Toprak İşleme Toprak işlemeden beklenen faydalar

a)Toprak işleme, toprakta su ve rüzgar erozyonuna yol açmamalı

b)Toprak içindeki organizmaların yaşamalarına uygun en iyi ortamı hazırlamalı c)Topraktaki makro ve mikro besin elementlerinin kaybolmasını önlemeli d)Toprağın su ve hava bilançosunu uygun biçimde düzenlemeli

e)Toprakta sıkışmayı önlemeli, bitkinin kök gelişmesine uygun ortamı f)hazırlamalı toprağa verilecek materyalin toprak altına ve özellikle kök bölgesine verilmesini sağlamalı

g)Pulluk gibi toprağı devirerek işleyen aletleri mümkün olduğunca az kullanmalıdır.

3.3.2 Toprakta Havalanmanın Önemi

Topraklarda su tarafından işgal edilmeyen gözeneklerde hava bulunur.

Toprakta bulunan hava atmosferik özelliklerin yanında bazı toprak fiziksel özelliklerine de bağımlıdır. Toprağa ait boşluklar olan porların, hacmi ve büyüklüğü toprak işleme esnasında önemli değişikliklere uğramaktadır. Bu yüzden toprakların hava içerikleri de çok değişken olabilmektedir. Tarım alet ve makinalarının toprakları ezmesi makropor miktarını azaltırken, su hareketini de engellemektedir.

Toprağın hava kapasitesi ile bitki büyümesi arasında çok yakın ve sıkı bir ilişki vardır. Pulluk tabanında oluşan geçirimsiz tabaka hava geçişini engelleyicidir.

Toprakta havanın varlığı en az su kadar önemlidir. Bitki kökleri su ve bitki besin maddelerini almadan önce hava almak zorundadırlar. Toprak havasının az olması topraktaki mikrobiyal aktiviteyi olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle yetiştiricilikte toprak havalanmasına ayrı bir önem verilmelidir.

3.3.3 Serada Toprak Hazırlığı

3.3.4 İlk defa sera kurulacak yerde toprak hazırlığı

1) Toprak 30cm derinliğinde sürülür (bu iş ağır toprakla yapılmaz)

2) Masuraları hazırlamak için önce toprağın havalandırılması ve keseklerin kırılması için toprağın devrilerek alt üst edilmesi gerekmektedir (Şekil 3.6). Hafif traktörler kullanılarak diskaro ve ardından tırmık çekilir.

Şekil 3.6. Toprağın bellenerek alt üst edilmesi ve masuraların hazırlanması 3) Serada toprak işledikten sonra ahır gübresi uygulanır (toprağın üzerine 5 ton/da

yanmış çiftlik gübresi uygulanır ve sonra içine tamamen yayılır (Şekil 3.7).

Akabinde gübre toprağın 20cm’lik kısmına gömülür (karıştırılır).

Şekil 3.7. Masuraların üzerine hayvan gübresinin serilmesi

4) Masuralar hazırlanır. (dikim mesafesi ve bitki türüne göre genişlikler değişir).

5) Masuralar hazırlandıktan (Şekil 3.8) sonra her masura üzerine doğal toprak düzenleyicileri veya yanmış çiftlik gübresi ilave edilir (çok ince üst tabaka şeklinde) ve yarım çapa ağzı derinliğinde karıştırılır.

Şekil 3.8. Masuraların hazırlanması ve üzerine hayvan gübresinin serilmesi 6) Masuraların hazırlanmasından sonra toprak üzerine ilave edilen hayvan gübresinin toprak ile kaynaşması ve toprak neminin arttırılması ile malç materyalinin toprak üzerine serilmesi ile mikrobial aktivitenin arttırılması hedeflenmektedir (Şekil 3.9).

Şekil 3.9. Toprağın gübre ile kaynaşmasını sağlamadan önce neminin arttırılması 7) Damla sulama boruları masura üzerine yapacağımız dikim sistemine göre yerleştirilir (Şekil 3.10).

