5. SONUÇLAR VE TARTIġMA
5.2. Turizm Sektörünün Su tüketimi
Turizm yoğunluğunun yüksek olduğu Antalya‟da, turizm faaliyetlerinin su tüketimi doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki Ģekilde değerlendirilmiĢtir.
Öncelikle tesis tipine göre su tüketim farklılıklarının belirlenmesi amacıyla 5 farklı tipte, 20 ayrı konaklama tesisinin doğrudan su tüketim verileri karĢılaĢtırılmıĢtır. Konaklama tesislerinin aylara göre su tüketim değerleri ile geceleme baĢı su tüketim değerleri karĢılaĢtırılmıĢtır. Buna göre geceleme baĢı doğrudan su tüketiminin 103 l ile 1209 l arasında değiĢiklik gösterdiği görülmektedir. Tesis tipine göre 5 yıldızlı tatil köyü tipi konaklama tesislerinde geceleme baĢı su tüketimi 1052 l ile 1209 l arasında değiĢmektedir. 5 yıldızlı konaklama tesislerinde bu değer 458 l ile 810 l arasında değiĢiklik göstermektedir. 4 yıldızlı konaklama tesislerinde ise, 240 l/geceleme ile 459 l/geceleme arasında değiĢiklik gösterdiği görülmektedir. Müstakil apart otelde ortalama su tüketimi 539 l/geceleme olarak hesaplanırken, apart otelde 103 l/geceleme olarak hesaplanmıĢtır.
Aylara göre hesaplanan değerler tesis bazında incelendiğinde, özellikle sezon açılıĢ kapanıĢ zamanlarında havuz doldurma boĢaltma gibi iĢlemlere bağlı olarak bazı tesislerde su tüketiminin arttığı bu sebeple bu iĢlemlerin yapıldığı dönemlerde geceleme baĢına düĢen su tüketiminde artıĢ olduğu görülmektedir. Ancak genel olarak değerlendirilecek olursa, geceleme baĢı su tüketiminin sezona göre önemli bir farklılık göstermediği görülmektedir.
Akdeniz Bölgesi‟nde turizm sektöründe doğrudan su tüketiminin belirlenmesi amacıyla yapılmıĢ olan çalıĢmalarda belirtilen değerler Çizelge 5.1‟de sunulmuĢtur. 5 yıldızlı otel doğrudan su tüketiminin çeĢitli kaynaklarda Akdeniz Bölgesi‟ndeki farklı bölgelere göre belirtilen değerlerinin 338 l/geceleme ile 701 l/geceleme arasında değiĢtiği görülmektedir. Bu tez çalıĢmasında yapılan hesaplamalarda 5 yıldızlı tatil köyü ve 5 yıldızlı otel ayrı ayrı değerlendirilmiĢtir. Yapılan hesaplamalara göre, doğrudan su tüketiminin 5 yıldızlı tatil köyü konseptinde 1052 l/geceleme ile 1209 l/geceleme arasında, 5 yıldızlı otelde ise, 458 l/geceleme ile 810 l/geceleme arasında değiĢtiği görülmektedir. Ġki tesis tipi birlikte değerlendirilecek olursa, 5 yıldızlı konaklama tesislerinde doğrudan su tüketiminin 458 l/geceleme ile 1209 l/geceleme arasında değiĢtiği görülmektedir. Bu tez çalıĢmasında 4 yıldızlı otellerde doğrudan su tüketim değerinin 240 l/geceleme ile 459 l/geceleme arasında değiĢtiği hesaplanmıĢtır. ÇeĢitli kaynaklarda farklı bölgelerde yapılan çalıĢmalarda ise 4 yıldızlı otellerde doğrudan su tüketimi değerlerinin 234 l/geceleme ile 548 l/geceleme arasında değiĢtiği görülmektedir. Yapılan çalıĢmalarda müstakil apart otel için belirtilmiĢ bir doğrudan su tüketimi verisi bulunmamaktadır. Bu tez çalıĢmasında, müstakil apart otel için geceleme baĢı su tüketimi 539 l olarak hesaplanmıĢtır. Antalya merkezde yer alan apart otel için ise 103 l/geceleme olarak hesaplanmıĢtır.
