Ölçme araçları uygulandıktan sonra verilerin istatistiki analizinde SPSS (Statistical Package for the Social Science) 16,0 programı uygulanmış ve ulaşılan sonuçlar ise 0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.
37
Ankette yer alan sorular, “5’li Likert Tipi Ölçek” formunda hazırlanmış ve aralıklar eşit seçilmiştir (4/5=0.80) (Köseoğlu & Soran, 2005; Yıldırım & Şimşek, 2008; Karasar, 2009). Nicel verilerin analizinde sorulara verilen cevapların yüzde ve frekans dağılımları ile ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Ayrıca mezun oldukları okul durumu, cinsiyeti, görev yapılan okulların merkez ya da ilçede olması ve hizmet içi eğitime katılım gösteren biyoloji öğretmenleriyle katılmayan arasında materyal kullanımı açısından yeterlilik durumlarına ait görüşlerinde anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek amacıyla “t” testi uygulanmıştır.
38
BÖLÜM 4
SONUÇLAR
Bu bölümde veri toplama araçları ile elde edilen bilgilerin analizlerinden ulaşılan bulgular ve bulgulara ait yorumlar ele alınmıştır. Anketlerin uygulanmasıyla elde edilen verilerin alt problemlere bağlı olarak ulaşılan istatistik yöntemlerle gerçekleşen çözümlemelerden sağlanan bulgular ve bulgularla bağlantılı yorumlar ve öğretmenlerin laboratuvar ve araç gereç kullanımları, deneylerle ve bilimsel gelişmeleri takipleri ile ilgili olarak yöneltilen soruların cevapları yer almıştır. Okullarda görev yapan biyoloji öğretmenlerinin cinsiyetlerine bakıldığında aşağıdaki tablo ile karşılaşılmaktadır;
Şekil 4.1’de biyoloji öğretmenlerin cinsiyet durumuna ait veriler sunulmuştur.
Şekil 4.1. Cinsiyet Durumları
Şekil 4.1 incelendiğinde biyoloji öğretmenlerinin %33,33’ünün erkek, %66,67’sinin bayan öğretmenlerden oluştuğu görülmektedir.
Cinsiyet Durumları
Bayan Erkek
39
Ortaöğretim biyoloji öğretmenlerinin biyoloji derslerinde araç gereçleri etkili kullanımı ile ilgili yeterlilik durumlarını gösteren verilerin Aritmetik Ortalaması ve Standart Sapması hesaplanmış ve bulgular Çizelge 4.1’de sunulmuştur.
Çizelge 4.1. Öğretmenlerin Araç ve Gereçleri Etkili Kullanımı ile İlgili Yeterlilik Durumlarını (ekyd) Gösteren Aritmetik Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Maddeler n 𝑋 SS
1. Derse ve konuya uygun araç gereç seçme 60 3,75 0,83 2. Öğrencilerin seviyesine uygun araç gereçleri seçme 60 3,87 0,87 3. Ortama (sınıfa) uygun araç gereç seçme 60 3,77 0,99
4. Hedeflere uygun araç gereç seçme 60 3,78 0,95
5. Amaçlara uygun basit öğretim materyalleri geliştirebilme 60 3,56 0,98 6. Öğrencilere araç gereçle ilgili bilmesi gerekenleri
duyurabilme
60 3,95 0,89 7. Kullanılacak eğitim araç gereçlerinin özelliklerine uygun
sınıf ortamını düzenleme 60 3,50 0,98
8. Eğitim araç gereçlerinin kullanım öncesi kontrol ve
bakımını yapma 60 3,62 0,97
9. Eğitim araç gereçlerinin kullanım öncesi kontrol ve bakımını yapma
60 3,98 0,83 10. Araç gereçlerin kapsadığı içeriği değerlendirme 60 3,60 0,96 11. Eğitim araç gereçlerinin basit arızasını giderme 60 3,10 0,99 12. Kullanılacak eğitim araç gereçlerine okul içi ve dışında
ulaşabilme
60 3,13 1,02 13. Eğitim araç gereçleri ile ilgili yenilikleri izleyebilme 60 3,23 0,95 14. Biyoloji dersini laboratuvarda işleme durumuna
getirebilme 60 3,30 1,27
15. İl Eğitim Araçları Merkezindeki ders araç gereçlerinden haberdar olma
60 2,78 1,14
Toplam 60 52,91 10,90
Not: Öğretmenlerin Araç ve Gereçleri Etkili Kullanımı ile İlgili Yeterlilik Durumları (ekyd)
40
Çizelge 4.1’de görüldüğü gibi “Eğitim araç gereçlerinin kullanım öncesi kontrol ve bakımını yapma” (𝑋 = 3,98), “Öğrencilere araç gereçlerle ilgili bilmesi gerekenleri duyurabilme” (𝑋 = 3,95) ve “Öğrencilerin seviyesine uygun araç gereçleri seçme” (𝑋 = 3,87) biyoloji öğretmenlerinin en çok kullandığı araç gereç yeterlilik durumlarını gösterirken, en düşük ortalamalar olarak “İl Eğitim Araçları Merkezindeki ders araç gereçlerinden haberdar olma” (𝑋 = 2,78), “Eğitim araç gereçlerinin basit arızasını giderme” (𝑋 = 3,10) ve “Kullanılacak eğitim araç gereçlerine okul içi ve dışında ulaşabilme” (𝑋 = 3,13) biyoloji öğretmenlerinin en az kullandığı araç gereç kullanımı ile ilgili yeterlilik durumlarını göstermektedir.
