Web Sayfasının GeliĢtirilmesi ve Pilot Uygulanması

ÇalıĢmada, Moodle kullanılarak bir web sayfası geliĢtirilmiĢ ve esas uygulama öncesinde web sayfasındaki eksikliklerin, hataların giderilmesi amacıyla pilot uygulama yapılmıĢtır.

Web sayfasının tasarlanmasında ve geliĢtirilmesinde Dick, Carey ve Carey (2001) tarafından önerilen sistematik öğretim tasarım modeli kullanılmıĢtır. Model (ADDIE); Analiz, Tasarım, GeliĢtirme, Uygulama ve Değerlendirme basamaklarını içermektedir (ġekil 7).

ġekil 7 Öğretimsel GeliĢtirme Süreci Modeli

1. Aşama: Analiz

Bu aĢama, öğrenme sürecinde ne öğretileceğini tanımlar. Öğrencilerin öğrenme karakteristikleri, öğretimsel ihtiyaçları belirlenir, öğrenmenin gerçekleĢeceği ortam ve konu kapsamı tanımlanır.

Anorganik kimya dersinde koordinasyon kimyası konusuna yönelik bu dersi alan öğrencilerin koordinasyon kimyasını öğrenirken karĢılaĢtıkları zorlukları, öğrenmelerini kolaylaĢtırmak için beklenti ve ihtiyaçlarını belirlemek için görüĢleri alınmıĢtır. Koordinasyon kimyası konusunu almıĢ, 2008-2009 eğitim öğretim yılında Dokuz Eylül Üniversitesi (DEU) Eğitim Fakültesi Kimya öğretmenliği 3. sınıfında öğrenim gören 30 öğrenci ve DEU Fen Fakültesi Kimya bölümünde öğrenim gören 32 öğrencinin görüĢü alınmıĢtır.

KÖGA‟dan elde edilen bulgulara göre; “Koordinasyon kimyasını karmaĢık buluyorum” ifadesine öğrencilerin % 35,5‟i “biraz katılıyorum”, % 32,3‟ü de “katılıyorum” Ģeklinde görüĢ belirtmiĢlerdir. “Koordinasyon kimyasındaki kavramlar bana soyut geliyor.” ifadesine öğrencilerin % 41,9‟u “biraz katılıyorum” Ģeklinde görüĢ belirtmiĢlerdir. Öğrencilerin % 43,5‟i “katılıyorum” Ģeklinde görüĢ belirterek “Koordinasyon bileĢiklerinin günlük yaĢamda kullanım alanlarını öğrenmenin kendilerini motive ettiğini” ifade etmiĢlerdir. “Koordinasyon kimyasında geçen kavramlar ile önceden bildiğim kavramlar arasında iliĢki kurmakta zorluk çekerim” ifadesine öğrencilerin % 32,3‟ü katılmadığını belirtmiĢler, % 46,8‟i koordinasyon bileĢiklerinin geometrik yapılarının üç boyutlu modellerinin kullanılarak öğretilmesinin öğrenmelerini kolaylaĢtıracağını ifade etmiĢlerdir.

Yarı yapılandırılmıĢ ifadelere öğrenciler Ģu görüĢler ortaya koymuĢlardır; Koordinasyon bileĢiklerinin geometrik yapılarını anlamakta güçlük çektiğini ifade eden öğrenciler (n=21) buna gerekçe olarak; üç boyutlu düşünemediklerini (n=11), koordinasyon bileşiklerinin karmaşık yapıya sahip olduğunu (n=6) belirtmiĢlerdir. Koordinasyon kimyasını öğrenirken zevk aldığını söyleyen öğrenciler (n=35) gerekçe olarak; ilgi çekici (n=12), hayatımızda kullanım alanları açısından önemli (n=6) olduğu görüĢünü ortaya koymuĢlardır. Koordinasyon kimyasından zevk almadığını belirten öğrenciler (n=20) ise gerekçe olarak; konunun kendilerine karmaşık gelmesi (n=7), teorik olduğu için sıkıcı olması (n=5), dersi anlamakta zorlandıkları (n=4) Ģeklinde görüĢ belirtmiĢlerdir. Öğrenciler “konunun karmaĢık olması” (n=9) ve “soyut kavramlar” (n=9)‟ı koordinasyon kimyasını öğrenmelerini engelleyen faktörler olarak görmektedirler. Öğrenciler, “bilgisayar ortamı” (n=5),

