Varian Marka Clinac DBX Lineer Hızlandırıcı Cihazı

3. MATERYAL VE YÖNTEM

3.1 Materyaller

3.1.1 Varian Marka Clinac DBX Lineer Hızlandırıcı Cihazı

Tez çalışmasında, Varian marka Clinac DBX lineer hızlandırıcı cihazı kullanılmıştır.

Bu cihaz; Üç Boyutlu Konformal Radyoterapi, Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (YART) ve Ark terapi tedavi tekniklerinin uygulandığı çok fonksiyonlu bir lineer hızlandırıcıdır.

Şekil 3.1 Lineer Hızlandırıcı - Varian Clinac DBX

Cihazda, 6 MV foton demeti ile tedavi yapılmaktadır. Geometrik alanlar için koruma bloklarına gerek yoktur, çok yapraklı kolimatör sistemiyle oluşturulabilir. 80 adet çok yapraklı kolimatör sistemine sahiptir. Yaprak kalınlıkları 1 cm’dir. Yaprak ucu yuvarlak tasarımlanmıştır. Yapraklar arasındaki minimum açıklık 0,5 mm, yaprakların fiziksel yaprak geçirgenliği faktörü 0.013000, yapraklar arasındaki sızıntı faktörü 0.233000’dir.

SSD mesafesi 100 cm iken açılabilen minimum alan boyutu 1cm x 1 cm ve maksimum alan boyutu ise 40 cm x 40 cm’dir. Kaynak eş merkez mesafesi diğer lineer hızlandırıcılarda olduğu gibi 100 cm’dir. Tedavi kafasında tungsten hedef, hareketsiz (sabit) birincil kolimatörler, tungsten düzleştirici filtre, saçıcı foil, iki monitör iyon odası, Y üst çeneleri ve X alt çeneleri, 40 çift ÇYK sistemi, ışık kaynağı ve ayna bulunur.

Cihazda, elektronik portal görüntüleme sistemi (EPID), karbon-fiber tedavi masası vardır. Ayrıca tüm açılarda tedavi yapabilmektedir.

Şekil 3.2 Lineer Hızlandırıcının Kafa Yapısı 3.1.2 Philips Marka Bilgisayarlı Tomografi

Bu tez çalışmasında fantom ve hasta BT görüntülerini elde etmek için Philips marka Birilliance model 64 dedektörlü bilgisayarlı tomografi cihazı kullanılmıştır. Cihaz;

üçüncü kuşak, gantri açıklığı 700 mm’dir.

BT’ler sırtüstü (supine) pozisyonda çekilmiştir. BT çekiminde hastalar ve fantomlar doğal set-up şartları ile olabildiğince uyumlu ve düz tedavi masası olmalıdır.

BT’den görüntüler DICOM ağı ile sanal ortamda çizim (kontur) ve planlama bilgisayarlarına aktarılmaktadır.

Şekil 3.3 Philips Marka Bilgisayarlı Tomografi 3.1.3 RW3 Katı Su Fantomu

RW3 katı su fantomu yüksek enerjili foton ve elektron dozimetrisi için üretilmiş su eşdeğeri bir fantomdur. Farklı iyon oda hacimlerine göre üretilmiş özel plaka kesitleri (insert) vardır. 40 cm x 40 cm’lik plakalar halinde, 1 mm, 2 mm, 5 mm, 10 mm gibi farklı kalınlıklarda üretilmektedir. Fotonlar için 70 kV- 50 MV arasındaki enerjilerde ölçüm olanağı sunar.

Şekil 3.4 RW3 Katı Su Fantomları

3.1.4 PTW Su Fantomu

Algoritmaların oluşturulması için gerekli verilerin büyük bir kısmı, radyasyonun dokuda oluşturduğu etkileşmelere benzer veriler elde edebilmek için PTW marka 50 cm x 50 cm x 45 cm ebatındaki su fantomunda alınmıştır. Alana farklı hacimde iyon odası

yerleştirebilmek için iyon odalarının hacimlerine göre üretilmiş özel boşluklu tutucu destekler vardır. Ayrıca referans iyon odası yerleştirebilmek için ayrı kısmı vardır.

Kullanılan Mephisto programı ve su fantomu sayesinde demet profili, yüzde derin doz ölçümleri, düzgünlük ve simetri ölçümleri alınabilir.