Edirne ilinde bulunan liselerde Biyoloji dersinde öğretmenlerin materyal kullanımına ait görüşlerinde cinsiyete göre anlamlı bir fark gösterip göstermediğine t- testi ile bakıldığında, elde edilen veriler Çizelge 4.2’de belirtilmiştir.
Çizelge 4.2. Edirne İlindeki Liselerde Biyoloji Dersinde Öğretmenlerin Materyal Kullanımına Ait Görüşlerinde Cinsiyete Göre Farklılıklar İçin t-testi Sonuçları
Cinsiyet n 𝑋 SS Sd t p
Toplam ekyd Bayan 40 53,83 11,19
58 0,91 0,37
Erkek 20 51,10 10,33
Çizelge 4.2 incelendiğinde Edirne ilindeki liselerde Biyoloji dersinde öğretmenlerin materyal kullanımına ait görüşlerinde cinsiyete göre anlamlı bir fark gösterip göstermediğine bakıldığında t-testi sonuçlarında anlamlı bir fark görülmemiştir. Bayan (𝑋 = 53.83) ve erkek (𝑋 = 51.10) öğretmenlerin materyal kullanım durumları yaklaşık olarak birbirine yakın bulunmuştur.
Çizelge 4.3’te Edirne ilinde bulunan biyoloji öğretmenlerinin mezun oldukları okul durumuna göre araç gereçleri etkili kullanımı ile ilgili yeterlilik durumlarının varyans analizi ve t testi sonuçlarına bakıldığında;
Çizelge 4.3. Edirne İlinde Bulunan Biyoloji Öğretmenlerinin Mezun Oldukları Okul Durumları ve Araç ve Gereçleri Etkili Kullanımı ile İlgili Yeterlilik Durumları İçin t- testi Sonuçları
Okul n 𝑋 SS sd t p
Toplam ekyd Eğitim Fakültesi 28 53,04 11,12
58 0,078 0,938 Fen-Edebiyat Fakültesi 32 52,81 10,88
41
Çizelge 4.3’te Edirne ilinde bulunan biyoloji öğretmenlerinin mezun oldukları okul durumuna göre araç gereçleri etkili kullanımı ile ilgili yeterlilik durumları için t-testi sonuçlarına bakıldığında anlamlı bir fark görülmemiştir. Eğitim Fakültesi (𝑋 = 53.04) ve Fen-Edebiyat Fakültesi mezunu olan öğretmenlerin (𝑋 = 52.81) materyal kullanım durumları birbirine yakın bulunmuştur.
Edirne ilindeki liselerde biyoloji derslerinde öğretmenlerin materyal kullanımına ait görüşlerinde kıdemlerine göre (1-5 yıl, 6-10 yıl, 11-15 yıl ve 16 ve üstü yıl) anlamlı bir fark gösterip göstermediği Çizelge 4.4.’te sunulmaktadır.
