3. YÖNTEM
3.4. Veri Analizi
Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 15.0 paket programı ile değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen nicel verilerin analizinde frekans, yüzde gibi betimleyici
istatistikler ile ortalamalar arası farkın değerlendirilmesinde bağımlı gruplar t-testi kullanılmıştır. Öğrencilerin açık uçlu soruya vermiş oldukları cevaplar ise içerik analizi tekniği ile incelenmiş olup cevaplara ilişkin örnekler bulgular bölümünde sunulmuştur.
4. BULGULAR VE YORUMLAR
Bu bölümde araştırma problemleri doğrultusunda elde edilen verilerin analizinden elde edilen bulgular ve bu bulgulara ilişkin yorumlar yer almaktadır.
Araştırmanın temel problemi olan “Sorgulamaya dayalı öğrenmede alternatif bir araç olan T diyagramına dayalı öğrenme sürecinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi var mıdır?” sorusuna ilişkin betimsel istatistikler ve bağımlı gruplar t-testi sonuçları aşağıda belirtilmiştir.
Tablo 2’de çalışma grubunun ön-test ve son-testten aldıkları puanların ortalamaları bulunmaktadır. Elde edilen bulgular Tablo 2’de özetlenmiştir.
Tablo- 2: Başarı Testine İlişkin Ön-test, Son-test Betimsel İstatistik Sonuçları
n X S
Ön-test 36 16,22 5.787
Son-test 36 22,08 4.442
Tablo 2 incelendiğinde çalışma grubunun ön-test başarı testi ortalaması 16,22; son-test başarı testi ortalamasının 22,08 olduğu görülmektedir.
Grafik- 1: Ön-test ve Son-test Puan Ortalamaları Değişimi
16,22 22,08 0 5 10 15 20 25 öntest sontest Seri 1
Çalışma grubuna ait ön-test, son-test ortalama puan değişimi verilen Grafik 1 incelendiğinde çalışma grubundaki öğrencilerin ön-test ve son-test puanları arasında 5.68’lik bir artış olduğu görülmektedir. Bu değişimin anlamlı olup olmadığının araştırılması için bağımlı gruplar t-testi yapılmıştır. Analiz sonuçları Tablo 3’te özetlenmiştir.
Tablo- 3: Çalışma Grubuna Ait Başarı Testi Ön-test, Son-test Puan Ortalamalarına İlişkin t-testi Sonucu
Çalışma Grubu X t p Ön- Test 16,22 - 8,024 .000 Son- Test 22,08
Tablo 3 incelendiğinde araştırmadan elde edilen veriler ışığında yapılan bağımlı gruplar t testi sonucunda t değerinin -8.024 olarak hesaplandığı görülmektedir. Bulunan t testi sonucunda elde edilen veriler çalışma grubuna ait ön-test, son-test puan ortalamalarının istatistiksel olarak farklı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu farklılık 0.05 anlamlılık düzeyinde son-test lehine önemli bir farklılıktır. Bu sonuç sorgulamaya dayalı öğrenmede alternatif bir araç olan T diyagramına dayalı öğrenme sürecinin öğrencilerin akademik başarısına olumlu etki ettiği şeklinde yorumlanabilir.
Araştırmanın alt problemleri doğrultusunda; öğrencilerin T diyagramı aracılığıyla gerçekleştirilen sorgulamaya dayalı öğrenme süreci ile ilgili görüşlerinin belirlenmesinde “T Diyagramı değerlendirme ölçeği” kullanılmıştır. Öğrencilerin T diyagramı değerlendirme ölçeğine vermiş oldukları cevaplara ilişkin yüzde (%) ve frekans (f) değerleri Tablo- 4’te özetlenmiştir.
Tablo- 4: T-Diyagramı Değerlendirme Ölçeğine Verilen Cevaplarına İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri
No İFADELER TK % f K % f NKNK % f KM % f KKM % f
1. TD konu ile ilgili detaylı ön
bilgi araştırması yapmamızı sağlıyor.
41,66 15 50 18 8,33 3 0 0 0 0
2. TD bilimsel düşünme
becerimizi geliştirdi.
33,33 12 58,33 21 5,55 2 2,77 1 0 0
3. TD veri analizi ve yorumlama
becerimizi geliştirdi.