“pratik yapma” (n=4), “üç boyutlu modeller” (n=6), “deney yapma” (n=3), “öğretmen” (n=4) gibi faktörlerin koordinasyon kimyası dersini öğrenmelerini kolaylaĢtırdığını belirtmiĢlerdir. “Koordinasyon kimyası dersini daha kolay öğrenmeniz için neler yapılmasını isterdiniz?” sorusuna öğrenciler; bilgisayarda üç boyutlu molekül modelleri (n=19), daha fazla pratik (n=4), sadeleştirme (n=4), daha fazla soru çözme (n=3), işbirlikli öğrenme (n=2) Ģeklinde yanıtlar vermiĢlerdir.

KÖGA sonuçları özetlendiğinde öğrenciler; koordinasyon kimyası ile ilgili kavramları (ligant, enantiyomer, kiral v.b.) soyut olarak nitelendirmekte, koordinasyon kimyası dersini karmaĢık ve zor bulduklarını belirtmektedirler. Öğrenciler, koordinasyon kimyasının öğretilmesinde üç boyutlu modeller kullanılmasını, günlük yaĢamla iliĢkilendirilmesini ve iĢbirlikli çalıĢmaların kullanılması gerektiğini ifade etmiĢlerdir.

Konu kapsamı ve alt baĢlıklar belirlenirken uzman görüĢleri (2 uzman) ve koordinasyon kimyası ile ilgili kaynak kitaplardan yararlanılmıĢtır (Atkins & Jones, 1997; Cotton, Wilkinson & Gaus, 1987; Huheey, 1978). Koordinasyon kimyası ile ilgili çalıĢmada ele alınan konu kapsamı Tablo 12‟de belirtilmiĢtir.

Tablo 12 Koordinasyon kimyası konu kapsamı

1. Bölüm

1. GeçiĢ Metalleri ve Özellikleri a. GeçiĢ Metalleri

b. GeçiĢ Elementlerinde Renk c. Manyetik Özellikler 2. Koordinasyon BileĢikleri

a. Koordinasyon BileĢiklerinde Adlandırma b. Ligandlar

i. Tek DiĢli Ligandlar ii. Ġki DiĢli Ligandlar iii. Çok DiĢli Ligantlar 3. Koordinasyon BileĢiklerinin Geometrisi

a. Koordinasyon Sayısı 2 b. Koordinasyon Sayısı 3 c. Koordinasyon Sayısı 4 d. Koordinasyon Sayısı 5 e. Koordinasyon Sayısı 6 2. Bölüm

1. Koordinasyon BileĢiklerinde Ġzomerlik a. Yapısal Ġzomerlik

b. Stereoizomerlik

3. Bölüm

1. Ligant Alan Teorisi

a. Ligantların d-Elektronlarına Etkisi b. Ligantların Renkliliğe Etkisi

c. Çok Elektronlu Komplekslerin Elektronik Yapıları d. Komplekslerin Manyetik Özellikleri

2. Aşama: Tasarım

Bu aĢama, öğrenmenin nasıl olacağını tanımlar. Bu aĢamada öğretimin analizi hem öğrenci hem de öğretim yöntemi nitelikleri bakımından çok anlam taĢır.

KÖGA‟dan elde edilen öğrenci görüĢleri de gözönünde bulundurularak çalıĢmada üç boyutlu molekül modelleri, günlük yaĢamla iliĢkilendirilmiĢ örnekler, web ortamında kullanılabilecek etkileĢimli deney, analoji, etkileĢimli kavram haritası ve iĢbirlikli çalıĢma etkinliklerinin yer alması planlanmıĢtır.

3. Aşama: Geliştirme (İçeriğin Hazırlanması)

Konu anlatımında kullanılacak iĢbirlikli grup etkinlikleri ve bireysel etkinlikler belirlenmiĢtir. DG için sınıf ve web ortamında, Kontrol grubu için ise sınıf ortamında kullanılacak etkinliklerin tablosu oluĢturulmuĢtur. Koordinasyon kimyası konusunda birinci, ikinci ve üçüncü bölüme iliĢkin etkinlik türleri sırasıyla Tablo 13, 14 ve 15‟de verilmiĢtir.