Çizelge 4.4. Öğretmenlerin Kıdemleri ile Araç ve Gereçleri Etkili Kullanımının Yeterlilik Durumlarına (ekyd) Göre Farklılığının Analizi
N 𝑋 SS F p
1-5 yıl 10 54,0000 10,05540 .50 .68
6-10 yıl 7 48,1429 6,66905
11-15 yıl 14 53,5000 14,62742
16 ve üstü yıl 29 53,4138 10,12253
*p<0,05 (Öğretmenlerin Araç ve Gereçleri Etkili Kullanımı ile İlgili Yeterlilik Durumları = ekyd)
Çizelge 4.4’e göre biyoloji öğretmenlerinin meslekteki kıdemleri ile araç gereçleri etkili kullanımının yeterlilik durumlarının farklılığa bakıldığında varyans analizi testi farklılığın olmadığını ortaya koymuştur.
Edirne ilindeki liselerde biyoloji dersinde öğretmenlerin materyal kullanımına ait görüşlerinde görev yaptıkları okullara göre (fen, Anadolu, meslek liselerinde; normal ve özel liselerde) anlamlı bir fark gösterip göstermediği Çizelge 4.5’te sunulmaktadır.
42
Çizelge 4.5. Edirne İlindeki Liselerde Biyoloji Dersinde Öğretmenlerin Materyal Kullanımlarının Okul Çeşitlerine Göre Dağılımının Farklılığının Analizi
n 𝑋 SS
F p
Toplam ekyd Fen 3 62,67 9,07
1.734 0.156 Anadolu 17 53,29 11,25 Düz 12 50,67 10,94 Meslek 24 51,00 10,33 Özel 4 62,25 9,46 Total 60 52,92 10,90
Toplam kyd Fen 3 71,67 2,08
2.474 0.055 Anadolu 17 78,70 21,01 Düz 12 65,58 13,59 Meslek 24 64,33 19,17 Özel 4 85,75 15,04 Total 60 70,45 19,10 *p<0,05
(Öğretmenlerin Araç ve Gereçleri Etkili Kullanımı ile İlgili Yeterlilik Durumları = ekyd)
(Öğretmenlerin Araç ve Gereç Kullanımındaki Yeterlilik Durumları = kyd)
Çizelge 4.5’e göre Edirne ilindeki liselerde biyoloji dersinde öğretmenlerin araç gereçleri etkili kullanımının yeterlilik durumları ve araç gereç kullanımındaki yeterlilik durumlarına ait görüşlerinde okullara göre (fen, Anadolu, meslek liselerinde; normal ve özel liselerde) farklılığına bakıldığında varyans analizi testi farklılığın olmadığını ortaya koymuştur.
Toplam etkili kullanım ile ilgili yeterlilik açısından en yüksek ortalama fen lisesi (𝑋 = 62,67) ve daha sonra özel lisede (𝑋 = 62, 25) görülürken, en düşük ortalamalar düz lise (𝑋 = 50,67) ve meslek liselerinde (𝑋 = 51,00) görülmektedir. Toplam kullanım yeterlilik durumlarında ise en yüksek ortalama özel liselerde (𝑋 = 85,75) ve daha sonra Anadolu liselerinde (𝑋 = 78,70) görülürken, en düşük ortalamalar düz liselerde (𝑋 = 50,67) ve meslek liselerinde (𝑋 = 65,58) görülmektedir.
43
Edirne ilindeki liselerde biyoloji dersinde öğretmenlerin materyal kullanımına ait görüşlerinde okullarının merkez ya da ilçede olmasına göre anlamlı bir fark gösterip göstermediği Çizelge 4.6’da sunulmaktadır.
Çizelge 4.6. Edirne İlindeki Liselerde Biyoloji Dersinde Öğretmenlerin Materyal Kullanımlarının Merkez ve İlçelere Göre Dağılımı
yer n 𝑋 SS t Sd p
Toplam ekyd Merkez 39 53,3333 11,37017
0,401 58 0,69
İlçe 21 52,1429 10,19454 Toplam kyd Merkez 39 69,9744 18,71038
0,261 58 0,80
İlçe 21 71,3333 20,23940
Çizelge 4.6’ya göre Edirne ilindeki liselerde Biyoloji dersinde öğretmenlerin materyal kullanımlarının merkez ve ilçelere göre dağılımında toplam ekyd ve kyd ortalaması farklılığına bakıldığında varyans analizi ve t testi sonuçları farklılığın olmadığını ortaya koymuştur.
