3. MAK NE LE DEKUPE OYMA YAPMA
3.2. Kesme lemi
3.2.3. Yatay Freze Makinesi
Yüzey ve kenar ekillendirme modülünde yatay ve dikey freze makineleri hakk nda detayl bilgiye sahip olmu tunuz, burada bu makinelerde uygun kesiciler kullanarak dekupe oyma yapmay ö reneceksiniz.
Yatay Freze Makinesinde Dekupe Oyma
Freze makineleri içinde dekupe oyma yapmaya en uygun makine dikey freze makinesidir, ancak dikey freze makinesi bulunmayan atölyeler varsa yatay freze makinesi ile de dekupe oyma yapabilirler.
Öncelikle bir motif belirleyiniz, belirledi iniz motife göre kal p parças n haz rlay n z, bu i lemleri daha önceki faaliyetlerde ö renmi tiniz.
Haz rlad n z kal ba i lem yapaca n z parçay (örne in 18mm MDF) güvenli bir ekilde kal p kö elerinden çivi ile tutturunuz (Resim 3.20). Uygun mile yapmak istedi imiz ekle göre b çak ve deveboynuna uygun k lavuz pimini tak n z (Resim 3.21).
Resim 3. 20: Kal p ve i parças Resim 3. 21: Mil ve b çak
Makineyi ve parçay haz rlad ktan sonra makinenin yan k sm nda bulunan pedal yard m yla deveboynuna ba l k lavuz pimini kald r n z ve i parças n b ça n üzerine yerle tiriniz (Resim 3.22). Makineyi çal t r n z ve ekli kal ba göre k lavuz pimine dayayarak i leyiniz (Resim 3.23).
Resim 3. 22: parças n n yerle tirilmesi Resim 3. 23: parças n n i lenmesi Yatay freze makinesinde b çak altta, k lavuz pimi üstte, dikey freze makinesinde ise b çak üstte k lavuz pimi altta çal r. Daha sonra parçay döndürerek yap lan çal may
Resim 3. 24–3.25: parças n n i lenmesi ve kontrolü
Dikey Freze Makinesinde Dekupe Oyma
Dikey freze makinesinde, kal p yap m ndaki prensiplere uyularak yap lan kal plarla çok de i ik ekillerin de i ik malzemelere i lenmesi mümkündür. Bunun için i imize uygun bir kesici ve kesiciye uygun k lavuz pimi seçerek rahatl kla dekupe oyma yapabiliriz (Resim 3.24-3.25).
Resim 3. 24-3.25: Dikey freze makinesinde yap labilen i ler
Uygulama faaliyetinde dikey freze makinesi ile dekupe oyma uygulamas yapacak ve de i ik kal plar kullanarak de i ik motifler ç kar labildi ini göreceksiniz.
A a daki resimde (Resim 3.26) görülen kal p ile (Resim 3.27) da görülen ekil olu turulabilir.
Resim 3. 26: Kal p Resim 3. 27: Kal p ile i parças n n i lenmesi
Buna benzer özellikle mdf kapak yüzeylerinin i lenmesi dikey freze makinesinde en çok uygulanan yoldur (Resim 3.28-3.29).
Resim 3. 28: Resim 3.29:
Özellikle dekoratif amaçl ve genellikle MDF, kontrapak malzemelerinden merdiven (Resim 3.30) ve balkon korkuluklar (Resim 3.31) yap lmaktad r.
Resim 3. 31: Balkon korkulu u
UYGULAMA FAAL YET
Dikey freze makinesinde dekupe oyma uygulamas yap n z.
lem Basamaklar Öneriler
lenecek parçay belirleyiniz.
lenecek parça kontraplak veya mdf olabilir
Kullanaca n z kal b n sa laml n , hassasl n , güvenirli ini kontrol ediniz.
Kal b n, kal p yap m prensiplerine uygunlu unu kontrol ediniz.
UYGULAMA FAAL YET
Uygun k lavuz pimi ve kesiciyi güvenle makineye ba lay n z.
Kesicilerin daima keskin ve bilenmi olmas na dikkat ediniz.
Kesici ve k lavuz piminin parçaya göre ayar n yap n z.