4. TD bilgiye ulaşma süreci ile
ilgili ilk elden deneyim
kazanmamızı sağlıyor.
38,88 14 44,44 16 13,88 5 2,77 1 0 0
5. TD fazla emek ve zaman
gerektiriyor. 16,66 6 30,55 11 41,66 15 11,1 1 4 0 0 6. TD bilimsel süreci gerçekleştirmede rehber oluyor. 38,88 14 50 18 8,33 3 2,77 1 0 0
7. TD problem çözme becerimizi
geliştirdi.
36,11 13 50 18 8,33 3 5,55 2 0 0
8. TD kalıcı ve anlamlı öğrenme
sağlıyor.
41,66 15 47,22 17 8,33 3 2,77 1 0 0
9. TD deneyle ilgili grafik ve
tabloları oluşturmamızı
gerektiriyor.
33,33 12 55,55 20 11,11 4 0 0 0 0
10 TD konuya daha geniş bir
bakış açısıyla bakmamızı
sağlıyor.
30,55 11 55,55 20 11,11 4 2,77 1 0 0
11. TD etkili bir aktif öğrenme
ortamı sağlıyor.
41,66 15 44,44 16 8,33 3 5,55 2 0 0
12. TD farklı öğrenme stillerine
sahip öğrencilere hitap ediyor.
30,55 11 38,88 14 30,55 11 0 0 0 0
13. TD grupla çalışmayı teşvik
ediyor.
27,77 10 55,55 20 13,88 5 2,77 1 0 0
14. TD dersten daha yüksek not
almamızı sağlıyor.
13,88 5 33,33 12 38,88 14 8,33 3 5,55 2
15. TD yaparak ve yaşayarak
öğrenme fırsatı sağlıyor.
33,33 12 44,44 16 19,44 7 0 0 2,77 1
16. TD öğrenilen bilgilerin günlük
hayata uygulanması fırsatı
veriyor.
27,77 10 47,22 17 16,66 6 5,55 2 2,77 1
17. TD deney yapma becerisinin
geliştirilmesine katkı sağlıyor.
47,22 17 36,11 13 13,88 5 2,77 1 0 0
18. TD “yemek tarifi” benzeri
deneylerin aksine, olay ya da olguları sorgulama becerisi kazandırıyor. 30,55 11 47,22 17 22,22 8 0 0 0 0 19. TD öğrenci ve öğretmen (akademisyen) etkileşimini arttırıyor. 41,66 15 44,44 16 11,11 4 2,77 1 0 0
20. TD derse olan ilgiyi arttırıyor. 33,33 12 38,88 14 13,88 5 13,8
8
5 0 0
21. TD derse hazırlıklı gelmeyi
sağlıyor.
41,66 15 50 18 5,55 2 2,77 1 0 0
22. TD araştırma yapma isteğini
teşvik ediyor.
41,66 15 41,66 15 8,33 3 8,33 3 0 0
23. TD iyi bir değerlendirme
aracı.
36,11 13 52,77 19 8,33 3 2,77 1 0 0
24. TD aynı derste konu ile ilgili
alternatif deneyleri görmemizi sağlıyor. 47,22 17 33,33 12 16,66 6 2,77 1 0 0 25. TD yaratıcı ve eleştirel düşünme becerimizi geliştiriyor. 38,88 14 50 18 5,55 2 5,55 2 0 0
(TK: Tamamen Katılıyorum, K: Katılıyorum, NKNK: Ne katılıyorum ne katılmıyorum (emin değilim), KM: Katılmıyorum, KKM: Kesinlikle Katılmıyorum.)
Araştırmanın birinci alt problemi olan “T diyagramı ile gerçekleştirilen öğrenme sürecinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine sağladığı katkılar ile ilgili öğrenci görüşleri nelerdir?”sorusuna cevap aranırken değerlendirme ölçeğindeki bilimsel süreç becerilerini belirleyen ifadelere verilen cevaplara ilişkin bulguları dikkate alınarak yorum yapılmıştır.
