VERGİ BARIŞI KANUNU’NUN KAPSAM

Kanunun açıklamasına geçmeden önce yukarıda belirttiğimiz ana hatları kanunun bölümlerini de dikkate alarak açıklayacağız. Kanun 7 bölüm, bu bölümlere ait alt başlıklar ve 23 maddeden oluşmaktadır:

1.Bölüm; Tahsilâtın Hızlandırılmasına İlişkin Hükümleri; Kesinleşmiş kamu alacakları, Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan kamu alacakları, Gecikme zammı uygulaması.

2.Bölüm; İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemleri; İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan vergiler, Pişmanlıkla ya da kendiliğinden yapılan beyanlar.

3.Bölüm; Matrah Artırımını; Gelir ve kurumlar vergisinde matrah artırımı, Katma değer vergisinde artırım, Gelir (stopaj) vergisinde artırım, Matrah artırımına ilişkin ortak hükümler.

4.Bölüm; Stok Beyanlarını; İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan mallar ile düşük bedelle yer alan makine, teçhizat ve demirbaşlar, Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan mallar, Kıymetli maden ve ziynet eşyası ile ilgili değerleme farkı beyanı.

5.Bölüm; Çeşitli Hükümleri; Uygulanmayacak hükümler, Ecrimisil ve bazı alacaklara ilişkin hükümler, Belli tutarın altındaki alacakların terkini, Kamu kuruluşlarının taksitleri, Süresinde ödenmeyen taksitler.

6.Bölüm; Gümrük Vergi ve Cezalarını; Gümrük vergisi ve cezalara ilişkin hükümler.

7.Bölüm; Son Hükümleri; İade edilmeyecek alacaklar, Yetki, Yürürlük, Yürütme.

Başlıklarını içermektedir. Bu bölümlendirmeye göre aşağıdaki gibi bir sınıflandırma yapmak mümkündür:

i) Vergi Cinsi Yönüyle

- V.U.K Kapsamına giren vergi, resim, harçlar, fon payı ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları.

4306 sayılı Kanuna göre alınan eğitime katkı payı ve buna bağlı gecikme zammı.

2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre alınan ecrimisiller ve buna bağlı gecikme zamları.

Devlete ait olup Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerince tahsil edilen 6183 sayılı AATUHK Kapsamına giren bazı alacaklar (Devlete, il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer’i amme alacakları ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve amme hizmetleri tatbikatından mütevellit olan diğer alacaklar ile bunların takip masrafları)

- Devlete ait olup gümrük idareleri tarafından alınan gümrük vergileri, para cezaları ve gecikme zamları.

- Vergiler açısından 31.08.2002 tarihinden önceki dönemler, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannameler ve 2002 yılına ilişkin olarak 31.08.2002 tarihinden önce tahakkuk eden vergiler.

- Bu kanunun yürürlük tarihinde 200.000.000 TL trafik para cezaları ve 100.000.000 TL ‘i aşmayan diğer cezalar.

- Tutarı 10.000.000 TL yi aşmayan alacaklar ve aslı ödenmiş fer’i alacakların 20.000.000 TL yi aşmayan kısmı.

- Vergi tahsilâtı yetkisi verilen bankalar ile postaneler adına uygulanan gecikme zamları ile ilgili kuruluşların sorumluları adına hesaplanan % 10 oranındaki cezalar.

ii) Kamu Alacağının Aşaması Yönüyle

- Kesinleşmiş kamu alacakları.

- Kesinleşmemiş veya dava safhasındaki kamu alacakları.

- İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan alacaklar.

iii) Matrah Artırımı Yönüyle

- Gelir ve Kurumlar vergisinde matrah arttırımı

- Katma değer vergisinde arttırım

- Gelir (Stopaj) vergisinde arttırım

iv) Stok Beyanı Yönüyle

- Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, gerçekte var olup ta kayıtlarında yer almayan emtia stokları ve duran varlıklar.

- Kayıtlarda mevcut olduğu halde gerçekte mevcut olmayan stok ve duran varlıklar.

- Kıymetli maden ve ziynet eşyası ile ilgili değerleme farkı

v) Hürriyeti Bağlayıcı Cezayı Gerektiren Fiilleri İşleyenlerin Aftan Yararlanıp Yararlanmayacağı Yönüyle

- VUK’ nun 359. maddesinde sayılan fiilleri 31.08.2002 tarihinden önce işleyenler hakkında; Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmaz. Soruşturma aşamasındakilere takibat yapılmaz. Kamu davaları ortadan kaldırılır ve kesinleşmiş mahkûmiyet kararları infaz edilmez. Bu hükümlerden yararlanabilmek için salınan vergilerin ve kesilen cezalar ile gecikme faizi ve zamlarının, bu kanun yürürlülüğünden önce ya da bu kanun hükümlerinden yararlanarak öngörülen süre ve şekilde tamamen ödenmesi, dava açılmaması veya açılmış davalardan vazgeçilmesi şarttır.

- VUK kanununun 359/b- 1 ve 2 bentlerindeki fiilleri işleyenler (Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sayfalarını yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar

veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler, belgeleri sahte olarak basanlar) hakkında bu hükümler uygulanmaz ayrıca 4811 sayılı kanunun 7. 8. 9. madde hükümlerinden (gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımı, katma değer vergisinde artırım, gelir(stopaj) vergisinde artırım) yararlanamaz.

vi) Alacağın Dönemi Yönüyle

- Vergiler Açısından:

Bu Kanunda yapılan özel düzenlemeler hariç olmak üzere, Kanun vergiler açısından; 31/8/2002 tarihinden önceki dönemleri ve beyana dayanan vergilerde, bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannameleri, 2002 yılına ilişkin olarak 31/8/2002 tarihinden önce tahakkuk eden vergileri, kapsamaktadır.

