D- Yardımı Kesme
III. BÖLÜM
III.10. Verilerin Analizi
Veri analize alınmadan önce Ölçeklerden Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği alt boyutlarının normal dağılım gösterip göstermedikleri Kolmogorov-Smirnov Testi ve Shapiro-Wilk Testi ile test edilmiştir. Tablo 3’deki test sonuçlarından anlaşılacağı gibi bütün değişkenlerde sonuçlar anlamsız çıkmıştır (p>.05). Yani bütün değişkenlerin normal dağılım gösterdikleri görülmüştür. Oluşturulan grupların varyanslarının homojenliği ise Levene istatistiğinden faydalanarak kontrol edilmiş ve tüm gruplar için varyansların homojen olduğu sonucuna varılmıştır (p>.05).
Analizin ilk aşamasında, “Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği”nden elde edilen verilere ait betimsel istatistikler incelenmiştir. Öntest ve sontest puanları arasındaki farklılığın anlamlılığını sınamak için de bağımlı gruplar için t-testi kullanılmıştır.
Elde edilen veriler bilgisayarda SPSS (Statistical Package For Social Scientists for Windows Release 15.0) programında analiz edilmiş, manidarlığı. 05 düzeyinde sınanmış ve sonuçlar araştırmanın amaçları doğrultusunda tablolaştırılmış, açıklanmış ve yorumlanmıştır.
Tablo-3 Zihinsel Engelli Bireylerin Annelerin Algılarına Göre Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği Alt Boyutlarına Uygulanan Kolmogorov Smirnov Testi ve Shapiro Wilk Testi Sonuçları
Kolmogorov Smirnov Testi Shapiro-Wilk Testi Statistic Df P Statistic df p Öntest
Sürekli Öfke Alt Ölçeği .132 25 .200 .936 25 .117
Öfke İçe Alt Ölçeği .176 25 .054 .955 25 .318
Öfke Dışa Alt Ölçeği .157 25 .115 .925 25 .067
Öfke Kontrol Alt Ölçeği .144 25 .195 .965 25 .534 Sontest
Sürekli Öfke Alt Ölçeği .151 25 .053 .925 25 .052
Öfke İçe Alt Ölçeği .146 25 .102 .944 25 .131
Öfke Dışa Alt Ölçeği .100 25 .200 .975 25 .760
Öfke Kontrol Alt Ölçeği .155 25 .124 .933 25 .101 * p< 0.05
IV. BÖLÜM IV. BULGULAR
Tablo 4 Deney Grubunun Yaş Değişkenine Bağlı Olarak Dağılımı
Yaş N Yüzde Toplamsal Yüzde
10 yaş 2 8.0 8.0 11 yaş 1 4.0 12.0 12 yaş 6 24.0 36.0 13 yaş 1 4.0 40.0 14 yaş 4 16.0 56.0 15 yaş 3 12.0 68.0 16 yaş 3 12.0 80.0 17 yaş 2 8.0 88.0 18 yaş 3 12.0 100.0 19 yaş 2 8.0
Şekil 1 Deney Grubunun Yaş Değişkenine Bağlı Olarak Dağılımı
Araştırmaya katılan zihinsel engelli bireylerin yaşlarına göre dağılımları incelendiğinde, katılımcılarının % 8’i 10 yaş grubuna, % 4’ü 11 yaş grubuna, %24’ü 12 yaş grubuna, %4’ü 13 yaş grubuna, %16’sı 14 yaş grubuna, %12’si 14 ve 15 yaş gruplarına, % 8’i 17 yaş grubuna, % 12’si 18 yaş grubuna ve % 8’i ise 19 yaş grubuna dâhildir (Tablo 4).
Tablo 5 Deney Grubunun Cinsiyet Değişkenine Bağlı Olarak Dağılımı Cinsiyet N Yüzde Toplamsal Yüzde
Kız 5 20.0 20.0 Erkek 20 80.0 100.0 19 yaş 18 yaş 17 yaş 16 yaş 14 yaş 13 yaş 12 yaş 11 yaş 10 yaş
Şekil 2 Deney Grubunun Cinsiyet Değişkenine Bağlı Olarak Dağılımı Araştırmaya katılan zihinsel engelli bireylerin cinsiyetlerine göre dağılımları incelendiğinde, katılımcıların % 20’sinin kız, % 80’inin erkek olduğu gözlenmektedir (Tablo 5).
