Turizm Arz ve Özellikleri

48

49

Di eri ise, turistlerin yer de i tirmelerine ve tatil yapmalar na olanak veren tüm turistik hizmetlerin tamam d r¹¹⁴.

2.1.2. Turizm Arz n n Özellikleri

Yukar da yap lm olan tan mlar n nda turizm arz n n ba l ca özellikleri u ekilde s ralanabilir¹¹⁵.

Turizm sektöründe arz n olu turulmas büyük yat r mlar gerektirir. Bir otel i letmesinin tamamlanarak faaliyete ba lamas için belirli bir dönem gerekmekle birlikte, sabit üretim faktörleri için de yüksek miktarda harcama yap lmas gerekmektedir.

Turizm arz , di er turistik bölgelerdeki fiyatlar n etkisi, tüketici e ilimleri ve gereksinimlerindeki farkl l klar gibi, d faktörlerin etkisi ile sunulan mal ve hizmetler aç s ndan da farkl l klar gösterir. Di er bir ifade ile turizm sektöründe arz, her turist tipinin sosyo-ekonomik, sosyo-demografik ve psikolojik özelliklerine uygun olarak mal ve hizmetlerin sunulmas n gerektirir.

Turizm sektöründe üretilen mal ve hizmetlerin ya da kazan lan deneyimlerin stok edilmesi mümkün de ildir. Bu nedenle turizm arz n olu turan mal ve hizmetlerin üretildi i anda tüketilmesi zorunlulu u söz konusudur.

Turizm arz n n temel özelli i, di er hizmet sektörlerinde oldu u gibi emek-yo un üretime dayal olmas d r. Ancak son y llarda bilgi teknolojisinde meydana gelen geli meler turizm arz n n bu özelli ini de i tirecek güçtedir.

Turizm arz k sa dönemde inelastik bir özelli e sahiptir. Talep miktar nda meydana gelen de i me ya da giri imci taraf ndan dü ünülen bir proje sonucunda turizm arz n k sa dönemde artt rmak mümkün olmayabilir.

Bir turistik tüketici turizm faaliyetlerinden tam olarak yararlanabilmek için turizm arz n olu turan faktörlerle do rudan temasa geçmek zorundad r; di er bir deyi le, üretim yerine gitmek zorundad r. Sanayi ya da tar m sektöründe,

114 ÖZTA , Kadir ve KARABULUT, Tahsin. age, s. 44.

115 OLALI, Hasan ve T MUR, Alp. age, s. 135.

50

tüketici mal ço u zaman arac kurumlardan kendi ya ad yerde almakta iken turizm sektöründe bir otel odas için otele, bir ak am yeme i için restorana gitmek durumundad r. Bu nedenle arz n bulundu u yer ayn zamanda tüketim yeridir.

Turizm arz çok de i ik alanlar ilgilendiren bir özelli e sahiptir. Bir bölgedeki fiziksel, do al, kültürel ve insani de erler bu bölgeyi ziyaret eden turistin akl nda bir bütün olarak kalmakta ve turistin tatil deneyiminin olu mas na bir bütün olarak katk da bulunmaktad r. Di er bir deyi le, bütün faktörler zincirin bir halkas n olu turmaktad r. Bu zincirin bir halkas nda olu an olumsuz bir deneyim turistlerin tatil konusundaki bütün izlenimlerini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, bir k y turizm bölgesindeki otel i letmesini deniz ve kumsaldan ya da hizmeti sunmakla görevli personelden ayr dü ünmemek gerekir.

2.1.3. Turizm Arz n Olu turan Unsurlar

Bir ülkedeki turistik arz kapasitesinin nicelik ve nitelik olarak durumu turizmi te vik eden ba l ca unsurdur. Bir k s m uzmanlara göre ise, turizmin arz kendi özel talebini yaratmaktad r. Turizm arz , sahip olunan turizm potansiyelinin belli artlar, fiyatlar ve zamanda do rudan do ruya ziyaretçilerin kullan m na sunulan k sm d r.

Turizm arz n olu turan unsurlar u ekilde s ralanabilir:

2.1.3.1. Kültürel ve Tarihsel Unsurlar

Turizm hareketlerinin geli mesinde yer alan, büyük turizm de eri ve serveti olan ve turistleri o bölgeye getiren çekicilikler aras nda; tarihsel ve dinsel an tlar, eski eserler, tarihsel kal nt lar, harabeler ve kaz yerleri de önemli do al varl klardan say lmaktad r. Bu nedenle turistler, kendi uygarl klar d ndaki çe itli uygarl klar tan mak isterler. Tarihi ve kültürel zenginlikleri yak ndan görmek, bilgi sahibi olmak ve çe itli dönemlere ait uygarl klar aras nda kar la t rmalar yapabilmek turizm olay n do uran ana faktörlerdendir¹¹⁶.

