Bu böl ümde aşağı da sıral anan 10 f arklı ör neği n yapı m si st e mleri anlatıl mış ve anali zl eri yapıl mıştır.
İ. T. Ü. Taşkışla Bi nası Çatı Katı nda Dı ş Duvar, Çatı, Döşe me, İç Duvar Si st e ml er
Bahçelievl er Hacı Bozanoğulları Rest oranı nda Döşe me Ve Dı ş Duvar Si st e ml eri
Londra Ca mpi ng Alışveriş Mer kezi nde Çatı Sistemi
Mol ekül er Bi yol oji Ve Geneti k Bili mleri Mer kezi Bi nası nda Döşe me, Dı ş Duvar Ve İç Duvar Sist eml eri
T. C. Kült ür Üni versitesi, Si ne ma Sal onunda Döşe me, Dı ş Duvar Ve Çatı Si st e ml eri
Bal at Hast anesi nde Döşeme, Dış Duvar Ve Çatı Siste mleri
Bj k Akatlar Spor Sal onunda Tri bün, Loca, Sahne Kapl a ma Ve Çatı Al t Ka pl a ma Si st e ml eri
Bj k Akatlar Spor Sal onu Rest oranı nda Çatı Ve Dış Duvar Siste mleri İt ü Mi marlı k Fakültesi, 127 No' l u Sal onda, Sahne Ve Basa mak Siste mi
6. 1. ÇalıĢ mada Kull anılan Ġncel e me ve Anali z Yönt e mi
Bu çalış mada kull anılan araştır ma yönt e mi gözl e m t ekni ği kull anıl arak gerçekl eştiril miştir. Çalışma nı n giriş böl ümünde de belirtil di ği gi bi genel amaç, yeni yapı m si st e mi ni n geliştiril mesi ve i yileştiril mesi dir. Bu bağl a mda; çeli k i skel et taşı yı cı bi nal arda, yapı el e manl arı nı ol uşt uran bil eşenl eri n birbirleri ile ve çeli k taşı yı cı siste mle büt ünl eştiril mesi nde kull anılan yapı m si st e mleri ni n uygula ma süreci el e alı narak t espitler yapıl mış i ncel enmiştir. Ayrıca çalış manı n sonuçl arı ndan yol a çı kılarak bi na perfor mansı ve bi na kalitesi yl e ilişki kur ul ması ol anaklı ol makl a birli kt e, bu konu analiz edil me mi ş sadece yeni yapı m si st e ml eri ni geliştir mek, i yileştir mek ve yor u ml an mak a macı yl a mevcut yapı m si st e mleri göz önüne
seril miştir. Ar aştır ma çalış mal arı ndaki a maçl ardan biri daha geni ş uygul a ma al anl arı nda denendi ği nde geçerlili ği ni kor uyan açı kl a mal ar üret mektir. Bu sebept endir ki; bu çalışma ya başl arken görsel mal ze meni n ağırlı kt a olduğu bir araştır ma yönt e mi seçil miştir.
2003 Kası m – 2005 Ma yı s ayl arı arası, İst anbul i çerisi nde yer al an, çeli k i skel et taşı yı cı siste mli, ti pol ojik bağl a mda hi çbir sı nırla ma koyul madan rasgele bi nal ar seçil miştir. Çalış ma süresi ni n i ki sene gi bi kı sa bir süre ol ması ve bi nal arı n bir seneye kadar uzayan belirli bir yapı m sürel eri olması ndan dol ayı, çalış mada on adet bi na i nşaatı nı n yapı m aşamal arı nı n t espiti ve analizi ne yer veril miştir. Gerekli i zi nl er alı ndı kt an sonra bi nal arın yapı m aşa mal arı nı n gözl e mlen me aşa ması na geçil miştir. Gözl e m aşa ması, çelik i skel et t aşı yı cı siste mli bi nal ar kapsa mında, yapı el e manl arı nı n ol uşt urul ması nda kendi bil eşenl eri ile ve ana t aşı yı cı siste m il e hangi tekni kl er kull anılarak birleştiril di ği ni kapsa maktadır. Gözl e m t ekni ği ka mer a il e gerçekl eştiril miş ol up şanti yede yapı m sit e mi ni n her aşa mal arı nı n hareketli gör ünt ül eri ka mera il e tespit edil miştir. Hareketli gör ünt ül eri n yanı sıra i şçil eri n konuş mal arı, maki nel erin sesl eri gi bi sesl erde kayda alı nmıştır. İşçileri n birbirleri yl e konuş mal arı esnası nda kull andı kl arı t eri mler ve sor ul an sor ul ardan t opl anan verilerle, kull anılan araçl arı n çoğunun i si mleri yeri nde t espit edil miştir. Şanti yede yapı m aşa ması esnası nda gözlenenl erle il gili sonradan kull anılabil mesi i çin notl ar alı nmıştır. Topl anan bu verilerle, el e alı nan yapı m aşa mal arı nı n analizl eri yapıl mıştır. Ayrı ca süreç analizi nde genel yapı m i şi ni n t anıtımı na yar dı mcı ol ması i çin yükl eni ci fir mal arla sor u cevap şekli nde gerçekl eşen anket çalış mal arı da yapıl mıştır. Anali z içi n yapıl an, mevcut ör nekl eri n yapı m süreçl eri ndeki t espit çalış mal arı ve anketlerl e, gerekli ol an veriler t opl an mıştır.
