Bir önceki bölümde görüldüğü gibi, Toulmin modeli birçok araştırmacı tarafından argüman bileşenlerini tanıtmak ve öğrencilerin yazılı ve sözlü ifadelerini analiz etmek için kullanılmıştır. Ancak Toulmin modelinin kullanılması sonucunda, bu modelin bazı noktalarda sınırlılıkları olduğunu belirlenmiştir. Örneğin, Osborne, Erduran, ve Simon, (2004b), Toulmin argüman modelinin, argümanı tanımlama için bir yapı olarak kullanılmasına rağmen sınıfa dayalı sözlü verinin uygulanmasında zorluklara neden olduğunu belirtmişlerdir. Başlıca zorluğun iddia, veri, gerekçe ve desteklemelerin ne olarak sayılacağının aydınlatılması olduğunu vurgulamışlardır. Erduran (2008), ortaöğretim öğrencilerinin argümanlarını incelediği çalışmasında yer alan bir örnekle, Toulmin modelinin kullanımıyla argümanların kodlanmasında karşılaşılan zorlukları göstermiştir. Çalışmada, öğrencilerden ayın evreleri ile ilgili ifadeler setini değerlendirmelerini istenmiştir.
-Öğretmen: A ifadesi: “Ay kendi etrafında döner, bu yüzden ayın ışık yayan bölümü her zaman bize doğru bakmaz”, A ifadesi doğru değil mi?
-Öğrenci: “Ay ışık yaymaz”.
-Öğretmen: Doğru, öyle ise neden A ifadesi yanlıştır? Neden böyle düşünüyorsun?
-Öğrenci: Çünkü Ay’dan gelen ışık gerçekte güneşten gelir.
-Öğretmen: O, Ay’dan geldiğini gördüğümüz ışığın gerçekte güneş ışınlarının bir yansıması olduğunu söylüyor. Biz bunu nasıl biliriz?
-Öğrenci: Çünkü Ay bunu bloke eder….
Erduran (2008)’a göre bu örnekte, birisi “Ay kendi etrafında döner” ifadesini “bu yüzden Ay’ın ışık yayan bölümü her zaman bize doğru bakmaz” iddiasını destekleyen bir veri parçası olarak düşünebilir. Ancak başka biri, öğrencilerin A ifadesini seçiminin ana iddia olduğunu tartışabilir. Diğer bir deyişle, “A doğrudur” “Ay ışık yaymaz” ifadesinin gelecek iddiaya meydan okuyan kesin bir iddia
29
olduğunu düşünebilir. “Ay kendi etrafında döner” ve “A doğrudur” ifadelerinden hangisinin bir iddia olarak alınacağına karar verme bir problem olabilir.
Erduran (2008) yaşanan bu problemin çözümüne yardımcı olmak için “bu yüzden” ve “böylece” gibi kelimelerin kullanılabileceğini önermiştir. “Bu yüzden”in kullanımı ilk durumu daha inandırıcı yapar. Diğer bir deyişle, bu gerekçenin kesin yapısı ne olabilir ya da gerçekten hangi ifade ana iddia olarak alınırsa alınsın orada bir iddia ve gerekçe olduğuna dair şüphe azdır. Çürütme olarak “Ay ışık yaymaz” ifadesinin kullanımı ilk tartışmada kullanılan gerekçeye bir zıtlık oluşturur. “Çünkü ay’dan gelen ışık gerçekte güneşten gelir” ifadesinde öğrencinin muhakemesinin daha fazla olgunlaşması, çürütmenin bir gerekçesi için bir çabadır. Bu şekildeki görüş neyin iddia, veri, çürütme vb. olarak ele alınacağı hakkındaki belirsizlikleri çözebilir. Yukarıdaki bütün ifadelerin kendileri iddia olarak düşünülse bile muhakeme sürecinde onlar ardışık ifadelerin oluşturulması için bir uyarıcı şeklinde ana iddia ile ilgili veri veya çürütme olabilir.
Erduran (2008) Toulmin modeliyle ilgili olarak başka bir zorluğun, argümanların kodlanması olduğunu belirtmiştir. Araştırmacı, eğer bir argümanın bileşenleri tekrarlanırsa, yeni bir argümanı başka bir argüman olarak hesaba katmalı mıyız? ve konuşmadaki bu tür tekrarın rolünü ve fonksiyonunu saptayabilir miyiz? sorularının cevaplanmasının ve araştırmacıların bu tür durumlar için kuralları ve sınırları çizmesi gerektiğini belirtmiştir. Erduran (2008) göre, başka bir durum veri, gerekçe ve destekleme olarak kullanılan kanıtın yapısıdır. Kuramsal ifadeler kanıt olarak hesaba katılır mı veya kanıtın deneyselliğe mi dayandırılması gerekiyor? Düşünceler, inanışlar, fikirler ve değerler kanıt olarak hesaba katılabilir mi? Bilimsel ve sosyobilimsel içeriklerde kanıt olarak neyin hesaba katılacağı arasında bir farklılık var mıdır? Argümanın bileşenlerinin kaynağının- yani deneysel ve kuramsal mı yoksa değil mi- argümanların kodlanmasında başka bir problem sunacağını vurgulamıştır.
