3. X-IŞINLI GÖRÜNTÜLEME CİHAZLARINI NAKLETME
3.2. X-Işınlı Cihazları Taşıma
X-ışınlı cihazları taşıma ve montajın kolaylaştırılması için sistem ,farklı sandıklar içerisinde nakliye edilmektedir. Ekipmanlar alındıktan sonra, herhangi bir hasar olup olmadığını belirlemek için bütün nakliye sandıkları incelenmelidir. Herhangi bir hasara rastlanması hâlinde, tutanak tutulup ilgili firma ile iletişime geçilmelidir.
Cihaz sandıkları kurulum yapılacak odadaki nihai konumuna yakın bir şekilde yerleştirilmelidir. Daha sonra ahşap ya da karton paketleme kapakları çıkarılmalıdır.
Paketleme listesinde yer alan bütün parçaların yerli yerinde olduğu belirlenene kadar paketleme materyalleri (zarflar, kutular, çantalar) atılmamalıdır.
Ağır parçaların taşınmasında en az iki kişi gerekmektedir. Ayrıca parçaların taşınmasına başlamadan önce üretici firma tarafından hazırlanmış olan taşıma ve montaj kılavuzu incelenip belirtilen kurallara uyulmalıdır.
Taşıma esnasında yaralanmalara meydan vermemek için güvenlik önlemleri alınmalıdır. Taşımada çalışacak kişilerin çelik burunlu ayakkabı, bel korsesi ve eldiven gibi koruyucu ekipman kullanması gerekmektedir. Ağır cihazların taşınmasında kullanılacak yardımcı aletler uygun şekilde belirlenmelidir. Genelde ağır parçaların taşınmasında el arabaları ve forkliftler kullanılmaktadır. Bu aletler belirlenirken taşınacak parçaların ağırlıkları ve büyüklükleri dikkate alınarak uygun taşıma kapasitesine sahip araçlar seçilmelidir. Küçük parçaların taşınmasında da ağırlıklar göz önüne alınarak kişilerin taşıyabilecekleri ağırlıkları kaldırmaları sağlanmalıdır. El arabaları ve forkliftlerle taşıma yapılırken cihazların dengeli bir şekilde yerleştirilmeleri önemlidir. Forkliftlerin bazılarında denge kolları bulunur. Taşıma esnasında bu kollardan faydalanılabilir.
Resim 3.3: Değişik ebatlarda el arabaları
Resim 3.4: Forklift ve denge kolları
UYGULAMA FAALİYETİ
Bulunduğunuz yerdeki bir x-ışınlı görüntüleme cihazı için taşıma koşullarını oluşturunuz, uygun taşıma alet ve araçlarını hazırlayınız.
İşlem Basamakları Öneriler
Cihazın boyutlarını servis kılavuzundan kontrol ediniz.
Cihazın servis kılavuzu ya da
ambalajındaki taşıma ile ilgili etiketlerini inceleyiniz.
Cihazı taşıyacağınız yeri belirleyiniz.
Cihazı taşımak için gerekli alet ve araçları hazırlayınız.
Röntgen cihazı servis el kitabının taşıma talimatlarını takip ediniz.
Gerekli kişisel güvenlik önlemlerinizi alınız.
Temel iş güvenliği tedbirlerini alınız.
UYGULAMA FAALİYETİ
KONTROL LİSTESİ
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1 Cihazın boyutlarını servis kılavuzundan kontrol ettiniz mi?
2 Cihazın servis kılavuzu ya da ambalajındaki taşıma ile ilgili etiketleri incelediniz mi?
3 Cihazı taşıyacağınız yeri belirlediniz mi?
4 Cihazı taşımak için gerekli alet ve araçları hazırladınız mı?
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre değerlendiriniz.
Yapmış olduğunuz değerlendirme sonunda eksiğiniz varsa faaliyete dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
OBJEKTİF TEST (YETERLİK ÖLÇME)
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.
