Yöntem

Araştırmada kamu spotlarının halkı bilgilendirmede ne derece etkili olduğu, kamu spotlarıyla amaçlanan davranış değişikliğinin ne derece gerçekleştiği ve kamu spotlarının toplum tarafından nasıl değerlendirildiği ölçülmeye çalışılmıştır.

1.Araştırmanın Evreni ve Örneklemi: Araştırmanın evreni, Konya ilinde

yaşayan ve daha önce kamu spotu izlemiş kişilerdir.

Araştırmanın örneklemi ise; 25 Nisan 2018- 13 Mayıs 2018 tarihleri arasında amaçlı olarak seçilen, Konya’da yaşamakta olan ve daha önce kamu spotu izlemiş olan 402 kişiden oluşmaktadır. Bu 402 kişinin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi gibi değişkenlerinin dengeli olarak dağılımına özen göstererek seçilmesine dikkat edilmiştir.

2. Veri Toplama Araçları; Araştırma örnek olay incelemesi ve alan

araştırmasına dayalıdır.

Araştırmanın temel veri toplama yöntemi alan araştırmasıdır. Çeşitli demografik özellikteki katılımcılarla yüz yüze görüşme tekniğine dayalı anket uygulanmıştır.

Anket formu Konya’da ikamet eden 50 katılımcıya pilot uygulama olarak doldurtulduktan sonra, gerekli düzenlemeler yapılarak, Ek-1’deki son halini almıştır. 48 sorudan oluşan anket formu Konya ilinde ikamet eden 402 katılımcıya uygulanmıştır. Katılımcıların 15 yaş üzeri olması şartı aranmıştır ve sorular 15 yaş ve üzerindeki insanların kolayca anlayabileceği bir dille hazırlanmıştır.

25 Nisan 2018- 13 Mayıs 2018 tarihleri arasında yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulanan anket çalışmasında 400 katılımcının fikirlerinin alınması hedeflenmiş ve bu sayıya ulaşılmıştır. 402 anket formunun her biri dijital ortama aktarılmıştır. Anketlerin analizi dijital ortamda gerçekleştirilmiştir.

93 Anket formu 5 bölümün yer aldığı 48 sorudan oluşmaktadır. İlk bölümde katılımcıların televizyon izleme ve kamu spotlarıyla karşılaşma sıklıkları ölçülmeye çalışılmıştır.

İkinci bölümde katılımcılara sunulan örnek olay incelemesi sonucu elde edilen veriler ışığında çeşitli konulara ayrılan kamu spotlarından hangileriyle ne sıklıkta karşılaştıkları ve hangilerini ne derece dikkat çekici bulduklarını derecelendirmeleri istenmiştir. Çeşitli konulardaki kamu spotlarıyla karşılaşma sıklıklarının ölçüldüğü, bölümün ilk sorusunda ise dörtlü likert tipi ölçek kullanılmıştır. Bu ölçekte; “Hiç Karşılaşmadım” (1), “Nadiren Karşılaşıyorum” (2),

“Bazen Karşılaşıyorum” (3), “Sıklıkla Karşılaşıyorum” (4) aralıklarında

katılımcıların görüşleri alınmıştır. Bölümün ikinci sorusunda ise çeşitli konulardaki bu kamu potlarından hangilerini ne derece dikkat çekici buldukları beşli likert tipi ölçekle tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu ölçekte “Hiç Dikkat Çekici Değil” (1),

“Dikkat Çekici Değil” (2), “Fikrim Yok” (3), “Dikkat Çekici” (4) ve “Çok Dikkat Çekici” (5) aralıklarında katılımcıların görüşleri alınmıştır.

Anket formunun üçüncü bölümünde katılımcıların kamu spotlarından etkilenip herhangi bir davranış değişikliği sergileyip sergilemedikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Üç sorudan oluşan bu bölümde katılımcılara üçer seçenekten oluşan 3 adet soru sorulmuştur. İlk soruda katılımcının kendisinin ikinci soruda ise bir tanıdığının kamu spotlarından etkilenip davranış değişikliği sergilemesinin ölçümü için “Hiç Olmadı” (1), “Oldu” (2), “Bu Konuda Cevap Vermek İstemiyorum” seçenekleriyle belirlenmeye çalışılmıştır. Bölümün üçüncü sorusunda ise aynı seçenekler kullanılarak katılımcılara daha önce herhangi bir bilgiyi ilk kez kamu spotlarından öğrendikleri olup olmadığı sorulmuştur. Bu soru ile kamu spotlarının kamuyu bilgilendirme işlevi ölçülmeye çalışılmıştır.

Anket formunun dördüncü bölümünde ise kamu spotlarıyla ilgili çeşitli yargılar sunulup, katılımcıların hangisine ne derecede katıldığı beşli likert tipi ölçekle ölçülmeye çalışılmıştır. Bu ölçekte katılımcıların “Hiç Katılmıyorum” (1),

“Katılmıyorum” (2), “Fikrim Yok” (3), “Katılıyorum” (4) ve “Tamamen Katılıyorum” aralıklarında görüşleri alınmıştır.

94 Anket formunun beşinci ve son bölümünde ise katılımcıların demografik özelliklerini belirlemeye yönelik sorular, çeşitli seçeneklerle sorulmuştur. Cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, gelir düzeyi ve medeni durum gibi özelliklerin saptanmaya çalışıldığı bölümden elde edilen veriler ışığında çeşitli analizler gerçekleştirilmiştir.

Anket formunun ilk sayfasında anketin yapılış amacı ve verilerin kullanılacağı alan detaylı olarak belirtilmiştir. Anket formunun tam metni Ek-1’de yer almaktadır.

Araştırmanın diğer bir veri toplama aracı olarak örnek olay incelemesi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, RTÜK’ün yayın şartlarını sağlayan, kurul onayından geçtikten sonra internet sitesinde yayınladığı kamu spotlarıyla çeşitli bakanlıkların ve sivil toplum kuruluşlarının internet sitelerinde yayınlanan kamu spotları incelenmiştir. İncelenen spotlara göre kamu spotları konularına göre ayrılmış ve alan araştırması uygulaması bu veriler ışığında yapılmıştır. Çalışmanın bazı bölümlerinde bu incelemelerde ele alınan kamu spotlarından örnek görsellere yer verilmiştir (Şekil.1, Şekil.2, Şekil.3, Şekil.4, Şekil.5, Şekil.6, Şekil.7, Şekil.8, Şekil.9,

Şekil.10, Şekil.11, Şekil.12, Şekil.13).

3.Verilerin Analizi ve Kullanılan Testler: Bu çalışma kapsamında Konya’da

yaşayan 15 yaş üstü katılımcılara, kamu spotlarının kamuyu bilgilendirmedeki yeri ve önemini tespit etmek amacıyla uygulanan alan araştırması kapsamında 402 adet anket yapılmıştır. Araştırma sonuçları dijital ortamda SPSS programının 19.0 versiyonu kullanılarak sorulara uygun çeşitli istatistiksel analizlere tabi tutulmuştur. Analiz sırasında sorulara verilen cevapların yüzdelik değerlerinin belirlenmesi amacıyla frekans analizi, verilen cevapların ağırlık derecelerini ortaya koymak için aritmetik ortalama, iki bağımsız ölçüm arasındaki anlamlılığın tespiti için T-testi, ilişkisiz iki ya da daha çok örneklem ortalaması arasındaki farkın tespiti için anova ve iki veya daha fazla grup arasında ilişki bulunup bulunmadığının tespiti için ki- kare testleri kullanılmıştır.

95