Tablo 6 Zihinsel Engelli Bireylerin Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeğinden Aldıkları Puanların Dağılımı
Ölçeğin Boyutları Gruplar N X ss
Sürekli Öfke Alt Ölçeği (Toplam 10 madde)
Öntest 25 17.72 5.77
Sontest 25 16.16 5.20
Öfke İçe Alt Ölçeği (Toplam 8 madde)
Öntest 25 14.56 2.08
Sontest 25 14.44 2.97
Öfke Dışa Alt Ölçeği (Toplam 8 madde)
Öntest 25 14.16 3.80
Sontest 25 14.48 3.68
Öfke Kontrol Alt Ölçeği (Toplam 8 madde)
Öntest 25 15.64 3.27
Sontest 25 15.72 3.15
Sürekli öfke, içe yönelik öfke ve dışa yönelik öfke puanlarının düşük, öfke kontrolü puanlarının yüksek olması olumlu olarak değerlendirilmektedir. Tablo 6 incelendiğinde; zihinsel engelli gençlerin Sürekli Öfke Alt Ölçeği (Xöntest=17.72; Xsontest 16.16) ve Öfke İçe
Alt Ölçeği (Xöntest=14.56; Xsontest=14.44) sontest puanların aritmetik ortalaması öntest
ortalamasından düşük çıkmıştır. Zihinsel engelli gençlerin Öfke Dışa Alt Ölçeği (öntest=14.16;
Xsontest=14.48) sontest puanların aritmetik ortalaması öntest ortalamasından yüksek çıkmıştır.
Ayrıca zihinsel engelli bireylerin Öfke Kontrol Alt Ölçeği öntestten aldıkları puanların aritmetik ortalaması X=15.64 ve sontestten aldıkları puanların aritmetik ortalaması X=15.72 olarak bulunmuştur.
erkek kız
Tablo. 7 Zihinsel Engelli Bireylerin Sürekli Öfke ve Öfke ifade Tarzı Ölçeği Sürekli Öfke Boyutuna Ait Öntest ve Sontest Puanlarının Bağımlı Gruplar t- Testi ile Karşılaştırılması
Ölçeğin Boyutları Gruplar N X ss sd T p
Sürekli Öfke Alt Ölçeği
Öntest 25 17.72 5.77
24 3.001 0.006* Sontest 25 16.16 5.20
*p<0.05
Tablo 7 incelendiğinde, zihinsel engelli gençlerin sürekli öfke düzeylerinin sürekli öfke alt ölçeğinden aldıkları öntest ve sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir (t(24)=3.00, p<0.05). Bu farklılığın öntest lehine bir farklılık
olduğu belirlenmiştir.
Tablo. 8 Zihinsel Engelli Bireylerin Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği Öfke İçe Boyutuna Ait Öntest ve Sontest Puanlarının Bağımlı Gruplar t- Testi ile Karşılaştırılması
Ölçeğin Boyutları Gruplar N X ss sd T p
Öfke İç Alt Ölçeği
Öntest 25 14.56 2.08
24 0.200 0.843 Sontest 25 14.44 2.97
*p<0.05
Tablo8 incelendiğinde, zihinsel engelli gençlerin içe yönelik öfke düzeylerinin Sürekli Öfke İfade Tarzı ölçeğinden aldıkları öntest ve sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemektedir (t(24)=.20, p>0.05).
Tablo.9 Zihinsel Engelli Bireylerin Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği Öfke Dışa Boyutuna Ait Öntest ve Sontest Puanlarının Bağımlı Gruplar t- Testi ile Karşılaştırılması
Ölçeğin Boyutları Gruplar N X ss sd t p
Öfke Dış Alt Ölçeği Öntest 25 14.16 3.80 24 0.449 0.658 Sontest 25 14.48 3.68
Tablo 9 incelendiğinde, zihinsel engelli gençlerin dışa yönelik öfke düzeylerinin Sürekli Öfke İfade Tarzı ölçeğinden aldıkları öntest ve sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemektedir (t(24)=.45, p>0.05).
