Veri Toplama Araçları

Bu bölümde araĢtırmada yer alan alt problemlere yanıt bulmak amacıyla hazırlanan ölçme araçlarının nasıl geliĢtirildiği açıklanmaktadır. Deney ve kontrol gruplarının belirlenmesi amacı ile 8 açık uçlu soru ve bir hikaye haritasından oluĢan denklik testi kullanılmıĢtır. AraĢtırmada öğrencilerin yapılan öğretim süreci sonrasındaki baĢarı düzeylerini belirlemek amacıyla araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen oluĢan baĢarı testi ön-test ve son-test olarak uygulanmıĢtır. Yapılan öğretim sonrası öğrencilerin tutumlarındaki değiĢimi ortaya koymak amacıyla ise McKenna ve Kear (1990) tarafından geliĢtirilen, geçerlik ve güvenirlik çalıĢması ve Türkçe‟ye uyarlanması Kocaarslan (2016) tarafından yapılan “Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği” ön-test ve son-test olarak kullanılmıĢtır. Ġlgili ölçeklere iliĢkin ayrıntılı bilgiler aĢağıda verilmiĢtir.

3.3.1. Denklik Testi

ÇalıĢma grubunda yer alan deney ve kontrol gruplarının belirlenmesi amacı ile 7 açık uçlu soru ve bir hikaye haritasından oluĢan denklik testi geliĢtirilmiĢtir. Ölçekte okuduğunu anlama baĢarısını ölçmek amaçlamaktadır. “Çiftçi ve Oğulları”

104

isimli üç paragraftan oluĢan bir metin ve bu metinde geçen kiĢileri, metinde yer alan olaylar ile ilgili ulaĢılması gereken neden ve sonuçları, ayrıca metin ile ilgili hikaye haritasını sorgulayan sorular yer almaktadır. Hazırlanan ölçek 1 Türkçe öğretmeni, 1 sınıf öğretmeni, 1 sınıf eğitimi alan uzmanı görüĢlerine sunulmuĢtur. Uzmanların ölçekteki maddeleri; okuduğunu anlama baĢarısını ölçmesi, kapsama uygunluğu, anlaĢılırlığı, öğrenci seviyesine uygunluğu konusunda görüĢleri alınmıĢtır. Yapılan incelemeler sonrası uzman görüĢleri doğrultusunda oluĢturulan maddelerden bazıları yeniden düzenlenmiĢ, bazıların da ise anlatım bakımından gerekli düzenlemeler yapılmıĢtır. Ayrıca çalıĢma grubunda yer almayan 15 ikinci sınıf öğrencisine ölçek maddelerinin açık ve anlaĢılır olması açısından değerlendirilmesi için uygulanmıĢtır. Öğrenciler için cevaplama süresinin 40 dakika olarak belirlendiği ölçekte, yer alan soruların anlaĢılmasında herhangi bir sorun ile karĢılaĢılmamıĢtır. Bu doğrultusunda 7 açık uçlu soru ve bir hikaye haritasından oluĢan denklik testine son hali verilmiĢtir (EK 3).

Denklik testinden elde edilen sonuçlar yanlıĢ ve boĢ bırakılan soru için 0, kısmen doğru cevaplanmıĢ sorular için 1 ve doğru yanıtlanan sorular için 2 olarak kodlanmıĢtır. Denklik testinden minimum 0, maksimim 16 puan alınmaktadır. Denklik testi çalıĢma grubunun belirlenmesinden önce dört Ģubeye uygulanmıĢtır.

3.3.2. Okuduğunu Anlama BaĢarı Testi

2. sınıf Türkçe dersi öğretim programı, dinleme/izleme beceri alanı, konuĢma beceri alan, yazma beceri alanı, okuma beceri alanı, okuma beceri alanının alt beceri alanı olan söz varlığı ve anlama alt beceri alanları ve okuma ve okuduğunu anlama sürecinde yaĢanmakta olan sorunlar dikkate alınarak, araĢtırmada kullanılan Bekçi Amos‟un Hastalandığı Gün kitabına yönelik soruları içeren ve açık uçlu sorulardan oluĢan Okuduğunu Anlama BaĢarı Testi (OABT) oluĢturulmuĢtur.

Dinleme/izleme beceri alanı, konuĢma beceri alan, yazma beceri alanı, okuma beceri alanı, söz varlığı ve anlama alt beceri alanlarından amaç doğrultusunda belirlenen on iki kazanım ve kazanımlar çerçevesinde ilgili literatür ve Türkçe Öğretim Programı (MEB, 2019) göz önünde bulundurularak 30 soruluk madde

105

havuzu oluĢturulmuĢtur. BaĢarı testinin kapsam geçerliliğini belirlemek amacıyla 3 sınıf eğitimi alan uzmanı, 1 Türkçe eğitimi alan uzmanı, 1 Türkçe öğretmeni ve 1 sınıf öğretmeninin görüĢlerine baĢvurularak soruların açık ve anlaĢılır olma durumu, Türkçe yazım kurallarına uygunluğu, kazanımlara uygunluğu açısından görüĢleri alınmıĢtır. Her bir madde uzmanlar tarafından “kullanılabilir”, “değiĢtirilmeli”, “kullanılamaz” Ģeklinde değerlendirilmiĢtir. Uzman görüĢleri ile her bir maddeye ait kapsam geçerlilik oranı belirlenmiĢtir. Kapsam geçerlik oranları (KGO), maddeye yönelik “kullanılabilir” Ģeklinde görüĢ bildiren uzman sayısının maddeye yönelik görüĢ bildiren uzman sayısının yarısına oranının 1 eksiği ile elde edilmiĢtir.

