Vikipedi

Viki kavramı geleneksel web sitelerinden temelde farklıdır ve bilgiyi kimin oluşturduğu, bilginin nasıl oluştuğu, bilgiyi kimin girebildiği ve kimin değiştirebildiği konularında önemli bir paradigma değişimini temsil etmektedir (Buffington, 2008). Bir viki, erişim ayrıcalıkları ve bir web tarayıcısı ile herkes tarafından çevrimiçi olarak düzenlenebilmektedir (Buffington, 2008; Rosen ve Nelson, 2008). Bu sayfalar işbirlikli olarak oluşturulur; internet erişimi olan herkes bu sayfalara yazabilir ve düzenleyebilir (Magnuson, 2012; Yuan, 2008). Dolayısıyla, bir web sayfası veya web sayfaları seti olan Vikipedi kullanıcılarla ekleme, kaldırma veya site içeriğini düzenleme ile etkileşime izin veren işbirlikçi web sitelerini ifade eder (Alajmi, 2011; Buffington, 2008). Viki, katılımcıların HTML bilmeleri gerekmeden içerik oluşturmak için işbirlikli

çalışabildikleri bir alandır. Alexander (2006)’a göre vikiler konuşma, revizyon, değişiklik ve kesme akışlarıdır.

Wiki 1995 yılında Ward Cunningham tarafından geliştirilmiştir (Buffington, 2008; Lárusson, 2010; O’Sullivan, 2013). İlk viki 1995 yılında geliştirilen WikiWikiWeb’dir (Karaman vd., 2008). Viki denilince genellikle birçok kişinin aklına çevrimiçi ansiklopedi (Wikipedia) gelmektedir (Karaman vd., 2008). Wikipedia 2001 yılında oluşturulmuştur. Wikipedia’nın Türkçe kolu olan Vikipedi ise 2003 yılında faaliyete girmiştir. Vikipedi, viki teknolojisinin en iyi bilinen örneklerinden biridir (Magnuson, 2012; Rosen ve Nelson, 2008). Vikipedi, kullanıcıların yazılara katkı yapmasına izin veren bir online, açık-kaynak ansiklopedidir (Magnuson, 2012).

Vikilerin en önemli özelliği kullanıcılara içeriği değiştirme fırsatı sunmasıdır. Geçmişteki Web sitelerinin aksine, Vikipedi forumlarında kullanıcılar sadece bilgiye ulaşmamakta aynı zamanda onu güncelleyebilmektedir (Rives, 2009). Bu özelliğiyle, sayfaları oluşturma ve düzenleme sürecini kullanarak, bir veya daha fazla kişiye bir dizi bilgiden bir külliyat oluşturmak için izin veren bir sistemdir (Franklin ve Harmelen, 2007). İşbirlikçi yazma Wikipedia’nın Web 2.0 teknolojilerinin en popüler kullanımlarından biri olmasına neden olmuştur (Bower vd., 2010).

Vikilerdeki bilgiler ne kadar önemsiz olursa olsun bir viki sayfasında yapılan her değişiklik hakkında üstveri toplanmaktadır (Lárusson, 2010). Vikilerde, gerçekleştirilen çalışmalar belli konu başlıkları altında arşivlenebilmektedir (Deniz, 2012). Vikideki değişiklikler hemen gerçekleşir ve yeni içerik yaratıcısı kolayca nelerin değiştiğini görebilir ve hatta söz konusu sayfanın içeriğini silmek için kolay kullanımlı online düzenleme aracına erişilebilir (Anderson, 2007; Buffington, 2008). Bazı vikiler katılımcıların viki sayfalarına erişmek, içerik oluşturmaları ve düzenleyebilmeleri için ön izin gerektirebilir (Farmer, 2009). Vikilerin ayrıca her değişikliği görmek için izin veren bir tarih aracı (Rosen ve Nelson, 2008) ve önceki sürümleri geri alma işlevi vardır (Anderson, 2007). Ayrıca sayfalar arasında köprü kurarak geçiş yapma fırsatı vermektedir (Karaman vd., 2008). Viki sayfaları online olarak depolanır ve standart web tarayıcısı üzerinden erişilebilen bir editörde düzenlenir (Lárusson, 2010).