Tablo.10 Zihinsel Engelli Bireylerin Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği Öfke Kontrolü Boyutu Boyutuna Ait Öntest ve Sontest Puanlarının Bağımlı Gruplar t- Testi ile Karşılaştırılması
Ölçeğin Boyutları Gruplar N X ss sd t p
Öfke Kontrol Alt Ölçeği
Öntest 25 15.64 3.27
24 0.108 0.915 Sontest 25 15.72 3.15
*P<0.05
Tablo 10 incelendiğinde, zihinsel engelli gençlerin öfke kontrolü düzeylerinin Sürekli Öfke İfade Tarzı ölçeğinden aldıkları öntest ve sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemektedir (t(24)=.11, p>0.05).
TARTIŞMA VE YORUM
Araştırmamızın sonucunda düzenli olarak spor yapan eğitilebilir zihinsel engellilerde spor yapmanın sürekli öfke ve öfke tarzları ile bazı demografik özelliklere göre farklılaşma gösterip göstermediği ile ilgili bulgular tartışılmış ve yorumlanmıştır. Araştırma ile ilgili bulguların tartışılması ve yorumlanması, tabloların sıralanmasına uygun olarak yapılmıştır.
Uygulama programı sonrasında denek grupların Sürekli öfke, içe yönelik öfke ve dışa yönelik öfke puanlarının düşük, öfke kontrolü puanlarının yüksek olması olumlu olarak değerlendirilmektedir. Tablo 6 da gösterildiği gibi zihinsel engelli gençlerin Sürekli Öfke Alt Ölçeği öntest 17.72 sontest 16.16 ve Öfke İçe Alt Ölçeği öntest 14.56 sontest 14.44 sontest puanların aritmetik ortalaması öntest ortalamasından düşük çıkmıştır. Öfke Dışa Alt Ölçeği öntest 14.16 sontest 14.48 sontest puanların aritmetik ortalaması öntest ortalamasından yüksek çıkmıştır. Öfke Kontrol Alt Ölçeği öntestten aldıkları puanların aritmetik ortalaması X=15.64 ve sontestten aldıkları puanların aritmetik ortalaması X=15.72 olarak bulunmuştur. Tablo 7 de ise, zihinsel engelli gençlerin sürekli öfke düzeylerinin sürekli öfke alt ölçeğinden aldıkları öntest ve sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir (t(24)=3.00, p<0.05). Bu farklılığın öntest lehine bir
farklılık olduğu belirlenmiştir.
Elde edilen bulgular doğrultusunda, uygulamış olduğumuz egzersiz programında zihinsel engelli bireylerin öfke kontrolleri olumlu sonuçlanmıştır. Zihinsel engelli gençlerde sporun genel gelişimleri üzerindeki etkilerine yönelik birçok araştırma yapılmıştır, bunlardan bazılarının sonuçlarına göre; Chiang (2003), yaptığı çalışmada otistik çocuklar için eğlenceli bir ortamda yapılan fiziksel aktivitelerin sonucunda, sosyal doğal etkileşimin arttığı, yalnızlık duygusunun azaldığını ve akranlarıyla arkadaşlıklarını pekiştirdiğini belirtmiştir. Gençöz (1997), zihinsel engelli gençlerde basketbol eğitiminin davranış gelişimine etkileri konulu çalışmasında, bu çocukların aile içi ve sınıf davranışlarında olumlu değişikliklerin olduğunu tespit etmiştir. McMahon (1998), yaptığı araştırmada rekreatif etkinliklerin engelli bireylerde çevreyle ve toplumla bütünleşme, arkadaşlık kurabilme ve sosyal kabulün oluşturulması bakımından önemini ortaya koymuştur. (İlhan, 2008)
Sonuç olarak sporun tüm toplum üyeleri üzerinde olumlu etkilerde bulunmasının zihinsel engelliler açısından da geçerli olduğu şeklinde yorumlanabilir. Bu çerçevede sporu zihinsel engellilerin yaşamlarına daha etkin bir şekilde koyarak onların toplumla uyumunu arttırılabileceği bir gerçektir.
Araştırmamız sonucunda elde ettiğimiz bulgulara dayanarak aşağıdaki önerileri sunabiliriz:
1- Zihinsel Engellilerin spor yapma olanaklarının arttırılması için Gençlik Hizmetleri ve Spor il Müdürlükleri bünyesinde engellilere yönelik özel birim oluşturularak, bu alandaki eğitim olanakları arttırılmalıdır.
