108 VZA ile etkinlik ölçümünde ilk olarak, benzer konularda çalışan karar verme birimlerinin seçilmesi gerekir. Çünkü karar birimleri etkinlik açısından mukayese edilebilmelidir (Yaşa, 2008: 57).
Seçilen karar birimleri için girdi ve çıktı verilerinin doğruluğu ve güvenirliliği sonuçların sağlıklı olması açısından oldukça önemlidir. Çalışmadaki veriler bahsi geçen ülkeler için 2010-2015 yıllarındaki, ülkelerin sigorta birliklerinin yayınladığı yıllık raporlardan alınmış iken,analize dahil edilen sigorta şirketleri için ise 2010-2015 yıllarında yayınladıkları yıllık faaliyet raporlarındanalınmıştır.
ÇalışmadaAB üyesi ülkelerden birkaçı seçilerek 2010-2015 yılları arasındaki verilerle AB’deki sigortacılık sektörü ile Türkiye’deki sigortacılık sektörünün karşılaştırılması hedeflenmektedir. Ayrıca 2010-2015 yılları arasında, Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri seçilmiştir. Bu şirketlerin 10’u hayat ve emeklilik branşında, 22’ si hayat dışı branşlarda faaliyet göstermektedir.Tablo 11’de etkinlik analizine dahil edilen ülkelergörülmektedir.
Tablo 11: Analizlere Dahil Edilen Ülkeler
(Tablo tarafımızdan oluşturulmuştur.)
Tablo 12’de hayat dışı alanda faaliyet gösteren sigorta şirketleri görülmektedir. Tablo 12: Analizlere Dahil Edilen Hayat Dışı Sigorta Şirketleri
2010-2015 Yılları Arasında Analizlere Dahil Edilen Hayat Dışı Sigorta Şirketleri ve Kodları
Şirket
Kodu Şirket Adı
Şirket
Kodu Şirket Adı
1 AIG 12 GENERALI SİGORTA
2 AKSİGORTA 13 GROUPAMA
3 ALLIANZ 14 GUNES SİGORTA
4 ANADOLU SİGORTA 15 HALK SİGORTA
5 ANKARA SİGORTA 16 HDI
6 AXA SİGORTA 17 IŞIK SİGORTA
2010-2015 Yılları Arasında Analizlere Dahil Edilen AB Ülkeleri ve Türkiye
Ülke Kodu Ülke Adı
1 TÜRKİYE
2 FRANSA
3 ALMANYA
4 İSVEÇ
109
7 COFACE 18 MAPFRE
8 DEMİR SİGORTA 19 NEOVA SİGORTA
9 DUBAI STAR 20 RAY SİGORTA
10 ERGO SİGORTA 21 SOMPO JAPAN SİGORTA
11 EUREKO 22 ZURICH SİGORTA
(Tablo tarafımızdan oluşturulmuştur.)
Aşağıdaki Tablo 13’ te hayat sigortacılığı alanında faaliyet gösteren sigorta şirketleri görülmektedir.
Tablo 13: Analizlere Dahil Edilen Hayat ve Emeklilik Şirketleri
2010-2015 Yılları Arasında Analizlere Dahil Edilen Hayat ve Emeklilik Şirketleri ve Kodları Şirket Kodu Şirket Adı Şirket Kodu Şirket Adı
1 ACIBADEM 6 ERGO
2 ANADOLU HAYAT
EMEKLİLİK
7 GARANTİ EMEKLİLİK
3 AVİVASA 8 HALK EMEKLİLİK
4 AXA HAYAT EMEKLİLİK 9 VAKIF EMEKLİLİK
5 DEMİR HAYAT 10 ZİRAAT EMEKLİLİK
(Tablo tarafımızdan oluşturulmuştur.)
4.3.2.Girdi ve Çıktıların Belirlenmesi
VZA, girdi-çıktıların seçimine ve alınan verilerin doğruluğuna karşı oldukça duyarlı bir analiz yöntemidir. Bu sebeple girdi ve çıktılar belirlenirken de veriler alınırken de oldukça dikkatli olmak önemlidir. Ayrıca birbiriyle ilişkili olan girdi ve çıktılar veri olarak alınmalıdır (Kılınç, 2009: 75).VZA kullanılarak etkinlik ölçümü yapılırken benzer birimlere sahip, homojen girdi ve çıktılar kullanılmalıdır (Oruç, 2008: 122).
Literatüre bakıldığında sigortacılık sektörüyle ilgili yapılan etkinlik analizlerinde birbirine benzer girdi ve çıktıların kullanıldığı görülmüştür.Çiftçi (2004) “Türk Sigorta Sektörünün Sorunları; DEA Analizi ile Türk Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi” adlı çalışmasında girdi olarak personel sayısı, acente sayısı, sabit varlıklar, özkaynaklar; çıktı olarak ise prim üretimi ve teknik kâr alınmıştır. Barros, Barrosso ve Borges (2005) Portekiz’deki sigorta şirketlerine yönelik çalışmalarında, Portekiz sigorta piyasasını temsili örnek teşkil etmesi adına 27 sigorta şirketini ele alarak toplam üretkenliği etkinlik değişimi ile teknolojik değişimler ışığında VZA yöntemini kullanarak ölçümlemiştir. Sistem girdileri olarak personel sayısı, likit
110 yatırımlar, brüt teknik karşılıklar, mükerrer sigorta primleri; sistem çıktıları olarak ise pazar payı, karlılık, toplam yatırım gelirleri ve prim üretimi alınmıştır.