Tablo 13 Birinci bölüme iliĢkin sınıf ve web ortamında kullanılacak etkinliklerin dağılımı

Bölümler ve Alt Konular

SINIF ORTAMI WEB ORTAMI

Etkinliğin Adı Etkinliğin _Türü Etkinliğin Adı Etkinliğin Türü 1. BÖLÜM

1. GeçiĢ Metalleri ve Özellikleri a. GeçiĢ Metalleri

b. GeçiĢ Elementlerinde Renk c. Manyetik Özellikler 2. Koordinasyon BileĢikleri

a. Koordinasyon BileĢiklerinde Adlandırma

b. Ligandlar

i. Tek DiĢli Ligandlar ii. Ġki DiĢli Ligandlar iii. Çok DiĢli Ligantlar

3. Koordinasyon BileĢiklerinin Geometrisi a. Koordinasyon Sayısı 2 b. Koordinasyon Sayısı 3 c. Koordinasyon Sayısı 4 d. Koordinasyon Sayısı 5 e. Koordinasyon Sayısı 6 1) GeçiĢ Metallerinin

Özellikleri Powerpoint Sunu

3) EtkileĢimli deney (Werner Teorisinin Kondüktometrik Uygulaması) EtkileĢimli Deney 2) GeçiĢ metallerinin

periyodik cetveldeki yeri ve elektron dağılımı ÇalıĢma Yaprağı (Grup Etkinliği) 4) Koordine Kovalent

bağın yapısı Animasyon

7) Adlandırma, Koordinasyon sayısı, Geometri ÇalıĢma Yaprağı (Grup Etkinliği) 5) Yükseltgenme Basamağı, Birincil ve Ġkincil Koordinasyon küresi ÇalıĢma Yaprağı (Grup Etkinliği) 8) Adlandırma- Geometri- Koordinasyon sayısı Bölüm Değerlendirmesi (Bireysel Etkinlik) 6) Adlandırma ÇalıĢma Yaprağı (Grup Etkinliği)

Tablo 14 Ġkinci bölüme iliĢkin sınıf ve web ortamında kullanılacak etkinliklerin dağılımı

Bölümler ve Alt Konular

SINIF ORTAMI WEB ORTAMI

Etkinliğin Adı Etkinliğin _Türü Etkinliğin Adı Etkinliğin _Türü 2. BÖLÜM

1) Koordinasyon BileĢiklerinde Ġzomerlik Yapısal Ġzomerlik -Hidrat Ġzomerliği -Bağlanma Ġzomerliği -ĠyonlaĢma Ġzomerliği -Koordinasyon Ġzomerliği -PolimerleĢme Ġzomerliği Stereoizomerlik -Optik Ġzomerlik -Geometrik Ġzomerlik 9) Nitro-Nitrito dönüĢümü ile ilgili senaryo Senaryo 10) Ġzomerlik

Kavram Ağı EtkileĢimli Kavram Ağı 11) Cis-Trans

izomeri Animasyon

12) izomer türleri ÇalıĢma Yaprağı

(Grup Etkinliği)

13) Ġzomer türleri,

Kiral Moleküller Bölüm Değerlendirme

(Bireysel Etkinlik)

Tablo 15 Üçüncü bölüme iliĢkin sınıf ve web ortamında kullanılacak etkinliklerin dağılımı

Bölümler ve Alt Konular

SINIF ORTAMI WEB ORTAMI

Etkinliğin Adı Etkinliğin _Türü Etkinliğin Adı Etkinliğin Türü 3. BÖLÜM

1. Ligant Alan Teorisi a. Ligantların d-Elektronlarına

Etkisi

b. Ligantların Renkliliğe Etkisi c. Çok Elektronlu Komplekslerin Elektronik Yapıları d. Komplekslerin Manyetik Özellikleri 14) Çok Elektronlu Komplekslerin

Elektronik Yapıları Analoji

15) Ligant Alan Yarılması ÇalıĢma Yaprağı (Grup Etkinliği) 16) Ligant Alan Yarılması Değerlendirme (Bireysel Etkinlik)

Web ortamında kullanılacak etkinlikler (koordinasyon kimyası ile ilgili etkileĢimli deney, sürükle-bırak etkinlikleri, animasyon, üç boyutlu molekül modelleri) Flash programı ve üç boyutlu çizim programı (ChemBioDraw) kullanılarak, yazılım uzmanı tarafından geliĢtirilmiĢtir.