2- Ülkemizde zihinsel engellilerin spor alanına yönelik özel çalışma alanı, eğitimini bu alanda ihtisas etmiş antrenör alımları yok denecek kadar azdır. Araştırmacılar bu alana eğilmeli ve katkı sunmalıdır.
3- Zihinsel engellilerin spora katılımları için eğitim faaliyetleri, seminerler, anne babaya yönelik eğitimler yapılmalı ve bu faaliyetler kitle iletişim araçları yoluyla bütün toplum kesimlerine duyurulmalıdır.
KAYNAKLAR
Alçak M., (1997) M., Ilgın A., Erhan S.“Beden Eğitimi Öğretmeninin El Kitabı”, Dünya Ambalaj San. Tic. A. S., Malatya. S.24
Balkaya F. (2001) Çok Boyutlu Öfke Envanterinin Geliştirilmesi, Yüksek Lisans, Ankara, Ankara üniversitesi
Başbakanlık Özürlüler idaresi Türkiye Özürlüler Araştırması Sonuçları. http:/www.ozida.gov.tr Kısaltma olarak: BÖİTÖA
Baykan, Z. (2000). Özürlülük, Engellilik, Sakatlık Nedenleri ve Korunma. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, Eylül Sayısı. S.15
Biçer, Y. S. (2000). Sportif Çalışmaların ve Oyunların Zihinsel Özürlü Çocuklar Üzerindeki Etkileri Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ. S.75
Bilge, F. (1996). Danışandan hız alan ve bilişsel davranışçı yaklaşımlara dayalı olarak yapılan grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin kızgınlık düzeyleri üzerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Çağlar, D. (1979). “Geri Zekâlı Çocuklar ve Eğitimi” Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara. S.51
Çevrim H. (2009). Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Dersinin Programındaki İşlenişinin Yeri ve Önemi. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi Fırat Üniversitesi Elazığ
Çınarlı S. (2010). ”Engellilere Yönelik Spor Hizmetlerinin Gelişimi Açısından Sponsorluk Ve Vergisel Düzenlemelere İlişkin Öneriler.” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü Dergisi Sayı 2/12
Dunn, J. M., Fait, H., (1997). Special Physical Education: Adapted, individualized, Developmental Seventh Edition, Iowa Dubuque Brown& Benchmark. S.94.
Güven, N., (1986), "Özürlü Çocuklar ve Eğitimleri" (Ed. Şule Bilir). Hacettepe Üniversitesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü. Ankara.
İlhan L. (2008). “Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocuklarda Beden Eğitimi Ve Sporun Sosyalleşme Düzeylerine Etkisi” Kastamonu eğitim dergisi cilt 16 no:1
Kale, R., Ersen, E. (2003). “Beden Eğitimi ve Spor Bilimlerine Giriş.” Nobel Yayınevi, İstanbul.
Kalyon, T. A. (1994). “Spor Hekimliği.” Gata Basımevi, Ankara
Kalyon, T. A. (1996). “Engellilerde Spor.” Logos Tıp Yayıncılık, İstanbul
Karasar, N. (2008). “Bilimsel Araştırma Yöntemi.” (18. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karasüleymanoğlu, A. (1989). “Yeni Boyutlarıyla Spor.” Bağırgan Yayınevi, Ankara. S.85
Kayıhan, H. (1995). “Mimari Engellerin Kaldırılması için Öneriler”, Bedensel Engellileri Güçlendirme Vakfı Dergisi, Cilt 2, Ankara. S.33
Kaymak, S. (2004). ”Aile İçinde Öfke Ve Saldırganlığın Yansımaları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi cilt: 37, sayı: 2
Kınalı, G. (2003). “Zihin Engellilerde Beden - Resim - Müzik Eğitimi. Farklı Gelişen Çocuklar.” (Ed: A. Kulaksızoğlu), İstanbul: Epsilon Yayınları, 244.
Lerner H. (2004). “Öfke Dansı” 5.baskı (Çeviri: Gül S), İstanbul, Varlık yayınları, Luhn, R. R.(1996). “Kızgınlıkla Başa Çıkma.” İstanbul. Alfa Yayınevi
MEB. Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı 1991,8) Kısaltma Olarak ÖERDB
Ök, M., Göde O., Çermik, H. (1997). “Ortopedik Engellilerde Beden Eğitimi”, Milli Eğitim Sanat Kültür Dergisi, Sayı. 136, Ankara.