SONUÇLAR VE TARTIġMA H. ġAHĠN
100
Çizelge 5.1. ÇeĢitli kaynaklara göre turizm sektöründe doğrudan su tüketimi
Ġl/Ülke Tesis Tipi KiĢi BaĢı Su Tüketimi Kaynak
l/geceleme Mallorca, Ġspanya 5 Yıldızlı Otel 701 Tortella 2011 Fas 500 Gössling 2012 600
Rodos, Yunanistan 338 Gössling 2015
675 Benidorm, Ġspanya
4 Yıldızlı Otel
361 Rico-Amoros 2009
Mallorca, Ġspanya 548 Tortella 2011
Fas 400 Gössling 2012
Rodos, Yunanistan 234 Gössling 2015
Mallorca, Ġspanya
3 Yıldızlı Otel
516 Tortella 2011
Benidorm, Ġspanya 287 Rico-Amoros 2009
Fas 300 Gössling 2012
Benidorm, Ġspanya 2 Yıldızlı 194 Rico-Amoros 2009
Benidorm, Ġspanya 1 Yıldızlı 174 Rico-Amoros 2009
Fas Apart Otel 250 Eurostat 2009
Antalya, Türkiye
5 Yıldızlı Tatil Köyü 1154 (1052-1209)
Bu tez çalıĢmasında hesaplanan değerler 5 Yıldızlı Otel 575 (458-810)
4 Yıldızlı Otel 349 (240-459)
Müstakil Apart Otel 539
Apart Otel 103
5 yıldızlı konaklama tesisi olan Otel 4 için doğrudan su tüketimi ve dolaylı su tüketimi birlikte değerlendirilmiĢtir.
Öncelikli doğrudan su tüketiminin tesis içerisinde kullanım alanları belirlenmiĢtir (ġekil 5.2). Doğrudan su tüketiminde en büyük paya sulama suyunun sahip olduğu görülmektedir. Bunu % 22,9 ile odalarda su tüketimi takip ederken, mutfak üçüncü sırada yer almaktadır. Ay bazında yapılan hesaplamalar değerlendirildiğinde, su tüketim alanlarının dağılımında önemli bir farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir. Su tüketiminin artıĢı geceleme sayısının artıĢına paralel olarak değiĢiklik göstermektedir.
ġekil 5.2. Doğrudan su tüketiminin bölümlere göre dağılımı
ÇamaĢırhane 5,7 Mutfak 19,6 Havuz 4,2 Odalar 22,9 Genel Mekan 5,3 Sulama 42,4 ÇamaĢırhane Mutfak Havuz Odalar Genel Mekan Sulama
SONUÇLAR VE TARTIġMA H. ġAHĠN
101
Dolaylı su tüketiminin hesaplanması amacıyla Otel 4‟e ait yiyecek, içecek ve elektrik tüketim miktarları ay bazında konaklama tesisinden temin edilmiĢtir. Yiyecek ve içecek tüketiminin sezona göre geceleme baĢı önemli bir farklılık göstermediği görülmektedir. Ay bazında geceleme baĢı tüketimin 3,5 kg ile 4,8 kg arasında değiĢtiği görülmektedir. Yıl bazında değerlendirildiğinde, geceleme baĢına ortalama 4,042 kg yiyecek malzemesinin tüketildiği hesaplanmıĢtır. Bunun içerisinde sebze tüketim oranının % 21 ile en yüksek değere sahip olduğu görülmektedir. Sebze tüketimini, % 18 ile meyve, % 14 ile süt ve süt ürünleri, % 8 ile tahıl ürünleri, % 7 ile beyaz et takip etmektedir (ġekil 5.3).
ġekil 5.3. Yiyecek malzemelerinin tüketim oranları
Ġçecek tüketiminin ay bazında, geceleme baĢı 3,6 l ile 4,6 l arasında değiĢiklik gösterdiği, yıl bazında ortalama tüketimin 4,2 l/geceleme olduğu hesaplanmıĢtır.
Yiyecek ve içecek tüketiminin su ayak izi hesaplamaları değerlendirildiğinde, yiyecek tüketiminin yıl bazında ortalama su ayak izi 9975 l/geceleme, içecek tüketiminin ise, 861 l/geceleme olarak hesaplanmıĢtır. Ay bazında yiyecek ve içecek tüketiminin toplam su ayak izinin 9826 l/geceleme ile 12920 l/geceleme arasında değiĢtiği görülmektedir. Yıl bazında yiyecek ve içecek tüketimine bağlı ortalama su ayak izi 10836 l/ geceleme olarak hesaplanmıĢtır.
Elektrik tüketimine bağlı su ayak izi, iklimlendirme amaçlı tüketilen elektrik ve diğer alanlarda tüketilen elektrik olarak iki baĢlık altında değerlendirilmiĢtir. Ġklimlendirme amaçlı elektrik kullanımın özellikle yaz sezonunda yoğun olduğu ve su ayak izinin 273 l/geceleme ile 346 l/geceleme arasında değiĢtiği görülmektedir. Yıl bazında elektrik tüketiminin su ayak izi 459,6 l/geceleme olarak hesaplanmıĢtır.