Bir başka çalışmada ise Kayalı (2007), “2000 – 2006 Döneminde Türkiye’de Faaliyet Gösteren Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Değerlendirmesi” adlı çalışmasında girdi olarak personel ve acente sayısı, sabit değerler, likit değerler, teknik karşılıklar, özsermaye ve aktif toplamı; çıktı olarak toplam prim üretimi, teknik kâr ve mali gelir alınmıştır.
Ya-Hui Lee’ye (2010) ait çalışmada 2005 ile 2009 yılları arasındaki veriler temel alınarak Taiwan’ın hayat sigortası şirketleri açısından verimlilik analizi veri zarflama analizi metodu kullanılarak gözlemlenmiştir. Bu çalışmada dış işler personel sayısı, iç işler personel sayısı, işletme maliyetleri girdi olarak kullanılmış; kişisel hayat sigortası primleri ile diğer primler (grup sigorta primleri, yatırım gelirleri, kişisel sağlık ve kaza sigortası primleri) çıktı olarak belirtilmiştir.
Başka bir makalede Altan (2010) 2005, 2006 ve 2007 yılları arasında, Türkiye’de faaliyet gösteren 25 sigorta şirketinin ekinliklerini VZA kullanarak incelemiş, işletmelerin bulundukları rekabet ortamı içerisindeki yerini belirleyebilmesi ve mevcut girdilerden nasıl en iyi çıktıları üretebileceğini göstermeye çalışmıştır. Bu amaçla verimli olmayan karar birimleri için girdi ve çıktılarının yüzdesel olarak nasıl bir oranda değişmesi gerektiğini göstermiş ve bulundukları seviyede hassasiyet çalışması yapmıştır. Çalışmasında girdi olarak nakit ve nakit benzeri varlıklar, maddi varlıklar, esas faaliyetlerden borçlar, finansal varlıklar ile riski sigortaya ait finansal yatırımlar, sigortacılık teknik karşılıkları (net), ödenmiş sermaye; çıktı olarak esas faaliyetlerden alacaklar, dönem net kâr/zararı alınmıştır.
Benzer çalışmalar incelendiğindeKayahan ve Öztürk (2013) “Hayat Dışı Türk Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Analizi” adlı çalışmada VZA yöntemini kullanarak 2004 ile 2008 yılları arasındaki verileri kullanarak hayat dışı sigorta alanında faaliyet gösteren Türk sigorta şirketlerinin etkinlik analizini gerçekleştirmiştir. Emek, acente sayısı, sabit değerler ve özsermaye girdi olarak; alınan prim, teknik gelir ve yatırım gelirleri de çıktı olarak alınmıştır.
Yukarıda bahsedilen çalışmalar göz önünde bulundurularak ve ayrıca bu çalışmaların kabul görmesi nedeniyle, bu tezde bahsi geçenlerdekilere benzer girdi çıktı kümeleri alınmıştır. Buna göre yapılan çalışmanın konusu gereğince iki farklı girdi-çıktı kümesi seçilmiştir. Birincisi Türkiye ve AB sigortacılık sektörü etkinlik analizi için
111 seçilen girdi-çıktı kümesi, ikincisi ise sigorta şirketlerinin etkinlik analizi için seçilen girdi-çıktı kümesidir.
Aşağıdaki Tablo 14’te ülkelerin sigortacılık sektörünün Türkiye ile karşılaştırılması için yapılan etkinlik analizi için seçilen girdi ve çıktılar görülmektedir. Varlıklar ve brüt primler USD para birimi cinsinden ele alınmıştır.
Tablo 14:Ülkelerin Etkinlik Analizi için Girdi ve Çıktı Değişkenleri Ülkelerin Etkinlik Analizi için Girdi ve Çıktı Değişkenleri Girdi Değişkenleri
G1 Toplam Sigorta Şirketi Sayısı G2 İstihdam
G3 Varlıklar Çıktı Değişkenleri
Ç1 Brüt Primler (Tablo tarafımızdan oluşturulmuştur.)
Aşağıdaki Tablo 15’te sigorta şirketlerinin etkinlik analizi için seçilen girdi ve çıktılar görülmektedir.
Tablo 15: Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Analizi için Girdi ve Çıktı Değişkenleri Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Analizi için Girdi ve Çıktı
Değişkenleri Girdi Değişkenleri G1 Teknik Giderler G2 Maddi Varlıklar Çıktı Değişkenleri Ç1 Teknik Gelirler Ç2 Prim Üretimleri
(Tablo tarafımızdan oluşturulmuştur.)