Bu çalışmada toplanan veriler, kavram testinin ön test, son test ve izleme testi uygulamalarından, mülakatlardan, tutum ölçeğinden,gözlemlerden ve görüşmelerden elde edilen veriler şeklinde sınıflandırılmıştır. Her birinden elde edilen verilerin nasıl analiz edildiği ile ilgili bilgiler ayrıntılı olarak verilmiştir.
2.4.1. Kavram Testi Verilerinin Analizi
Araştırmada kullanılan kavram testinde 25 tane çoktan seçmeli soru yer almaktadır. Soruların puanlandırılmasında, doğru seçeneğe 4 puan ve çeldiricilere 0 puan verilerek hesaplanmıştır. Puanlamaya göre bu bölümde bir öğrencinin alabileceği en yüksek puan 100 olarak belirlenmiştir.
Öğrencilerin ön, son ve izleme testinden elde ettikleri puanlar arasında uygulama öncesinden uygulama sonrasına meydana gelen matematiksel farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirlemek amacıyla cinsiyet faktörü de dikkate alınarak t-testi yapılmıştır. Aynı işlemler testin tamamı için de gerçekleştirilmiştir.
Mülakatların puanlandırılması, mülakatı yapan kişinin amacına ve anlama modeline bağlı olarak değişiklikler gösterebilir. Kavramlarla yapılan mülakatların puanlandırılması mümkünken, olaylar ve durumlar hakkında yapılan mülakatların puanlandırılmasının doğru olmayacağı ifade edilmektedir (White ve Gunstone 1996; Ayas vd., 2001). Mülakatlardan elde edilen verilerin karşılaştırılarak, bireylerin fikir birliğine vardığı veya ayı düşündüğü noktaları tespit edebilmek için, verilen cevapların frekanslara göre kategorilere konulmasını önermektedir. Bununla birlikte, mülakattan bazı cümleler doğrudan alınarak bireyin düşüncelerini olduğu gibi yansıtmanın da çok yararlı olduğuna inanılmaktadır (Yin 1994. Akt: Demircioğlu, 2008).
Bu çalışmada, mülakatlarda puanlandırma yoluna gidilmeksizin öğrencilerin verdikler cevaplar arasından seçilen özgün cevaplar olduğu gibi okuyucuya sunulmuştur.
2.4.3. Tutum Ölçeği Verilerinin Analizi
Tutum ölçeğinden elde edilen veriler üzerinde istatistiksel işlemler yapılmıştır. Bu çalışmada Geban vd. (1994) tarafından geliştirilen ve güvenirliği 0,83 olan tutum ölçeği kullanıldığı için, ölçek maddelerinin uygulanacak olan örneklem grubuna uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla örneklem grubuna eşdeğer başka bir gruba ölçek yeniden uygulanmıştır. Toplam 249 öğrencinin katıldığı uygulama sonunda SPSS paket programı kullanılarak ölçeğin yeni güvenirliği 0,8576 olarak bulunmuştur. Kullanılan tutum ölçeği Ek 5’de verilmiştir. Öğrencilerin ön ve son tutum ölçeğinde elde ettikleri sonuçlar arasında uygulama öncesinde uygulama sonrasına meydana gelen matematiksel farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirlemek amacıyla cinsiyet faktörü de dikkate alınarak tekrarlı ölçümler için t-testi kullanılmıştır.
2.4.4. Gözlem Verilerinin Analizi
Bu çalışmada, yapılandırılmamış gözlemler aracılığıyla öğrencilerin öğrenme ortamlarındaki davranışları dersten sonra tutulan kısa notlarla kaydedilmiştir. Yapılandırılmamış gözlemlerden elde edilen bulgular, özet şeklinde bulgular bölümünde verilmiş olup, öğrencilerdeki davranış değişikliklerini yorumlamak amacıyla veri kaynağı olarak kullanılmıştır.
İlköğretim 5. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersi kapsamında yer alan Dünya, Güneş ve Ay konusu ile ilgili bağlama dayalı yaklaşımın benimsendiği materyallerin geliştirilmesi bu bölümde sunulmuştur. Materyallerin geliştirilmesi aşamasında aşağıdaki adımlar takip edilmiştir:
• Literatür taramasına dayalı olarak, öğrencilerin fendeki daha zor ve karmaşık olan kavramlara temel oluşturan Dünya, Güneş ve Ay konusu içerisinde yer alan kavramlarla ilgileri anlam güçlüklerine ve bazı alternatif fikirlere sahip oldukları tespit edilmiştir. İlköğretim Fen ve Teknoloji programında yer alan temel konulardan biri olması sebebiyle de Dünya, Güneş ve Ay konusu seçilmiştir.
