Kullanılan ölçme aracıyla elde edilen veriler, alt amaçlara uygun istatistiksel tekniklerle analiz edilmiĢtir. Katılımcılara uygulanan ölçeklerden elde edilen veriler kodlanarak, SPSS (Statistical Package For Social Sciences) 11,5 Windows paket programı kullanılarak bilgisayar ortamına aktarılmıĢ ve istatistiksel iĢlemlere tabi tutulmuĢtur. Katılımcıların iĢkoliklik ve stres düzeyleri arasında anlamlı bir iliĢki olup olmadığını belirlemek amacıyla, Pearson Korelasyon katsayısı incelenmiĢtir. Katılımcıların iĢkoliklik ve stres düzeyleri arasında cinsiyet, medeni durum, fiziki durum algısı ve çalıĢma pozisyonuna göre anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için “t testi” kullanılmıĢtır. Katılımcıların iĢkoliklik ve stres düzeylerinin arasında yaĢ ve gelir düzeylerine göre anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için “ANOVA” kullanılmıĢtır.
Verilerin analizi SPSS 23 programı ile yapılmıĢ ve %95 güven düzeyi ile çalıĢılmıĢtır.
119Ahmet Akın and Çetin Bayram, “The Depression, Anxiety and Stress Scale (DASS): The Study of
41 Parametrik Testler:
Bağımsız Gruplar T Testi: Bağımsız iki grubun nicel bir değiĢken açısından karĢılaĢtırılması için kullanılan test tekniğidir. Bu testin uygulanabilmesini sağlamak için her iki grubun normal dağılım varsayımını sağlaması gerekmektedir.
One - Way ANOVA: Bağımsız k grubun (k>2) nicel bir değiĢken açısından karĢılaĢtırılması amacıyla kullanılan test tekniğidir. Bu testin uygulanabilmesini sağlamak için her iki grubun normal dağılım varsayımını sağlaması gerekmektedir.
Mann Whitney bağımsız iki grubun nicel bir değiĢken açısından karĢılaĢtırılmasında; Kruskal Wallis bağımsız k grubun (k>2) nicel bir değiĢken açısından karĢılaĢtırılması için kullanılan test tekniğidir.
Spearman korelasyon testi; bağımsız iki nicel değiĢkenin arasında doğrusal iliĢkinin yönü ve kuvvetinin belirlenmesi amacıyla kullanılan test tekniğidir.
Katılımcıların Stres Düzeyleri puanlarının demografik değiĢkenlere göre farklılık gösterme durumu Mann Whitney ve Kruskal Wallis testleri ile ĠĢkoliklik puanlarının demografik değiĢkenlere göre farklılık gösterme durumu ANOVA ve t testleri ile analiz edilmiĢtir.
3.3.1. AraĢtırmanın Örneklemi Verilerin Toplanması
Bu araĢtırma Sağlık Bilimleri Üniversitesi ġiĢli Hamidiye Etfal Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi‟nde görev yapan 150 sağlık çalıĢanından oluĢmaktadır. Örnekleme; 108 ‟i kadın ve 42 ‟ü erkek olan ve yaĢları 18-60 olanlar dahil edilmiĢtir.
Bu araĢtırmanın evrenini, Sağlık Bilimleri Üniversitesi ġiĢli Hamidiye Etfal Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi‟nde 1-30 Nisan 2016 tarihleri arasında görevlerinde bulunan kamu çalıĢanları oluĢturmaktadır. 1-30 Nisan 2016 tarihlerinde resmi kayıtlara göre hastanede çalıĢan; uzman hekim sayısı 308, asistan hekim sayısı 326, pratisyen hekim sayısı 7, hemĢire sayısı 591, ebe sayısı 8, sağlık memuru sınıfı ve diğer sağlık çalıĢanları sayısı 264 olmak üzere toplam fiilen çalıĢan sayısı 1504 ‟dür.