Araştırmaya katılan öğrencilerin %91,66’sı T diyagramının konu ile ilgili detaylı ön bilgi araştırması yapmayı sağladığı, bilimsel düşünme becerisini geliştirdiği, veri analizi ve yorumlama becerisi geliştirdiği; %88,88’i T diyagramının bilimsel süreci gerçekleştirmede rehber olduğu, kalıcı ve anlamlı öğrenme sağladığı, deneyle ilgili grafik ve tablolar oluşmaları, yaratıcı ve eleştirel düşüncelerini geliştirdiği ifadelerine katıldığını belirtmiştir. T diyagramının problem çözme becerilerini geliştirdiği ifadesine öğrencilerin %86,11’i, T diyagramının bilgiye ulaşma süreci ile ilgili ilk elden deneyim kazanılmasını sağladığı ve deney yapma becerilerinin gelişmesine katkı sağladığı ifadelerine öğrencilerin %83,33’ü katıldığını belirtmiştir. Ayrıca; araştırmaya katılan öğrencilerin %77,77’si T diyagramının yaparak ve yaşayarak öğrenme fırsatı sunduğu, %75’i ise T diyagramının öğrenilen bilgilerin günlük hayatta uygulanmasına fırsat tanıdığı ve “yemek tarifi” benzeri deneylerin aksine olay ve olguları sorgulama becerisini kazandırdığı ifadelerine katıldığını belirtmiştir.
Bu veriler ışığında T diyagramının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine sağladığı katkılar ile ilgili öğrenci görüşleri özetlenecek olursa T diyagramının;
Öğrencilerin konu ile ilgili detaylı ön bilgi araştırması yapmasını sağladığı,. Öğrencilerin bilimsel düşünme becerilerini geliştirdiği,
Öğrencilerin topladıkları verileri analiz etmelerini ve yorumlamalarını geliştirdiği,
Öğrencilerin bilgiye ulaşmaları sırasında birinci elden deneyim kazanmalarını sağladığı,
Öğrencilerin bilimsel süreçlerini gerçekleştirmede rehber olduğu, Öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirdiği,
Öğrencilerin kalıcı ve anlamlı öğrenmelerini sağladığı,
Öğrencilerin grafik ve tablo oluşturmalarına olumlu katlı sağladığı, Öğrencilerin yaparak ve yaşayarak öğrenmelerine fırsat sağladığı,
Öğrencilerin edindikleri bilgileri gülük hayatlarında kullanmalarını sağladığı, Öğrencilerin deney yapma becerilerini geliştirmede olumlu katkı sağladığı, Öğrencilerin “yemek tarifi” benzeri deneylerin aksine sorgulayarak deney oluşturmalarına katkı sağladığı,
Öğrencilerin yaratıcı ve eleştirel düşünmelerine katkı sağladığı sonuçlarına varılabilir.
Araştırmanın ikinci alt problemi olan “T-diyagramı ile gerçekleştirilen sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinde öğrenme ortamı ile ilgili öğrenci görüşleri nelerdir?” sorusuna cevap aranırken değerlendirme ölçeğindeki öğrenme ortamını ile ilgili maddelere verilen cevaplara ilişkin bulgular dikkate alınarak yorum yapılmıştır. Bu bulgular aşağıda özetlenmiştir:
Araştırmaya katılan öğrencilerin %91,66’sı T diyagramının derse hazırlıklı gelmeyi sağladığı, %88,88’inin T diyagramının iyi bir değerlendirme aracı olduğu, %86,10’unun T diyagramının konuya daha geniş bir bakış açısıyla bakmayı sağladığı, etkili bir aktif öğrenme ortamı sağladığı ve öğrenci öğretmen etkileşimini arttırdığı ifadelerine katıldığını belirtmiştir. T diyagramının grupla çalışmaya teşvik ettiğini ve araştırmaya teşvik ettiği ifadelerine öğrencilerin %83,32’si, T diyagramının aynı derste konu ile ilgili alternatif deneyleri görmelerini sağladığı ifadesine öğrencilerin %75,55’i, T diyagramının derse olan ilgiyi arttırdığı ifadesine öğrencilerin %72,21’i katıldığını belirtmiştir. Ayrıca; T diyagramının farklı öğrenme stillerine sahip öğrencilere hitap ettiği ifadesine öğrencilerin %69,43’ü, T diyagramının fazla emek ve zaman gerektirdiği ve dersten daha yüksek not almalarını sağladığı ifadelerine ise öğrencilerin %47,21’i katıldığını belirtmiştir.
