Yararlanılan Kaynaklar

İslam kültürünün geniş birikimini Münferice kasidesi şerhi içinde eriterek ve bütünleştirerek sunmuş olan Ankaravî, kendisinin sadece ilmi düzeyini değil, bir şarih olarak yorumculuk gücünü ortaya koymaktadır.

Ankaravî, özellikle açıkladığı konu ile ilgili zamanına kadar verilmiş önemli dini-tasavvufî konulu eserlerinin en seçkin örneklerini okura sunmaktadır. Bu nedenle eseri sadece basit bir şerh olarak algılamak yalnış olur. Aslında onun tarafından telif edilip çalışmamıza neden olan bu eserin çok geniş bir din-tasavvuf ansiklopedisi mahiyyetinde olduğunu söylemek mümkündür.

İsmâil Ankaravî‟nin Hikem-i Münderice fî Şerhi‟l-Münferice isimli kaside-i Münferice şerhinde kullandığı eserleri şu şekilde gruplandırabiliriz:

3.2.3.1. Tasavvufî eserler:

3.2.3.1.1. Tasavvufî mensûr eserler:

1. et-Taaruf li-Mezhebi Ehli't-Tasavvuf: Ebû Bekr Muhammed b.

İbrâhim el-Buhârî Kelabâzî (380/990)‟nin eseridir.

2. Kûtü’l-Kulûb fî Muâmeleti’l-Mahbûb ve Vasfı Tarîki’l-Mürîd ilâ Makâmâti’t-Tevhîd: Ebû Tâlib el-Mekkî (386/996)‟nin eseridir

3. er-Risâletü’l-Kuşeyriyye: Ebü'l-Kasım Zeynülislâm Abdülkerîm b. Hevâzin Kuşeyrî ( 465/1072)‟nin eseridir.

4. Menâzilü’s-Sâirîn: Abdullâh el-Ansârî el-Herevî (481/1089)‟nin eseridir.

5. Sad Meydân: Abdullâh el-Ansârî el-Herevî‟nin Farsça bir risalesidir.

6. Avârifü’l-Ma’ârif (el-Avârif): Ebû Hafs Şihâbüddîn Ömer es-Sühreverdî (632/1234)‟ye aittir.

7. el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye: Muhyiddînİbnü‟l-Arabî (638/1240)‟nin eseridir.

8. et-Tedbîrâtu’l- İlâhiyye (Tedbirat- ı İlahiyye): yine İbnü‟l-Arabî‟nin eseridir.

9. Şerhü Esmâillâhi’l-Hüsnâ: Sadrüddîn el-Konevî (673/1274)‟ye aittir.

10. Terceme-i el-Avârif: Abdurrahman Buzguş (716/1316)‟un Farsça eseridir.

11. Şerhü’l-Hikem Li İbni Atâillâh es-Sikenderî ( şerh en-Nefzî alâ Metni’s-Sikenderî: Abû Abdillâh Muhammed b. İbrâhîm b.

Abbâd en-Nefzî (792/1390)‟nin eseridir.

12. Faslü’l-Hitab: Hace Ebü'l-Feth Celaleddin Muhammed Parsa b. Muhammed Muhammed Parsa ( 822/1420)‟nın Farsça bir eseridir.

13. Şerhu Dîvâni Alî İbn Ebî Tâlib (Fevâtihu’l-Esrâr, Kitâbu’l-Fevâtih): Hüseyin el-Meybûdî ( 909/1503)‟nin eseridir.

3.2.3.1.2. Tasavvufî manzûm eserler

Ankaravî‟nin tasavvufı mensur eserler yanında kullandığı manzum eserler ve müellifleri şunlardır:

14. Dîvânü Alî bin Ebî Tâlib: eser Hazret-i Alî (40/661)‟ye isnat edilmektedir.

15. Dîvân: Hallâc-ı Mansûr (309/922)‟a aittir.

16. Mahzen-i Esrâr: Nizâmî (540/1145)‟nin manzum eseridir.

17. Mesnevî-i Manevî: Mevlânâ Celâleddîn er-Rûmî (628/1231)‟nin eseridir.

18. Kasîdetü’Tâiyye: İbnü‟l-Fâriz (632/1235)‟in eseridir.

19. Kasidetü’l-Cîmiyye: İbnü‟l-Fâriz‟e aittir.

20. Dîvân: Muhyiddîn İbnü‟l-Arabî (638/1240)‟ye aittir.

21. Dîvân-ı Gazeliyyât: Hâfiz-i Şîrâzî (792/1390)‟nin Farsça olarak manzum eseridir.

3.2.3.2.Tefsîr kitapları:

22. Letâifü’l-İşârât: Ebu‟l-Kâsim el-Kuşeyrî (4761072)‟nin eseridir.

23. Tefsîrü’l-Kur’ân: er-Râgıb el-Isfahânî (503/1109)‟nin eseridir.

24. el-Keşşaf an Hakâiki Gavamizi’t-Tenzil ve Uyuni’l-Ekavil fî Vucühi’t-Te’vil: Ebü'l-Kasım Carullâh Mahmud b. Ömer b.

Muhammed ez-Zemahşerî (538/1143)‟ye aittir.

25. Şerhu Te'vilâti'l-Mâtürîdî: Ebû Bekr Alâüddin Muhammed b.

Ahmed b. Ebî Ahmed Semerkandî (539/1144)‟nin tefsiridir.

26. Mecmaü'l-Beyân fî Tefsiri'l-Kur'ân: Ebû Ali Eminüddin Fazl b. Hasan b. Fazl Tabersî ( 548/1153)‟nin tefsiridir.

27. Mefâtîhü’l-Gayb veya et-Tefsîrü’l-Kebîr: Fahreddîn er-Râzî (606/1210)‟nin eseridir.

28. Bahru’l-Hakâ’ik ve’l-Me’ânî fî Tefsîri’s-Seb’i’l-Mesânî:

Necmüddîn-i Dâye er-Râzî (654/1256)‟nin eseridir.

29. Envârü’t-Tenzil ve Esrarü’t-Tevîl: el-Kâdî el-Beydâvî (685/1288)‟nin eseridir.

30. Tefsirü'n-Nesefi : Medârikü't-Tenzîl ve Hakaikü't-Te'vîl:

Ebü'l-Berekat Hafızüddin Abdullah b. Ahmed b.

Mahmûd Nesefî ( 710/1310)‟ye aittir.

31. Necmü'I'kırân fi Te'vîlâti'l-Kurbân: Alaüddevle es-Simnânî, Ebü'l-Mekârim Rüknüddîn Ahmed b. Muhammed es-Simnânî (736/1336)‟nin tefsiridir.

32. et-Teshîl li-Ulumi't-Tenzîl: Ebü'l-Kâsım Muhammed b.

Ahmed b. Muhammed el-Kelbi İbn Cüzey (741/1340)‟in tefsiridir.

33. Garâibü'l-Kur'ân ve Regâibü'l-Furkân: Nizameddîn el-A'rec Hasan b. Muhammed Nizameddin en-Nîsaburî (850/1446)‟nin eseridir.

34. Cevâhirü’t-Tefsîr li Tuhfeti’l-Emîr ya da Tefsîr-i Kâşifî : Hüseyin Vâiz el-Kâşifî (910/1504)‟nin Farsça tefsiridir.

35. İrşâdü’l-Akli’s-Selîm ilâ Menâzili’l-Kur’âni’l-Kerîm:

Ebussuûd Efendî (982/1574)‟nin tefsiridir.

3.2.3.3. Hadîs kitapları:

36. el-Müsned: Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybanî Ahmed b. Hanbel ( 241/855)‟nin eseridir.

37. Sahîhü’l-Buhârî: Buhârî (256/870)‟nin eseridir 38. Sahîhü Müslim: Müslim (261/874)‟in eseridir.

39. Sünen: İbn Mâce (273/886)‟nin eseridir.

40. Câmiu’s-Sahîh: Tirmizî (279/892)‟nin eseridir.

41. Nevâdirü'l-Usul fî Ma'rifeti Ehâdîsi'r-Resûl: Ebû Abdullah Muhammed b. Ali b. Hasan Hakîm et-Tirmizî (320/932)‟ye aittir.

42. el-Mu’cemü’l-Kebîr: Taberânî (390/971)‟nin eseridir.

43. es-Sünenü’l-Kübrâ: el-Beyhakî (458/1066)‟nin eseridir.

44. Firdevsi'l-Ahbar bi Me'suri'l-Hitab el-Muharrec ala Kitabi'ş-Şihab: Ebû Şüca Şiruye b. Şehredar b. Şiruye ed-Deylemi Deylemi ( 509/1115)‟nin eseridir.