1. Cihazların taşıma esnasında zarar görmemeleri ve iş kazalarına neden olmamaları için uygun şekilde ………..olmalıdır.
2. Küçük ebatlı parçalar için ……… kutular kullanılırken büyük ebatlı ve ağır parçalar için ……… kullanılmaktadır.
3. Parçalar ,ambalaj kutularının içerisine ………. sarılarak yerleştirilir.
4. Parçaların darbelerden etkilenmelerini önlemek için ………….. yardımıyla desteklenir.
5. Ağır parçaların taşınmasında en az …………. kişi gerekmektedir.
6. Ağır cihazların ambalajları, taşımada kolaylık sağlaması açısından ………..
üzerine bağlanır.
7. Taşımada çalışacak kişilerin ……….. kullanması gerekmektedir.
8. Ağır parçaların taşınmasında ……… ve ………..kullanılmaktadır.
DEĞERLENDİRME
Sorulara verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarını karşılaştırınız. Cevaplarınız doğru ise modül değerlendirmeye geçiniz. Yanlış cevap verdiyseniz öğrenme faaliyetinin ilgili bölümüne dönerek konuyu tekrar ediniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
OBJEKTİF TEST (YETERLİK ÖLÇME)
1. Cihazların taşınması, depolanması, kurulumu ve kullanımı sırasında ortamın
……… etkilerine dikkat edilmelidir.
2. Görüntüleme odalarının statik hesaplamaları, kurulacak cihazın ve sistemin yükünü durağan ve çalışır durumdaki yükünü taşıyabilecek şekilde yapılmalıdır. Bu hesaplamalar yapılırken cihazın ……….. bilgilerinden faydalanılmalıdır.
3. X- ışınlı cihaz ve sistemlerin kurumlarda kurulması ve kullanılması ………
tarafından verilecek lisansa tabidir.
4. Kurulum ,lisans sahibi yetkili kişiler tarafından cihazın ……….
talimatları doğrultusunda yapılır.
5. Kurulum yapılırken işlem sırasının takibini kolaylaştırmak ve arada işlem atlamamak için sistem ………..kullanılmaktadır.
6. Röntgen filmleri üzerindeki kararma derecesi ,görüntü kalitesi için önemli bir etkendir.
Film üzerindeki bu kararma derecesine ……… adı verilmektedir.
7. X-ışını ………özellikleri nedeni ile görünen ışığın geçemediği yerlerden geçer.
8. X-ışınının floresans özellikleri vardır ve bu özellik sayesinde ………..
geliştirilmiştir.
9. Radyasyonun, içinden geçtiği ortama verdiği ısının ölçülmesi esasına dayanan radyasyon ölçümü yöntemine ………denir.
10. İyonlayıcı radyasyonların, gaz ortamlarda yaptığı iyonizasyonun ölçülmesinde kullanılan dozimetrelere ………denir.
11. Radyasyonun etkisiyle sıvıda meydana gelen kimyasal değişiklikleri ölçerek radyasyon miktarını belirleyen dozimetrelere ……….denir.
12. Cihazların taşıma esnasında zarar görmemeleri ve iş kazalarına neden olmamaları için uygun şekilde ………..olmalıdır.
13. Küçük ebatlı parçalar için ……… kutular kullanılırken büyük ebatlı ve ağır parçalar için ……… kullanılmaktadır.
14. Parçalar, ambalaj kutularının içerisine ………. sarılarak yerleştirilir.
15. Parçaların darbelerden etkilenmelerini önlemek için ………….. yardımıyla desteklenir.
MODÜL DEĞERLENDİRME
PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME)
AMAÇ
Bu modül ile gerekli ortam sağlandığında teknik ve idari şartnameler , kurumsal yönetmelikler ve yönergeler, cihazın marka modelinin CE marking direktifleri (Directive 93/68/EEC), TS 4535 EN 60601-1 (Elektrikli Tıbbi Cihazlar Bölüm-1 Genel Güvenlik Kuralları), TS 4535 EN 60601-1-3 servis el kitabı, 18861 sayılı Radyasyon Güvenliği Tüzüğü gereğince X-ışınlı görüntüleyici ünitelerinin kurulum hazırlıklarını yapabileceksiniz.