Bu veriler ışığında T diyagramının öğrenme ortamına sağladığı katkılar özetlenecek olursa, T Diyagramının;
Fazla emek ve zaman gerektirdiği,
Konuya daha geniş bir bakış açısıyla bakmayı sağladığı, Etkili bir aktif öğrenme sağladığı,
Farklı öğrenme sitillerine sahip öğrencilere hitap ettiği, Öğrencileri grupla çalışmaya teşvik ettiği,
Öğretmen öğrenci etkileşimini arttırdığı,. Öğrencilerin derse olan ilgisini arttırdığı,
Öğrencilerin derse hazırlıklı gelmesini sağladığı, Öğrencileri araştırma yapmaya teşvik ettiği,
Aynı konu ile ilgili alternatif deneyleri görmelerini sağladığı sonuçlarına varılabilir.
Çalışma grubunun T-diyagramı hakkındaki genel görüşlerini değerlendirmek için grubun ölçeğe ilişkin maksimum ve minimum puanlar hesaplanmıştır (Tablo- 5).
Tablo- 5: T-Diyagramı Değerlendirme Puanlarının Maksimum ve Minimum Değerleri n Minimum Maksimum X S T-diyagramı değerlendirme ölçeği puanları 36 58 125 102,94 13,755
Tamamı olumlu yapılandırılmış 25 ifadenin yer aldığı T diyagramı değerlendirme ölçeğinden alınabilecek en yüksek puan 125, en düşük puan ise 25’tir. Çalışma grubundan elde edilen veriler incelendiğinde Tablo- 5’teki veriler elde edilmiştir. Tablo incelendiğinde çalışma grubunun T-diyagramı değerlendirme ölçeğinden en fazla 125 puan en az 58 puan aldığı görülmektedir. Grubun ölçekten aldığı puanların ortalaması ise 102,94’tür. Bu veriler ışığında öğrencilerin T-diyagramı ile gerçekleştirilen sorgulamaya dayalı öğrenme süreci ile ilgili olumlu bir görüşe sahip oldukları sonucuna varılabilir.
Araştırmanın üçüncü alt problemi olan “Sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinde alternatif bir araç olan T diyagramı hakkında öğrencilerin görüşleri nelerdir?” sorusuna T diyagramı değerlendirme ölçeği sonunda sorulan “T diyagramı hakkında eleştiri, öneri ve yorumlarınızı yazınız” sorusuna verilen cevaplar değerlendirilerek yanıt aranmıştır.
Çalışma grubundaki öğrencilerin açık uçlu soruya vermiş oldukları cevaplar nitel veri analizi tekniğine göre incelenmiş ve cevaplara ilişkin bazı örnekler aşağıda sunulmuştur.
Öğrenci 1: T-diyagramı bizler için iyi bir yol göstericiydi. Diyagramda “günlük
yaşamda kullanılan yerler” adlı bölümün de olması yaptığımız çalışmaların nerelerde kullanılabileceğini bize gösteriyor. Deney sürecini de kendi başımıza planlamamız kendimize olan güvenimizi arttırıyor ve bilim adamı gibi düşünmemizi sağlıyor.
Öğrenci 2: T-diyagramı ile bu dersi, deneyleri yapmamız bize nasıl işlem
basamaklarından geçmemiz gerektiğini adım adım gösterdi. Deney düzeneği dışında ön bilgilerinde aynı yerde bulunması yeni öğrendiklerimizle daha kolay bağlantı kurmamızı sağladı. Ayrıca bu ön bilgiler deney esnasında unuttuğumuz bilgileri hatırlamamızı sağladı. Günlük hayatta kullanılan yerleri öğrenmemiz yaptığımız deneylerin önemli olduğunu görmemize yardımcı oldu.
Öğrenci 3: T-diyagramı deneyi düzenli bir şekilde yapmamızı sağladı. Deney
basamakları biraz daha ayrıntılı olsa daha etkili olabilirdi.
Öğrenci 4: Bu tür diyagramların varlığından daha yeni haberim oldu. Böyle bir diyagramın olduğunu öğrenmek beni mutlu etti. Çünkü yapılan deney takibi için gayet güzel bir sistemi bulunmakta, var olan sistemiyle bizlerin süreç boyunca yaptıklarımızı daha iyi görmemizi sağladı.