Öğretmenlere yeni yeterlilik ve becerilerin kazandırılması, yeni gerçekleşen durumlara adaptasyonun sağlanması gibi pozitif yönde gelişime katkı sağlayacak eğitimlerin MEB ya da ilgili diğer kurumlarca yapılan eğitimlere hizmet içi eğitim denir (Boydak, 1995). Öğretmenlerin araç gereç kullanımına yönelik hizmet içi eğitim kursuna katılıp katılmamaları ile tutum ölçeğinden aldıkları puanlar arasında bir ilişki olup olmadığı bağımsız t-testi ile hesaplanmış ve sonuçlar Tablo 4.7’de verilmiştir.
Çizelge 4.7. Öğretmenlerin Araç-Gereç Kullanımına Yönelik Tutumlarının Hizmet İçi Eğitim Kursuna Katılıp Katılmamalarına Göre Farklılıklar İçin t-testi Sonuçları
Çizelge Tablo 4.7 incelendiğinde öğretmenlerin araç gereç kullanımına yönelik hizmet içi eğitim kursuna katılıp katılmamaları arasındaki fark anlamlı bulunmuştur. Hizmet içi kursa katılan (𝑋 = 55,00) ve katılmayan (𝑋 = 45,38) öğretmenlerin materyal kullanım durumları birbirinden farklı bulunmuştur. Bu sonuçlar hizmet içi eğitimin materyal kullanımı açısından oldukça yararlı olduğunu göstermiştir.
Kurs n 𝑋 SS df t p
Katılanlar 47 55,00 10,01
58 3,00 0,004
44
Öğretmenlerin araç gereç kullanımındaki yeterlilik durumları (kyd) incelendiğinde yaygın olarak kullanılan materyaller Şekil 4.2’de verilmiştir.
Şekil 4.2. Yeterlilik Durumu Yüksek Olan Materyaller
Şekil 4.2 incelendiğinde öğretmenlerin yaygın olarak kullandıkları ve yeterlilik durumlarının yüksek olduğu araç gereçler sunulmuştur. Öğretmenlerin büyük kısmı yazı tahtası konusunda kendini yeterli görmektedir. Öğretmenlerin %38,3’ü oldukça yeterli görürken, %50’si çok yeterli görmektedir. Mikroskop kullanımındaki yeterlilik durumlarına bakıldığında, %5’i kendini yetersiz olarak tanımlamaktadır. Öğretmenlerin %43,3’ü ise mikroskop kullanımında çok yeterli olarak tanımlamaktadır. Bilgisayar kullanımındaki yeterlilik durumlarına bakıldığında %15’i kendisini yetersiz olarak tanımlarken, öğretmenlerin %25’i oldukça yeterli, %40’ı ise çok yeterli olarak tanımlamaktadır. Öğretmenlerin %8,3’ü termometre kullanma konusunda kendilerini yetersiz olarak değerlendirirken, %26,6’sı oldukça yeterli, %26,6’sı çok yeterli olarak tanımlamaktadır. Bu materyallerin kullanımının yüksek olmasının sebepleri arasında ulaşımı kolay, kullanımının yaygın olmasından kaynaklanmaktadır. Biyoloji laboratuvarı olan okullarda bu materyaller genelde bulunmaktadır ve bu nedenle kullanım yeterlilikleri yüksek bulunmuştur.
Öğretmenlerin materyal kullanımı konusunda kendilerini yeterli ve çok yeterli olarak değerlendirdikleri materyaller Şekil 4.3’de verilmiştir.
45
Şekil 4.3. Oldukça Yeterli ve Çok Yeterli Olarak Değerlendirilen Materyaller Şekil 4.3 incelendiğinde, öğretmenlerin şema materyalini kullanma konusunda %26,6’sı kendilerini çok yeterli, %41,6’sı oldukça yeterli, %26,6’sı kısmen yeterli, %1,6’sı az yeterli, %3,3’ü ise hiç yeterli olarak tanımlamaktadır. Diğer materyal olan afişler konusunda öğretmenlerin yeterlilik durumlarının değerlendirmesi sonucunda elde edilen veriler incelendiğinde, çalışmaya katılan öğretmenlerin %15’i çok yeterli, %36,6’sı oldukça yeterli, %30’u kısmen yeterli, %11,6’sı az yeterli ve %6,6’sı ise hiç yeterli görmedikleri sonucuna ulaşılmaktadır. Model materyali kullanım yeterlilik durumuna bakıldığında; %18,3’ü kendilerini çok yeterli, %48,3’ü oldukça yeterli, %21,6’sı kısmen yeterli, %6,6’sı az yeterli ve %5’i hiç yeterli olarak tanımlamaktadırlar. Levha materyali konusunda yeterlilik durumları değerlendirildiğinde ise %11,6’sı kendisini çok yeterli, %35’i oldukça yeterli, %21,6’sı kısmen yeterli, %25’i az yeterli ve %6,6’sı hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir. Öğretmenlerin pH metre materyali kullanım yeterlilik durumları incelendiğinde %21,6’sı çok yeterli, %31,6’sı oldukça yeterli, %21,6’sı kısmen yeterli, %18,3’ü az yeterli ve %6,6’sı hiç yeterli olarak tanımlamışlardır.
