Turizmin İstihdama Etkisi 28

Dünya ekonomisinde gelişmişlik düzeyi birbirinden farklı tüm ülkelerin en büyük problemlerinden biri işsizliktir. Gelişmiş, azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ekonomiden kaynaklanan işsizlik sorunlarını azaltmak için çeşitli politikalar yürütmektedir. Turizm politikası da söz konusu sorunu çözüme kavuşturmak amacıyla kullanılmaktadır (Tutar, Alpaslan, Tutar ve Erkan, 2013: 14).

Turizm sektörünün emek-yoğun bir sektör olması ve makine kullanımının diğer sektörlerden çok daha az olmasından dolayı turizm sektöründe insan gücüne daha çok ihtiyaç duyulmaktadır. Turizm sektöründe öncü ülkeler araştırıldığında, o ülkeleri turizm için çekici kılan unsurların sadece maddi kaynaklar, yatırımlar, tarih ve doğal güzellikler değil; onları değerlendiren insan ve organizasyon gücü olduğu görülmektedir (Kılıç, 2014: 419). Özellikle geri kalmış ülkelerde sanayileşmenin zayıf olmasından dolayı istihdam oranları düşüktür. İstihdam oranlarını yükseltmek için turizm yatırımları ise önemli rol oynamaktadır (Ünlüönen ve ark., 2015: 164).

Şit (2016)’e göre turizm sektöründeki istihdamın başlıca özelliklerini şu şekildedir:

 Turizm sektöründe kadınların bilgi ve becerisini gerektiren iş alanları fazla olduğu için bu sektördeki kadın çalıştırma oranı diğer sektörlere göre daha fazladır.

 Kitle turizmine olan talebin yoğunlaştığı destinasyonlarda daha çok sezonluk personel alımı görülmektedir.

 Turizm sektörünün belirli mevsimlerde yoğunlaşması nedeniyle tam zamanlı veya yarı zamanlı personel alımı olmaktadır. Aynı zamanda personellerin mevsimlik çalışmasından dolayı sosyal güvenlik hakları gibi çalışanlara tanınan bazı haklar tam olarak yerine getirilmemektedir. Bu yüzden turizm sektörünün istihdama olan katkısı net şekilde ölçülememektedir.

 Turizm sektörünün diğer sektörlerle olan bağlantılarından dolayı istihdam edilen iş gücünün ne kadarının turizm sektörüne, ne kadarının bölge halkına hizmet sunduğunu belirlemek zordur.

 Turizm sektöründe iş gücü devir oranının yüksek olması hem kaliteli hizmet sunmayı azaltmakta hem de turizm sektörüne alınacak personel alımını güçleştirmektedir.

 Ülkelerin turizm sektörünün gelişmişliğine göre çalıştırdığı yabancı personel sayısı da artmakta veya azalmaktadır.

 Turizm sektöründe ve turizm sektörü ile doğrudan bağlantılı olan sektörlerde hizmetin sürekliliği açısından 24 saat çalışılması gerekmektedir. Bu yüzden turizm sektöründe hizmet süreklilik arz etmektedir.

 Turizm sektöründe ve turizm sektörünün alt sektörlerinde çalışan personelin hizmet kalitesi açısından bilgi ve becerilerinin yüksek olması gerekmektedir. Turizm sektörü sayesinde istihdam üç şekilde ortaya çıkmaktadır. Bunlar: doğrudan, dolaylı ve uyarılmış istihdamdır (Kozak ve Bahar, 2010: 164).

Doğrudan İstihdam; Turizm sektöründe ve turizm sektörüyle doğrudan

bağlantılı olan hizmet sağlayıcılarında oluşturulan istihdam türüdür. Genellikle konaklama işletmeleri ve yiyecek işletmeleri bu kategoride yer almaktadır (Tutar ve ark., 2013: 18). Dolaylı İstihdam; Turizm işletmeleri kendilerine olan talebi karşılamak için turizm işletmelerine bağlı sektörlere yapmış oldukları harcamalar sayesinde turizm sektöründen gelir elde edilen turizme yardımcı işletmelerde oluşan istihdamdır (Tutar ve ark., 2013: 18). Uyarılmış İstihdam; Doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlayıcıların yapmış oldukları harcamalar sayesinde ekonomide oluşan gelirin tekrar harcamaya dönmesi ve bu sayede istihdama olan ihtiyacın artmasıyla oluşan ek istihdamdır. İstihdam edilenlerin elde ettikleri gelirleri harcamalarıyla ekonomide oluşan ilave istihdamdır. Uyarılmış istihdamın ortaya çıkmasında turizmin çarpan etkisi önemli rol oynamaktadır (Ünlüönen ve Şahin, 2011: 4).

