesinin genel olarak eğitim seviyesi ile ters orantılı artış gösterdiği gözlemlenmektedir. Düşük bölgelerdeki bir sebepte tehlikeli atıkların kaynakta ayrı toplanarak bertarafa gönderilmesi olabilir.

Kompozit

Kompozit atıklarının, toplam atık içerisindeki yüzdesi %0,6 olarak belirlenmiştir. Bu bileşenin, gelir seviyesi orta gelirli ve yüksek bölgelerinde önemli oranda değişmediği, düşük gelirli bölgelerde nispi yüksek olduğu görülmüştür.

Tekstil

Karakterizasyon çalışmasında, yaz karakterizasyonunda İstanbul genelindeki atıkların tekstil oranı ortalama %5,42 olarak belirlenmiştir. Hafta içi oluşan tekstil atıklarının hafta sonu oluşan tekstil atıklarından bu oranda yüksek olmasının sebebi tekstil imalat firmalarının hafta sonu çalışmaması olarak değerlendirilebilir.

Çocuk Bezi

Karakterizasyon çalışmasında, yaz karakterizasyonunda Esenler genelindeki atıkların içerisindeki çocuk bezi oranı %7,02’dir. Çocuk bezi kullanımı her gelir grubu içinde yaygın şekilde görünmektedir. Yüksek gelirli bölgelerde az olmasının nedeni düşük gelirli bölgelerde çocuk yapma olasılığının daha yüksek olması gösterilebilir.

Elektrik-Elektronik Atık

Sonuçlar değerlendirildiğinde, yüzdelerin çok düşük olması sebebiyle kesin bir yargıda bulunmak mümkün değildir.

Diğer Yanabilir

Diğer yanabilir atık yüzdesi yapılan karakterizasyon sonucunda %16,92 olarak belirlenmiştir. Yüksek ve düşük gelirli bölgelerde yapılan gruplandırmada önemli bir fark göstermediği belirlenmiştir. Orta gelirli bölgesinde diğer bölgelere göre düşük çıkmasının sebebi kış mevsiminin aksine sokak toplayıcılarının yaz mevsiminde daha aktif

73

çalışmasından dolayı kullanıma uygun olan bu grup malzemelerini kaynağında ayrıştırması olabilir.

Diğer Yanmayan

Karakterizasyon çalışmaları sonucunda atıkların içerisinde bulunan diğer yanmayan atıkların oranı %1,45 olarak belirlenmiştir.