Tutukluya Disiplin %lemleri Uygulanmas#

"yi organize edilmi ortak bir yaam!n güvenlikten yararlanmak için düzen ve disiplin sa lanmas! zorunludur. Ancak topluca cezaland!rma yasaklanmal!, hiçbir tutuklu tutukevi servislerinin disiplin ile ilgili bölümünde görev yapmamal!d!r.199

Tutuklu hakk!nda kurumda, düzenli bir yaam!n sürdürülmesi, güvenli in ve disiplinin sa lanmas! bak!m!ndan kanun, tüzük, yönetmelikler ile idarenin uyulmas!n! emretti i veya gerekli k!ld! ! davran! ve tutumlar!, kusurlu olarak ihlâl etti inde, eyleminin niteli i ile a !rl!k derecesine göre Kanunda belirtilen disiplin cezalar! uygulan!r. (CG"K. m.37/1)

197 _{CENTEL-ZAFER, s.277} 198 _{CENTEL-ZAFER, s. 278}

199 _{Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin “Avrupa Cezaevi Kurallar!” Bal!kl!, (87) 3 No’lu Tavsiye}

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin "nfaz! Hakk!ndaki Kanunun 38. maddesinde çocuklar haricindeki hükümlüler hakk!nda ve 46. maddesinde de çocuk hükümlüler hakk!nda uygulanabilecek disiplin cezalar! düzenlenmitir. Ayn! kanunun 116. maddesi uyar!nca bu disiplin cezalar!n!n tutukluluk haliyle uzla!r nitelikte olanlar! tutuklular hakk!nda da uygulanabilecektir.

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin "nfaz! Hakk!ndaki Kanunun 38. maddesinde düzenlenen çocuklar haricindeki tutuklulular hakk!nda uygulanabilecek disiplin cezalar! a !rl!k derecesine göre unlard!r:

i) K!nama.

ii) Baz! etkinliklere kat!lmaktan al!koyma.

iiic) Ücret kar!l! ! çal!!lan iten yoksun b!rakma.

iv) Haberleme veya iletiim araçlar!ndan yoksun b!rakma veya k!s!tlama. v) Ziyaretçi kabulünden yoksun b!rakma.

vi) Hücreye koyma.

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin "nfaz! Hakk!ndaki Kanunun 45. maddesi uyar!nca çocuk tutuklular hakk!nda uygulanabilecek disiplin tedbirleri, çocu un disiplin cezas! gerektiren eyleminin gerçekleme riskinin bulunmas! hâlinde bu riski ortadan kald!rmak veya soruturma sürerken giderilmesi güç ve imkâns!z zararlar!n do mas!n! önlemek amac!yla uygulanan ve ceza niteli i ta!mayan koruma ve önleme amaçl! tedbirlerdir. Bunlar;

i) Tevik esasl! ayr!cal!klar! ertelemek. ii) Kald! ! oday! ve yatakhaneyi de itirmek.

iii) Bulundu u kurumun baka bir k!sm!na nakletmek.

iv) Meslek e itiminin bütünlü ünü ve süreklili ini bozmayacak ekilde çal!t! ! iyerini veya atölyeyi de itirmek.

v) Belli yerlere girmesini yasaklamak.

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin "nfaz! Hakk!ndaki Kanunun 46. maddesi uyar!nca çocuk tutuklular hakk!nda uygulanabilecek disiplin cezalar! ise;

i) Uyarma ii) K!nama

iii) Onarma, tazmin etme ve eski hâle getirme iv) Harcamalar!na s!n!r koyma

v) Baz! etkinliklere kat!lmaktan al!koyma vi) Tevik esasl! ayr!cal!klar! geri alma vii) "znin ertelenmesi

viii) Kapal! ceza infaz kurumuna iade ix) Odaya kapatma cezas! d!r.