Şekil 3.5 Su Fantomu

3.1.5 Elektrometre

Elektrometre iyon odasında meydana gelen ve merkezi elektrodunda toplanan yükün okumasını sağlamaktadır. Okunan değerden yola çıkarak soğurulan doz hesaplanmaktadır. Bu tez çalışmasında PTW marka UNIDOS Webline 235 model elektrometre kullanılmıştır.

Şekil 3.6 PTW Unidos Elektrometre

3.1.6 İyon Odaları

İyon odası elektrik yükünün ölçülüp suda soğurulan doza çevrilmesi için kullanılır.

Silindirik iyon odaları bir merkezi elektrot, onun çevresinde hava boşluğu ve bu boşluğu dış ortamdan ayıran iyon odası duvar materyalinden oluşur. Duvar materyali iyon odası içindeki havada elektronik dengenin kurulmasını sağlamaktadır. Duvar materyali farklı materyallerden oluşabilmektedir. Silindirik tasarımlı iyon odalarında yöne bağımlılık yoktur ve iyon odası yapısının olabildiğince homojen olması gerekmektedir.

Bu tez çalışmasında; doz verimi ve nokta doz ölçümlerinde PTW marka 30013/03410 model waterproof farmer iyon odası (0.6 cc) ve %DD-Profil eğrisi ölçümlerinde PTW marka 31014/0677 model pinpoint (0.3 cc) iyon odası kullanılmıştır.

Şekil 3.7 PTW Farmer iyon odası Şekil 3.8 PTW Pinpoint iyon odası

3.1.7 Elektron Yoğunluk Fantomu

Bu tez çalışmasında CIRS marka 062 model inhomojenite fantomu kullanılmıştır. BT taramalarında HU numaraları (Hounsfield birimi) ve elektron yoğunlukları arasında kesin bir ilişki elde etmek amaçlanmıştır. CIRS fantomu, doku eşdeğeri malzemelerden üretilmiştir.

Fantom, elektron yoğunluğu ile HU numaraları arasında hassas bir bağlantı sağlar.

Fantom, plastik sudan üretilmiştir ve iç içe disklerden oluşmuştur. Kafa ve karın dahil pek çok yapı için uygun diskler vardır. Sekiz farklı doku eşdeğeri ek silindir vardır ve 17

farklı konuma yerleştirilebilir. Ayrıca farklı sıvı bir malzemenin de test edilebilmesi için şırınga barındıran bir silindir vardır ( http://www.cirsinc.com/products/all/24/electron-density-phantom/, Erişim Tarihi: 17.05.2013).

Şekil 3.9 CIRS Marka 062 Model İnhomojenite Fantomu

3.1.8 PTW 2D Array Seven-29

PTW 2D Array Seven 29 YART planı doğrulama ve radyasyon tedavisinin kalite kontrolü için oluşturulmuş bir iyon odası matrisidir. Toplamda 27 cm x 27 cm alan büyüklüğündedir.

27 x 27’ lik matris içinde 729 tane (0.5 x 0.5 x 0.5) hacimli paralel iyon odaları bulunmaktadır. Çevre malzemesi (PMMA) akriliktir. Merkezleri arası 1cm olan iyon odası setinden oluşur. Alan boyutu 2 cm x 2 cm’den 27 cm x 27 cm’ye dek ölçülen doz verimi faktörleri iyon odası ölçümleriyle uyumludur. Ancak elektronik kısmının ışınlanması hataya neden olabilir.

Şekil 3.10 PTW 2D Array Seven-29

3.1.9 Verisoft ve Mephisto Yazılımı

Verisoft yazılımı; Tedavi planlama sisteminden gelen ve 2D Array Seven-29 ile ölçülen yoğunluk haritalarını karşılaştırma olanağı sağlayan yazılımdır. Hesaplanan (TPS’den alınan) alanlar - ölçülen alanlar veya ölçülen alanlar - ölçülen alanlar arasında ortalama sapmalar, sıcak ve soğuk noktalar kolaylıkla belirlenebilir. Karşılaştırmada Gama İndeksi (GI) metotunu ile kullanır.

Mephisto yazılımı; Işın tedavisi veri toplamayı sağlayan veri analizi yazılımıdır.