• Öncelikle konunun ilköğretim 5. sınıfta nasıl yer aldığının belirlenmesi amacıyla İlköğretim 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi ünitelendirilmiş yıllık plan örneği incelenmiştir. İnceleme sonunda “Dünya ve Evren” öğrenme alanında “Dünya, Güneş ve Ay” ünitesinin yer aldığı görülmüştür. Konunun anlatımına ilköğretimin kaçıncı haftasında başlanacağının ve biteceğinin yer aldığı, konu ile ilgili kazanımların bulunduğu, hangi etkinliklerin yapılacağının, bunların ders içi ve diğer derslerle nasıl ilişkilendirileceğinin, ölçme değerlendirmenin nasıl olacağının bulunduğu görülmüştür.
• İlköğretim programının incelenmesi tamamlandıktan sonra 5. sınıf öğrencilerinin alternatif fikirleri, yapılan kavram testi ile belirlenmiştir. Daha sonra içeriğin nasıl düzenleneceği, öğretim etkinliklerinin neler olacağı araştırılmıştır. İçeriğin düzenlenmesinde ders kitapları, yabancı kitaplar ve web sitelerinden yararlanılmıştır.
• Materyal hazırlanırken bağlama dayalı yaklaşım esas alınmıştır. Böylece öğrencilerin teori ile uygulama arasındaki ilişkileri anlamalarına yardımcı olacak eğlenceli ve ilgi çekici materyallerle kendi yaşamlarıyla ilgili konularda fen ve teknolojinin yer aldığı boyutu bizzat yaşayarak görmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Bu sayede öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersine karşı ilgileri ve merak duyguları arttırılmaya çalışılmıştır. Öğrencilerin ilgisini çekmek amacıyla materyallerdeki şekiller, animasyonlar ve değerlendirme soruları bilgisayar kullanılarak araştırmacı tarafından uygulama esnasında yeri geldikçe kullanılmıştır.
• Bu araştırmalar sonucunda, geliştirilen materyaller, Çanakkale ili, Bayramiç ilçesi, Menderes İlköğretim Okulunda 5. sınıfta öğrenim gören öğrencilere araştırmacı tarafından uygulanmıştır.
Bu çalışma, 2008-2009 eğitim öğretim yılında Çanakkale ili, Bayramiç ilçesi, Menderes İlköğretim Okulunda öğrenim gören 24 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir.
Araştırmacı tarafından yürütülen çalışmada, önce ön test uygulanmıştır. Derslerin işlenmesi öğretim materyalinde yer alan adımlar dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan bütün etkinlikler sınıf içi tartışmalarla desteklenmiştir. Materyalin içerisinde yer alan resimler, şekiller ve sunular bilgisayar yardımıyla görsel hale getirilmiştir. Materyaldeki etkinliklerin yapılması için gereken malzemelerin temin edilmesi ve masalara yerleştirilmesi araştırmacı tarafından yapılmıştır. Materyalin uygulanması 12 ders saati (12x40 dakika) sürmüştür. Dersler haftada dört saat olmak üzere toplam 3 haftada tamamlanmıştır. Bu süreden sonra son test, bilgini kalıcılığı test etmek içinde son olarak izleme testi uygulanmıştır.
Yapılan çalışmaların sunulduğu bu bölümde, araştırmanın yöntemi ayrıntılı bir şekilde yazıldıktan sonra, örneklemle ilgili bilgiler verilmiş, materyallerin hazırlanması ve veri toplama araçlarının geliştirilmesi üzerinde durulmuştur. Ayrıca araştırmadan elde edilen verilerin nasıl analiz edileceği ile ilgili bilgiler verilmiştir. Sonraki bölümde veri toplama araçlarından elde edilen bulgular ve yorumlar ayrıntılı bir şekilde sunulmuştur.
BÖLÜM 3
3. BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde, kavram testinden, mülakatlardan, görüşmelerden, materyallerin uygulama sürecinden (gözlemlerden ve yarı yapılandırılmış mülakatlardan) ve tutum ölçeğinden elde edilen bulgular ve yorumlar yer almaktadır.