Yapı BileĢenleri Isı GeçiĢ Tanımları

Yapı bileĢenlerini oluĢturan tabakalar kimyasal yapıları, yoğunluk gözeneklilik, sıcaklık, nemlilik gibi etkenlere bağlı olarak ısıyı farklı miktarlarda iletirler. Isı geçiĢi; Ġletim (kondiksiyon), taĢınım (konveksiyon) ve ıĢınım (radyasyon) yolu ile olur.

5.9.2.1. Isı İletkenliği (λ)

Yapısı homojen ve kararlı durumda olan 1 metre kalınlıktaki bir malzemenin paralel iki yüzü arasındaki sıcaklık farkı 1 °C (1K) iken, 1 m²‘den 1 saatte geçen ısı miktarına o malzemenin ısı iletkenliği denir.

 Isı iletkenliği Simgesi: λ

 Isı Ġletkenliği Birimi (Metrik Sistem/MKSA) SI: W/mK  Isı Ġletkenliği Birimi (Metrik Sistem/MKS): kcal/mh °C

 Hesaplarda λ değerinin 10 °C sıcaklık ve pratik nem oranı için belirlenen ısı iletkinliği hesap değeri (λh) kullanılır.

 Isı iletkenliğinin aritmetik tersine ısı iletkenlik direnci denir.  Isı Ġletkenlik Direnci: 1/λ

 Isı Ġletkenlik Direnci (Metrik Sistem / (MKSA) SI): mK/W  Isı Ġletkenlik Direnci (Metrik Sistem / MKS): mh °C/kcal

5.9.2.2. Isı Geçirgenliği (Ʌ)

Herhangi bir yapı bileĢeninin kalınlığı (d) metre, paralel iki yüzeyin sıcaklık farkı 1 °C (1K) iken, 1 m2‘den 1 saatte geçen ısı miktarına o bileĢenin iki yüzeyi arasındaki ısı geçirgenliği denir.

 Isı Geçirgenliği (Ʌ): λh/d

 Isı Geçirgenliği (Metrik Sistem /MKSA): W/m2

K  Isı Geçirgenliği (Metrik Sistem /MKS): kcal/m2

h °C Isı geçirgenliği aritmetik tersine ısı iletim direnci denir.

 Isı Ġletkenlik Direnci (1/Ʌ) : d/λh

 Isı Ġletkenlik Direnci (Metrik Sistem /MKSA): m2

K/W  Isı Ġletkenlik Direnci (Metrik Sistem / MKS) : m2

37 5.9.2.3. Yüzeysel Isı Taşınım Katsayısı (α)

Herhangi bir yapı bileĢeninin yüzeyi ile yanındaki hava arasındaki sıcaklık farkı 1 °C (1K) iken, yapı bileĢeninin 1 m²‘den geçen ısı miktarına ısı taĢınım katsayısı denir.

 Isı TaĢınım Katsayısı: α

 Isı TaĢınım Katsayısı (Metrik Sistem/MKSA): W/m2

K  Isı TaĢınım Katsayısı (Metrik Sistem/MKS): kcal/m2

h °C/kcal Isı taĢınım katsayısının aritmetik tersine ısı taĢınım direnci denir.

 Isı TaĢınım Direnci: 1/α

 Isı TaĢınım Direnci (Metrik Sistem/(MKSA): m2

K/W  Isı TaĢınım Direnci (Metrik Sistem/MKS): m2

h °C/kcal

Isı taĢınım katsayısı akıĢkanın cinsine, akıĢ Ģekline, hızına, yüzeyin pürüzlülüğüne ve konumuna vs. bağlıdır. Bu nedenle bir yapı bileĢeninin iç ve dıĢ tarafındaki ısı taĢınım katsayılarının değerleri farklıdır.

5.9.2.4. Yüzeysel Isıl İletim Direnci (taşınım)

Yapı elemanlarının iç ve dıĢ yüzeylerindeki yüzeysel ısıl iletim direnç değerleri için, Çizelge 5.9‘da verilen Ri ve Re değerleri kullanılmalıdır.

Çizelge 5.9. Ri ve Re değerleri [1-47].

Sıra

No _{Yapı bileĢeni tipi} 3)

Yüzeysel ısıl iletim direnci 1) 2) Ri m2 K/W Re m2 K/W

1 DıĢ duvar ( Sıra no 2‘de verilenin dıĢındaki dıĢ duvarlar)

0,13

0,04

2

Arkadan havalandırılan giydirme cepheli4) dıĢ duvarlar, ısı yalıtımı

yapılmayan tavan arasını ayıran alçak duvarlar

0,08

3

Daireler arasındaki ayırıcı duvarlar, merdiven duvarı, farklı kullanım

amaçlı çalıĢma odalarını ayıran duvarlar, sürekli olarak ısıtılmayan mekânlara bitiĢik bölme duvarı, ısı yalıtımlı tavan arasına bitiĢik alçak duvar

5

4 Toprak temaslı dıĢ duvar 0

5 Bir yaĢama mekânının dıĢ hava ile sınırını oluĢturan yatay veya _{eğimli, yukarıda yer alan (havalandırılmayan çatı) tavan veya çatı}

0,13

0,04

6 Kullanılmayan bir tavan arası veya havalandırılan bir mekân

38

Çizelge 5.9 (devam). Ri ve Re değerleri [1-47].