Kota örneklemi içerisinde hastane kamu çalıĢanları basit tesadüfi örnekleme yapılmıĢtır. Örneklem Sağlık Bilimleri Üniversitesi ġiĢli Hamidiye Etfal Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi‟nde tüm kamu çalıĢanlarından çalıĢan uzman hekim 22, asistan hekim 24, hemĢire 61, ebe 6, sağlık memuru tekniker 17 (anestezi, ameliyathane teknikeri, diĢ teknikeri, fizik tedavi teknikeri, laboratuvar, röntgen, tıbbi sekreter, diğer; emg, radyoterapi, patolojik anatomi), sağlık memuru sınıfı teknisyen 26 (anestezi, diĢ, ilk ve acil yardım, laboratuvar, odyometri, ortopedi, röntgen,
42
toplum sağlığı teknisyenleri, tıbbi sekreter) olmak üzere toplam 150 kiĢiye uygulanmıĢtır.
3.3.2. AraĢtırmanın Modeli
AraĢtırmada niceliksel araĢtırma modeli içerisinde yer alan tanımlayıcı araĢtırma modeli uygulanmıĢtır. Özdamar‟a göre; niceliksel yaklaĢım sosyal bilimlerin Ģekillenmeye baĢladığı 20. yüzyılın baĢında fen bilimlerinin kullanmakta olduğu araĢtırma yöntemlerinin ve veri toplama tekniklerinin sosyal bilimlere uygulanmasıyla oluĢmuĢtur. Nicel araĢtırma modeli olgu ve olayları nesneleĢtirerek gözlemlenebilir, ölçülebilir ve sayısal olarak edilebilir bir Ģekilde ortaya koyan bir araĢtırma modelidir120. Bu çalıĢma, “karĢılaĢtırmalı iliĢkisel tarama modeli” ne uygun
olarak düzenlenmiĢtir.
Karasar iliĢkisel tarama modellerini, “iki ve daha çok sayıdaki değiĢken arasında, birlikte değiĢimin varlığını ve/veya derecesini belirlemeyi amaçlayan araĢtırma modelleridir”, olarak tanımlar121. Bu çalıĢma, karĢılaĢtırmalı iliĢkisel tarama
modeline uygun olarak düzenlenmiĢtir.
3.3.3. AraĢtırmanın Sınırlılıkları
Bu araĢtırma;
1. Ġstanbul Ġlinde Sağlık Bilimleri Üniversitesi ġiĢli Hamidiye Etfal Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi‟nde görev yapan 150 çalıĢandan elde edilen verilerle sınırlıdır.
2. Elde edilen veriler ĠĢkoliklik Ölçeği ve Depresyon Ankiyete Stres Ölçeğiyle (DASÖ) ile sınırlıdır.
3.3.4. AraĢtırma Hipotezleri
Bu çalıĢmada nicel araĢtırma uygulanmıĢtır. Sağlık çalıĢanlarında iĢkoliklik ve stres düzeyleri arasındaki iliĢkiyi belirlemeyi amaçlayan hipotezler aĢağıda sunulmuĢtur:
H1 Sağlık çalıĢanlarının, iĢkoliklik ile stres düzeyi arasında cinsiyetleri açısından anlamlı farklılık yoktur.
120 Kazım Özdamar, Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Kaan Kitabevi, 1999, EskiĢehir,
s. 6.
121
43
H2 Sağlık çalıĢanlarının, iĢkoliklik ile stres düzeyi arasında yaĢları açısından anlamlı farklılık yoktur.
H3 Sağlık çalıĢanlarının, iĢkoliklik ile stres düzeyi arasında medeni durumları açısından anlamlı farklılık yoktur.
H4 Sağlık çalıĢanlarının, iĢkoliklik ile stres düzeyi arasında genel görevleri (klinik, poliklinik ve birim sorumlusu) açısından anlamlı farklılık yoktur.