Uluslararası protokollere göre ışın veri değerlendirmeye olanak sağlar. Mutlak dozimetre olarak da kullanılabilir. Tüm algoritmalar için TPS’e dönüştürme ve veri aktarımını destekler. Ölçülen veri bilgilerini ‘ASC’ formatına çevirmeyi sağlar (http://www.lacoonline.com/cgi-bin/lacoonline/00189.html, Erişim Tarihi: 17.05.2013).

3.1.10 Eclipse Tedavi Planlama Sistemi

Bu tez çalışmasında yoğunluk ayarlı radyoterapi ve belirlenen bazı doz değerlendirme testlerini yapmak için ECLİPSE Tedavi Planlama Sistemi (TPS) kullanılmıştır. AAA ve PBC Algoritmaları kısmında anlatıldığı gibi, TPS’e Varian marka Clinac DBX model Lineer Hızlandırıcıya ait cihaz donanımları, mekanik ve dozimetrik bilgiler yüklenmiştir.

Bu planlama sisteminde radyoterapi planı için, hastadan veya fantomdan alınan bilgisayarlı tomografi görüntüleri online olarak TPS’e aktarılır, doktoru tarafından hedef ve kritik organların konturu çizilir, medikal fizikçi tarafından yapılan planın onaylanmasının ardından, ‘Aria adlı online ağ sistemi’ ile lineer hızlandırıcı için kullanılan bilgisayar sistemine aktarılır.

3.2 Yöntem

3.2.1 AAA Algoritması İçin Alınan Ölçümler ve Algoritmanın Kurulumu

AAA Algoritması için alınan ölçümler ve algoritmanın kurulumu bölümü, ‘Eclipse Algorithms User Manuel’, dozimetrik açıdan ise ‘IAEA TRS 398’ takip edilerek oluşturulmuştur.

3.2.1.1Açık Alan Ölçümleri

%DD Eğrileri:

AAA Algoritmasının kurulumu için, minimum kare alan boyutundan, maksimum kare alan boyutuna kadar seçilen aralıkta su fantomunda %DD ölçümleri alınmıştır.

Alanlar: 2 x 2, 3 x 3, 4 x 4, 5 x 5, 6 x 6, 7 x 7, 8 x 8, 9 x 9, 10 x 10 12 x 12, 15 x 15, 18 x 18, 20 x 20, 25 x 25 30 x 30, 40 x 40 dir.

Profil Eğrileri:

AAA Algoritmasının kurulumu için, minimum kare alan boyutundan, maksimum alana boyutuna kadar seçilen aralıkta ve seçilen derinlikler için su fantomunda profil eğrileri için ölçümler alınmıştır.

Derinlikler: 1.5, 5, 10, 15, 20 cm, alanlar: 2 x 2, 3 x 3, 4 x 4, 5 x 5, 6 x 6, 7 x 7, 8 x 8, 9 x 9, 10 x 10, 12 x 12, 15 x 15, 18 x 18, 20 x 20, 25 x 25, 30 x 30, 40 x 40 ’dir.

Diagonal Profil Eğrileri:

AAA Algoritmasının kurulumu için, en büyük alan boyutunda, 5 farklı derinlik için su fantomunda diagonal profil eğrisi ölçümleri alınmıştır.

Derinlikler: 1.5, 5, 10, 15, 20 cm, en büyük alan boyutu ise 40 x 40 ’dir.

Açık alan su fantomu ölçümleri Mephisto programı kullanılarak AAA için ‘ASC’

formatına dönüştürülüp TPS’e yüklenmiştir.

3.2.1.2 Fiziksel Kama Filtreli Alan Ölçümleri

%DD eğrileri:

Minimum kare alan boyutundan, maksimum alan boyutuna kadar seçilen aralıkta su fantomunda %DD ölçümleri alınıp yüklenir.

Profil eğrileri:

Seçilen minimum kare alan boyutundan, maksimum alan boyutuna kadar seçilen aralıkta ve seçilen derinlikler için su fantomunda profil ölçümleri alınır.

Boyuna eksende profil eğrisi:

Seçilen tek derinlikte boyuna profil ölçümü alınır.

Bu tez çalışmasında, AAA Algoritması için fiziksel kama filtreli alan konfigürasyonu yapılmamıştır. Tezin hazırlandığı klinikte fiziksel kama filtre yerine Varian Firmasının geliştirdiği ‘Enhaced Dynamic Wedge (EDW-Geliştirilmiş Dinamik Kama Filtre)’

kullanılmaktadır.