Öğrenci 5: Deneyin ve sonuçların anlaşılmasında oldukça kolaylık sağlıyor. Bütün
verilerin düzenli şekilde toplanmasına yardımcı oluyor.
Öğrenci 6: T-diyagramı, deneyi basamak basamak ayrıntılı bir şekilde görmemizi
sağlıyor. Deney prosedürü kısmı biraz daha ayrıntılı olabilirdi. Onun dışında çok güzel hazırlanmış bir diyagram.
Çalışma grubunda yer alan öğrencilerin düşünceleri göz önünde bulundurulduğunda öğrencilerin T- diyagramını genel olarak iyi bir yol gösterici olarak betimledikleri görülmektedir. Ayrıca öğrencilerin sorgulama sürecindeki işlem basamaklarını ayrıntılı bir şekilde görmeleri, ön bilgileri ile araştırma problemleri arasında bağlantı kurabilmeleri, deney sürecini kendilerinin planlamış olmaları, özgüvenlerinin artması ve öğrendikleri bilgiler ile bu bilgileri günlük hayatta nerede kullanacaklarını görmüş olmaları bu diyagramın ve sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinin olumlu yönlerini ön plana çıkmaktadır.
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Araştırmanın bu bölümünde elde edilen verilerin analizi ve ulaşılan bulgular doğrultusunda sonuç ve önerilerde bulunulmuştur.
5.1 SONUÇLAR
Türkiye’deki eğitim sisteminin daimicilik ve esasicilik felsefelerinin getirmiş olduğu geleneksel öğretimi geride bırakıp ilerlemecilik felsefesi üzerine kurulan yapılandırmacı öğrenme modelinin benimsenmesiyle eski öğretim yöntem ve tekniklerini değiştirmeye başlamıştır. Yapılandırmacı öğrenme modeli ile gelişmeye başlayan eğitim sisteminde geleneksel eğitimdeki öğretmen merkezli anlayış yerini öğrenen merkezli anlayışa bırakmıştır. Sorgulamaya dayalı öğrenme süreci de öğrenen merkezli bir yaklaşım olup öğrencilerin kendi öğrenmelerinden sorumlu olmalarını ve yaşadığı çevreye duyarlı olarak karşılaştıkları sorunları sorgulayarak çözüme ulaştırmalarını sağlayan bir yaklaşımdır.
Bu araştırmada sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinde alternatif bir araç olan T diyagramı ile “Enzimler ve Enzimlerin Çalışmalarına Etki Edenler Faktörler” konusunun işlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada uygulama süreci sonunda çalışma grubunda T-diyagramı ve sorgulamaya dayalı öğrenme süreci ile öğrencilerin akademik başarılarındaki değişim incelenmeye çalışılmıştır.
Uygulama öncesinde ve sonrasında yapılan başarı testinin sonuçları incelendiğinde çalışma grubunda sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinde kullanılan T-diyagramı aracılığıyla anlamlı öğrenme gerçekleştiği sonucuna varılmıştır.
Bu çalışmada da olduğu gibi, Ortakuz (2006) araştırmasında ilköğretim 6. sınıf müfredatındaki dolaşım sistemi konusunda araştırmaya dayalı öğrenmenin akademik başarıya olumlu etkisi olduğunu tespit etmiştir.
Gençtürk ve Türkmen (2007), araştırmalarında ilköğretim 4. sınıf fen bilgisi dersi “Canlılar Çeşitlidir” ünitesinde öğrencilerin başarı düzeyleri açısından geleneksel öğretim metodu ile sorgulama yönteminin etkilerini karşılaştırmışlardır. Sonuç olarak; ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin “canlılar çeşitlidir” ünitesinin konularını sorgulama yöntemi ile öğrenen öğrencilerin geleneksel öğretim yöntemi ile öğrenen öğrencilere göre başarıları istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde fazla çıkmıştır.
Arslan (2007), “Canlılarda Üreme ve Gelişme” ünitesinde araştırmaya dayalı öğretim yöntemini kullanmanın başarıya ve kavramsal öğrenmeye etkisinin olup olmadığını araştırması yapılan bu çalışmada da olduğu gibi araştırmaya dayalı öğretim yönteminin üreme ve gelişme konularında öğrencilerin akademik başarılarına anlamlı bir etkisi olduğu bulunmuştur.