Yapı m si st e mleri farklı öl çütlere bağlı ol arak analiz edil miştir. İl k ol arak yapı ve yapı m siste mleri;
Ür ün Süreç
ol arak i ki ye ayrıl mıştır.
Ür ün t asarı m ( pr oj e) ve bi nayı kapsa makt adır. Süreç i se yapı m sist e mi ni n gerçekl eştiril mesi ni kapsa makt adır.
Her bir bi nanı n analizleri nde sist e m ür ün ve süreç ol arak i ki ye ayrılmı ş, ür ün kı s mı nda;
Bi nanı n tanıtı mı: Yazılı ve çizili anl atı m
El e alı nan bileşenl eri n tanıtı mı: Yazılı ve çizili anlatı m ol arak anl atıl mıştır. Süreç kıs mı nda ise;
Genel yapı m işi ni n tanıtımı : Tabl o ve yazılı anl atım
El e alı nan yapı m aşa mal arı nı n tanıtı mı: Resi m ve yazılı anl atı m
anl atıl mıştır. Anali z kısmı nı ise yazı, çizi m, model ve tabl ol ar ol uşt ur muştur.
Gi riş böl ümünün ür ün kı s mı nda, il k ol arak bi nanın genel t anı mı yapıl mıştır. Bi nanı n is mi, bul unduğu il ve il çesi anl atıl mıştır. Ayrı ca bi nanı n yapı m si st e mi anlatıl mıştır. El e alı nan sist e m bi naya ek mi ? Bi na çeli k i skel et t aşı yı cı sist e m il e yenil eni yor mu? ya da bi nanı n t a ma mı çeli k i skel et t aşı yı cı siste mle mi t aşı nı yor? gi bi sor ulara açı klı k getiril miştir. Konu çelik i skel et t aşı yı cı sistem ol duğundan dol ayı eğer bi naya, taşı yı cısı çeli k ol an sist eml e ek yapılı yorsa, bi nanı n çeli k i skel et t aşı yı cı sist e m ol an böl ümünün ana bi naya göre konu m ve dur u mu anl atıl mıştır. Daha sonra bi nada büt ünl e meye yöneli k ol arak i ncel enen yapı m t ekni kl eri ni n hangi yapı el ema nl arı nı kapsadı ğı sıral anmıştır. Ar dı ndan el e alı nan yapı el e man sist e mleri ni n bil eşenl eri sıral anmış ve bu sist e mler çi zi mlerle dest ekl enmiştir. Bu çi zi mler, el e alı nan yapı el e manl arı nı n üç boyutlu çi zi mleri ni kapsa makt adır. Konunun daha i yi anl aşıl ması içi n, yapı el e manı siste mi ni n bil eşenl eri nin birbirleri ne göre dur uml arı det ayl andırıl mış, bil eşenleri n birbirleri yl e ve çelik i skel et t aşı yı cı siste mle nasıl bir araya gel di ği ifade edilmi ştir. Ar dı ndan bi nanı n genel yapı sı nı n anl aşıl ması i çi n çi zi mleri n çalış mada ol ması gerekli gör ül müş ve her bir bi nanı n anali z böl ü müne bi nanı n el de edil di ği kadarı yl a pl an, kesit ve görünüşl er ekl enmiştir. Bu pr oj el erde taşı yı cı siste m ve analizl eri yapıl an yapı el e manl arı açı k ol arak gör ül mekt edir. Böyl ece ürün ol arak bi na ve el e alı nan bileşenl eri n tanıtı mı yapıl mıştır.