Vikipedi kullanımı arttıkça, vikinin işbirlikçi özellikleri gelişmeye başlamıştır (Anderson, 2012; Harper, 2012). Viki kavramı, bir grup çalışması yapılmasını

kolaylaştıran bir işbirliği aracı olarak anlaşılmaktadır dolayısıyla vikiler grup çalışmalarını desteklemektedir (Anderson, 2007; Avcı, 2009). Gruplar, vikide rahatlıkla geniş belgeler oluşturabilir ve bunlar arasındaki sürüm farklılıklarını izleyebilirler (Öztürk, 2007). Ancak herkesin düzenleyebilmesinden dolayı bilgi güvenilirliği şüpheli olmuştur ve Vikipedi kullanımı tartışmalı olmuştur (Rosen ve Nelson, 2008).

Vikiler eğitim alanında da oldukça yararlı Web 2.0 teknolojilerindendir (Deniz, 2012). Bilgilerin konu başlıkları halinde arşivlenmesi, kullanıcıların yeni konu başlıkları açıp yeni bilgiler ekleyebilmeleri, mevcut konu başlıkları altındaki bilgileri yeniden düzenleyebilmeleri, kısacası viki sayfaları geliştirebilmeleri sayesinde vikiler hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin belli konular üzerine bilgi paylaşımında bulunabilecekleri bir platform sağlamaktadır (Deniz, 2012). Bu bilgi platformu öğrencilerin istedikleri zaman istedikleri yerden bilgiye kolaylıkla ulaşmalarına yardımcı olmaktadır. Viki ortamlarında oluşturma ve düzenleme sadece bir tık uzaklıkta bulunmaktadır ve kullanımı, işbirliğine teşvik etme yeteneği, kullanım kolaylığı ile viki derslerde popüler bir Web 2.0 aracı olmuştur (Magnuson, 2012). Bir viki öğrencilerin sadece kavramsal bilgilerini düzenlememekte aynı zamanda öğrencilerin bilgilerini yeniden yapılandırmalarını sağlamaktadır (Bower vd., 2010).

Viki teknolojisi tarafından desteklenen bir e-öğrenme ortamı sanal öğrenme toplulukları içinde katılımcıların etkileşim kurmalarını sağlamaktadır (Harper, 2012). Öğrenciler arasında etkileşim kurarak eğitim ortamlarında öğrencileri işbirliğine teşvik etmektedir. Bir viki dünyanın dört bir yanından gelen bireyler arasında işbirliğini kurmaya dayanır (Gooding, 2007). Bu noktada, viki teknolojisi sosyal yapılandırmacı öğrenme teorisinin bileşenlerinin pedagojik değerini belirlemede yardımcı olmak için ortaya çıkar (Harper, 2012).

Vikiler eğitim aracı olarak aşağıdaki şekillerde kullanılabilir (Franklin ve Harmelen, 2007):

Vikiler bir veya daha fazla öğretmen tarafından açıklamalı okuma listeleri oluşturulması için kullanılabilir.

Vikiler özellikle grup projeleri de dahil olmak üzere sınıf projelerinde kullanılabilir.

Vikiler faaliyetlerini yazmak için öğretmenler tarafından kullanılabilir. Böylece bir öğretmen bir grup projesi yürütebilir, ipuçları verir ve öğrenci tarafından oluşturulan içeriğe daha sonra geri bildirim sağlar.

Öğrenciler dikkat edilmesi gereken viki alanlarını görebilir ve birbirlerinin yazılı alanları hakkında geri bildirim sağlar.

Eğitime sunduğu bu fırsatlarla vikiler öğretmen eğitiminde de kullanılması uygun olan araçlardır. Bu araçlar, öğretmen adaylarına bir projede çalıştıklarında geribildirim sağlar, ayrıca hangi alanlarda hangi bölümlerde katkıda bulunulduğu da belirlenebilir (Rosen ve Nelson, 2008). Bu nedenle, öğretmen adayları araştırdıkları konu hakkında vikiden bilgi sağlayabilir, grup çalışmalarında vikiyi rahatlıkla kullanabilirler.