Çalışkan (2008)’ın ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısına olan etkisini araştırmış ve bu araştırmada da olduğu gibi araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısına anlamlı bir etkisi olduğu bulunmuştur.
Parim (2009)’in ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinde fotosentez ve solunum kavramlarını öğrenmelerine ve başarılarına araştırmaya dayalı öğrenmenin etkilerinin araştırıldığı doktora tezinde deney grubunda anlamlı fark elde edilmiş olup araştırmaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısına anlamlı bir etkisi olduğu bulunmuştur.
Kula (2009)’nın araştırmaya dayalı fen öğretiminin, öğrencilerin akademik başarılarına etkileri araştırılmış ve anlamlı yönde bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.
T-diyagramı değerlendirme ölçeğinin frekans ve yüzdelerine bakıldığında T- diyagramının öğrencilerin fen bilimlerine, bilimsel süreç becerilerine ve öğrenme ortamına yönelik tutumlarına olumlu katkı sağladığı sonucuna varılmıştır. Öğrenciler T- diyagramı aracılığıyla bir bilim insanı gibi sorularına cevap aramış, bu süreçte deneylerini belirli bir düzen ve sıra içerisinde gerçekleştirmişlerdir.
Kula (2009)’nın araştırmaya dayalı fen öğrenmenin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri, başarıları, kavram öğrenmeleri ve tutumlarına etkisini araştırdığı yüksek
lisans tezinde deney grubu içinde öğrencilerde bilimsel süreç becerilerini geliştirdiği gözlemlemiş ve öğrencilerin fen ve teknoloji dersine karşı olumlu tutum geliştirmeleri açısından deney grubu lehine bir anlamlılık gözlenmiştir. Araştırmanın bu özellikleri bakımından yapılan bu çalışmanın sonuçlarıyla benzerlik göstermektedir.
Taşkoyan (2008) araştırmasında “Sorgulayıcı öğrenme stratejilerine dayalı olarak yürütülen fen ve teknoloji ders uygulamalarının öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri, akademik başarıları ve fen bilgisi dersine yönelik tutumları üzerindeki etkilerini” belirlemeyi amaçlamış ve bu amaç doğrultusunda elde edilen lehine sonuçlar yapılan bu araştırmanın sonuçları ile benzerlik göstermektedir.
Bu çalışma ile öğrenciler:
1. Bir konu hakkında derinlemesine araştırma yapmayı,
2. Araştırdıkları konu hakkında merak ettikleri, ilgi duydukları bir konuyu “neden sorusu”na çevirmeyi,
3. Neden sorularına cevap bulabilmeyi,
4. Bu cevabı ararken T-diyagramını bir yol gösterici olarak kullanmayı, 5. Öğrendikleri bilgiyi günlük hayat ile nasıl ilişkilendireceklerini öğrenmiş,
6. Bir bilim insanı gibi sorgulama, araştırma ve deney yapma becerisine sahip olmuşlardır.
5.2. ÖNERİLER
1. Damnjanovic (1999) tarafından, öğretmenlik eğitimi alan ve görev yapmakta olan öğretmenlerin; sorgulama süreci ve sorgulamaya dayalı öğretimle ilgili tutumları arasındaki farklılıkları ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Öğretmenlik eğitimi alan öğrencilerin halen öğretmen olarak çalışanlara göre; sorgulama süreci ve sorgulamaya dayalı öğretimle ilgili daha olumsuz tutumlar sergiledikleri görülmüştür. Bu araştırmadan hareketle sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının uygulanabilmesi için öğretmenlerin bilgi ve tecrübeleri önemlidir. Öğretmenlere hizmet içi ve hizmet öncesinde verilecek eğitimlerle, araştırma etkinliklerini derslerinde uygulamaları sağlanmalıdır. Bu eğitimler verilirken Alberta Learning (AL)’ in 2004 yılında “Focus On Inquiry” adında 13 bölümden oluşan ve öğretmenlere sorgulamaya dayalı öğretimi
planlayabilmelerine, değerlendirebilmelerine, geliştirmelerine ve müfredatla ilişkilendirmelerine yardımcı olacak bu kitaptan yararlanılabilinir.