Tablo 9: Turizm Harcamalarının İstihdam Yarattığı Alanlar Turizm Harcamalarının

İstihdam Yarattığı Alanlar Turistlerin Harcama Yaptıkları Yerler

Turizm Sektörünün Yaptığı Harcamalar

Harcamalardan En Son Yararlananlar

Konaklama Maaşlar ve Ücretler, Bahşişler, İkramiyeler, Yerel Vergiler, Gelir Vergileri, Komisyonlar, Müzik ve Eğlence

Muhasebeciler, Gayrimenkul Yapıcı ve Satıcıları, Medya Yayın Evleri, Matbaalar

Yiyecek – İçecek Yönetimsel ve Genel Harcamalar, Yasal ve Mesleksel Hizmetler

Reklamcılar, Sigorta Şirketleri, Mimarlar, Avukatlar, Bankalar Uluslararası Ulaşım Yiyecek içecek vb. Satın

Alımlar, Malzeme ve Üretim Maddeleri Alımı

Esnaf ve Zanaatkârlar, Otomobil Acentaları, Danışmanlar, Fırınlar, Bakkallar, Plaj Yardımcıları, Rehberler

Gezi ve Turlar Tamir Bakım, Onarım, Koruma,

Reklam, Tanıtım, Yayın Kasaplar, Yemekçiler, Veznedarlar, Seyahat İşletmeleri, Finansmana1ar, Emlakçılar Eczaneler, Tezgâhtarlar,

Sekreterler, Giyim Mağazaları, Konfeksiyoncular, Kulüpler, Barlar Eğlence Toplu Hizmetler, Su, Gaz,

Elektrik, Çevre vb. Ulaştırma, Lisanslar, İzin belgeleri

Müteahhitler, Ressamlar,

Yöneticiler, Mandıracılar, Sütçüler Araç Gereç Satıcıları, Doktorlar, Dişçiler, Hissedarlar

Hatıra ve Hediyelik Eşya Sigorta Primleri, Gayrimenkul ve Araç-Gereç Kiralama, Mobilya ve Demirbaş Eşyalar

Büyük Mağazalar, Toptancılar, Elektrikçiler, Mühendisler Uzmanlar

Fotoğraf ve Bant Borçların Anapara ve Faiz Geri Ödemeleri, Gelir, Kurumlar ve Diğer Vergiler

Çiftçiler ve Balıkçılar, Lokantalar, Hamallar, Taşıyıcılar, Oto Tamir ve Bakımcıları

Kişisel bakım, giyim, ilaç ve

kozmetik Amortisman, Yatırımcılara ve Yabancı Sermayeye Geri Dönüş (kar payı ve iştirak hissesi olarak)

Bahçıvanlar, Boyacılar, Eşya dükkânları, İthalatçılar.

Kaynak: Yıldız, 2011: 63

Tablo 9’da turizm harcamalarının istihdam yarattığı alanlar gösterilmektedir. Turizm sektörü yapmış olduğu harcamalarla hem kendisine bağlı olan sektörleri etkilemekte hem de turizm harcamalarından doğan harcamalardan dolayı diğer sektörleri etkilemektedir.

Tablo 10: Turizm Sektöründe İstihdam Edilen Kişi Sayısı (Dünya)

YILLAR

Doğrudan İstihdam Dolaylı İstihdam Toplam İstihdam

Kişi % Kişi % Kişi %

2005 97.933,9 3,76 162.134,1 6,22 260.068 10,29 2006 101.328 3,82 166.863 6,29 268.191 10,22 2007 100.199 3,71 174.102 6,45 274.301 10,10 2008 100.104 3,66 163.607 5,98 263.711 9,97 2009 97.820,8 3,55 159.914,2 5,81 257.735 9,79 2010 98.191,8 3,52 156.285,2 5,60 254.477 9,45 2011 99.557,7 3,52 160.438,3 5,67 259.996 9,53 2012 101.486 3,53 163.683 5,70 265.169 9,60 2013 103.297 3,56 167.426 5,76 270.723 9,72 2014 105.408 3,58 171.437 5,82 276.845 9,83 2015 107.519 3,60 176.464 5,91 283.983 9,94 2020* 118.943 3,74 199.705 6,28 318.648 10,13 2025* 130.694 3,90 226.217 6,76 356.911 10,55 Kaynak: Şit, 2016: 109

Tablo 10’da dünya üzerinde turizm sektöründe istihdam edilen kişi sayısı gösterilmektedir. Her geçen dönem içerisinde istihdam sayısında artışlar gözlemlenmektedir. Fakat istihdam oranları aynı seyirde devam etmemektedir. Bu duruma sebep olan durumlar arasında; diğer sektörlerin yaratmış olduğu istihdam sayısındaki artış veya bazı sektörlerin kapsam dışına çıkmış olmasından olabilmektedir.