Şekil 3.10. Damlama sulama borularının çekilmesi

8) Masuralar düzgün şekilde hazırlanır. Masuraların genişliğine göre malçların genişliği belirlenir. Örneğin; masura genişliği 1m’ise malç genişliği 150-160 cm olmalıdır. Masura iyice sulandıktan sonra plastik, masura üzerine serilir. Masuranın bir ucunda hafifçe kanal açılır (10cm derinliğinde). Plastiğin bir ucu çukura yerleştirilir ve toprakla örtülür. Ayakla çiğnenir. Diğer uçta da aynı şey yapılır ve plastik gerginleştirilir. Yani malç materyali toprak yüzeyine sıkıca temas edene kadar gerilerek yerleştirilir. Yan taraflar toprakla örtülür. Böylece düzgün bir malçlama yapılmış olur (Şekil 3.11).

Şekil 3.11. Malç materyalinin serilmesi

9) Dikim işlemi çok dikkat edilmesi gereken bir konudur. Fideyi dikerken kök boğazını toprakla kaplamamak gerekmektedir. Dikim den sonra toprağın oturması ve gözeneklerin kapanması için can suyu verilmelidir (Şekil 3.12).

Şekil 3.12. Dikim ve can suyunun verilmesi

Şekil 3.13. Sebze fidelerinin dikilmesi

10) Seranın etrafında 40cm derinliğinde çepeçevre drenaj kanalı açılmalı (taban suyu yüksek olan yerlerde). Drenaj kanalı çakılla örtülmeli. Böylece ısı kayıpları azalır, topraktan seraya girecek olan birçok böcek engellenmiş olur.

3.3.5 Daha önce kullanılmış sera toprağının hazırlanması

Yaz aylarında seranın boş olduğu zamanda tüm bitki artıkları temizlenir.

Sera toprağı çok derin olmamak üzere (20cm) sürülür. Daha sonra bütün sera alanı tavalara ayrılır. Tavalara bolca su verilir (10cm yüksekliğinde). Suyun sızması tamamlandıktan sonra tavalar hala ıslakken seranın tamamı beyaz polietilenle kaplanır. Sera havalandırmaları her tarafı kapatılmalıdır. Bu şekilde 3 gün bekletilmelidir. Plastik altındaki sıcaklık 70-75^oC’lere çıkar. Bu sıcaklıkta nematotların çoğu, birçok mantar ve bakteriler ölür. Ancak yabancı ot canlılığını sürdürür. Bu işleme solarizasyon adı verilir. Ağustos aylarında yapılır.

4 MALÇLAMA

Açık arazilerde veya seralarda toprak yüzeyini organik veya inorganik kökenli materyallerle örtülmesi işlemine malçlama denir. Bu amaçla kullanılan materyallere malç denir.

Malçlama organik yetiştiricilikte pek çok amaca hizmeteder. Bunlar arasında;

1.Toprak suyunun muhafazası:

Malçlar toprak yüzeyinden suyun kaybını azaltarak sulama ihtiyaçlarını da azaltmış olur.

2.Yabancı ot kontrolü:

Malçlar yabancı ot büyümesini engelleyerek yabancı otların asıl yetiştirdiğimiz bitkilerle ışık, su ve besin maddeleri bakımından mücadelesini de engellemiş olur. Organik malçlar yabancı ot tohumu içeriyorsa zaman zaman nemlendirilmelidirler. Böylece çimlenen yabancı ot tohumları zaman zaman kuruyan havalarda kurumuş olurlar.

3.İşçi masraflarının azaltılması:

Uygun bir malçlama ile yapıldığında yabancı ot kontrolü ve sulamaya harcanan işçi masrafları çok daha az olacaktır.

4.Sıcaklık değişimlerinin kontrol edilmesi:

Genel bir kural olarak organik malçlar toprağı serin tutar, açık veya renkli plastik malçlar ise toprak sıcaklığını artırırlar. Bu bakımdan yaz aylarında sıcak bölgelerde organik malçlar tavsiye edilir. Ancak serin bölgelerde ilkbaharın başlarında toprak sıcaklığı gündüzleri yaklaşık 10 ^oC ye ulaştığında yapılan organik malçlamalar da toprak sıcaklığını muhafaza ederler. Malç kullanma ile toprakta oluşacak sıcaklık oynamaları da engellenmiş olur. Topraktaki sıcaklık oynamaları sebzeleri olumsuz yönden aşırı derece etkilemektedir.