4. Aşama: Uygulama (Web Sayfasının Pilot Uygulaması):

Açık kaynak kodlu içerik yönetim sistemi olan Moodle kullanılarak bir web sayfası hazırlanmıĢtır (ġekil 8). Önceki aĢamalarda hazırlanan içerik ve etkinlikler web sayfasına aktarılarak, etkinliklerin Sanal Kimya web sayfası adıyla bir web

adresinde yayınlanmıĢtır (www.deusanalkimya.chemistry-tr.org). Siteye Kullanıcı adı ve Şifre ile giriĢ yapıldığında, anasayfada yer alan Derslerim, Yaklaşan Olaylar, Mesajlar, Çevrimiçi Kullanıcılar, Yardım Dosyası ve Takvim bölümlerine ulaĢılabilmektedir. Sitenin anasayfa görüntüsü ġekil 8‟de verilmiĢtir.

ġekil 8 Sanal Kimya Anasayfa Görünümü

Web sitesinde Anasayfada yer alan bölümlerin tanıtımı aĢağıdaki gibidir:

Yaklaşan Olaylar: Site ve Dersler ile ilgili hatırlatmalar ve yaklaĢan olaylar görüntülenir. Olayların detaylarına bu bölümden ulaĢılabilir.

Mesajlar: Bu bölümde diğer kullanıcılardan gelen mesajları görüntüleyebilir, çevrimiçi ve çevrimdıĢı olan kullanıcılara mesaj gönderilebilir. Ayrıca mesaj geçmiĢine gözatılabilir, kiĢi listesine kiĢi eklenebilir ya da kiĢi silebilinebilmektedir.

ġekil 9 KiĢi listesi ve mesajlar bölümü

Çevrimiçi Kullanıcılar: Çevrimiçi kullanıcıların listesi görülmektedir. Kullanıcı adlarının yanında yer alan iĢaretine tıklanarak istenilen kiĢiye mesaj gönderilebilir.

ġekil 10 Çevrimiçi kullanıcı listesi

Takvim: Takvimde yaklaĢan olaylar tarihsel olarak görüntülenebilir ve yaklaĢan olayların detaylarına ulaĢılabilir. Takvime tıklandığında aĢağıdaki detaylı sayfa gelmektedir (ġekil 11, ġekil 12).

ġekil 12 Detaylı takvim sayfası

Derslerim: Bu bölümde açılan dersler görülmektedir. Anasayfanın ortasında yer alan açıklamalarda, dersin hangi öğretim görevlisi tarafından açıldığı ve derslerin içerdiği konu baĢlıkları görülmektedir.

Tablo 16‟da derslerdeki etkinlik türleri ve etkinlik türlerini gösteren simgeler yer almaktadır.

Tablo 16 Etkinlik türleri ve etkinlik türlerini gösteren simgeler

Simgeler Etkinlik Türleri

1. Konu anlatımı (pdf formatında) 2. Powerpoint sunu

3. Animasyon, etkileĢimli deney, senaryo 4. Grup çalıĢması-ÇalıĢma Yaprağı (Wiki) 5. ĠletiĢim Odası (Chat)

6. Forum

7. Değerlendirme

1) Konu Anlatımları : Konu anlatımları pdf formatında hazırlanmıĢtır. Derslerdeki etkinliklere ayrı ayrı ulaĢılabileceği gibi pdf formatında hazırlanmıĢ konu anlatımı üzerindeki linklerden de ulaĢılabilir.

ġekil 13 Birinci bölümde yer alan etkinlikler

2) Powerpoint Sunular : Konu ile ilgili powerpoint sunular, konu anlatımını desteklemektedir. Ġlgili linke tıklandığında ayrı bir pencerede sunu dosyası açılmaktadır.