Öğretmenlerin diyagram ve numune materyallerini kullanım yeterlilik durumları Şekil 4.4’te verilmiştir.
46
Şekil 4.4. Diyagram ve Numune Materyali Kullanım Yeterlilik Durumları
Şekil 4.4’te diyagram materyali kullanım yeterlilik durumları bakımından %6,6’sı kendilerini çok yeterli, %23,3’ü oldukça yeterli, %40’ı kısmen yeterli, %11,6’sı az yeterli ve %18,3’ü hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir. Numune materyalleri kullanım yeterlilik durumları incelendiğinde kendisini %8,3’ü çok yeterli, %31,6’sı oldukça yeterli, %31,6’sı ise kısmen yeterli, %18,3’ü az yeterli ve %10’u hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir.
Öğretmenlerin ispirto ocağı kullanım yeterlilik durumları Şekil 4.5’te verilmiştir.
Şekil 4.5. İspirto Ocağı Kullanım Yeterlilik Durumları 0 5 10 15 20 25 30 Diyagramlar Numuneler
Diyagram ve Numunelerin Kullanımı
Hiç Az Kısmen Oldukça Çok
0 5 10 15 20
İspirto Ocağı Kullanım Durumu
İspirto Ocağı Kullanımı
47
İspirto ocağı kullanımı yeterlilik durumları analizi yapıldığında; %18,3’ü çok yeterli, %20’si oldukça yeterli, %26,6’sı kısmen yeterli, %16,6’sı az yeterli ve öğretmenlerin %18,3’ü ispirto ocağı kullanımında hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir. Materyal kullanım yeterlilik durumları düşük olan materyaller Şekil 4.6, 4.7 ve 4.8’de verilmiştir.
Şekil 4.6. Tepegöz, Opak Projektörü, Slayt Projektörü, Data Şov Materyalleri Kullanım Yeterlilik Durumları
Şekil 4.6’e bakıldığında; tepegöz materyalinin kullanım değerlendirmesinde biyoloji öğretmenlerinin %26,7’si kendisini çok yeterli, %23,3’ü oldukça yeterli, %18,3’ü kısmen yeterli, %6,7’si az yeterli ve %25’i hiç yeterli olarak tanımladığı görülmektedir. Opak projektör materyali kullanım yeterlilik durumlarına bakıldığında; %18,3’ü çok yeterli, %16,7’si oldukça yeterli, %5’i kısmen yeterli, %10’u az yeterli ve %50’si hiç yeterli olarak görmektedir. Slayt projektörü materyali kullanımına bakıldığında ise %25’i kendisini çok yeterli, %18,3’ü oldukça yeterli, %15’i kısmen yeterli, %6,6’sı az yeterli ve %35’i hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir. Data şov materyali kullanım yeterlilik durumları ise; %23,3’ü çok yeterli, %15’i oldukça yeterli, %8,4’ü az yeterli ve %38,3’ü hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir.
0 5 10 15 20 25 30 35 Tepegöz Opak
Projektörü ProjektörüSlayt Data Şov
Hiç Az Kısmen Oldukça Çok
48
Şekil 4.7. Su Banyosu, Otoklav, Eşit Kollu Terazi ve Etüv Materyalleri Kullanım Yeterlilik Durumları
Şekil 4.7 incelendiğinde; su banyosu kullanım yeterlilik durumlarında öğretmenlerin %8,3’ü kendisini çok yeterli, %11,7’si oldukça yeterli, %21,7’si kısmen yeterli, %26,7’si az yeterli, %31,6’sı hiç yeterli olarak tanımlanmaktadır. Otoklav kullanım yeterlilik durumları değerlendirildiğinde; %5’i çok yeterli, %6,7’si oldukça yeterli, %6,7’si kısmen yeterli, %16,6’sı az yeterli, %65’i hiç yeterli olarak tanımlanmaktadır. Eşit kollu terazi kullanımına bakıldığında; %13,3’ü çok yeterli, %8,3’ü oldukça yeterli, %21,6’sı kısmen yeterli, %28,4’ü az yeterli ve %28,4’ü kendisini hiç yeterli olarak tanımlamaktadır. Etüv kullanımına bakıldığında elde edilen verilere göre; %8,3’ü kendisini çok yeterli, %5’i oldukça yeterli, %8,3’ü kısmen yeterli, %20’si az yeterli ve %58,4’ü hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir.