ÖĞRENCİNİN
ADI SOYADI Numarası
AÇIKLAMA: Aşağıda listelenen davranışları öğrencide gözlemleyemediyseniz (0), zayıf nitelikli gözlemlediyseniz (1), orta düzeyde gözlemlediyseniz (2), yüksek düzeyde gözlemlediyseniz (3)rakamının altındaki kutucuğa "X" işareti koyunuz.
Gözlenecek Davranışlar 0 1 2 3
X- ışınlı görüntüleyicileri ayırt etmek
Kurulum özelliklerine göre cihaz için yer kontrollerini yapmak
Cihaz özelliklerine göre tesisat kontrollerini yapmak Kurulum yapılacak yerin yalıtım kontrolünü yapmak Kurulum yapılacak yerin fiziki özelliklerinin kontrolünü yapmak
Cihazların güvenli kurulumu için tedbirleri almak Radyoaktif güvenlik standartlarına göre emniyet tedbirlerini almak
Cihazların taşınmasında gerekli güvenlik önlemlerini almak
Cihazların taşınması için uygun araçları seçmek
DEĞERLENDİRME
Modül çalışmaları ve araştırmalar sonucunda kazandığınız bilgi ve becerilerin ölçülmesi için öğretmeniniz size ölçme araçları uygulayacaktır. Ölçme sonuçlarına göre sizin modül ile ilgili durumunuz, öğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir.
Bu değerlendirme için öğretmeninize başvurunuz.
CEVAP ANAHTARLARI
ÖLÇME DEĞERLENDİRME – 1 CEVAP ANAHTARI
1 C
2 D
3 B
4 fiziksel
5 Spesifikasyon
6 TAEK
7 Servis kılavuzu
8 Checklist
9 Kurşun paravan
10 Radyopak
ÖLÇME DEĞERLENDİRME – 2 CEVAP ANAHTARI
1 Termo iyonikemisyon 2 Sabit ve döner
anotlu
3 Haube
4 Fokus
5 Dansite
6 Penetrasyon
7 Radyaskopi
8 Kalorimetrik yöntem 9 Gazlı dozimetreler 10 Sıvılı dozimetreler
CEVAP ANAHTARLARI
ÖLÇME DEĞERLENDİRME – 3 CEVAP ANAHTARI
1 Ambalajlanmış 2 Mukavva – tahta
sandık 8 El arabaları ve
forkliftler
MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI
1 Ortamın fiziksel 13 Mukavva – tahtasandık 14 Hava kabarcıklı
naylon
15 Strafor
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
Farklı tip ve markalarda X-ışınlı görüntüleyici cihazların servis ve kurulum el kitapları
KUMAŞ Ahmet, Radyoloji, Tamer Matbaacılık, Ankara, 1996.
www.taek.gov.tr
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
KAYNAKÇA
BOR, Doğan. Gönül BUYAN, Radyasyondan Korunma, Radyoloji Gündemi.
Edwin, L. Dove. Physics of Medical Imaging – An Introduction , 2003.
Dr. KARAGÖZ, İrfan. Dr. Osman EROĞUL, Tıbbi Görüntüleme Sistemleri, Haberal Eğitim Vakfı Yayını, Ankara ,1998.
KAYA, T. B. ADAPINAR, R. ÖZKAN, Temel Radyoloji Tekniği, Güneş &
Nobel Yayınları, Bursa, 1997.
Prof. Dr. KAYA, Tamer. Tıp Öğrencileri için Temel Radyoloji Fiziği Ders Notları.
KUMAŞ, Ahmet. Radyoloji, Tamer Matbaacılık, Ankara, 1996.
www.delmedical.com
www.taek.gov.tr
www.usx-ray.com
www.kanit.com.tr