45. Şerhü's-Sünne : Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b.

Mesud Begavî (516/1122)‟nin eseridir.

46. Meşârıkü’l-Envâr alâ sıhâhi’l-Âsâr: Kâdî ebü‟l-Fadl İyâz(544/1149)‟ın eseridir.

47. Şerhü’l-Mesâbîh: Abdürrahîm b. Muhemmed b. Mehdî el-Halhâlî (13. yüzyıl)‟nin eseridir.

48. Şerhu't-Tibi ala Mişkati'l-Mesabih ya da el-Kaşif an Hakaiki's-Sünen: Şerefeddin Hüseyin b. Muhammed b.

Abdullah Tibi (743/1342)‟nin eseridir.

49. Mebarikü'l-Ezhar fî Şerhi Meşâriki'l-Envâr ya da şerhü’l-Meşârik : İzzeddin Abdüllatif b. Abdülazîz b. Emineddin İbn Melek (801/1398)‟in eseridir.

50. Nüzhetü'n-Nazar Şerhi Nuhbeti'l-Fiker fî Mustalahi Ehli'l-Eser: Ebü'l-Fazl Şehabeddin Ahmed İbn Hacer el-Askalanî (852/1449)‟nin eseridir.

51. el-Camiü's-Sagîr : Ebü'l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr Suyutî ( 911/1505)‟nin eseridir.

52. Şerh-i Hadîs-i Erbaîn: İmâm-ı Hâtibî (??)‟nin farsça olarak yazdığı bir eserdir.

3.2.3.4. Siret kitapları:

53. el-İstî'âb fi Ma'rifeti'l-Ashâb: İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah en-Nemerî el-Kurtubî (463/1071)‟nin eseridir.

3.2.3.5.Fıkıh kitapları:

54. Ravzatü't-Tâlibîn: Ebû Zekeriyyâ Muhyiddin Yahyâ b. Şeref b. Muri Nevevî ( 676/1277)‟nin eseridir.

3.2.3.6. Belagat kitapları:

55. Nehcü’l-Belâğa: eş-Şerîf er-Radî (406/1015)‟nin eseridir.

3.2.3.7.Felsefe kelâm ve akaid‟e ait kitaplar:

56. eş-Şerî’a: Ebû Bekr Muhammed b. Hüseyin b. Abdullah el-Bağdadi el-Âcurrî (360/970)‟nin eseridir.

57. İhyâü Ulûmi’d-Dîn: Gazâlî (505/1111)‟nin eseridir.

58. Şerhu el-Esmai'l-Hüsna: Sadreddin Muhammed b. İshâk b.

Muhammed Sadreddin Konevi ( 672/1273)‟nin eseridir.

59. Risâle-i Akliyye: Alî b. Şihâbüddîn el-Hemedânî (786/1384)‟nin Farsça bir eseridir.

3.2.3.8. Lügat kitapları:

60. Kitâbü'l-Hayevân: Ebû Osman Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kinanî el-Leysî el-Câhiz ( 255/869)‟in eseridir.

61. es-Sıhâh Tacü’l-Luga ve Sıhâhi’l-Arabiyye veya es-Sıhâh fi’l-Luga: Ebû Nasr İsmail b. Hammad Cevherî (400/1009)‟nin eseridir.

3.2.3.9.Terimler sözlükleri:

62. Istılâhâtü’s-Sûfiyye: Abdürrazzâk el-Kâşî (730/1330)‟nin eseridir.

63. et-Ta'rifât: Ebü'l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b.

Ali Cürcânî (816/1413)‟ye aittir.

3.2.3.10. Dil bilgisi (nahiv ve sarf) kitapları:

64. el-Fevâidü'z-Ziyâiyye veya Molla Câmi ale'l-Kâfiye: Ebü'l-Berekat Nureddin Abdurrahman b. Ahmed b. Muhammed Câmi ( 898/1492).

3.2.3.11. Başvuru Kaynağı Olarak İşaret Edilen Eserler:

Ankaravî zikredilen kaynaklar kullanmakla kalmamış. Bazı konular için kendisine ait başvuru kaynaklara işaret etmiş. Bu kaynaklar şunlardır:

65. Minhâcu'l-Fukarâ.

66. Miftâhu’l-Belâga ve Misbâhu’l-Fesâhe.

67. Fütûhât-ı ‘Ayniyye.