7 Daireler arası ayırıcı taban veya farklı

kullanım amaçlı çalıĢma odalarını ayıran taban

7.1 AĢağıdan yukarıya ısı akıĢı olması hâlinde 0,13

5

7.2 Yukarıdan aĢağıya ısı akıĢı olması hâlinde 0,17

8 Bodrum tavanı

0,17

5

9 Bir yaĢama mekânının dıĢ hava ile sınırını oluĢturan çıkma

tabanları 0,04

10 Altında bodrum olmayan bir yaĢama mekânının zemine oturan _tabanı 0

1) BasitleĢtirmek amacıyla bütün durumlarda Ri = 0,13 m² K/W ve 4 ve 10‘uncu sıradaki durumlar hariç olmak üzere Re = 0,04 m² K/W değerleri hesaplamalarda kullanılabilir.

2) Yapı elemanlarından buhar geçiĢinin tahkiki ve sınırlandırılması ile ilgili hesaplamalarda kullanılacak olan iç ve dıĢ yüzeysel ısıl iletim direnci için Madde 2.4.6‘ya bakınız.

3) Yapı bileĢenlerinin bina üzerindeki konumları için ġekil 1 ‗e bakınız. 4) Hava boĢluklu sandviç duvarlarda Sıra No 1‘de verilen değerler kullanılır.

5) Yapı bileĢeninin iç mekânda yer alması durumunda, hesaplamalarda iç ve dıĢ yüzey ısıl iletim direnç değerleri aynı kabul edilmelidir.

5.9.2.5. Isı Geçirme Katsayısı (K)

Yapısı ve kalınlığı belirli olan bir yapı bileĢeninin iki tarafındaki hava sıcaklıklarının farkı 1 °C (1 K) iken, 1 m2_{‘den 1 saatte geçen ısı miktarına ısı geçirme katsayısı denir.}

Isı Geçirme Katsayısı: K

Isı Geçirme Katsayısı (Metrik Sistem /MKSA): W/m2

K Isı Geçirme Katsayısı (Metrik Sistem/MKS): kcal/m2

h °C

Isı geçirme katsayısının aritmetik tersine ısı geçirme direnci denir. Isı Geçirme Direnci: 1/K

Isı Geçirme Direnci (Metrik Sistem/MKSA): m2

K/W Isı Geçirme Direnci (Metrik Sistem/MKS): m2

h °C/kcal 5.9.2.6. Isı Geçirme Katsayısının Hesaplanması (K)

Yapı bileĢenlerinin (K) ısı geçirme katsayıları Denklem (5.16)‘daki formülle hesaplanır. (5.16) Formüldeki yapı bileĢenlerini oluĢturan farklı özellikteki tabakalarının ısı geçirgenlik dirençlerinin toplamı yapı bileĢeninin ısı geçirgenlik direncidir. Farklı kalınlıktaki hava tabakalarının ısı geçirgenlik dirençleri Çizelge 5.10‘da gösterildiği gibidir.

39

Çizelge 5.10. Farklı kalınlıktaki hava tabakalarının ısı geçirgenlik dirençleri.

Hava Tabakasının Durumu

DeğiĢik Kalınlıklarda Hava Tabakalarının Isı Geçirme Dirençleri

1/Ʌ = m2

K/W

0,5 1 2 5 10 15 20

DüĢey 0,11 0,14 0,16 0,18 0,17 0,16 0,16

Yatay, Sıcak yüzey altta 0,11 0,14 0,15 0,16 0,16 0,16 0,16 Yatay, Sıcak yüzey üstte 0,11 0,15 0,18 0,21 0,21 0,21 0,21 1. BoĢluklu hafif tuğla ve beton briket dolgu asmolen döĢemelerde döĢemenin ısı geçirgenlik direnci kaplamasız olarak 1/Ʌ = 0,26 m2 K/W kabul edilir.

Kapı ve pencerelerin ortalama ısı geçirme katsayıları çizelge 5.11‘de gösterildiği gibidir.

Çizelge 5.11. Kapı ve pencerelerin ortalama ısı geçirme katsayıları.

PENCERELER VE KAPILAR

Isı Geçirme Katsayısı (K)

W/m2 K

AHġAP PENCERE VE KAPILAR

Basit tek camlı pencere dıĢ kapı 5,24

Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 6 mm) 3,26 Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 9 mm) 3,02 Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 12 mm) 2,80

Camsız dıĢ kapı 3,49

BitiĢik (muntabık) çift kanatlı pencere dıĢ kapı 2,56

Kasalı çift kanatlı pencere ve dıĢ kapı 2,56

METAL PENCERE VE KAPILAR (Hazır profillerden ve en az iki binli)

Basit tek camlı pencere ve dıĢ kapı 5,82

Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 6 mm) 3,96 Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 9 mm) 3,72 Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 12mm) 3,61

BitiĢik (muntabık) çift kanatlı pencere dıĢ kapı 3,49

Kasalı çift kanatlı pencere ve dıĢ kapı 3,26

Tepe penceresi (basit) 5,82

Tepe penceresi (çift) 3,49

PLASTĠK (PVC) PENCERELER

Basit tek camlı pencere 5,0

Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 6 mm) 3,02 Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 9 mm) 2,80 Özel birleĢtirilmiĢ çift camlı pencere ve dıĢ kapı (iki cam arası 12 mm) 2,67

40

Ġç ve dıĢ hava tarafındaki ısı taĢınım katsayıları (a) değerleri Çizelge 5.12‘de gösterildiği gibidir.

Çizelge 5.12. Ġç ve dıĢ hava tarafındaki ısı taĢınım katsayıları (a) değerleri.

YÜZEY VE ISI AKIMI YÖNÜ

(Hava akımı normal kapalı hacimlerde)

Isı TaĢınım Katsayısı (α)

W/m2 K Duvar ve iç pencere yüzeyleri iç tarafında 8,2

DıĢ pencere yüzeyleri iç tarafında 11,6

Isı akımı aĢağıdan yukarıya olan döĢeme yüzeyleri 8,2 Isı akımı yukarıdan aĢağıya olan döĢeme yüzeyleri 5,8

DıĢ yüzeylerde 23,3