K!nama ve baz! etkinliklere kat!lmaktan al!koyma cezalar! kurumun en üst amiri taraf!ndan verilir ve uygulan!r. (CG"K.m.47/1)

Tutuklular!n di er disiplin cezalar!n! gerektiren eylemlerinin ö renilmesinden itibaren derhâl ve en geç iki gün içinde kurum en üst amirince atanan bir görevli taraf!ndan soruturmaya balan!r. (CG"K.m.47/2)

Soruturma en geç yedi gün içerisinde tamamlan!r ve düzenlenen rapor ve ekleri disiplin kuruluna sunulur. Soruturma süresi eylemin ve soruturman!n niteli ine göre infaz hâkiminin yaz!l! onay! ile yedi güne kadar uzat!labilir. (CG"K.m.47/3)

Savunma al!nmadan disiplin cezas! verilemez. Haklar!nda disiplin soruturmas! yap!lanlara, yüklenen eylemin niteli i ve sonuçlar! ile üç gün içinde savunmalar!n! vermeleri, aksi hâlde bu haklar!ndan vazgeçmi say!lacaklar! yaz!l! olarak bildirilir. Savunma yaz!l! olarak sunulabilece i gibi sözlü olarak da yap!labilir. Sözlü savunma tutanakla saptan!r. Türkçe bilmeyenlerle, sa !r ve dilsizlerin savunmalar! tercüman arac!l! !yla al!n!r. (CG"K.m.47/4)

Disiplin cezalar! disiplin kurulunca evrak üzerinden görüülerek en geç üç gün içinde karara ba lan!r. Disiplin kurulu, yasada yaz!l! disiplin cezas!

uygulanmas!na veya disiplin cezas! verilmesine yer olmad! !na karar verebilir. Disiplin kurulu kararlar! gerekçeli olarak yaz!l!r ve kararda ikâyet mercii ve süresi aç!kça gösterilir. (CG"K.m.47/5)

Disiplin kurulu karar!, haklar!nda soruturma yap!lanlara yönetim taraf!ndan derhâl tebli edilir. (CG"K.m.47/6)

Kurumun iç düzenini ve hükümlülerin yaam ve beden bütünlüklerinin ciddî tehlike alt!nda bulunmas! nedeniyle derhâl tedbir al!nmas! zorunlu olan hâllerde, kurumun en üst amiri; disiplin soruturmas! yap!lan hükümlünün odas!n!, i ve çal!ma yerini de itirebilir, tutukluyu kurumun baka kesimine nakledebilir veya di er tutuklulardan ay!r!r ve tedbirleri almakla beraber soruturmay! balat!r. Bu hâlde infaz hâkimine bilgi verilir. (CG"K.m.47/7)

Bir eylemden dolay! verilen disiplin cezas! kesinletikten sonra bu cezan!n kald!r!lmas! için gerekli süre içinde yeniden disiplin cezas!n! gerektiren bir eylemde bulunan hükümlü hakk!nda, her defas!nda bir üst ceza uygulan!r. (CG"K.m.48/2)

Tutukevinin düzeni kavram!, tutukevinde yaant!n!n devam! için bulunmas! zorunlu düzeni anlatmaktad!r. Bu kavrama, tutukevinin iç ve d! güvenli i de dâhildir. Tutuklular!n hak ve özgürlüklerinde k!s!tlamalara gidilmesi, kural olarak somut olayla s!n!rl! olmal!d!r. Genel k!s!tlamaya, münferit önlemlerle tutuklaman!n amac!n!n ya da kurumun disiplinin tehlikeye dümesi yeterince önlenemiyorsa gidilmelidir.200

Disiplin cezalar!na kar! yasa yollar! bak!m!ndan 23.05.2001 tarihine kadar Ceza "nfaz Tüzü ünün 165’inci maddesi uyar!nca itiraz olanakl! iken bu tarihte yürürlü e giren 4675 say!l! "nfaz Hâkimli i Yasas!n!n 4/3’üncü bendi uyar!nca art!k Ceza "nfaz Tüzü ünün 165’inci maddesinin hükmü kalmam!t!r. 4675 say!l! Kanunun 4/3’üncü bendi uyar!nca tutuklular, haklar!nda verilen disiplin cezalar!n!n kanun, tüzük veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere ayk!r! olmas! halinde infaz hâkimine ikâyet yolu ile bavurma hakk!na sahiptirler. Hukuka ayk!r! cezan!n ö renildi i tarihten itibaren on be gün ve herhalde otuz gün içinde ikâyet yoluna bavurulmal!d!r. "nfaz hâkimi yap!lan bavurular! dosya üzerinden inceleyerek ve infaz kurumu ile Cumhuriyet savc!s!n!n görüünü de alarak en geç bir hafta içinde

200

karar verir. "nfaz hâkiminin kararlar!na kar! tebli den itibaren bir hafta içinde acele itiraz yoluna bavurulabilir ("nfaz Hâkimli i Kanununun 6. maddesi).201