Yapının Mevcut Durumunun İncelenmesi

Konya Lisesi tarihi binası bodrum, zemin ve iki normal kattan oluşan, 1889 yılında

Mimar Muzaffer tarafından 2. Abdühamid Dönemi ‘nde yapılmış bir yığma yapıdır. Bu çok

eski yapıya ait herhangi bir kat planı ya da yapım projesinin bulunmaması nedeniyle ilk olarak

çalışmaya yapıya ait kat planlarının çıkarılmasıyla başlanmıştır. Şerit ve lazer metrelerin

yardımıyla ölçüler alınıp bilgisayar ortamında işlenmiştir. Bu kat planları Bölüm 3.5 ‘de

verilmiştir.

Kat planları oluşturulurken düşey taşıyıcı sistemi teşkil eden bazı yığma duvarların

düşeyde süreksiz olduğu ve duvar kalınlıklarının her katta farklılık gösterdiği görülmüştür.

Aynı zamanda bu duvarlar aynı kat içerisinde simetrik dağılım da göstermemektedir. Binanın

zamanla kullanım amacının değişmesi ile yatakhane, yemekhane ya da hamam olarak kullanılan

bazı bölümlerin sınıf ya da tuvalet haline getirilmesi için yapıya sonradan ilave edilen duvarlar

da mevcuttur. Analizin en doğru sonucu verebilmesi için sonradan eklenen briket duvarlar da

modelleme aşamasında ETABS v17 (2017) sonlu eleman programına işlenmiştir. Şekil 4.1.1

‘de sonradan sınıfı bölmek için yapıya ilave edilen herhangi bir briket duvar örneği

görülmektedir.

44

Şekil 4.1.1 : Sonradan İlave Edilen Briket Duvar Örneği.

Yapının bodrum katında bulunan yaklaşık 2 yıl önce tadilatı yapılan tuvaletin, en az 5

yıl kilitli kaldığı ve bu süre içerisinde su tesisatının temele su sızdırdığı bilgisi okul idaresi

tarafından öğrenilmiştir. Tadilatı yapılan tuvaletin en son hali Şekil 4.1.2 ‘de verilmiştir.

Yapılan tadilat işlemi ile fayansla kapatılan duvarlar üzerinde mevcut bulunabilecek olan

çatlaklar tespit edilememiştir.

Okul binasının iki yanında bulunan simetrik merdiven boşluklarındaki duvarlarda

pencere kemerlerinin üst noktasında oturma kaynaklı olabileceği düşünülen çatlaklar, röleve

çıkarımı esnasında tespit edilmiştir. Bu temel oturmasına bodrum kattaki su tesisatında

meydana gelen sızıntının neden olabileceği düşünülmüştür. Gözlenen bu çatlaklar üst katlara

çıkıldıkça daha belirgin hale gelmiştir. Şekil 4.1.3 ve Şekil 4.1.4 ‘de sırasıyla merdiven boşluğu

olan bölümün binadaki yeri ve bulunan çatlaklara ait fotoğraflar verilmiştir.

Şekil 4.1.3 : Binada İki Tarafta Bulunan Simetrik Merdiven Boşlukları.

46

(b) (c)

Şekil 4.1.4 : Merdiven Boşluklarındaki Pencerelerin Kemerlerindeki Oturma Çatlakları (a, b, c).

İncelenen tarihi yapıda mevcut çatlakların tespit ve teşhisi yapıldıktan sonra yapıdaki

taşıyıcı sistem elemanlarında kullanılan malzemelerin gözlemlenmesi aşamasına geçilmiştir.

Bunun yapılabilmesi için Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Dekanlığı ‘nın talebi ile Konya Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından verilen izin

çerçevesinde ve izin veren kurumun gözetiminde Konya Gazi Lisesi tarihi binasının bodrum

kat, zemin kat ve dış cephe duvarı olmak üzere 3 farklı noktasında sıva kaldırma uygulaması

yapılmıştır. Bu uygulama yapıya minimum tahribat verecek şekilde taşıyıcı duvarlara hasar

verilmeden gerçekleştirilmiştir. Sıvası kaldırılan bölgeler, İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından

görevlendirilen teknik elemanın talimatı ile sonradan çimento harcı ile tekrar sıvanarak tamir

edilmiştir. Alınan izin belgeleri Ek-1 ‘de verilmiştir.