0 5 10 15 20 25 30 35 40 Su
Banyosu Otoklav Eşit KolluTerazi Etüv
Hiç Az Kısmen Oldukça Çok
49
Şekil 4.8. Kullanım Yeterliliği Düşük Olan Materyaller
Şekil 4.8 kullanım yeterlilik durumları düşük düzeye sahip materyallerden oluşmaktadır. Şekil incelendiğinde, hassas terazi kullanım yeterlilikleri
değerlendirildiğinde; %10’u kendini çok yeterli, %11,6’sı oldukça yeterli, %16,7’si kısmen yeterli, %21,7’si az yeterli ve %40’ı hiç yeterli olarak tanımladıkları
görülmektedir. Damıtma cihazı kullanım yeterlilik durumu incelendiğinde; %8,3’ü çok yeterli, %3,3’ü oldukça yeterli, %16,7’si kısmen yeterli, %13,3’ü az yeterli ve %58,4’ü hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir. Kuluçka makinesi kullanım yeterlilik durumunda; öğretmenlerin %10’u kendisini çok yeterli, %10’u oldukça yeterli, %18,3’ü kısmen yeterli, %23,3’ü az yeterli, %38,4’ü hiç yeterli olarak tanımladıkları görülmektedir. Binoküler mikroskop kullanım yeterlilik durumlarına bakıldığında %15’i çok yeterli, %16,7’si oldukça yeterli, %13,3’ü kısmen yeterli, %11,7’si az yeterli ve %43,3’ü hiç yeterli olarak tanımlamaktadır.
Ülkemizdeki fen öğretimine baktığımızda olumsuz bir tablo ile karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz. Okullarda fen dersleri verilirken genel olarak öğretmenler düz anlatım ile sözlü olarak ve tahtaya bağımlı şekilde derslerini işlediklerinden, gerçek hayattan ve doğadan kopuk şekilde bir öğretim yapıldığı görülmektedir.
Aşağıda biyoloji öğretmenlerinin kendilerine yöneltilen açık ve kapalı uçlu sorulara verdikleri cevapların frekans ve yüzde dağılımları incelenmiştir.
0 5 10 15 20 25 30 35 Hassas Terazi Damıtma Cihazı Kuluçka Makinası Binoküler Hiç Az Kısmen Oldukça Çok
50
Biyoloji öğretmenlerine okullarında laboratuvar olup olmadığı sorulduğunda verdikleri cevaplar Çizelge 4.8’de sunulmuştur.
Çizelge 4.8. Okulunuzda Biyoloji Dersleri İçin Kullanabileceğiniz Bir Laboratuvar Var mı? f % Evet Hayır Kısmen Total 41 11 8 60 68,4 18,3 13,3 100,0
Çizelge 4.8’e göre öğretmenlerin %68,4’ü okullarında laboratuvar bulunduğunu, %18,3’ü bulunmadığını, %13,3’ü ise kısmen bulunduğunu belirtmişlerdir. Veriler bize okulların yarısından fazlasında laboratuvar olduğunu göstermektedir. Fakat Biyoloji dersleri için laboratuvarın olmadığı bir okul düşünülemeyeceği için bu veriler yetersizdir.
Öğretmenlere derste kullanılmak amacıyla okullarında yeterli araç gereçlerinin olup olmadığı sorulduğunda ise verdikleri cevaplar Çizelge 4.9’da sunulmaktadır.
Çizelge 4.9. Biyoloji Derslerinde Kullanmak İçin Yeterli Araç Gerecinizin Olduğunu Düşünüyor musunuz? f % Az Orta Çok Total 20 16 24 60 33,3 26,7 40,0 100,0
Çizelge 4.9’a göre öğretmenler biyoloji derslerinde kullanılmak üzere yeterli araç gereç varlık durumlarına %33,3’ü evet, %26,7’si hayır, %40’ı kısmen cevabını vermişlerdir. Elde edilen veriler bize öğretmenlerin laboratuvar yapabilmeleri için yeterli malzemelerinin olmadığını göstermektedir.