Öner, N. (1996). “Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler.” 2. Basım. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası.
Özdinç Ö. (1998) “Çukurova Üniversitesi Öğrencilerinin Sporun Ve Spora Katılımın Sosyalleşmeyle İlişkisi” Adana
Özer, D., (2001) “Engelliler İçin Beden Eğitimi ve Spor.” Nobel Yayınları, 25,31 Ankara
Özer, K. (1994). Sürekli Öfke (SL-Öfke) Ve Öfke İfade Tarzı (Öfke-Tarz) Ölçekleri Ön Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
Özgür, İ. (1993). “Eğitilebilir Zihinsel Engellilerde Çocuğa Sahip Olan Ana- Babaların Eğitimini Ana-Babalar ve Çocuklar Üzerindeki Etkileri.” Yayımlanmamış Doktora Tezi Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Adana.
Özmen, A. (2004). "Seçim Kuramı Ve Gerçeklik Terapisine Dayalı Öfkeyle Başa Çıkma Eğitim Programının Üniversite Öğrencilerinin Öfkeyle Başa Çıkma Becerileri Üzerindeki Etkisi." Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Özmen, S. (2004) “Aile İçinde Öfke Ve Saldırganlığın Yansımaları.” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt: 37, sayı: 2, 27-39)
Sanioğlu, A. (1992) “İlkokullarda Beden Eğitimi Programının Geliştirilmesi Alt Özel Sınıflardaki Eğitilebilir Geri Zekâlı Örgencilerin Programları.” Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi S.40. Konya.
Sarı, H. (2007). “Özel Eğitime Muhtaç Öğrencilerin Eğitimleriyle ilgili Çağdaş Öneriler.” Pegem A Yayıncılık, S.66 Ankara.
Savaşır, I. ve Şahin, N.H. (1997) Bilişsel-Davranışçı terapilerde değerlendirme: sık kullanılan ölçekler. Psikologlar Derneği Yayınları. No:9 Ankara.
Sayar, Ö. Ö. Özbulut, M. Küçükkaraca, N. (2008). “Özürlülerde Toplumsal Bütünleşmeye Bir Adım.” Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi, Yayın No: 010. S.14 Malatya.
Sherril, C. (1986). “Adapted Physical Education and Recreation Amultidisciplirary Appoach” WM.C Brown Publishers Dubuque Lowg.
Spielberger C, Jacobs G, Russell S, Crane R (1983). Assessment of anger: the state- trait anger scale. Adv Pers Assess 2: 159-187.
Süveren, S. (1991). “Toplumda Ortopedik Özürlüler ve Spor”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt.7, Sayı. 1, S. 39 Ankara.
Şahin, M. (2006). “Beden Eğitimi ve Spor Sözlüğü.” Morpa Kültür Yayınları, S.28. İstanbul.
Şipal R. (2010). “Zihinsel Engellilerde Davranış Bozuklukları” Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi Ankara.
Tekinsav Sütçü G.S. (2006) ”Ergenlerde Öfke Ve Saldırganlığı Azaltmaya Yönelik Bilişsel Davranışçı Bir Müdahale Programının Etkililiğinin Değerlendirilmesi.” Doktora Tezi Ege Üniversitesi sf ( 22-23). İzmir. Terzioğlu, A. (2002). “Engelliler Spor Eğitiminde Beden Eğitimi Öğretmeninin
Kategorik Görevleri”, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1. S. 23- 28.
Yamaner, F. (1994). “Beden Eğitimi ve Spor Dersine Giriş Ders Notları” Malatya. Yavas, M., İlhan, A. (1996). “Beden Eğitimi ve Sporda Özel Öğretim
Yöntemleri.”Melisa Yayıncılık, S.98. Bursa.
Yıldız M. (2008). “Farklı Liglerde Yer Alan Futbolcuların Kişilik Tipleri İle Sürekli Öfke, Öfke İfade Tarzlarının İncelenmesi” Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara .
Yıldız, S. (2004). Türkiye Özürlüler Araştırması. Devlet İstatistik Enstitüsü, Dergisi, S.40. 3-4, ss. Ankara.