Gi riş böl ümünün süreç kı s mı nda i se genel yapı m i şi ni n yazılı ol arak t anıtı mı yapıl arak, t espit aşa ması nda yapıl an anketlerden t opl anan verilerle t abl ol ar ol uşt urul muşt ur. Bu t abloda pr oj e ve yapı m il e ilgili bil giler, yükl eni ci firma il e il gili bil giler, yapı m si st e mi nin girdileri nden ol an yapımda i şçili k, yapı mda kullanıl an araç
ve mal ze mel erle il gili bil giler veril miştir. Bu bil giler aşağı daki böl üml eri kapsa makt adır.
Pr oj e ve yapı m ile il gili bil giler böl ümünde; İnşaat alanı
Yapı m yılı Yapı m yeri Bi nanı n işlevi Pr oj eni n müellifleri
Yükl eni ci fir ma ile il gili bil giler böl ümünde; Yükl eni ci fir manı n is mi
İş alanl arı
Özel uz manlı k alanl arı
Yapı mda kull anılan araçlar ile il gili bil giler böl ümünde; Ki ralı k araçl ar
Fir maya ait araçl ar
Yapı mda işçili k ile il gili bil giler böl ümünde; İşçileri n eğiti m dur umları
Faali yet süreleri Gör evl eri
Yapı mda görev alan işçiler Özel kı yafet, genel teçhi zat Yet enekl eri
İşçi adedi
Yapı mda kull anılan mal ze mel er ile il gili bil giler böl ümünde; Kapl a ma işleri nde kullanılan mal ze mel er
Bağl antı işleri nde kullanılan mal ze mel er
Gi riş böl ümü bitiril di kten sonra süreç kı s mı nın kapsa mı nda el e alı nan yapı m aşa mal arı t ek t ek anl atılmı ştır. Yazılı ol arak anl atılan kı s mı n dest ekl enmesi i çi n her konu il e il gili resi mler ekl enmiştir. İki sene boyunca yapı m aşa mal arı ka mer a il e
tespit edil en bi nal arı n hareketli gör ünt ül eri phot oshop pr ogra mı yl a i ki boyutl u resi m hali ne getiril miştir.
El e alı nan yapı m aşa mal arı nı n t anıtı mında il k ol arak genel de şanti ye düzeni ve mal ze mel eri n ön işle mleri ile il gili bil giler veril mekt edir.
Taşı ma ve depol a ma i şleri konu başlı klı böl ümde; mal ze mel eri n yat ay ve düşey ol arak t aşı nma yönt e mleri, depol an ma al anl arı, şanti yeye getiril mesi nde ve şanti ye i çerisi nde t aşı nması nda görev al an araçl ar il e il gili bil giler veril miştir. Ayrıca depol anma al anl arı nda mal ze mel eri n ne şekilde kor unduğuna da deği nilmi ştir.
Ön i şl e mler konu başlıklı böl ümde; t aşı yı cı siste m ve yapı el e manl arı sist e ml eri ni n ol uşt ur ul ması nda kull anıl an mal zemel eri n ve bil eşenl eri n ön işle mleri ni n yapıl dı ğı yer, kullanılan araçl ar ile il gili genel bil gi veril miştir. Genel ol arak şanti yede gerçekl eştirilen i şl e mleri n anl atıl ması ndan sonra çeli k i skel et taşı yı cı siste mi n ol uşt urul ması ve yapı el e manl arını n kendi bil eşenl eri ve çeli k i skel et taşı yı cı siste mlerle hangi tekni kl er kullanılarak birleştiril di ği anl atıl mıştır.
Çeli k iskel et t aşı yıcı sistemi n ol uşt urul ması nda yapı m t ekni kl eri konu başlıklı böl ümde; çeli k i skel et taşı yı cı sist e mi ni ol uşt uran pr ofillerle il gili genel özelli kl er, üreti m yerl eri, eğer şanti yede üretil mişse hangi i şl e mlerden geçtiği, yat ay ve düşey ol arak hangi araçl arla t aşı ndı ğı ve hangi büt ünl enme t ekni ği ile çeli k pr ofill eri n birl eştiril di ği tek t ek anl atıl mıştır.
Yapı el e manı siste mini n ol uşt urul ması nda ve çeli k iskel et t aşı yı cı sist eml e büt ünl enmesi nde kull anılan yapı m t ekni kl eri konu başlı klı böl ümde i se yapı el e manı nı ol uşt uran bil eşenl er ve birbirleri ne göre konu ml arı genel ol arak anl atıl dı kt an sonra bu bil eşenl eri n nasıl meydana getiril di ği ve hangi tekni kl eri n kull anıl dı ğı kendi konu başlı kl arı altı nda ayrı ntılı ol arak resi mlerle birli kt e anl atılmı ştır. Kull anılan araçl ar, yapı mda yer al an i şçil er ve mal ze me bil eşenl eri ni n birbirleri yl e hangi yönt e mlerle ve birleşi m mal ze mel eri yl e birleştiril di ği irdel enmiştir. Bu böl ümde as ma kat si st emi döşe me veya çatı nı n alt kapl a ma bileşeni ol arak ele alı nmıştır.