Bu sıva kaldırma işlemi ile taşıyıcı duvarlar imal edilirken kullanılan malzemelerin

gözle tespiti yapılmıştır. İncelenen noktaların ilki bodrum katta olup kısa doğrultudaki bir

bölme duvardır. Duvar malzemesi moloz taş ve dolu ot tuğlası olarak tespit edilmiştir ve Şekil

4.1.5 ‘de verilmiştir. Şekil 4.1.6 ‘da bu incelemenin yapıldığı odanın girişindeki kemerli kapının

etrafında kendisinde sıvası dökülen bölgede kemeri taşıyan duvarların moloz taştan oluştuğu

görülmektedir.

(a) (b)

Şekil 4.1.5 : Bodrum Katta Yapılan Sıva Kaldırma Uygulaması ile Malzeme Tespit İşlemi, a)Yakın Görünüm, b)Duvarın Geniş Görünümü.

48

Sıva kaldırma uygulamasının yapıldığı ikinci nokta yapının en üst katındaki mescit

olarak kullanılan odadır. Şekil 4.1.7 ‘de görüldüğü gibi tespit edilen malzemeler, bodrum katın

bölücü duvarında olduğu gibi moloz taş ve dolu ot tuğlasıdır. Burada moloz taşın duvarın ilk

imali sırasında kullanıldığı, dolu ot tuğlasının ise duvardaki mevcut kapı boşluğunun sonradan

doldurulması için kullanıldığı tahmin edilmektedir.

(a) (b)

Şekil 4.1.7 : İkinci Katta Yapılan Sıva Kaldırma Uygulaması ile Malzeme Tespit İşlemi, a)Uygulama, b)Duvarın Görünümü.

Yapılan sıva kaldırma işlemlerinin ardından yapının rölevesi çıkarılırken ve mevcut

çatlaklar incelenirken tespit edilen, genellikle yapının dış cephesinde bulunan kendiliğinden

sıvası dökülmüş noktalara rastlanmıştır. Yapının arka cephesinde , bodrum kat hizasında

bulunan kendiliğinden sıvası dökülmüş bir duvarda daha malzeme tespit işlemi yapılmıştır.

Şekil 4.1.8 ‘de duvar görülmektedir. Bu duvarda kullanılan malzeme kesme taş (sille taşı)

olarak tespit edilmiştir.

Şekil 4.1.8 : Dış Cephe Duvarında Malzeme Tespiti.

Yapıda gözlemlenen çatlakların ardından yapıdaki döşeme ve yatay hatılların incelemesi

yapılmıştır. Zemin katta bulunan dersliklerde ve kütüphanede pencere arasındaki duvarların

hizasından koridor duvarına doğru uzanan 15 x 40 cm olarak ölçülen yatay hatıllar

bulunmaktadır. Ancak koridor duvarında bu kirişlerin sürekliliği yoktur. Şekil 4.1.9 ‘da zemin

katta bulunan bir derslikteki yatay hatıl ve zemin kat koridorunun görünüşü verilmiştir.

(a) (b)

Şekil 4.1.9 : Zemin Kat Tavan Döşemesindeki Yatay Hatıl Süreksizliği, a) Derslik İçinde Bulunan Yatay Hatıl, b) Koridorda Yatay Hatılların Süreksizliği.

50

Birinci katın tavanındaki döşeme incelendiğinde kaset döşeme tipine benzeyen, iki

doğrultuda da yatay hatılların mevcut olduğu görülmüştür. Zemin katla benzer şekilde

sınıflarda ve koridorlardaki kirişlerin aynı aks üzerinde olmadığı görülmüştür. Sınıflarda

pencere aralarındaki duvarlardan koridora doğru uzanan kirişler 25 x 50 cm olarak, bunlara dik

doğrultuda bulunan kirişler ise 15 x 40 cm olarak belirlenmiştir. Şekil 4.1.10 ‘da birinci katta

bulunan bir derslik tavanındaki yatay hatıl ve birinci kat koridorunun görünüşü verilmiştir.

(a)

(b)

İkinci kat döşemesinde (çatı döşemesi) herhangi bir betonarme eleman bulunmayıp

tavanda ahşap kaplama olduğu görülmüştür. Okul idaresinden elde edilen bilgilere göre bu

döşemenin ahşap döşeme olduğu ve üzerinde beton kaplama olduğu öğrenilmiştir. Bu kaplama

ETABS sonlu eleman programı üzerinde modellenirken ölü yük olarak göz önünde

bulundurulmuştur. Şekil 4.1.11 ‘de çatı döşemesi görülmektedir.

Şekil 4.1.11 : İkinci Kat Tavan Ahşap Döşemesi.