Biyoloji derslerinde materyal kullanılmaz ise çok sade ve kalıcılığı olmayan teorik ders işlenmiş olur. Bu durum öğrencilerin sıkılmasına yol açar. Öğretmenlere materyal kullanım sıklıkları sorulduğunda verdikleri cevaplar Çizelge 4.10’da görülmektedir.
51
Çizelge 4.10. Biyoloji Derslerinde Materyal Kullanım Sıklığınız Nedir?
f % Az Orta Çok Total 8 35 17 60 13,3 58,4 28,3 100,0
Çizelge 4.10’dan elde edilen verilere göre öğretmenlerin %13,3’ü az, %58,4’ü orta ve %28,3’ü çok olarak materyal kullanmaktadır. Bütün öğretmenlerin derslerinde en üst düzeyde materyal kullanmaları öğrencilerin derslere daha fazla ilgi duymalarına ve dikkatlerinin derse çekilmesine neden olacaktır. Bu nedenle elde edilen oranlar oldukça yetersizdir.
Üniversite eğitimleri sırasında alan bilgisini yeterince alıp almadıkları öğretmenlere sorulduğunda verdikleri cevaplar Çizelge 4.11’de görülmektedir.
Çizelge 4.11. Eğitiminiz Süresince Biyoloji Dersleri İle İlgili Alan Bilgisini Yeterince Aldığınızı Düşünüyor musunuz?
f % Evet Hayır Kısmen Total 39 8 13 60 65,0 13,3 21,7 100,0
Çizelge 4.11’e göre öğretmenlerin %65’i evet, %13,3’ü hayır, %21,7’si kısmen cevabını vermişlerdir. Büyük bir kısmı alan bilgisini yeterince aldığını ifade etmişlerdir. Verilere göre üniversitelerde alan bilgisine biraz daha ağırlık verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Eğitimleri sırasında araç gereç kullanımı ile ilgili ders alıp almadıkları sorulduğunda verilen cevaplar Çizelge 4.12’de sunulmuştur.
52
Çizelge 4.12. Eğitiminiz Sırasında Araç Gereç Kullanımına İlişkin Ders Aldınız mı?
f % Evet Hayır Kısmen Total 30 14 16 60 50,0 23,3 26,7 100,0
Çizelge 4.12’ye göre öğretmenlerin %50’si evet, %23,3’ü hayır, %26,7’si kısmen cevabını vermişlerdir. Eğitim sırasında materyal kullanımı ile alınan derslerin yetersiz olduğunu ve laboratuvar derslerine daha fazla ağırlık verilmesi gerektiğini göstermektedir.
Meslekte çalışırken araç gereç kullanımı ile ilgili ders alıp almadıkları sorulduğunda verilen cevaplar Çizelge 4.13’te görülmektedir.
Çizelge 4.13. Mesleğinizde Çalışırken Araç Gereç Kullanımıyla İlgili Ders Aldınız mı?
f % Evet Hayır Kısmen Total 24 27 9 60 40,0 45,0 15,0 100,0
Çizelge 4.13’e göre öğretmenlerin %40’ı evet, %45’i hayır, %15’i kısmen cevabını vermişlerdir. Meslekte çalışırken araç gereç kullanımı ile alınan derslerin yetersiz olduğu görülmektedir. Bu nedenle hizmet içi eğitim kurslarına ağırlık verilmesi gerektiğini göstermektedir.
Öğretmenlere araç gereç kullanımı ile ilgili hizmet içi eğitim kursları düzenlenirse katılımları sorulduğunda verilen cevaplar Çizelge 4.14’te görülmektedir.
Çizelge 4.14. Araç Gereç Kullanımı İle İlgili Bir Hizmet İçi Eğitim Düzenlense Katılmayı Düşünür müsünüz? f % Evet Hayır Total 49 11 60 81,7 18,3 100,0
53
Çizelge 4.14’e göre öğretmenlerin oldukça büyük bir oranı %81,7’si evet, %18,8’i ise hayır cevabını vermişlerdir. Öğretmenlerin araç gereç kullanımı konusunda hizmet içi eğitime istekli olduğu ve bu kursların yaygınlaştırılması gerektiği görülmektedir.
Öğretmenlere bilgisayar kullanım sıklıkları sorulduğunda verilen cevaplar Çizelge 4.15’te verilmiştir.
