1.3. Türkiye’de Vergi Denetimi
1.3.2. Türkiye’de Vergi Denetim Birimleri
1.3.2.2. Vergi Denetim Kurulu’nun İdari Yapısı ve Görevleri
06.04.2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanun ile yetkilendirilmiş olan Bakanlar Kurulu tarafından 07.07.2011 tarihinde Vergi Denetleme Kurulu'nun (VDK) kurulması kararlaştırılmıştır.
VDK'nın kurulması ile doğrudan Maliye Bakanına bağlı olan Başkan, Başkan Yardımcıları, Grup Başkanları ve Vergi Kontrolörleri'nden (Vergi Denetçisi, Vergi Denetçisi ve Vergi Denetmeni Yardımcısı) VDK oluşur.
Vergi Müfettişlerinin ülke çapında çalışma prensipleri, kalıcı ve geçici görev yerlerine uyarlanmıştır. Vergi Müfettişleri, ya sürekli olarak ya da geçici denetim sahalarında ya da kendi başlarına bir ekip olarak çalışırlar.
Tablo 7:
Vergi Denetim Kurulu’nun Kadro Dağılım Şeması
Unvan Toplam Dolu kadro Boş kadro
Başkan 1 1 -
Başkan Yardımcısı 6 - 6
Vergi Başmüfettişi 1.889 219 1.670
Vergi Müfettişi 6.494 2.868 3.626
Vergi Müfettişi Yardımcısı 5.885 5.156 699
Toplam 14.245 8.244 6.001
Kaynak: VDK, 2017: 12
Tablo 8:
VDK’da Görev Yapan Kadrolu ve Geçici Görevli Personelin Unvanlarına Göre Dağılımı
Unvan Geçici Kadrolu Toplam
Müdür - 2 2
Müdür yardımcısı 2 - 2
Saymanlık Müdürü 1 - 1
Saymanlık Müdür Yardımcısı 3 - 3
Devlet Gelir Uzmanı 1 - 1
Gelir Uzmanı 1.023 - 1.023
Gelir uzman yardımcısı 86 - 86
Defterdarlık Uzmanı 15 - 15
50
Maliye Bakanlığı'nın 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile ilgili 646 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile ‘’Vergi Denetleme Kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) VUK ve diğer gelir kanunları kapsamında vergi incelemeleri yapmak.
b) Her türlü bilgi, veri ve istatistiği toplamak suretiyle oluşturulacak Risk Analiz Sistemi üzerinden mükelleflerin faaliyetlerini gruplar ve sektörler itibarıyla analiz etmek, mukayeseler yapmak ve bu suretle risk alanlarını tespit etmek.
c) Vergi yükümlülüklerine ilişkin ihbar ve şikayetleri değerlendirmek.
ç) Vergi incelemelerinde Gelir İdaresi Başkanlığı ile gerekli eşgüdümü ve işbirliğini sağlamak.
d) İnceleme ve denetim sonuçlarını izlemek, değerlendirmek ve istatistikler oluşturmak. e) Vergi inceleme ve denetimleri ile raporlamaya ilişkin standart, ilke, yöntem ve teknikleri geliştirmek, inceleme ve denetim rehberleri hazırlamak, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların uyacakları etik kuralları belirlemek.
f) Vergi Müfettişlerinin mesleki yeterlik ve yetkinliklerinin sağlanması ve artırılması için gerekli çalışmaları yapmak, bu amaca katkı sağlamak üzere kalite güvence sistemini geliştirerek uygulamak.
g) Performans değerlendirme sistemi oluşturmak ve Vergi Müfettişlerinin performansını bu sisteme göre değerlendirmek.
ğ) Vergi kaçırma ve vergiden kaçınma alanındaki gelişmeler ile bunların ortaya çıkarılması ve önlenmesine yönelik yöntemler konusunda araştırmalar yapmak.
h) Vergi mevzuatı ile ilgili görüş ve önerilerde bulunmak.
ı) Bakan tarafından verilen teftiş, inceleme, denetim ve soruşturmaları yapmak. i) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.
Vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından yapılacak tam ve sınırlı vergi incelemelerinin kapsamı, vergi incelemesine tabi tutulma bakımından birinci sınıf tüccarların yıllık iş hacimleri, aktif ve öz sermaye büyüklükleri esas alınarak gruplara ayrılması ve yapılacak bu gruplamaya bağlı olarak vergi incelemesine alınma bakımından asgari süreler getirilmesi ile bu hususlara dair diğer usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.’’
Vergi Denetim Kurulu Tarafından Sunulan Hizmetler ele alındığında Vergi İncelemeleri, Kayıt Dışı Ekonomi ve Organize Vergi Kaçakçılığı ile Mücadele, Teftiş, Araştırma ve İnceleme ile Soruşturma Çalışmaları, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
51
Terörün Finansmanının Önlenmesi Hakkında Çalışmalar, Eğitim gibi başlıklarla karşılaşılmaktadır.
Vergi incelemesi: Vergi Denetim Kurulu mükellefler aracılığıyla ödenmesi gerekli
verginin doğruluğunu araştırma, tespit etme ve ödenmesini sağlamak maksadıyla vergi incelemeleri yapmaktadır.
Kayıt Dışı Ekonomi ve Organize Vergi Kaçakçılığı ile Mücadele: Kurul, 2015
senesinde, mali etkinliklerin kayıt altına alınıp vergilerin kaybı ve kaçağını engellemek ve organize vergi kaçakçılığıyla mücadeleye ilişkin çalışmalar yürütmektedir.
Teftiş: Teftiş maksadı, denetime tabi tutulan ünitenin, hem temel hem de mali
işlemlerle, organizasyon yapısı, insan ve maddi kaynakları sağlamaktır; Risk analizi çerçevesinde uygunluk, uyum ve performansın yeterliliğini değerlendirmek ve problemlerin çözümünde ve iyi yönetimin sağlanmasında idarenin desteklenmesine idareye yardımcı olur.
Araştırma ve İnceleme ile Soruşturma Çalışmaları: 2015 yılında, memur suçlarının
takibini sağlamak, Maliye Bakanlığı'nın güven ve saygınlığını artırmaya katkıda bulunmak, soruşturma çalışmalarını etkin bir şekilde yürütmek ve suç eylemlerinin yayılmasını engellemek için çaba gösterilmesine önem verilmiştir.
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesi Hakkında Çalışmalar: Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), 5549 sayılı Suç Gelirlerinin
Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki görevlerini Vergi Müfettişleri de dahil olmak üzere denetim kadrosu aracılığıyla yerine getirmektedir.
Eğitim: Eğitim faaliyetleri, Vergi Müfettişliği ve Vergi Denetmeni Yardımcılarının,
Yönetim Kurulu'nun geniş yetkisi doğrultusunda mesleki bilgi, etik ilkeler ve temel mesleki yeterlilikler açısından en iyi biçimde eğitilmesini içermelidir. Kamu maliyesi alanında meydana gelen değişiklik ve gelişmelerin zamanında takip edilip en üst düzeye
52
getirilmesi ve vergi incelemesinin, denetim ve diğer görevlerin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, Vergi Müfettişleri Başkanlık tarafından denetlenmektedir.
53
BÖLÜM2: VERGİ MÜKELEFLERİNİN VERGİLEME
KARŞISINDAKİ DAVRANIŞLARI VE MÜKELLEFLERİN
HAKLARI
Bu bölümde mükelleflerin vergilere karşı davranışını belirleyen faktörler genel olarak ele alınmıştır. Mükelleflerin vergilere karşı davranışını belirleyen faktörler, vergi denetimine karşı tutumunu da etkilemektedir.