YaĢam Boyu Eğitimden YaĢam Boyu Öğrenmeye GeçiĢ

Ġnsanların en temel isteklerinden birisi olan para kazanma, ekonomik açıdan rahat bir hayat sürme isteği onu iyi bir iĢ bulma arzusuna yönlendirmiĢtir. Eğitim kavramı, ekonomik baskının altında öğrenmeye doğru evrilmiĢtir.

Ġlk olarak yaĢam boyu öğrenme evrensel anlamda 1970‟li yıllarda ortaya çıkmıĢtır. 1970‟li yıllarda baĢlangıçta sadece eğitim ve insani boyutlarla ortaya çıkan YaĢam boyu eğitim, yaygın eğitim ile eĢ manalarda kullanılmıĢtır. 1980‟li yıllarda döneme hükmeden siyasi ve askeri olaylar ile yaĢanan ekonomik krizin yanı sıra sosyal ve kültürel farkların kabul görmemesi sebebi ile gündemden düĢmüĢtür. 1990‟larda ise hızla değiĢen dünya Ģartları sebebiyle iĢ hayatında ve sosyal hayatta da önemli değiĢiklikler meydana gelmiĢtir. Bununla beraber ortaya çıkan gereksinimlerin neticesinde, yaĢam boyu eğitim ekonomik bir boyut da kazanmıĢtır. Bununla beraber, hayat boyu öğrenme tüm hayat hitap eden ve çalıĢma hayatını esnek ve nitelikli bir yapıya çevirecek bir anlayıĢa yol almıĢtır. 2000‟li yıllarda ise yaĢam boyu öğrenme gittikçe daha fazla önem kazanmıĢtır (Kaya, 2010: 19; Ersoy, 2009: 17).

Son yıllarda yaĢam boyu eğitim yerine, yaĢam boyu öğrenme kavramı kullanılmaya baĢlanmıĢtır. Eğitimin ve bilginin tek taraflı olarak öğretmenden öğrenen aktarılması süreci olmasından ziyade, öğrencinin bilgiyi yapılandırarak, aktif bir Ģekilde kullanması ve öğrenmeyi öğrenme süreci olarak kabul edilmesinden dolayı bilinçli olarak bu Ģekilde kullanılmıĢtır. Bu da çağımızın kalıcı davranıĢ değiĢikliğini hedefleyen bir öğrenme anlayıĢına önem verdiğini göstermektedir (Ayçiçek, 2016: 5).

YaĢam boyu öğrenme, hayat ile iç içedir. Öğrenilen bilgilerin uygulamaya geçirildiği yer gerçek hayattır. Bundan dolayı yaĢam boyu öğrenme kavramını çeĢitli ele almak daha uygun olacaktır. YaĢam boyu öğrenen bir birey, kiĢisel, sosyal ve mesleki geliĢimine de katkıda bulunmuĢ olacaktır. KiĢisel bağlamda, yaĢam boyu öğrenme kiĢisel geliĢimi sağlarken, aynı zamanda bireyin alanında daha iyi performans göstermesini de sağlamaktadır. Birey kiĢisel geliĢimini sağlarken, fiziksel, psikolojik ve sosyolojik bir takım etmenlere maruz kalır. Sosyal bağlamda ise, yaĢam boyu öğrenme ile grubun belirli bir amaç için bilgi paylaĢımı ve var olan bilginin geliĢtirilmesi için bir araya gelmesi ve aynı zamanda diğer bireylerle iletiĢime geçmesi ile birlikte sosyal becerilerini geliĢtirmesini amaçlar. Mesleki bağlamda yaĢam boyu öğrenme ise, bireyin mesleğinde geliĢip, performansını artırmasını için

bilginin geliĢtirilmesini amaçlar. Bu bağlamda üniversiteler, kurumlar, kuruluĢlar ve diğer organizasyonlarla iĢ birliği içinde olması gerekmektedir (Günüç vd. 2012: 311).