116 AKAT, Ömer. Pazarlama A rl kl Turizm letmecili i, Ekin Kitabevi, Bursa, 1997, s. 15.

51

Bir yerde eski uygarl klar tan tan, bir ulusun kültürünü, ekonomik-siyasi-politik ya ant s n ve sanat n gösteren eserler ve yap lar olmas turistlerin gözünde önemli bir yer tutmaktad r¹¹⁷. Bu ba lamda müzelerin de, herhangi bir turizm ülkesinin kültürel ve ekonomik hayat nda önemli roller üstlendi ini söylemek mümkündür¹¹⁸.

2.1.3.2. Co rafi Çekicilik ve klim Unsurlar

Co rafi çekicilik ve iklim faktörü, insanlar n herhangi bir katk s ve eme i olmadan do al olarak meydana gelmi olan zenginliklerdir. Dolay s yla turistler için çekim faktörü olu turan fiziksel faktörlerden ba l calar bir ülkenin ya da bölgenin do al co rafi güzellikleri ve o bölgenin iklimidir¹¹⁹.

Gidilecek yerdeki iklim ko ullar n n turist gönderen ülkedeki iklimsel ko ullara benzer ya da farkl olmas önemli bir unsurdur. Her iki ülke aras nda benzerlik varsa tatil dönemlerinin birbirine uymas nedeniyle planlama yönünden bir zorluk ç kmayacakt r. Fakat di er yar küredeki ülkeler için özellikle iklim farkl l klar y l içerisindeki periyotlar aç s ndan zorluk arz edecektir¹²⁰.

Kitlelerin genel tercihlerine uyan iklim özellikleri, turistik yörelerin çekicili ini olumlu yönde etkilemektedir. Bir bölgenin manzaras ve do al yap s di er bir fiziksel çekim faktörüdür. Manzara, co rafi olu umlar, su ve bitki örtüsü olmak üzere üç kategoriye ayr labilir¹²¹.

Ülkenin co rafi konumu da turizmin geli imine etki eden bir di er unsurdur. Bir ülkede ayn zamanda da , deniz, kapl ca ve k turizmi yap labiliyorsa o ülkenin turizm aç s ndan geli me olana artmaktad r¹²².

2.1.3.3. Altyap ve Üstyap Olanaklar

Bir bölgenin alt yap s ; su ve kanalizasyon sistemleri, haberle me a , sa l k hizmetleri, enerji kaynaklar , çöp ve drenaj sistemleri, cadde, sokak, metro, tünel gibi tesisleri ile güvenlik sistemlerini kapsar. Bir bölgenin üst yap s ise; turizm sektörünü

117 ÇORUH, Selahattin. Genel Turizm Bilgisi, Ankara, 1969, s. 154.

118 ERBAY, Elif F. Anatolia: Turizm Ara t rmalar Dergisi, Y l; 8, say , 1 2, Eski ehir, 1997, s. 40.

119 ZENG N, Orhan Mesut. Genel Turizm ve Turizm Mevzuat , Detay Yay nc l k, Ankara, 2001, s. 51.

120AH PA AO LU, H. Suavi. Seyahat letmelerinde Tur Planlamas , Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm E itim Fakültesi Yay., Ankara, 1997, s. 77.

121 ÖZGÜÇ, Nazmiye. Turizm Co rafyas Özellikler Bölgeler, Çantay Kitabevi, stanbul, 1998, s. 46.

122 AKAT, Ömer. age, s. 15.

52

olu turan konaklama, yeme-içme, ula m ve e lence gibi önemli çekiciliklerini kapsar.

Turistin konaklama yapmas na olanak sa layacak tesislerin, binalar n olmamas durumunda, o bölgenin çekicili i olmaz. Üst yap n n temel unsuru olan konaklama tesisleri ile birlikte, al veri merkezleri, ma azalar, otobüs-tren-uçak terminalleri, liman ve marinalar, e lence yerleri gibi destekleyici tesisler ve kurulu lar bölgedeki turizm çekicili ini tamamlayan faktörlerden baz lar d r¹²³.

2.1.3.4. Ula m

Ula m unsuru, gidilecek yerin ula labilirli i ya da ula t rma durumudur. Tarih içinde geriye do ru gidildi inde, toplu ta ma ve ula t rma araçlar ndaki teknolojik geli me olmasayd , bugünkü anlamda turizmin meydana gelmesinin mümkün olamayaca görülecektir¹²⁴.

Ula m, turizm arz aç s ndan önemli bir altyap d r. Turizm sektörü aç s ndan, ula t rma önemli bir arz kayna d r.

2.1.3.5. Di er Unsurlar

Yukar da say lan faktörler d nda genellikle turistik alanlarda ve bölgelerde bulunan di er turistik çekicilikler vard r. Turizm arz n olu turan di er unsurlar ise

unlard r¹²⁵:

Kültürel ve e itsel çevre,

Dinsel ve folklorik çevre; bayramlar, fuarlar gibi, Politik çevre,

E lence; gece ya am ve oyun salonlar , Spor ve park alanlar ,

123 ÇÖZ, Orhan ve KOZAK, Metin. age, ss. 39 40.

124 EVL YAO LU, Sait. Genel Turizm Bilgileri, Ankara, 1989, s. 55.

125 YA CI, Özcan. age, s. 45.

53