Her böl ümün sonunda yapı el e manl arı nı n ol uştur ul ması ve çeli k t aşı yıcı sist e ml e büt ünl enmesi nde kull anılan yapı m si st e mleri ni n analizl eri yapıl mıştır. Anali z
böl ümünde yapı el e manl arı bil eşenl eri ayrı ayrı genel ol arak anl atıl mış ve çi zi mlerl e dest ekl enmiştir. Yapı m si st e mleri ni n hangi bileşenl erden ol uşt ur ul duğu ve bu bil eşenl eri ol uşt uran mal ze mel ere deği nil miştir. Şe mati k ol arak çi zilen i ki boyutl u çi zi mlerde i se yapı el e manl arı bil eşenl eri nin birbirleri ne göre konu ml arı irdel enmiştir. Ayrı ca bu bil eşenl eri n birbirleri ne ol an konu ml arı modell enmi ştir. Bu model, mevcut bir si ste m ol an ve Ri char d D. Rus h‟ı n “ Mappi ng Buil di ng Perfor mance” adlı makalesi nde anl atılan model örnek alı narak, büt ünl e me modeli ni n çalış manı n kapsa mı ve a macı na bağlı ol arak geliştiril mesi ve çalış maya uyarl anması yl a meydana getiril miştir. Bu modele göre i ki “bal onl a” gösterilen beş farklı büt ünl e me sist eml eri, siste m ilişkileri ni ve birbirleri ne ol an yakı nlı kl arı anl atıl mıştır. Burada X+1 kut usunda anl atılan kısı m t aşı yı cı siste m ( TS) ile yapı el e manı nı n birleşi mi el e alı nmıştır ( Bkz S: 24). Yapı el e manı çeli k t aşı yı cı sist e me il k büt ünl enen t aşı yı cı ( gövde) bil eşeni de ol abilir kapl a ma bil eşeni de. Biri nci böl ü mde açı kl anan ve çalış maya uyarl anan siste m büt ünl enme modeli ne göre;
Taşı yı cı ( Gövde) Bileşeni: G Yalıtı mlar Bileşeni: Y
Kapl a mal ar veya Yüzey Bil eşenl eri: K
ol arak, bu bileşenl eri n birbirleri yl e büt ünl enmesi de X+3 ol arak adl andırılmı ştır. Yapı m siste mleri ni n ayrıntılı ol arak analizl eri;
Açı k ve kapalı siste mler açısı ndan Yapı mda yer açısı ndan
Strükt ürel siste mler açısından Ür eti m büyükl üğü açısı ndan Büt ünl e me modeli
adı altı nda gerçekl eştiril miştir. Ür eti mde yer alan i şl e mleri n anali zi, tabl ol arda açı kl andı ğı içi n bu böl ümde t ekrar el e alı nma mı ştır.
Ayrı ca yapı m si st e mlerini n ayrı ntılı ol arak analizl eri yapıl dı kt an sonra bi nanı n her yapı el e manı i çi n bir t ablo ol uşt urul muş ve analizler bu t abl ol arla dest ekl enmi ştir. Bu tabl oda yapı el e manl arı nı n ol uşt urul ması nda ve çeli k t aşı yı cı si st e ml e büt ünl enmesi nde kull anılan t ekni kl er önce i şçili k, araç, mal ze me bağl a mında sonra ol uşt ur ul an büt ünl e me modeli ne gör e mal ze meleri n bir birl eri yl e ol an i lişki si son
ol arak da üreti minde yer al an i şl e mler açısı ndan ör nekl er analiz edilmi ş hangi işle mlerden geçti ği anl atıl mıştır. Bu t abl onun yat ayı nda yapı el e manı bil eşenl eri anl atıl mıştır. Bu yapı el ema nı bileşenl eri aşağı da sıral anmıştır.
Taşı yı cı (gövde) Bileşeni Yalıtı mlar Bileşeni
Kapl a mal ar veya Yüzey Bil eşenl eri Düşeyde ise;
İş Nu marası Yapıl an İş
Yapı m Siste mini n Girdileri; İşçili k, Araç, Mal zeme Bil eşenl eri n nasıl bir araya gel di ği ile ilgili açı kl amal ar Büt ünl e me Ti pi
İşle m Ti pi
gi bi böl üml er bul un makt adır.