Osborne, Erduran, ve Simon, (2004a), Erduran (2008) gibi, Toulmin şemasının uygulamasını problemli bularak ve veri ve gerekçe veya gerekçe ve desteklemeleri farklılandırma da zorlanmışlardır. Bu araştırmacılar, Toulmin argüman modelindeki bu belirsizlik problemini sadece çürütmelerin kalitesine yoğunlaşarak geçmeyi denemişlerdir. Bu yapıyı tahmin etmede, iki ana farklılığı göz
30
önünde bulundurmuşlardır. İlk olarak, bir argümanın iddiayı kanıtlamak için veri, gerekçe veya desteklemeler gibi herhangi bir neden içerip içermediğine, ikinci olarak, bir argümanın bir çürütmeden oluşup oluşmadığına bakmışlardır. Araştırmacılar iyi bir argümanın çürütme içeren argüman olduğunu belirterek çürütmeleri kaliteli argümanların en önemli elemanı olarak kabul etmişlerdir.
Sampson ve Clark, (2008) argüman analiz yapılarıyla ilgili derleme çalışmasında, alanyazında yer alan birçok argüman analiz yapısını incelemişlerdir. İnceleme sonucunda, Toulmin modeli ile ilgili olarak iki zorluk belirlemişlerdir. Birincisi, ifadelerin bazılarının aynı zamanda birden fazla argüman bileşenine karşılık gelmesi, ikinci olarak, argümanlar uzun olduğunda ifadelerin yeni bir iddia veya var olan bir iddia için gerekçe şeklinde düşünülebiliyor olmasının analizle ilgili çelişkilere neden olabileceğini belirtmiştir. Bir araştırmacının iddia, veri veya gerekçe olarak neyin hesaba katılacağına dair kişisel bakış açısına göre yorum yapmasının nasıl kodlayacağını ve bu tür bir çelişkinin argüman analizinin iç güvenirliğini kötü etkileyeceğini vurgulamışlardır. Toulmin analitik yapısında, veri, gerekçe ve destekleyicilerin doğru olup olmadığına değil var olup olmadığını önem verildiğini ifade eden araştırmacılar, bir argüman içeriğini incelemek isteyenlerin Toulmin argüman modelini diğer ölçümlerle desteklemeleri gerektiğini önermişlerdir.
Kelly ve Crawford (1997) ise, Toulmin modelinin sınıf tartışmalarında veri, iddia, gerekçe ve destekleyiciler arasındaki farklılıkları gösterdiğini ancak kısa tartışma yapılarını çözümleyebildiğini ve argüman içeriğinin belirsiz olduğu durumlarda, belirli bir sınırlılığa sahip olduğunu belirtmişlerdir. Bu durumu çözmek için ise tartışmadaki “böylece”, “çünkü”, “bundan dolayı” ve “bu nedenle” gibi kelimelerin takip edilmesi gerektiğini vurgulamışlardır.
Driver, Newton, ve Osborne, (2000), Toulmin tartışma analizinin, tartışma yapılarını değerlendirmek için kullanıldığını, ancak doğruluğu hakkında karar vermeyi sağlamadığını belirtmişlerdir. Toulmin’in şemasının sadece dilsel veya durumsal bağlamları içerdiğini gerçek tartışmaların analizinde aşağıdaki faktörlerin dikkate alınması gerektiğini vurgulamışlardır (akt: Uluçınar Sağır, 2008, s.31).
31
1. Aynı cümle farklı içeriklerde farklı anlam taşıyabilir, giriş anlamı da dikkate alınmalıdır.
2. Gerekçeler gibi bazı tartışma kısımları açık olarak belirtilmeyebilir, konuşmalarda dolaylı olarak yer alabilir.
3. Konuşmanın doğal akışındaki noktaların ardışık olarak gelişmesi şart değildir ve tartışmanın özelliklerini tanımlanma metnin kapsamlı bölümlerinin referans edilmesi gerekir.
4. Tüm tartışma noktaları konuşma üzerine değildir; bazıları nesne gösterme, işaretlerle anlatma gibi özellikle bilimde elle uygulanan materyallerin kullanımı üzerinedir. Ayrıca görüntüler ve grafikler tanımlayıcı değildir ancak metinlerin asıl ifade özelliğini taşırlar.