3.2.1.3 Doz Verimi Faktörleri

AAA algoritmasının kurulumunda, seçilen alanlarda (2 cm x 2 cm’den 40 cm x 40 cm’ye kadar), alanlar kare ve dikdörtgen olacak şekilde istenilen aralıkta, 10 cm derinlik için PTW marka 30013/03410 model waterproof farmer iyon odası kullanılarak RW3 katı fantomda doz verimi ölçümleri yapılmıştır.

Ölçümlerde, doz verimi 10 cm derinlikte ve 10 x 10 alanda sabit SSD tekniği ile (SSD=100 cm) ölçülerek doz maksimum derinliğinde doz verimi 1 cGy/MU olacak şekilde ayarlanmıştır. Bütün alanlar için doz verimi faktörleri elde edilip TPS’e bu faktörler eklenmiştir.

3.2.1.4 Mutlak (Absolute) Doz Kalibrasyonu:

Kalibrasyon; 10 cm derinlikte, alan boyutu 10 x 10 ’de 100 MU referans dozu verilerek doz maksimum derinliğinde 100 MU=100 cGy olacak şekilde yapılmıştır.

3.2.1.5 Çok Yapraklı Kolimatörler ve Bazı Diğer Faktörler:

Standart ÇYK testleri ve diğer faktörlerin ölçümleri alınıp sisteme girilmiştir.

3.2.1.6 İnhomojenite Düzeltmesi:

İnhomojenite düzeltmesi için, CIRS elektron yoğunluk fantomunda 8 farklı doku eşdeğeri disk için BT çekilip TPS’de HU numarası okuması yapılmış, HU numarası – elektron yoğunlukları arasında bir ilişki elde edilmiştir.

Fantom için BT çekimi Philips model BT’de, kesit kalınlığı 0,3 cm, 120 kVp’de, mAs 200’de, mA 30’dadır.

İnhomojeniteler açısından tedavi planlamasının doğruluğunu arttırmak için yoğunluklara karşı TPS’deki HU okuma seçeneği ile elde edilen HU numaraları, AAA ve PBC algoritmalarında kullanılmak üzere TPS’e algoritmalar kısmına yüklenmiştir (Çizelge 3.1).

Şekil 3.11 Elektron yoğunluklarına karşı gelen HU numaraları

Çizelge 3.1 Farklı Doku Eşdeğeri Materyaller İçin Elektron Yoğunluklarına Karşı Gelen HU Numaraları.

HU numarası Fiziksel yoğunluk (g/cc) Materyal

-1000 0,00 Hava

3.2.2 PBC Algoritması İçin Alınan Ölçümler ve Algoritmanın Kurulumu

PBC Algoritması için alınan ölçümler ve algoritmanın kurulumu bölümü, ‘Eclipse Algorithms User Manuel’, dozimetrik açıdan ise ‘IAEA TRS 398’ takip edilerek oluşturulmuştur.

3.2.2.1 Açık Alan Ölçümleri

%DD eğrileri:

PBC Algoritmasının kurulumu için, minimum kare alan boyutundan, maksimum alan boyutuna kadar seçilen aralıkta su fantomunda %DD ölçümleri alınmıştır.

Alanlar: 2 x 2, 3 x 3, 4 x 4, 5 x 5, 6 x 6, 7 x 7, 8 x 8, 9 x 9, 10 x 10, 12 x 12, 15 x 15, 18 x 18, 20 x 20, 25 x 25, 30 x 30, 40 x 40 dir.

Profil eğrileri:

PBC Algoritmasının kurulumu için, minimum kare alan boyutundan, maksimum alan

Açık alan su fantomu ölçümleri Mephisto programı kullanılarak PBC için ‘ASC’

formatına dönüştürülüp TPS’e yüklenmiştir.

3.2.2.2 Fiziksel Kama Filtreli Alan Ölçümleri

%DD eğrileri:

Seçilen minimum kare alan boyutundan, maksimum alana boyutuna kadar seçilen aralıkta su fantomunda %DD ölçümleri alınıp yüklenir.

Profil eğrileri:

Seçilen minimum kare alan boyutundan, maksimum alana boyutuna kadar seçilen aralıkta ve seçilen derinlikler için su fantomunda profil ölçümleri alınır.

