Ulusal Çalışmalar

Sevgican (2005) yaptığı araştırmada otomotiv sektörünün gelişiminin önündeki engellerden birisi olarak kabul edilen vergi yükü sorununu incelemiştir. Araştırma sonucunda sektörünün oluşturduğu; ihracatın, vergi gelirlerinin ve istihdamın Türkiye ekonomisine çok önemli katkılar sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca otomotiv sektörü üzerindeki vergi yükünün, sektöre olan potansiyel talebin efektif talebe dönüşmesini zorlaştırarak, sektörün gelişimim engellediğini belirtmiştir. Otomotiv sektörünün ülke ekonomisine sağladığı katkının artması için, sektöre uygulanan vergi sisteminin değiştirilerek AB ile uyumlu hale getirilmesi gerektiğini tespit etmiştir.

Aksu (2011) araştırmasında otomotiv sektörüne yönelik vergi teşvik politikaları ve sübvansiyonları, otomotiv sektörü kamusal destekleme açısından incelemiştir. Yazar ülkemizde taşıt alırken uygulanan vergilerin Avrupa ülkelerinden daha fazla olduğu belirtilerek, otomobilde talebi baskı altında tutan aşırı vergi yükü azaltılması gerektiği, sektöre uygulanan teşviklerin basitleştirilerek artırılması gerektiği sonuçlarına ulaşmıştır.

Demir (2013) çalışmasında motorlu taşıtlardan alınan vergileri ve vergi benzeri diğer ödemeleri AB ülkeleri ile karşılaştırarak incelemiştir. Çalışma sonucunda özellikle vergi ilkelerine uygun bir şekilde vergilemenin sağlanması bakımından motorlu taşıtların kapsamının doğru biçimde belirlenmesi gerektiğini ifade etmiştir. Bunun yanı sıra çifte vergilemenin önlenmesi ve vergileme kriterlerinin gözden geçirilerek AB uygulamasına da paralel biçimde çevreye duyarlılık ilkesi benimsenerek vergileme yoluna gidilmesi gerektiği sonuçlarına ulaşmıştır.

Hanbay (2013) yaptığı araştırmada Özel Tüketim Vergilerinin Türk Mali Sistemi içerisindeki uygulanışının ve vergi gelirleri içerisindeki payının gelişimini, diğer dünya ülkeleri ile kıyaslayarak incelemiştir. Araştırma sonucunda dünyadaki genel trendin aksine bir çizgide, üstelik hem kendi yapısı ile hem de dünya uygulamaları ile çelişen bir şekilde ilerlediği sonucuna ulaşmıştır. II sayılı listede yer

alan motorlu taşıtların yüksek oranlarda vergilendirilmesi otomotiv sektöründe durgunluğa neden olmakla beraber tüketicilerin refah düzeyleri üzerinde olumsuz etkilere neden olduğu, petrol ürünleri üzerindeki ÖTV yükünün sanayi ve tarım kesimini olumsuz etkileyerek rekabet güçlerini kırdığını tespit etmiştir.

Polat (2014) yaptığı olduğu araştırmada mevcut motorlu taşıtlar vergisi sisteminin oluşturduğu sorunları ortaya koymak ve Türkiye için bir model önerisinde bulunmak üzere Avrupa ülkeleri ile kıyaslama yaparak incelemelerde bulunmuştur. Araştırma sonucunda mevcut MTV’nin servet vergisi kapsamında değerlendirilmesinin tam anlamıyla doğru olmadığı, özellikle değişen dünya şartlarına uygun olarak çevreyi dikkate alan bir yapıya dönüştürülmesi gerektiği sonucuna ulaşmıştır.

Üstüner (2017) araştırmasında Türkiye'de otomotiv sektörünün gelişmesi ve rekabet gücü kazanması açısından vergi politikalarının yeri ve önemini incelemiştir. Vergi politikaları, yasal mevzuat ve sektörün önde gelen firmalarının üst düzey yöneticileri ile yapılan anketler çerçevesinde analiz etmiştir. Araştırma sonucunda vergi politikalarının sektörün gelişmesi ve rekabet gücü kazanması açısından oldukça önemli olduğunu tespit etmiştir. Vergi politikalarının dengesi hem sektörden elde edilen vergi gelirleri hem de sektörün gelişmesine yönelik sağlanan vergi teşvikleri açısından önem arz ettiğini vurgulamıştır.

Akçay (2017) çalışmasında teşvik sistemini otomotiv sektörü açısından incelemiştir. Araştırma sonucunda teşviklerin ekonomik durum ve sosyal düzende meydana gelen sıkıntıların çözümü için uygulanan bir müdahale yöntemi olduğunu, otomotiv sektörünün birçok açıdan lokomotif sektör konumunda bulunması sebebi ile sektöre yönelik teşviklerin bağlı bulunan birçok sektörü de etkileyeceği sonucuna ulaşmıştır. Güçlü bir sektöre yapılan teşvik ve yardımların genel ekonomiyi de farklılaştırarak yatırımların yönünde belirleyici olacağını, teşvik ve yardımların, sadece bir sektörü değil, birçok sektörü etkilemesi sebebi ile devletin destekleyeceği projeyi iyi analiz etmesi gerektiğini saptamıştır.

