a) Turizm vizesi: Türkiye’ye turistik veya resmi ziyaret, iĢ görüĢmesi, konferans, seminer, toplantı, festival, fuar, sergi, sportif etkinlik, kültürel ve sanatsal etkinlik gibi amaçlarla gelmek isteyen yabancılara verilir.
b) Transit vize: Türkiye’ye herhangi bir sınır kapısından girerek belirlenen süre içinde Türkiye’den geçiĢ yapmak isteyen yabancılara verilecek transit vize ile belirlenen geçiĢ süresi, vizenin geçerlilik süresi içinde sınır kapısından her giriĢte yeniden baĢlar.
c) Havalimanı transit vizesi: Türkiye’ye giriĢ yapmaksızın sadece hava sınır kapısından geçiĢ yapmak isteyen yabancılara verilir.
ç) Eğitim vizesi: Türkiye’ye eğitim, öğrenim, staj, kurs, öğrenci değiĢim programı, Türkçe dil kursuna katılma amacıyla gelmek isteyen yabancılara verilir.
d) ÇalıĢma vizesi: Türkiye’ye 29/8/2003 tarihli ve 25214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yabancıların ÇalıĢma Ġzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 55 inci maddesi kapsamındaki yabancılar ile bu kapsamda olmayan ve çalıĢma amacıyla gelmek isteyen yabancılara verilir.
e) Resmi görev vizesi: Resmi göreve atanan veya diplomatik kurye olarak görevlendirilen yabancılara verilir.
f) Diğer vizeler: Türkiye’ye (a), (b), (c), (ç), (d), (e) bentlerinde belirtilen amaçlar dıĢında kalan ve arkeolojik kazı, araĢtırma, film veya belgesel çekimi, tedavi, refakat, aile birleĢimi, insani yardım, taĢımacılık gibi amaçlarla gelmek isteyen yabancılara verilir.
(2) Vizelerde yabancının geliĢ amacı belirtilir.
(3) 5543 sayılı Ġskân Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasına göre verilecek serbest göçmen vizesiyle ilgili hususlar Bakanlık ve DıĢiĢleri Bakanlıklarınca kendi özel Ģartları gözetilerek uygulanır.
Vize baĢvurusu, sonuçlandırılması ve iptali
MADDE 12 – (1) Vize baĢvuruları yabancının vatandaĢı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki konsolosluğa yapılır. BaĢvurular elektronik ortamda da alınabilir.
(2) Vize BaĢvuru Formu her yabancı için ayrı ayrı doldurulur.
(3) Yabancı, vize baĢvurusu sırasında vize türlerine göre istenebilecek bilgi ve belgeleri yetkili makama vermekle yükümlüdür. Tanınan sürede istenilen belgeleri tamamlayamayan yabancının baĢvurusu değerlendirmeye alınmaz. Vize baĢvuruları ile ilgili iĢ ve iĢlemler hizmet satın alınması yoluyla yaptırılabilir.
(4) Vize baĢvuruları en geç doksan gün içinde sonuçlandırılır. Bu süre, yabancının istenilen belgeleri tamamlamasından itibaren baĢlar.
(5) Konsolosluklar, vize baĢvurularını Genel Müdürlüğe iletir. Yabancı ülke diplomatlarına Türkiye Cumhuriyeti büyükelçiliklerince ve istisnai olarak ülke menfaatleri gereği vize verilmesinde yarar görülen yabancılara Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilerince resen vize verilir. Bunlar dıĢında kalan ve resen vize verilebilecek yabancılar Bakanlık ve DıĢiĢleri Bakanlıkları tarafından müĢtereken belirlenir. Resen verilen vizeler Genel Müdürlüğe ve DıĢiĢleri Bakanlığına bildirilir. Genel Müdürlük baĢvuruları gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluĢların görüĢlerini de alarak sonuçlandırır ve konsolosluğa ya da büyükelçiliğe bildirir. Bildirimler elektronik olarak da yapılabilir.
(6) Kanunda düzenlenen vizenin iptaline iliĢkin hususların ortaya çıkması halinde vize, vizeyi veren makamlar veya valilikler tarafından iptal edilir, vize pasaportta ise gerekli kayıtlar düĢülür.
Vize yükümlülüğünden muaf yabancılar
MADDE 13 – (1) AĢağıda sayılan yabancılardan Türkiye’ye giriĢte vize istenmez:
a) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaĢmalarla ya da Bakanlar Kurulu kararıyla vizeden muaf tutulan ülke vatandaĢları.
b) Türkiye’ye giriĢ yapacağı tarih itibarıyla, geçerli ikamet izni, çalıĢma izni veya ÇalıĢma Ġzni Muafiyet Teyit Belgesi bulunanlar.
c) Kanun kapsamında ikamet izninden muafiyet sağlayan belgeye sahip olanlar.
ç) 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanununun 18 inci maddesine göre verilmiĢ ve geçerliliği bulunan Yabancılara Mahsus Damgalı Pasaport sahipleri.
d) Türk VatandaĢlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olanlar.
e) 5543 sayılı Kanun kapsamında Göçmen Belgesi sahibi olanlar.