Taşı yı cı gövde bil eşeninde, yapı el e manı nı n i skel eti ni ol uşt uran sistemi n nasıl me ydana gel di ği, yalıtıml ar bil eşeni nde hangi yalıtı m sist e mi ni n kull anıl dı ğı ve bu konu il e il gili anali zl er, kapl a mal ar ve yüzey bil eşenl eri nde yi ne kull anıl an t ekni kl er ve ol uşt urul ma yönt e mi anl atıl mıştır.
İş nu maral arı bil eşen t ür üne göre deği ş mekt edir. Ör neği n; eğer t aşıyı cı gövde bil eşeni il e il gili bir işl em varsa i ş no: A1 ol arak göst eril miştir. Yalıtı mlar bil eşeni il e il gili birçok i şl e m ol duğu varsayılırsa i ş no yapılan i şe göre B1, B2, B3... ol arak deva m et miştir. Kapl a mal ar veya yüzey bil eşenleri n i ş nu marası nı n başı ise C harfi ile göst eril miştir.
Yapıl an i ş, böl ümünde yapı el e manı bil eşenl eri ni n büt ün kat manl arı nı n yapı mı adl andırıl mıştır. Ör neğin; çeli k kut u pr ofiller arası na ca m yünü ses yalıtı mını n koyul ması.
Yapı m si st e mi ni n girdileri ni i çeren böl ümde yapı mda yer al an i şçili k, yapı mda kull anılan mal ze me ve araçl ara yer veril miştir. İşçiler hi yerarşi k bi çi mde sıral anmıştır. Ar açl ar ise kol gücü il e çalışan el aletleri ve mot orl u el al etleri ol arak sı nıflandırıl mış ve yapı mda bil eşenl eri n ort aya çık ması nda kull anılan büt ün araçl ara
bu süt unda yer veril miştir. Mal ze mel eri n bul unduğu süt unda i se yapı mda kull anıl an mal ze mel er bul un makl a beraber yalıtı mlar bil eşeni ni n bul unduğu sırada mal ze mel er ısı yalıtı mı, ses yalıtı mı, su yalıtı mı ve ne m kontrol ü ol mak üzere sı nıflandırıl mışl ardır.
Açı kl a mal ar böl ümünde de yapı el e man bil eşenl eri ni n nasıl ol uşt uğu, birleşi m tekni kl eri kull anılan mal ze me, i şçili k ve araçl arla beraber sırası yl a kı saca anl atıl mıştır.
Büt ünl e me ti pi başlı klı süt un i se mevcut bir sist em büt ünl e me modeli il ke alı narak ol uşt urul an, mal ze mel eri n birbirleri yl e nasıl büt ünl endi ği ve birbirleri ne ol an yakı nlı kl arı nı anl at an bütünl e me modell eri ni içerir.
İşle m ti pi başlı klı süt unda i se yapı m si st e mi ni ol uşt uran i şl e mler açı kl anmı ştır. Bu işle mler çı kart ma, birleştir me ve bi çi mlendir me ol arak sı nıflandırıl mış ve yapı m aşa ması nda yapı bileşenleri ol uşt urul urken hangi işl e mlerden geçti ği ele alın mıştır.
6. 2. Ġ. T. Ü. TAġ KI ġLA BĠ NASI ÇATI KATI NDA DI ġ DUVAR, ÇATI , DÖġE ME, Ġ Ç DUVAR SĠ STE MLERĠ
6. 2. 1. GiriĢ
İstanbul Tekni k Üni versitesi, Taşkışl a bi nası, İst anbul ili, Beyoğl u il çesi nde yer al makt adır. Taşkışl a bi nası yı ğma bir bi na ol up kuzey kol unda bul unan çatı katı çeli k iskel et bir taşı yı cı siste mle yenil enmiştir.
Bi nada büt ünl e meye yöneli k ol arak i ncel enen yapı m t ekni kl eri; Çeli k iskel et taşı yı cı sistemi ni,
Dı ş duvar siste mi ni, Çatı siste mi ni, Döşe me siste mi ni, İç duvar siste mini kapsa makt adır.
Ġç duvar siste mi;
Kut u profil di kme taşı yıcı bileşeni nden Ca m yünü ses yalıtı m bileşeni nden Al çı plak kapl a ma bileşeni nden ol uş makt adır (Şekil 6. 1).
Çatı siste mi;
Ahşap kiriş ( mertek) taşıyı cı bileşeni nden,