Buna göre; Vergilendirme dönemi 15 gün olan mükellefiyetlerde; Dönemin bitim tarihi ve beyanname/bildirim verme süresinin son günü Ağustos/2002 ayı ve öncesine rastlayan dönemler kapsama girmekte, dönemin bitim tarihi Ağustos/2002 ayına rastlamakla beraber beyanname/bildirim verme süresi Eylül/2002 ayına sirayet edenler kapsama girmemektedir. Örneğin; 1-15 Ağustos 2002 dönemine ait petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisinin vergilendirme döneminin bitim tarihi ile beyanname verme süresinin son günü Ağustos/2002 ayına rastladığından kapsama girmekte 16-31 Ağustos 2002 dönemi ise, dönemin bitim tarihi Ağustos/2002 ayında olmakla beraber beyanname verme süresi Eylül 2002 ayına sirayet ettiğinden kapsama girmemektedir.

Aylık beyannameli mükellefiyetlerde; Temmuz/2002 vergilendirme dönemi ve önceki dönemler kapsama girmekte Ağustos/2002 vergilendirme dönemi kapsama girmemektedir.

Vergilendirme dönemi üç aylık olarak belirlenen mükellefiyetlerde; Dönemin bitim tarihi ve beyanname verme süresinin son günü Ağustos 2002 ayına rastlayan

dönemler kapsama girmekte, bu aydan sonraya rastlayanlar girmemektedir. Örneğin; 5- 6-7/2002 dönemi gelir stopaj vergisi (3 aylık) kapsama girmekte, 7-8-9/2002 dönemi katma değer vergisi (3 aylık) kapsama girmemektedir. 2002 takvim yılına ilişkin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben ödenmesi gereken geçici vergilerin 1 inci ve 2 nci dönemleri kapsama girmekte, diğer dönemleri girmemektedir. Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflere ilişkin geçici vergilerde ise geçici vergi dönemi ve beyanname verme süresi 31.8.2002 ve bu tarihten önce olan dönemler kapsama girmektedir.

Yıllık beyannameli gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetlerinde; 2001 takvim yılı ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri kapsama girmekte, 2002 takvim yılı vergilendirme dönemi ise kapsama girmemektedir. Özel hesap dönemine tabi olan mükellefler bakımından, özel hesap döneminin kapandığı tarih ve beyanname verme süresinin son günü 31/08/2002 tarihi ve bu tarihten önce olanlar kapsama girmekte, bu tarihten sonra olanlar ise kapsama girmemektedir.

Veraset ve intikal vergisinde, beyanname verme süresinin son günü 31.8.2002 tarihi ve bu tarihten önce ise bu beyannameler de kapsama girmektedir.

Kanunun dönem itibarıyla bir diğer düzenlemesi; 2002 yılına ait olup, 31.8.2002 tarihinden önce tahakkuk eden vergilere yöneliktir.

Buna göre; 2002 yılına ilişkin olarak yıllık tahakkuk etmiş sayılan motorlu taşıtlar vergisi, yıllık harçlar, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi gibi alacaklar Kanunun kapsamına girmektedir. Bununla birlikte, 4751 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa eklenen Geçici 20 nci madde uyarınca 2002 yılına ilişkin olarak Kasım ayında tahakkuk eden emlak vergisinin tahakkuk tarihi 31.8.2002 tarihinden sonra olduğundan ikinci taksit olarak ödenecek emlak vergisi, kanun kapsamına girmemektedir.

197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin 5 inci fıkrası gereğince yıl içinde ilk defa kayıt ve tescil edilen taşıtlara ilişkin olup, kayıt ve tescilin yapıldığı tarihten itibaren 1 ay içinde ödenmesi gereken motorlu taşıtlar vergisinde ise

ödeme süresinin son günü 31.8.2002 tarihinden önce ve bu tarihte olanlar kapsama girmekte, bu tarihten sonra olanlar ise girmemektedir.

- Vergi Cezaları Açısından:

Vergi aslına bağlı olarak kesilen vergi cezalarında, verginin ait olduğu dönem dikkate alınarak kapsama girip girmediği tespit edilecektir. Bir vergi aslına bağlı olmayan cezalarda ise Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kesinleştiği halde ödenmemiş, dava açma süresi geçmemiş ya da tespit edildiği halde ceza ihbarnameleri tebliğ edilmemiş olanlar kapsama dâhil edilecektir.

- Diğer Alacaklar Açısından:

Bu Kanunun 15 inci maddesinde düzenlenen ecrimisil ve bazı alacaklara ilişkin hükümlerde ise, bu alacakların vergi, resim, harç niteliğinde olmamaları nedeniyle, dönem itibarıyla düzenleme yapılmamış vade tarihleri ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarih dikkate alınarak düzenleme yapılmıştır.

Ana hatlarıyla Vergi Barışı Kanununun öngördüğü düzenlemeler bu şekildedir. Yukarıdaki açıklamalarımızın daha iyi anlaşılması bakımından kanunu gerekçeleriyle birlikte ele almak gerekmektedir.