Ġstisnai olarak vize yükümlülüğünden muaf yabancılar
MADDE 14 – (1) Hava Ģartları, kaza, taĢıtlarda meydana gelebilecek teknik aksaklıklar ile sağlık sorunları gibi mücbir sebeplerle Türk hava ve deniz limanlarını kullanmak zorunda kalan taĢıtlardaki yabancıların, Türkiye’ye giriĢte liman Ģehriyle sınırlı olmak üzere ve mücbir sebep süresince vize Ģartı aranmaksızın ülkeye giriĢlerine valiliklerce izin verilebilir. On beĢ güne kadar kalma hakkı sağlayan izin, mücbir sebebin ortadan kalkmasıyla sona erer.
(2) Türk hava ve deniz limanlarını, yolcularının sağlık sorunu yaĢaması nedeniyle kullanmak zorunda kalan taĢıtlardaki yabancılardan sadece hastalanan yabancı ve refakatçisi
birinci fıkra kapsamında değerlendirilir. Türkiye’ye giriĢine izin verilmeyecek yabancılar ise sağlık sorunu yaĢamaları hali dıĢında birinci fıkra kapsamında değerlendirilmez.
(3) Liman Ģehrini veya çevresindeki illeri turizm amaçlı gezmek üzere deniz taĢıtlarıyla gelen yabancılara, yetmiĢ iki saati geçmemek kaydıyla valiliklerce deniz sınır kapılarında vizesiz giriĢ izni verilebilir. Kamu düzeni veya kamu güvenliği yönünden gerekli tedbirlerin alınabilmesi için bu tür giriĢ iĢlemleri hakkında ilgili kolluk birimleri bilgilendirilir.
(4) Üçüncü fıkra kapsamındaki vizesiz giriĢ iznine iliĢkin usul ve esaslar Ģunlardır:
a) Ülkeye giriĢlerinde yabancıların pasaportları alınmaz. Ancak, limandaki giriĢ ve çıkıĢ kontrolünden sorumlu kolluk birimi tarafından düzensiz göçe konu olabileceği değerlendirilenlerin, çıkıĢlarında verilmek üzere pasaportları alınır, pasaportları alınan bu kiĢilere Liman ġehri Ġzin Belgesi düzenlenir.
ç) Düzensiz göçe konu olabileceği değerlendirilerek çıkıĢlarında verilmek üzere pasaportları alınan yabancılardan yetmiĢ iki saatlik sürenin sonunda pasaportlarını almak için gelmeyenlerin pasaportları il müdürlüklerine gönderilir.
d) Ülkeye giriĢine izin verilen yabancıların süresinde ülkeden çıkıĢını acente veya taĢıyıcı taahhüt eder.
(5) Bu madde kapsamında ülkeye giriĢine izin verilen yabancıların kayıtlarının, hudut kapılarında kolluk birimlerince kullanılan sisteme uyumlu olacak Ģekilde tutulması sağlanır.
Sınır kapılarında verilen vizeler
MADDE 15 – (1) Türkiye’ye giriĢlerine izin verilmeyecek yabancılar hariç, vize almadan sınır kapılarına gelen yabancılara, aĢağıda sayılan durumlarını ve süresi içinde Türkiye’den ayrılacaklarını belgelemeleri durumunda aĢağıda belirlenen istisnai haller çerçevesinde valiliklerce vize verilebilir:
a) Yabancının yasal olarak bulunduğu ülkede konsolosluğun bulunmaması veya vize iĢlemlerinin konsolosluk üzerinden gerçekleĢtirilememesi.
b) Yabancının veya Türkiye’deki eĢi ve yakın akrabalarının hastalığı, ölümü veya kaza gibi mücbir sebeplerinin bulunması.
c) Yabancının geri gönderilmesinde sağlık durumu yönünden risk görüldüğünün ilgili birimlerce bildirilmesi.
ç) Yabancının ulusal ve uluslararası bilimsel, ekonomik, kültürel ve ticari etkinliklere katılmak amacıyla gelmesi.
d) Deniz limanlarına gelen ticari gemi mürettebatının ülkesine veya baĢka bir ülkeye devam etme veya aynı limanda baĢka bir gemiye katılma zorunluluğunun ortaya çıkması.
e) Yabancıya sınır kapısında vize verilmesine ihtiyaç duyulduğunun kamu kurum ve kuruluĢları tarafından bildirilmesi.
(2) Sınır kapılarında vize verilmesinde, mücbir sebeplere bağlı olarak sağlık sigortası Ģartı aranmayabilir.
(3) Bakanlar Kurulunca farklı bir süre belirlenmediği sürece, birinci fıkranın (a), (b), (c), (ç) ve (e) bentlerinde belirtilen durumlarda en fazla on beĢ güne, (d) bendinde belirtilen durumlarda ise en fazla yetmiĢ iki saate kadar kalıĢ hakkı sağlayan vize verilir.
(4) Birinci fıkranın (d) bendi kapsamında olan yabancılara sınır vizesi verilmesinde yabancının yeterli miktarda para ve dönüĢ bileti bulundurması ve ülkeden süresinde çıkıĢının gemi acenteleri tarafından taahhüt edilmesi Ģartları aranır.
Havalimanı transit vizeleri
MADDE 16 – (1) Konsolosluklar, havalimanı transit vizesi baĢvurularını doğrudan