Ayarlarda makinenin derinlik ayar kolu ile derinlik ayar çubu undan faydalan n z.
Kal b k lavuz pimine takarak çal maya ba lay n z. Makine güvenlik
Çal man z kal ba göre devam ettiriniz.
Daima dikkatli çal n z.
Her parçay s ra ile i leyiniz.
Makine tablas ve parça üzerinde biriken tala lar temizleyiniz.
Ayn kal b kullanarak de i ik malzemeleri i leyebiliriz.
Kal ba güvenli tutturunuz.
18mm mdf malzemesini istedi imiz derinlikte i leyebiliriz.
Makinede çal ma kurallar na uyunuz.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Bu faaliyet kapsam nda kazand n z bilgileri, a a daki sorular cevapland rarak de erlendiriniz.
Çoktan Seçmeli Sorular
1. Karma k ve dar e meçlerin kesilmesinde, özellikle ince plakalar n içten veya d tan kesilerek ekillendirilmesinde, modellikte ve kakma süsleme yap m nda kullan lan makineye ne ad verilir?
A) Dikey freze makinesi B) Yatay freze makinesi C) Dekupaj makinesi D) Al t rma makinesi
2. A a dakilerden hangisi dekupaj makinesinin parçalar ndan biri de ildir?
A) Alt yatak B) K lavuz düzeni C) Siper
D) Kay ve kasnaklar
3. A a daki makinelerden hangisinde dekupe oyma yap lamaz?
A) Dikey freze makinesi B) Yatay freze makinesi C) Dekupaj makinesi D) Daire testere makinesi
4. Dekupaj makinesinde kesilebilecek en fazla parça kal nl kaç cm’dir?
A) 5 cm B) 4 cm C) 3 cm D) 2 cm
5. A a dakilerden hangisi dekupaj makinesinde kesilmesi uygun olmayan malzemedir?
A) Mika
B) Bak r C) Alüminyum
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Do ru-Yanl Test Sorular
Bu faaliyet kapsam nda hangi bilgileri kazand n z belirleyebilmeniz için bir k sm do ru, bir k sm yanl cümleler verilmi tir. Cümle do ru ise ba ndaki parantezin içerisine D, yanl ise Y harfini koyunuz.
1. ( ) Dekupaj makinesinde a açtan ba ka, plastik, kauçuk, yumu ak metal gibi gereçleri kesmekte mümkündür.
2. ( ) Alt yatak, testere lamas n üstten ba lamaya ve bir silindir içinde yayl olarak gerdirmeye yarar.
3. ( ) Kademeli V kasnaklar yard m yla makineyi de i ik kesme h zlar nda ayarlamak mümkündür.
4. ( ) Testere lamas ile gövdenin iç yüzeyi aras ndaki yatay ölçü(45-60cm) dir.
5. ( )Testere lamas testerenin düzgün bir ekilde çal mas n ve i parças n n bast r lmas n sa lar.
De erlendirme
Cevaplar n z cevap anahtar yla kar la t r n z ve do ru cevap say n z belirleyerek kendinizi de erlendiriniz. Yanl cevaplad n z konularla ilgili konuyu tekrarlay n z.
Ba ar l ysan z bir sonraki bölüme geçiniz.
Uygulamal Test
Dikey freze makinesinde dekupe oyma i lemlerini yap n z. Yapt n z uygulamay a a daki kriterlere göre kontrol ediniz.
Aç klama: A a da listelenen davran lar , kendinizde gözleyemediyseniz Hay r, gözlediyseniz Evet eklinde kar s ndaki kutucu a (X) le i aretleyiniz.
De erlendirme Kriterleri Evet Hay r
1 K l testere ile kesim yap labilecek malzeme seçimine dikkat ettiniz mi?
2 Motifin nas l olaca n tespit ettiniz mi?
3 Markalama metodunu belirlediniz mi?
4 Uygun markalamay yapt n z m ?
5 Kesip bo alt lacak yerleri uygun matkap ucu ile deldiniz mi?
6 Malzemeye uygun testere ucunu belirlediniz mi?
7 Oyma sehpas n rahat çal abilece iniz bir yere ba lad n z m ?
8 Testere lamas n uygun gerginlikte s kt n z m ? 9 Kesim için gerekli ayd nl k ortam sa lad n z m ? 10 Farekuyru u testereye uygun i belirlediniz mi?