Yılmaz, N. (2004). “Öfke ile Başa Çıkma Eğitiminin ve Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Öfke ile Başa Çıkabilmeleri Üzerindeki Etkileri.” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
1-Cinsiyetiniz? ○ Erkek ○ Bayan 2-Yasınız? ………. 3-Engel durumunuz? ………
SÜREKLİ ÖFKE - ÖFKE TARZ ÖLÇEĞİ
YÖNERGE: Aşağıda kişilerin kendilerine ait duygularını anlatırken kullandıkları bir takım ifadeler verilmiştir. Her ifadeyi okuyun, sonrada genel olarak nasıl hissettiğini düşünün ve ifadelerin sağ tarafındaki sayılar arasında ona en iyi tanımlayanı seçerek üzerine (x) işareti koyun. Doğru ya da yanlış cevap yoktur. Herhangi bir ifadenin üzerinde fazla zaman sarf etmeksizin, genel olarak nasıl davrandığını gösteren cevabı işaretleyin.
1- Hiç 2- Biraz 3- Oldukça 4- Tümüyle
Onu ne kadar tanımlıyor? ÖFKELENDİĞİNDE VEYA KIZDIĞINDA 1 2 3 4
1. Çabuk parlar. Ο Ο Ο Ο
2. Kızgın mizaçlıdır. Ο Ο Ο Ο 3. Öfkesi burnunda bir insandır. Ο Ο Ο Ο 4. Başkalarının hataları, yaptığı işi yavaşlattıkça kızar. Ο Ο Ο Ο 5. Yaptığı iyi bir işten sonra takdir edilmemek canını sıkar. Ο Ο Ο Ο 6. Öfkelenince kontrolünü kaybederim. Ο Ο Ο Ο 7. Öfkelendiğinde ağzına geleni söyler. Ο Ο Ο Ο 8. Başkalarının önünde eleştirilmek onu çok hiddetlendirir. Ο Ο Ο Ο 9. Engellendiğinde içinden birilerine vurmak gelir. Ο Ο Ο Ο 10. Yaptığı iyi bir iş kötü değerlendirildiğinde çılgına döner. Ο Ο Ο Ο
düşünerek o ifadenin yanında onu en iyi tanımlayan sayının üzerine (x) işareti koyarak belirtin. Herhangi bir ifadenin üzerinde fazla zaman sarf etmeksizin, genel olarak nasıl davrandığını gösteren cevabı işaretleyin.
1- Hiç 2- Biraz 3- Oldukça 4- Tümüyle
ÖFKELENDİĞİNDE veya KIZDIĞINDA 1 2 3 4 11. Öfkesini kontrol eder. Ο Ο Ο Ο 12. Kızgınlığını gösterir. Ο Ο Ο Ο 13. Öfkesini içine atar. Ο Ο Ο Ο 14. Başkalarına karşı sabırlıdır. Ο Ο Ο Ο 15. Somurtur ya da surat asar. Ο Ο Ο Ο 16. İnsanlardan uzak durur. Ο Ο Ο Ο 17. Başkalarına iğneli sözler söyler. Ο Ο Ο Ο 18. Soğukkanlılığını korur. Ο Ο Ο Ο 19. Kapılan çarpmak gibi şeyler yapar. Ο Ο Ο Ο 20. İçin için köpürür ama göstermez. Ο Ο Ο Ο 21. Davranışlarını kontrol ederim. Ο Ο Ο Ο 22. Başkaları ile tartışır. Ο Ο Ο Ο 23. İçinde, kimseye söyleyemediği kinler besler. Ο Ο Ο Ο 24. Onu çileden çıkaran her şeye saldırır. Ο Ο Ο Ο 25. Öfkesi kontrolden çıkmadan kendisini durdurabilir. Ο Ο Ο Ο 26. Gizliden gizliye insanları epeyce eleştirir. Ο Ο Ο Ο 27. Belli ettiğinde daha öfkelidir. Ο Ο Ο Ο 28. Çoğu kimseye kıyasla daha çabuk sakinleşir. Ο Ο Ο Ο 29. Kötü şeyler söyler. Ο Ο Ο Ο 30. Hoş görüşlü ve anlayışlı olmaya çalışır. Ο Ο Ο Ο 31. İçimde insanların fark ettiğinden daha fazla sinirlenir. Ο Ο Ο Ο 32. Sinirlerine hakim olamaz. Ο Ο Ο Ο 33. Onu sinirlendirene, ne hissettiğini söyler. Ο Ο Ο Ο 34. Kızgınlık duygularını kontrol eder. Ο Ο Ο Ο