Çizelge 4.15. Bilgisayar Kullanma Sıklığınız Nasıldır?
f % Her gün Haftada birkaç gün Ayda birkaç gün Kullanmıyorum 40 14 5 1 66,7 23,3 8,3 1,7 Total 60 100,0
21. yüzyılın her aşamasında karşımıza çıkan bilgisayarlar birçok işimizi kolaylaştırmaktadır. Bilgisayarların çok yönlü bir kullanım alanı vardır. Derslerde kullanıldığı gibi son gelişmeleri takip etme, bilgi dağarcığımızı geliştirme, bilmediğimiz şeyleri öğrenme konusunda bize kolaylıklar sağlar. Çizelge 4.15’e göre öğretmenlerin %66,7’si her gün bilgisayar kullanmaktadır. Fakat bu oran teknolojinin sürekli geliştiği günümüz koşullarında oldukça yetersiz olduğu düşünülmektedir.
Öğretmenlere bilgisayara erişim koşulları yöneltildiğinde verdikleri cevaplar Çizelge 4.16’da sunulmuştur.
Çizelge 4.16. Bilgisayar Erişim Koşulunuz Nasıldır?
f %
Kendi bilgisayarım var
Az bir çaba sarf ederek erişebilirim Total 51 9 60 85,0 15,0 100,0
Çizelge 4.16’ya göre öğretmenlerin %85’inin kendi bilgisayarı mevcut olup %15’i ise az bir çaba ile erişebileceklerini ifade etmişlerdir.
Öğretmenlere bilgisayar kullanım süreleri yöneltildiğinde verdikleri cevaplar Çizelge 4.17’de sunulmuştur.
54
Çizelge 4.17. Ne Kadar Süredir Bilgisayar Kullanıyorsunuz?
f % 1-3 yıl 4-6 yıl 7 ve üzeri yıl Total 14 29 17 60 23,3 48,4 28,3 100,0
Çizelge 4.17’ye göre öğretmenlerin %48,4’ü 4-6 yıldır bilgisayar kullanmakta iken %23,3’ü ise 1-3 yıldır bilgisayar kullanmaktadır. Bu veriler bize öğretmenlerin bilgisayar konusunda yeterli olmadıklarını ve dolayısıyla bilimdeki son gelişmeleri iyi takip edemediklerini göstermektedir.
Öğretmenlere aile bireylerinin arasında bilgisayar kullanımı sorulduğunda verdikleri cevaplar Çizelge 4.18’de sunulmuştur.
Çizelge 4.18. Ailede Bilgisayar Kullanımı Nasıldır?
f % Var Yok Total 57 3 60 95,0 5,0 100,0
Çizelge 4.18’e göre öğretmenlerin ailelerindeki bireylerin bilgisayar kullanımlarının iyi durumda olduğu (%95) görülmektedir.
Çizelge 4.19’da öğrencileri araştırmaya teşvik eden ve bir şeyler icat etmeye yarayan bilim şenliklerinin okullarında yapılıp yapılmadığı sorulduğunda verilen cevaplar aşağıda sunulmuştur.
55
Çizelge 4.19. Okulunuzda Hiç Bilim Şenliği Çalışması Yapıldı mı?
f % Yapıldı Yapılmadı Total 18 42 60 30,0 70,0 100,0
Çizelge 4.19’a göre öğretmenlerin %30’u yapıldığını, %70’i ise yapılmadığını ifade etmişlerdir. Bilim şenliği yapılma oranları oldukça düşük bulunmuştur.
Çizelge 4.20’de okullarında bilim şenliği yapılsa öğrenci çalıştırarak hazırlamak isteyip istemedikleri sorulduğunda verilen cevaplar aşağıda sunulmuştur.
Çizelge 4.20. Bilim Şenliği Yapılsa Öğrenci Çalıştırarak Hazırlamak İster misiniz?
f % Evet Hayır Total 48 12 60 80,0 20,0 100,0
Çizelge 4.20’ye göre okullarında bilim şenliği yapılsa öğrenci çalıştırarak hazırlamak isteyip istemedikleri sorusuna öğretmenlerin %80’i evet, %20’si ise hayır cevabını vermişlerdir. Evet, cevabını veren öğretmenlerin oranı yüksek olmakla birlikte bütün öğretmenlerin bu konuda aktif çalışmaya istekli olmaları beklenmektedir. Öğrencileri