Yiyecek, içecek ve elektrik tüketimine bağlı dolaylı su tüketimi ile doğrudan su tüketimi birlikte değerlendirildiğinde, ay bazında su ayak izi 108881 l/geceleme ile 13990 l/geceleme arasında değiĢiklik göstermektedir. Yıl bazında ortalama su ayak izi 11900 l/geceleme olarak hesaplanmıĢtır. Yiyecek tüketimine bağlı su ayak izi değerinin, toplam su ayak izi içerisinde yaklaĢık % 84 ile en yüksek paya sahip olduğu
21 18 14 8 7 4 4 3 3 2 15 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % Tüketim oranı
SONUÇLAR VE TARTIġMA H. ġAHĠN
102
görülmektedir. Bunu içecek tüketimine bağlı su ayak izi takip etmektedir. Doğrudan su tüketimi ise toplam su ayak izinin % 5,1‟ini oluĢturmaktadır (ġekil 5.4)
ġekil 5.4. Su ayak izinin tüketim kaynaklarına dağılımı
ÇalıĢma yapılan tesisin doğrudan ve dolaylı su tüketimi toplam 2288997 m3/yıl
olarak hesaplanmıĢtır. Sonuçlar dolaylı su tüketiminin, doğrudan su tüketiminin yaklaĢık 20 katı olduğunu göstermektedir.
Akdeniz Bölgesinde turizm faaliyetlerine bağlı doğrudan ve dolaylı su tüketiminin birlikte değerlendirildiği diğer çalıĢmalara ait veriler ile bu tez çalıĢmasında hesaplanan değerler Çizelge 5.2‟de sunulmuĢtur.
Çizelge 5.2. ÇeĢitli kaynaklara göre geceleme baĢı toplam doğrudan ve dolaylı su
tüketimi
Ġl/Ülke Tesis Tipi
KiĢi BaĢı Su
Tüketimi Kaynak
l/kiĢi-geceleme Rodos,
Yunanistan 5 Yıldızlı Otel 6575 (4600-12000) Gössling 2015 Baf, Kıbrıs 5 Yıldızlı Golf
Oteli 8940
Hadjikakou 2013 Mikanos,
Yunanistan 4 Yıldızlı Otel 5460
Bodrum, Türkiye 2 Yıldızlı Apart 5790
Suriye Ev 8290
Polis, Kıbrıs Kamp 7080
Antalya, Türkiye 5 Yıldızlı Otel 11900 (10881-13990) Bu çalıĢmada hesaplanan değerler Doğrudan 5,1 Yiyecek 83,8 Ġçecek 7,2 Elektrik (Ġklimlendirme) 2,1 Elektrik (Diğer) 1,8 Doğrudan Yiyecek Ġçecek Elektrik (Ġklimlendirme) Elektrik (Diğer)
SONUÇLAR VE TARTIġMA H. ġAHĠN
103
KiĢilere göre yeme içme alıĢkanlıkları, beslenme Ģekli ve miktarları farklılık gösterebilmektedir. Bu tez çalıĢmasında hesaplamalar bir turistin tükettiği malzeme ve kaynak olarak değil, bir turist için tüketilen malzeme ve kaynak olarak değerlendirilmiĢtir. Bu tez çalıĢmasında yapılan hesaplamalar sonucunda bir turistin su ayak izi 10881 l/geceleme ile 13990 l/geceleme arasında değiĢiklik göstermekle birlikte, ortalama 11900 l/geceleme olarak hesaplanmıĢtır.
Su kaynaklarına olan baskının azaltılması için, su tüketiminin azaltılması gerektiği aĢikardır. Turizm sektörünün su tüketiminin anlaĢılması için bu tez çalıĢmasında yapılan hesaplamalar doğrultusunda; turizm faaliyetlerinin ekonomik faydasının yanında, su kaynaklarına olan baskısının da göz önünde bulundurulması gerektiği düĢünülmektedir. Bu amaçla turizm sektöründe su tüketiminin azaltılmasına yönelik, sektör çalıĢanları ve tüketicilerin dikkatini çekmek üzere, su ayak izi kavramı bir araç olarak kullanılarak farkındalık projeleri planlanabilir. Tüketim malzemelerin üretim süreçlerinde harcanan su miktarları konusunda tüketiciler bilgilendirilebilir. Turizmin ekonomik faydası ile birlikte su kaynaklarına olan etkisinin de değerlendirilerek sürdürülebilir turizm politikalarının belirlenmesi gerekmektedir. Ülkemizi ziyaret eden toplam turist sayısı ve geldikleri çeĢitli ülkeler göz önüne alındığında, bilinçlendirme çalıĢmalarının küresel ölçekte yaygınlaĢabileceği düĢünülmektedir. Farkındalık yaratılması ile tüketicilerin sürdürülebilir su yönetimi çalıĢmalarında rol alması sağlanabilir.
KAYNAKLAR H. ġAHĠN
104