5.İşletme masraflarının azaltılması:

Sebzecilikte ekonomik beklentiler, yetiştirilen ürünün değerine, işçi masraflarına ve girişim büyüklüğüne (işletme büyüklüğüne) göre değişiklik gösterebilmektedir. Ancak yine de malçlar, yüksek değerli ürünlerin yetiştirilmesinde masraf azaltıcı uygulamalar olarak kabul edilmektedirler.

6.Toprak yapısının korunması:

Malç kullanılarak toprağın yapısı korunmuş olur. Çünkü malçlar yağmurların veya toprağa çarparak sulama yapan sistemlerin çarpma etkilerin, ortadan kaldırır.

Bu şekilde toprağa çarpmalar toprak yapısını olumsuz olarak etkilemektedir.

7.Toprak yapısının genel olarak geliştirilmesi:

Organik malçlar uygulandığında malçın alt kısımları parçalandığında toprağa organik madde ilave edilmiş olur. Üretim mevsimi sonunda diğer geriye kalan malçlar da işlenerek toprağa karıştırıldığında toprak organik maddesini artırmış ve dolaylı olarak toprağın yapısını iyileştirmiş oluruz.

8.Su ve besin maddesi kayıplarının azaltılması:

Malçlar kullanıldığında yağmurlar veya bol su ile aşırı sulamalarda topraktan besin maddesi kayıpları azaltılmış olacaktır. Diğer yandan yağmur veya sulamalarla meyilli arazilerde yüzeyden suyun akışı ve kaybolması ve sonuçta bitkiler tarafından alınamaması, organik malçlar kullanılarak azaltılabilmektedir.

Şekil 4.1. Malçlamanın bitki büyümesi üzerine etkisi

9.Böcek miktarının azaltılması:

Yansıtıcı plastik malçlar (parlak, yaldızlı yani üst kısmı parlak alt kısmı siyah, alüminyum şeritler geçirilmiş malçlar) kullanıldığında bu malçlarla yetiştirilen sebzelerde afit (yaprak biti) bulaşmasının önemli derecede azaldığı ortaya konmuştur.

10.Temiz meyve elde etme:

Sulama veya yağmur sebebiyle toprak parçacıkları meyveler üzerine sıçramayacağından temiz meyveler elde edilir. Böylece tarım işletmelerinde bulunması gereken yıkama ünitelerinde bazı sebzeler için daha az zaman harcanarak işçi masrafları azaltılabilecektir.

11.Bitki yaprakları üzerine yağmur anlarında çamurlu su sıçramasının önlenmesi :

Bu özellik bir önceki madde ile karıştırılmaması gerekir. Bu madde çok daha fazla önem arz etmektedir. Bitkiler üzerine yağmurlardan sonra su sıçramasının önlenmesi, bitkilerin daha temiz tutulması ve hastalıkların yayılma hızının azaltılması bakımından büyük önem taşır.

Malçlamada dikkat edilmesi gereken konular;

Birçok organik materyal organik malç olarak kullanılabilmektedir. Bunlar arasında kurumuş otlar, saman, yapraklar, hızar tozu, kağıt veya ağaç kabukları sayılabilir. Ancak üzerinde çok sayıda tohum bulunan yaş ot, aşırı büyüyen çimlerden kırpılan parçalar malç olarak kullanılmamalıdır. Organik malçlar ilkbaharda erken kullanılmamalıdır. Kullanılmaları halinde toprağın ısınmasını

geciktirirler. Bu da bitki gelişimini engellediği gibi hastalık ve zararlılara karşı olan direnci de azaltır. Toprağın ilk 10 cm lik kısmında gündüzleri toprak sıcaklığının 10

oC ye ulaştığı zamana kadar bekleyip, o anda malç uygulaması yapılabilir.

Diğer yandan yağmurlardan sonra bitki üzerine çamurlu suyun sıçraması, hem yaprak gözeneklerinin geçirgenliğinin azalmasına (yani fotosentez hızının düşmesine), hem de hastalıkların yayılmasına sebep olur.

4.1 Malç Tipleri