11 Markalama yap p delik delerek farekuyru u testere ile kesim yapt n z m ?
MODÜL DE ERLEND RME
Modül De erlendirme (Yeterlik Ölçme)
Uygulama: Oyma kal b haz rlayarak elde ve makinede dekupe oyma yap n z.
Aç klama: A a da listelenen davran lardan kazand davran lar de er ölçe ine göre de erlendiriniz.
De erlendirme Ölçe i Evet Hay r
1-Faaliyet Ön Haz rl
A.Çal ma ortam n faaliyete haz r duruma getirdiniz mi?
B.Kullan lacak araç gereci uygun olarak seçtiniz mi?
C.Kullanacak malzemelerin sa laml n kontrol ettiniz mi?
2- Güvenli i
A.Çal ma ortam nda yeterli güvenlik tedbiri ald n z m ? B.Çal ma esnas nda olabilecek yaralanmalara tedbir ald n z m ?
C.Çal rken uygun kal b kulland n z m ?
D.Kullan lan araç, gereçleri i lem sonunda kald rd n z m ? E. önlü ü giydiniz mi ?
3.Elde dekupe oyma i leminin yap lmas A. Kesime uygun malzemeyi tespit ettiniz mi?
B.Uygun motifi belirlediniz mi?
C.Markalama metodunu belirlediniz mi?
D.Motifi markalad n z m ?
E.K l testere kolunu ve k l testereyi haz rlad n z m ? F.Oyma sehpas n uygun yere ba lad n z m ?
MODÜL DE ERLEND RME
deldiniz mi?
H. parças n markalad n z yerlerden kestiniz mi?
4.Oyma kal b haz rlama i leminin yap lmas
A Oyma kal b yapmaya uygun malzemeyi haz rlad n z m ? B. Motifi markalad n z m ?
C. Kal p yap m na uygun ç talar haz rlad n z m ? D. Ç talar markalad n z yerlere çakt n z m ? E. Kal b n güvenli oldu unu kontrol ettiniz mi?
5.Makinede dekupe oyma i leminin yap lmas A. Kesime uygun malzemeyi tespit ettiniz mi?
B.Uygun motifi belirlediniz mi?
C.Markalama metodunu belirlediniz mi?
D. Yatay freze makinesini haz rlad n z m ? E. Dikey freze makinesini haz rlad n z m ?
F. Uygun b çak ve k lavuz pimlerini tespit ettiniz mi?
De erlendirme
Cevaplar n z kontrol ederek kendinizi de erlendiriniz, “HAYIR” yan tlar n z var ise hay r yan tlar n zla ilgili ö renme faaliyetlerini tekrarlay n z. Tamam “EVET” ise bir sonraki modüle geçiniz.
CEVAP ANAHTARLARI
Ö RENME FAAL YET –1 CEVAP ANAHTARI ÇOKTAN SEÇMEL TEST
Ö RENME FAAL YET –1 CEVAP ANAHTARI DO RU YANLI TEST
Ö RENME FAAL YET –2 CEVAP ANAHTARI ÇOKTAN SEÇMEL TEST
Ö RENME FAAL YET –2 CEVAP ANAHTARI
DO RU YANLI TEST
Ö RENME FAAL YET –3 CEVAP ANAHTARI
Ö RENME FAAL YET –3 CEVAP ANAHTARI DO RU YANLI TEST
Ah ap posta modülü, faaliyetleri ve çal malar sonunda kazand n z davran lar n de erlendirilmesi için ö retmeniniz size ölçme arac uygulayacakt r. Bu de erlendirme sonucuna göre bir sonraki modüle geçebilirsiniz.
Dekupe oyma modülünün bitiminde de erlendirmesi için ö retmeninizle ileti im kurunuz.
KAYNAKÇA
KALENDER, Gökhan, Ders notlar , Ankara, 2006. (Yay mlanm )
AFYONLU, A. Safa. A aç i leri tak m ve makine bilgisi, Milli E itim Bas mevi, stanbul 2002.
www.answers.com
www.toolsforworkingwood.com www. toreci.com.tr