2. Howard, McGee, Shin, Shia (2001) araştırmalarında, öğrencilerin sahip olduğu analitik, yaratıcı ve uygulamaya yönelik becerilerin bilgisayar destekli sorgulamaya dayalı öğretim sonundaki anlama ve problem çözme becerileri ile bilime karşı tutumlarındaki değişimine etkisi ve aralarındaki ilişki ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırmada, analitik düşünme, yaratıcılık ve uygulamaya yönelik becerileri farklı öğrencilerin bilgisayar destekli sorgulamaya dayalı öğretim sonunda geliştiği, anlama ve problem çözme becerileri ile bilime karşı tutumlarının da farklı olduğu sonucuna varılmıştır. Öğrencilerin yaptıkları araştırmaların verimli olabilmesi ve sürecin başarılı bir şekilde işleyebilmesi için öncelikli olarak araştırma süreci ile ilgili öğrencilere gerekli bilgi ve becerileri kazandırıcı çalışmalar yapılmalı, bir bilim insanı gibi düşünme becerisi kazandırılmaya çalışılmalıdır. Özellikle, kütüphanede kaynak taraması yapma, internette arama yapma, kaynak kullanma gibi araştırma için temel olan araştırma becerileri öğrencilere kazandırılmalıdır.
3. T- Diyagramının uygulanacağı sınıfta uygulama yapılmadan önce öğrencilere diyagramla ilgili ayrıntılı bilgi verilmeli hangi basamakta hangi işlemleri yapmaları gerektiği anlatılmalı ve öğrencilerin kavramaları sağlanmalıdır.
4. Keskin Samancı, Bozkurt ve Bal (2006) tarafından “Sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinde alternatif bir araç: “T” diyagramı” adlı örnek bir uygulama yapılıştır. Bu uygulama ile “I” diyagramı “T” diyagramına dönüştürülmüş, diyagram geliştirilmiş ve öğrencilerin diyagramı kullanırken karşılaştıkları sorunlar belirlenmiştir. T- diyagramı geliştirme ve Türkçeye uyarlama süreci üniversite öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Öğretim sürecinin diğer kademelerinde (ilköğretim, ortaöğretim gibi) çalışmalar yapılarak T- diyagramının geliştirilmesine katkı sağlanabilir. Ayrıca bu kademelerde T- diyagramı ile gerçekleştirilen sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinin öğrencilerin başarısına etkisi araştırılabilir.
5. Magnussen, Ishida ve Itano (2000), tarafından sorgulama temelli öğretimin uygulanmasının kritik düşünmenin gelişiminde ve öğrenme metodolojisi üzerindeki etkisi ve Watson Glaser’in
kritik düşünme değerlendirme aracı kullanılarak sorgulama temelli öğrenimin kritik düşünmeyi arttırıp arttırmadığı araştırılmıştır. Sonuç olarak sorgulama temelli öğretim metodu ile öğrenmenin düşük düzeydeki gruplarda arttığı, orta düzeydeki gruplarda bir değişikliğe neden olmadığı ve yüksek düzeydeki gruplarda çok önemli ölçüde azaldığı görülmüştür. Türkiye’de bu değişkenler üzerine sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinin etkisini araştıracak çalışmalar planlanabilir.
6. Sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı diğer geleneksel (öğretmen merkezli) öğrenme yaklaşımlarına göre daha fazla zaman almaktadır. Özellikle öğrenciler kendi öğrenmelerinden sorumlu oldukları için araştırmalarını kendileri plânlayıp gerçekleştirmekte ve verilen yönergeler doğrultusunda ürünlerini ortaya koymaktadırlar. Dolayısıyla öğrencilerin kendi araştırmalarını plânlayıp çeşitli düşünme becerilerini de süreç içerisinde kullanabilmeleri ve yaptıkları etkinlikler aracılığı ile daha faydalı ürünler ortaya koyabilmeleri açısından sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı farklı eğitim alanlarında sıklıkla kullanılmalıdır.
7. Duban (2008) araştırmasında, Fen ve Teknoloji dersinin ilköğretim 5. sınıf düzeyinde