KGO=

Ġlgili maddelere “kullanılabilir” görüĢünü bildiren uzman sayısı NG, maddeye

yönelik görüĢ bildiren uzman sayısı N ile ifade edilmiĢtir. Belirtilen eĢitlikten elde edilen KGO değeri 0 ya da negatif çıktığında madde baĢarı testinden çıkarılmıĢ, elde edilen değer pozitif ise α = .05 anlamlılık düzeyinde KGO minimum değeri .99 (Veneziano ve Hooper, 1997) ve üstü için anlamlı kabul edilerek madde baĢarı testinde yerini almıĢtır. Maddelere yönelik elde edilen tüm KGO değerlerinin ortalaması elde edilerek baĢarı testinin tamamına iliĢkin Kapsam Geçerlik Ġndeksi hesaplanmıĢtır. Ölçek için KGĠ>KGO (.99) kapsam geçerliğinin istatistiksel açıdan anlamlı olduğu sonucuna varılmıĢtır.

Uzman görüĢleri doğrultusunda elde edilen KGO değerleri göz önünde bulundurularak 2., 5., 16., 22. ve 23. maddeler baĢarı testinden çıkarılarak 25 sorudan oluĢan taslak baĢarı testi elde edilmiĢtir. BaĢarı testinde yer almakta olan soruların hedef kitle için açık ve anlaĢılır olması açısından değerlendirmek amacıyla çalıĢma grubu dıĢında yer alan 15 ikinci sınıf öğrencisine uygulanmıĢtır. Öğrenciler için cevaplama süresinin 50 dakika olarak belirlendiği, 25 maddelik baĢarı testine son hali verilmiĢtir (EK 4). Bu noktada belirlenen on iki kazanım bulunmasına rağmen soru sayısının 25 olmasının sebebi; “2.1.5. Dinledikleri/izlediklerine yönelik soruları cevaplar.”, “2.3.14. Okuduğu metinle ilgili soruları cevaplar.” ve “2.3.17. okuduğu metnin hikaye unsurlarını belirler.” kazanımlarının sorgulanmasında tek bir soru ile

106

değil de detaylandırılarak birden fazla soru ile irdelenmesidir. Birden fazla soruya sebep olan ise kazanımların içerisinde birden fazla unsuru barındırmasıdır. Buna örnek olarak, “2.3.14. Okuduğu metinle ilgili soruları cevaplar.” kazanımında metne iliĢkin tek bir soru yönlendirilerek bu kazanım sağlanıp sağlanmadığının kontrolünün olası olmamasıdır.

BaĢarı testinden elde edilen sonuçlar yanlıĢ ve boĢ bırakılan soru için 0, kısmen doğru cevaplanmıĢ sorular için 1 ve tam doğru yanıtlanan sorular için 2 olarak kodlanmıĢtır. Her bir soru için cevap kabul olarak kabul edilecek anahtar sözcükler belirlenerek bir yanıt anahtarı oluĢturulmuĢ ve puanlama bu çerçevede gerçekleĢtirilmiĢtir. BaĢarı testinden minimum 0, maksimim 50 puan alınmaktadır. BaĢarı testi uygulama öncesi ve sonrasında ön-test ve son-test olarak deney ve kontrol gruplarına uygulanmıĢtır.

3.3.2.1. BaĢarı Testine ĠliĢkin Cronbach Alfa Değerleri

BaĢarı testinin güvenirliğine Cronbach Alfa katsayısı ile bakılmıĢtır. Güvenirlik katsayısı “0” ile “+1” arasında değiĢkenlik gösterir. Güvenirlik katsayısının “+1”‟e yakın değerler alması güvenirliğin ve maddeler arasında iç tutarlılığın yüksek olduğu anlamına gelir. Bu istendik bir durumdur. Güvenirlik katsayısının 0,70 ve üzeri olması ölçek puanlarının güvenilir olduğunu, 0,80 ve üzeri olması ise güvenirliğin yüksek olduğunu göstermektedir (Özdamar, 2015; George, 2003). Uygulanan baĢarı testine iliĢkin Cronbach Alfa değerleri, deney grubu ön- testine iliĢkin 0,74, son-testine iliĢkin 0,75 ve kontrol grubu ön-testine iliĢkin 0,85, son-testine iliĢkin ise 0,81‟dir. Bu değerler doğrultusunda baĢarı testinin güvenilir olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır.

3.3.3. Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği

AraĢtırmada uygulanmakta olan EKOP uygulamaları doğrultusunda öğrencilerin tutumlarında bir değiĢim olup olmadığını ortaya koymak amacıyla McKenna ve Kear (1990) tarafından geliĢtirilen, Türkçe‟ye uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalıĢması Kocaarslan (2016) tarafından yapılan “Okumaya Yönelik Tutum

107

Ölçeği(OYTÖ)” kullanılmıĢtır (EK 5). Ölçek 20 madde ve eğlence amaçlı okuma ve akademik okuma olmak üzere iki faktörden oluĢmaktadır. Ölçekte yer alan 1-10. maddeler eğlenme amaçlı okuma faktörü, 11-20. Maddeler akademik okuma faktöründe yer almaktadır. Bu faktörlerin iç tutarlık açısından güvenirlik kat sayısı sırasıyla 0,88 ve 0,78 olarak hesaplanmıĢtır. Tüm ölçeğin iç tutarlık açısından güvenirlik kat sayısı ise 0,88 olarak belirlenmiĢtir. Ayrıca ölçeğin Türkçe formu için Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı 0,88 olarak bulunmuĢtur. Bu çalıĢma doğrultusunda ise ölçeğe iliĢkin Cronbach alfa katsayısı 0,90 olarak bulunmuĢtur.