Şanver vd., (2017) yaptıkları araştırmada özel tüketim vergilerinde yapılan değişiklilere karşı mükelleflerin tutumunu incelemişlerdir. Olasılığa dayalı olmayan

kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak 345 kişiye anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların özel tüketim vergisinin ve yapılan değişikliklerin farkında olduğunu tespit etmişlerdir. ÖTV indiriminin devam etmesinin piyasaya olumlu yansıyacağının ancak istihdamı arttırmayacağı sonucuna ulaşmışlardır.

Karabulut ve Altay (2017) yaptıkları araştırmada Türkiye’de teşvik sistemi ve yatırımlara sağlanan mali teşviklerin etkilerini incelemişlerdir. Araştırma sonucunda mali teşviklerin, vergi muafiyet ve istisnaları, düşük faizli kredi ya da hibe yardımları yanına, enerji indirimleri, arsa tahsisi ve finansman kolaylıkları sağlayan bazı yöntemlerden de oluştuğu, ekonomiye doğrudan enjekte edilen mali teşvik ve diğer kolaylıklar ile kısa sürede olumlu etkiler ortaya çıkardığı sonucuna ulaşmışlardır. Ülkemizde bölgeler arası sosyo-ekonomik gelişmişlik farklarının fazla olduğu, ekonomik gelişmenin hızlandırılması için mali teşviklerden yararlanılarak, eğitim, sağlık ve alt yapı yatırımları gibi sosyal amaçlı yatırımları da destekleyebilecek biçimde sektörel ayrıma da önem verildiği, özel kesime doğrudan kaynak aktarımı sayılabilecek destekler yerine, piyasa mekanizması çerçevesinde oluşturulan yatırım konularının vergi muafiyet ve istisnaları yolu ile desteklendiği bir sistemin tercih edildiğini tespit etmiştirler.

Ersungur ve Takım (2018) yapmış oldukları araştırmada Türkiye’de geniş ve dağınık bir yapıya sahip teşviklerin farklı kurum ve kuruluşlar yerine mümkün olduğu kadar az ya da tek bir uygulamacı kuruluş tarafından yürütülmesinin teşvik sisteminin performansına olan etkilerini incelemişlerdir. Araştırma sonucunda Türkiye’nin ekonomisinin büyüklüğüne göre dünyada hemen her alanda, en çok teşvik ve hibe programı uygulayan ülkelerden biri olmasına rağmen, temel göstergeler dikkate alındığında bu uygulamalar çıktıya dönüşmediğini, bu durumda teşviklerin tek başına değil, diğer yapısal önlemlerle birlikte uygulanması gerektiği sonucuna ulaşmışlardır. Türkiye’de teşvik uygulamaları siyasi otoritenin kararlarından etkilendiğini, özellikle seçim öncesi dönemlerde genişlemeci maliye politikası aracı olarak en fazla teşviklerin uygulandığını, verilen teşviklerin çoğu zaman ekonomik etkinlikten uzak olup üretken olmadığı saptanmıştır. Çoğu dolaylı vergilerden oluşan bütçe gelirlerinin önemli bir kısmı teşviklere aktarıldığından bütçe dengesinin olumsuz etkilendiğini, ortaya çıkan

finansman açığının yeni vergilerle ya da mevcut vergilerin artırılması veya yeni borçlanma ile telafi edildiğini tespit etmişlerdir.

Kantarcı (2018) yaptığı çalışmada akaryakıt ürünleri üzerinden alınan özel tüketim vergisini araştırmış, OECD ve AB üyesi ülkelerle karşılaştırmasını yaparak ekonomik etkilerini incelemiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’de motorin üzerinden alınan vergi oranının AB ülkeleri vergi oranı ortalamasının altında kaldığını saptamıştır. Türkiye’de mevcut vergi uygulamasının gelir ve kurumlar vergisine oranla yüksek olmasının bazı sektörler üzerinde yük oluşturabileceği ve ekonomik kalkınmayı yavaşlatabileceği sonucuna ulaşmıştır.

İraz (2018) yapmış olduğu araştırmada çevre sorunların sebepleri ve ortaya çıkış sürecini, çevre kirliliğini önlemeye yönelik politika ve araçlarını, Türkiye’deki ve Avrupa Birliği’ndeki çevre vergileri uygulamalarını incelemiştir. Çalışmada ayrıca motorlu taşıtlar vergisinin çevre kirliliğinin önlenmesindeki rolünü araştırmıştır. Araştırma sonucunda çevre ile dolaylı olarak ilgili olan Motorlu Taşıtlar Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi’nde çevreyi korumak değil gelir elde etmek amaçlandığı, bireylerde bir çevre bilinci oluşturma, devamında vergi sisteminde çevreyi korumaya yönelik düzenlemeler yapmanın, gelecekte temiz ve sağlıklı bir çevre için çok önemli olduğu sonucuna ulaşmıştır.