Boyuna eksende profil eğrisi:

Seçilen tek derinlikte boyuna eksende ölçüm alınır.

Bu tez çalışmasında, PBC Algoritması için, fiziksel kama filtreli alan konfigürasyonu yapılmamıştır. Tezin hazırlandığı klinikte fiziksel kama filtre yerine Varian Firmasının geliştirdiği ‘Enhaced Dynamic Wedge (EDW-Geliştirilmiş Dinamik Kama Filtre)’

kullanılmaktadır.

3.2.2.3 Doz Hızı Faktörleri:

PBC algoritmasının kurulumunda, seçilen alanlarda (2 cm x 2 cm’den 40 cm x 40 cm’ye kadar), alanlar kare ve dikdörtgen olacak şekilde istenilen aralıkta, 10 cm derinlik için PTW marka 30013/03410 model waterproof farmer iyon odası kullanılarak RW3 katı fantomda doz verimi ölçümleri yapılmıştır. Doz hızı, ‘1/doz verimi’dir.

3.2.2.4 Mutlak (Absolute) Doz Kalibrasyonu:

Kalibrasyon; 10 cm derinlikte, alan boyutu 10 x 10 ’de 100 MU referans dozu verilerek maksimum doz derinliğinde 100 MU=100 cGy olacak şekilde yapılmıştır.

3.2.2.5 Çok Yapraklı Kolimatörler ve Bazı Diğer Faktörler:

Standart ÇYK testleri ve diğer faktörlerin ölçümleri alınıp sisteme girilmiştir.

3.2.2.6 İnhomojenite Düzeltmesi:

PBC Algoritmasının kurulumu kısmında, inhomojenite düzeltmesi için tekrar ölçüm alınmamıştır. AAA Algoritmasının kurulum kısmında alınıp TPS’e yüklenen ölçümler kullanılmıştır.

3.2.3 Profil ve Yüzde Derin Doz (%DD) Eğrileri

Profil eğrileri; belirlenen farklı alanlar (kare alanlar, dikdörtgen alanlar, ÇYK alanı, oblik alan, asimetrik alan, EDW’li alanlar) ve farklı set up koşullarında (Çizelge 4.1) AAA ve PBC Algoritmaları için su fantomunda, PTW marka 31014/0677 model pinpoint (0.3 cc) iyon odası ve PTW marka UNIDOS Webline 235 model elektrometre ile 10 cm derinlikte, 6 MV X ışını kullanılarak, sabit SSD=100 cm ‘de ölçümler alınmıştır. Ölçüm verileri Mephisto Programında ‘ASC’ formatına AAA ve PBC

algoritmalarına yönelik çevrilip TPS’e yüklenmiştir. Algoritma kurulumu için gerekli diğer veriler de yüklenip hesaplama tamamlandıktan sonra sistem AAA ve PBC için hesaplanan olarak yeni sonuçları oluşturmuştur. Profil eğrisi grafiklerinde AAA ve PBC Algoritmaları için alınan profil eğrileri aynı grafikte çizilmiştir. Profil eğrisi grafiklerindeki alan seçimleri, AAA ve PBC algoritmalarının hangi alanları hesapladıklarına göre yapılmıştır.

Yüzde Derin Doz eğrileri için; belirlenen üç farklı kare alan boyutu için 6 MV foton enerjisinde, sabit SSD=100 cm’de, AAA ve PBC Algoritmaları için su fantomunda, PTW marka 31014/0677 model pinpoint (0.3 cc) iyon odası ve PTW marka UNIDOS Webline 235 model elektrometre ile ölçümler alınmıştır. Ölçüm verileri Mephisto Programında ‘ASC’ formatına AAA ve PBC algoritmalarına yönelik çevrilip TPS’e yüklenmiştir. Geriye kalan diğer veriler de yüklenip hesaplama tamamlandıktan sonra sistem AAA ve PBC için hesaplanan olarak yeni sonuçları oluşturmuştur. Grafiklerde, hesaplanan AAA, hesaplanan PBC verileri ve su fantomunda ölçülen veriler gösterilmiştir. Profil eğrisi grafiklerindeki alan seçimleri, küçük alan (4 x 4 , referans alan (10 x 10 ve büyük alan (20 x 20 olarak seçilmiştir.