YaĢam boyu öğrenme bilgi toplumu, küreselleĢme gibi kavramsallaĢtırmalarla birlikte anılmaktadır. Bunca teknoloji geliĢmelerin yaĢandığı bir ortamda, insanlar bütün alanlarda bu geliĢmelere uyum sağlamaya çalıĢmaktadır. Eğitim alanı da bu alanlardan biridir. Eğitim ve öğrenme kavramlarında da çağın gereklerine, toplumun gereksinimlerine, iĢ ve ekonomi dünyasının taleplerine göre yenilikler meydana gelmektedir. Eğitimden öğrenmeye doğru yaĢanan kaymada, küresel eğitim politikalarının da etkisiyle gerçekleĢmekte ve kiĢisel geliĢim, mesleki yeterlilik olarak değerlendirilmekte ve sosyo kültürel geliĢimde en çok pay, ekonomi etkenli olmaktadır. Bu sebeple, 1990‟lardan itibaren de yaĢam boyu öğrenme (lifelong learning) kavramlarının kullanıldığı dikkati çekmektedir (Kaya, 2015: 270).

YaĢam boyu eğitimin, yaĢam boyu öğrenmeye dönüĢmesi de aslında bilinçli bir tercihtir. Bu dönüĢümün temel sebebi, kalıcı izli davranıĢ değiĢiklikleri yerine, günlük hayatta mevcut koĢullara hemen uyum sağlamamıza yarayacak, pragmatik hatta ekonomi temelli hap bilgilerin hedeflendiği bir eğitimin ön plana çıkmasıdır. Ġnsanı bir yatırım aracı olarak gören, ekonomi temelli zihniyetin sonucunda yaĢam boyu öğrenme kavramı ön plana çıkmıĢtır (Kaya, 2010: 33).

Örgün eğitimin hızla değiĢen ve geliĢen toplumun ihtiyaçlarına cevap veremediğinin fark edilmesi ve hissedilmesi yaĢam boyu öğrenmenin benimsenmesini daha da kolaylaĢtırmıĢtır. YaĢam boyu öğrenme, kiĢisel ve toplumsal ihtiyaçların artması ve farklılaĢması ve ekonomik sebeplerle de güçlü bir kavram olarak ortaya çıkarken, bu zorlukların aĢılması için birçok öneri ortaya koymuĢtur (Güleç, Çelik ve Demirhan, 2012: 37).

CoĢkun‟un (2009) aktardığına göre, Apps (1968), “YetiĢkin temel eğitimi, bağımsız çalıĢma, tarım eğitimi, iĢ ve teknik eğitim, mesleki eğitim ve iĢ eğitim programları, aile eğitimi, ortaöğretim sonrası eğitim, ön-emeklilik eğitimi ve yaĢlı ve emekliler için eğitim, çare buluculuk eğitimi, özel ihtiyaçları olan kiĢiler ve gruplar için özel eğitim” gibi düzenlemelerle birlikte iĢ dünyasının, kamu kuruluĢlarının ve diğer organizasyonların, aile ve kiĢilerin yenileĢmelerini desteklemek adına yapılan mesleki ve profesyonel geliĢimdir” ifadesi ile yaĢam boyu öğrenmenin yaĢam boyu eğitimden daha geniĢ bir kavram olduğunu desteklemektedir (Erdoğan, 2014: 12).

YaĢam boyu öğrenmenin geniĢ ve çeĢitli bir kapsamı ve anlamı vardır. YaĢam boyu öğrenme, bireylerin yeni bir meslek edinmesini, bulunduğu meslekte

ilerlemesini, hayat standartlarının yükseltilmesini, toplumla uyum içinde olmasını kısaca yaĢam kalitelerini yükseltmelerini sağlar.

YaĢam boyu öğrenmenin güncel soruları, Óhidy‟e (2008) göre Ģunlardır:  KüreselleĢme

 Avrupa‟ya Entegrasyon

 Ekonomik Politika Oryantasyonu

 YetiĢkin Eğitimi Öğretilerinin Uyarlanması

 Formal, Ġnformal ve Kendi Kendine Öğrenme AĢamalarına Odaklanma (Akt. Boztepe, 2017: 24).

2.5.3. YaĢam Boyu Öğrenmenin Stratejisi Ġlkeleri ve Hedefleri