3.2.3.1 2D Array Ölçümleri - Gama İndeks Analizi

Belirlenen farklı alanlar (kare alanlar, dikdörtgen alanlar, ÇYK alanı, oblik alan, asimetrik alan, EDW’li alanlar) ve farklı set up şartlarında (Çizelge 4.2) profil eğrileri çizilmiş olan birkaç farklı alan boyutlarında detaylı analiz yapmak için ayrıca 2D Array’de de profil ölçümleri alınmış, birebir AAA -Ölçülen, PBC - Ölçülen olarak karşılaştırılmıştır. Bu ölçümler standart 10 cm derinlikte, 6 MV X ışını kullanılarak, sabit SSD=100 cm ‘de yapılmıştır, Verisoft programına düzeltme faktörü girilmemiştir.

Karşılaştırmada Verisoft Programında Gama İndeks metodu kullanılıp koronal kesitteki akı haritaları karşılaştırılmıştır. Çizelge 4.2’de Gama İndeks uyum yüzdeleri belirlenmiştir.

3.2.4 Nokta Doz Değerleri

Nokta doz değerlendirmesi belirlenen farklı alan grupları (kare alanlar, dikdörtgen alanlar, farklı SSD’de 10 x 10 alan, ÇYK alanı, oblik alan, asimetrik alan, EDW’li

alanlar) ve alan özellikleri için (Çizelge 4.3 ve Çizelge 4.4) SSD=100 cm’de yapılmıştır.

Öncelikle bu alanların su fantomunda 10 cm derinlikte, 6 MV X ışını kullanılarak, 200 MU doz vererek elektrometreden yük okunmuş ve doz hesaplanmıştır. Nokta doz ölçümlerinde, PTW marka 30013/03410 model waterproof farmer iyon odası (0.6 cc) ve PTW marka UNIDOS Webline 235 model elektrometre kullanılmıştır. Daha sonra TPS’e Varian Eclipse Tedavi Planlama Sistemi el kitabı takip edilerek sanal birebir gerçek su fantomuna eşdeğer BT numarası 0, boyutu 40 x 40 x 40 olacak şekilde su fantomu oluşturulmuştur. Daha önce dozimetre ile ölçülen nokta dozlar, belirlenen alan boyutları ve set up şartları için TPS’e sanal su fantomuna girilerek, bu nokta dozu sağlamak için ne kadar MU değeri gerekli olduğu elde edilmiştir. Bu işlem iki algoritma için de tekrarlanmıştır. Ayrıca elde edilen MU değerleri arasındaki %fark belirlenmiştir.

TPS’de bu işlem yapılırken Hesaplama Aralığı (Grid Size) 0,25 cm seçilmiştir.

3.2.5 İzodoz Eğrileri (Merkezi Eksen Off-Axis Mesafeleri)

TPS’de oluşturulan sanal su fantomunda (5 x 5, 10 x 10, 20 x 20 alanlarında, her iki algoritma için de sabit SSD=100 cm’de, 6 MV X ışını kullanılarak, 200 cGy doz verilerek izodoz eğrileri oluşturulmuştur. İzodoz eğrileri 10 cm derinliğe normalize edilmiştir. Elde edilen izodoz eğrilerinden merkezi eksen mesafesi ve off-axis mesafesi ölçülmüştür (Çizelge 4.5, Çizelge 4.6 ve Çizelge 4.7). Her iki algoritma için de hesaplama aralığı 0,25 cm seçilmiştir. Bu izodoz eğrilerinden 10 cm derinlikte profil kesitleri alınmış bu kesitlerin her iki algoritma ile karşılaştırılmış grafikleri elde edilmiştir. Burada, her iki algoritma için de ölçülüp yüklenen verilerden elde edilen profil eğrileri (Bölüm 3.2.3’deki profil eğrileri) ile karşılaştırmak amaçlanmıştır.

3.2.6 Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi Tedavi Planları

3.2.6.1 Akciğer Kanseri Hastalarının Tedavi Planları

Bu tez çalışmasında Akciğer Kanseri tanısına sahip 9 hasta YART tedavi planları, 6MV X ışını kullanarak yapılmıştır. Bu planlar ilk olarak PBC algoritması için yapılıp, AAA algoritması için optimizasyon süresince hiçbir sınır değeri değiştirilmeden tedavi planı yeniden oluşturulmuştur. Yapılan tedavi planlarında, alan sayıları tümörün ve kritik organların yerleşimine göre 4-7 alan arasında seçilmiştir. Ayrıca yapılan YART

planlarında Sliding Window tekniği kullanılmıştır. Hesaplama aralığı (grid size) 0.25 cm seçilmiştir. Hasta seçiminde, asıl amaç iki farklı algoritmada tedavi planlarının pek çok açıdan bire bir karşılaştırılması olduğundan tümörlerin evre farklılığı, hacmi, verilen doz gibi kriterlere önem verilmemiştir. Verilmek istenilen dozun %95’ini hacmin %95’i aldığı sürece iki farklı algoritma için yapılan YART planlarında normalizasyon işlemi ayrıca yapılmamıştır. Planlar yapılırken Ek 4’deki doz dınırlarına bağlı kalmaya çalışılmıştır.

Akciğer Kanserli hasta grupları kendi içlerinde istatistik analiz t-test yapılmıştır ve sonuçlar karşılaştırmalı olarak Çizelge 4.8 ve Çizelge 4.9’da verilmiştir. Bu testte analizler sonucu çıkan veriler p > 0,02 ve p < 0,02 olmasına göre anlamlı fark vardır ya da yoktur olarak belirlenip Çizelge 4.10’da gösterilmiştir.

Yapılan tedavi planlarından inhomojenitenin çok olduğu yerlerde transvers eksende profil kesiti alınmıştır. Bu inhomojeniteli ortamdaki doz dağılımını incelemek için alınan bu profil kesitleri her iki algoritma içinde alınıp tek grafikte üst üste gösterilmiştir.

3.2.6.2 Glioblastoma Multiforme (GBM) Tedavi Planları

Bu tez çalışmasında Glioblastoma Multiforme (GBM) tanısına sahip 12 hasta için YART tedavi planları, 6 MV X ışını kullanılarak yapılmıştır. Bu planlar ilk olarak PBC algoritması için yapılıp, AAA algoritması için optimizasyon süresince hiçbir değer değiştirilmeden tedavi planı yeniden oluşturulmuştur. Yapılan tedavi planlarında alan sayıları tümörün ve kritik organların yerleşimine göre 4-7 alan arasında seçilmiştir.

Ayrıca yapılan YART planlarında Sliding Window (Dinamik) tekniği kullanılmıştır.

Hesaplama aralığı (grid size) 0,25 cm seçilmiştir. Hasta seçiminde, asıl amaç iki farklı algoritmada tedavi planlarının pek çok açıdan bire bir karşılaştırılması olduğundan tümörlerin evre farklılığı, hacmi, verilen doz gibi kriterlere önem verilmemiştir. Ancak V95’nin aldıkları dozlar iki farklı algoritma için yapılan YART planlarında aynı olacak şekilde normalizasyon işlemi yapılmıştır. Planlar yapılırken Ek 4’deki doz sınırlarına bağlı kalmaya çalışılmıştır.

GBM kanserli hasta grupları kendi içlerinde istatistik analiz t-test yapılmış analiz sonuçları da karşılaştırılmalı olarak Çizelge 4.11, Çizelge 4.12 ve Çizelge 4.13’de

verilmiştir. Bu testte analizler sonucu çıkan verilerde p > 0,02 ve p < 0,02 olmasına göre anlamlı fark vardır ya da yoktur olarak belirlenip Çizelge 4.14’de verilmiştir.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI

4.1. Profil ve Yüzde Derin Doz (%DD) Eğrileri

Profil eğrileri; belirlenen farklı alanlar (kare, dikdörtgen, ÇYK, oblik, asimetrik, EDW’li alan) farklı alanlar için farklı set up şartlarında (Çizelge 4.1) AAA ve PBC algoritmaları için su fantomunda, PTW marka 31014/0677 model Pinpoint (0.3 cc) iyon odası ve PTW marka UNIDOS Webline 235 model elektrometre ile 10 cm derinlikte, sabit SSD=100 cm’de, 6 MV X ışını kullanarak ölçümler alınmıştır. Ölçüm verileri

Belgede ANKARA ÜNİVERSİTESİ NÜKLEER BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ (sayfa 38-0)