Araştırmada ön test-son test kontrol gruplu model uygulanmıştır. Ön testin ardından sınıf öğretmeni adaylarına 10 hafta süren bir müzik dinleme eğitimi verilmiştir. Bu sürecin ardından son test uygulanmıştır.
Araştırmacı tarafından, araştırmanın amacı doğrultusunda bir anket hazırlanmıştır. Anket üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısım katılımcıların demografik bilgilerini elde etmeyi; ikinci kısım, katılımcıların müzik tercihleri ile müzik dinleme alışkanlıklarını belirlemeyi hedeflemektedir. Likert ölçeği niteliğindeki üçüncü kısım katılımcıların, klasik Batı müziğine ilişkin tutumunu ortaya koymayı amaçlayan ifadelerden oluşmaktadır.
Anketin hazırlanması sürecinde; sürekli olarak bir müzik eğitimi uzmanı, bir eğitim bilimleri uzmanı ve bir istatistik uzmanının görüşleri alınarak çalışılmıştır.
Anketin “Tutum Ölçeği” Kısmının Geliştirilmesi: Katılımcıların klasik Batı müziğine ilişkin tutumlarını ortaya koymaya yönelik olarak, olumlu ve olumsuz tutum maddeleri belirlenmiştir. Bu maddelerden, kimileri uzmanların görüşü doğrultusunda elenmiş, kimilerinin yerine yenileri eklenmiştir.
Ön uygulama gerçekleştirilmeden önce, eğitim bilimleri, istatistik ve müzik eğitimi alanlarından toplam dokuz kişinin, tutum ölçeğine ilişkin görüşüne başvurulmuştur. Getirilen öneriler ve eleştiriler doğrultusunda düzeltmeler yapılarak ölçek, ön uygulama için uygun hale getirilmiştir.
Hazırlanan anket ön uygulama amaçlı olarak, araştırmanın çalışma evrenine benzeyen, Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı 2009-2010 öğretim yılı lisans 2. sınıf öğrencileri dışında kalan öğrencilerinden rastlantısal olarak seçilen 100 sınıf öğretmeni adayına uygulanmıştır.
Yapılan ön uygulama sonucunda, tutum ölçeğine uygulanan madde analizi ışığında ölçeğin güvenilirliğini düşüren bir ifadenin olduğu saptanmıştır. Bu ifadenin çıkarılması ile ölçek son halini almıştır. Ölçeğin son haline yapılan güvenilirlik analizi sonucunda “Cronbach alfa” katsayısı 0,814 olarak güvenilir bulunmuştur.
Güvenirlik çalışmasının ardından örneklem grubuna ön test uygulanmıştır.
Araştırmanın Eğitim Sürecinin Tasarlanması: Klasik Batı müziği dinleme eğitimi sürecinin hedefi, sınıf öğretmeni adaylarına bu müzik türünü tanıtmak, türe ilişkin sevgi ve saygı duymalarına yönelik kapılar açmaktır. Eğitim programı, temel olarak klasik Batı müziği dinleme etkinliği çerçevesinde uygulanmaya yönelik olarak tasarlanmıştır.
Araştırmanın müzik dinleme eğitim süresi, bir öğretim dönemi olarak planlanmış; Türkiye’de eğitim fakültelerinde bu sürenin 14 hafta olması ve iki haftasının ara sınavlara ayrılması gerekliliği, öğretim döneminin ilk haftasında ve ara sınavları takip eden haftada eğitim için uygun ortamın olmayacağı göz önünde bulundurularak, eğitimin 10 hafta boyunca sürmesi uygun görülmüştür.
Müzik dinleme eğitimi programı 10 ünite çerçevesinde planlanmıştır. Her hafta, bir ünitenin işlenmesi ön görülmüştür.
Dinletilmek üzere seçilen eserler, orijinal yorumu barındıran “klasik”; öğrencilerin ilgisini çekmeyi ve merak uyandırmayı hedefleyen “popüler”; kendi
kültürümüzün renklerini içeriğinde barındıran “Türk yapıtları” olarak türlere ayrılmaktadır.
Programda, seçilen eserlerin yavaş tempoda olmamasına dikkat edilmiştir. Bununla birlikte özellikle ilk ünitelerde, radyo-televizyon programları, reklamlar ve diziler aracılığıyla toplumda az da olsa popülerleşmiş, herkesin az çok kulak aşinalığının olduğu düşünülen eserlerin dinletilmesi planlanmıştır. Eğitim süreçlerinde programlı müziklerin önemi dikkate alınarak, programlı nitelik taşıyan yapıtlara da eğitimde yer verilmiştir.
Özellikle eğitimin ilk üç haftasında tarihsel bir anlayış ile dinletilecek eserlerin sırası belirlenmeye çalışılmıştır. Ancak eğitimin devamında tarihsel sıralamada sapmalar ortaya çıkmaktadır. Örneğin dördüncü haftada “Türk yapıtları” başlığı altında toplanan eserlere yer verilmesi ön görülmüştür. Bu eserlerin, yapısında Türk motiflerini, tınılarını ve ritimlerini içermesi nedeniyle, öğretmen adaylarının ilgisini çekebileceği ve eğitim sürecinde geciktirilmemesi gerektiği düşünülmüştür. Türk yapıtları 20. yüzyılı temsil etmesine karşın, belirtilen neden doğrultusunda eğitimin ilk haftalarında dinletilmesi uygun görülmüştür. V. Haftada, yirminci yüzyıl müzik sanatının temsilcilerinden; sanatında izlenimcilik, anlatımcılık ve geleneksel yaklaşımları barındıran Maurice Ravel’in (Say, 2006: 460) “Bolero” adlı eserine yer verilmiştir. Tarihsel sıralamaya göre son haftalara yerleşmesi gereken bu eser, öğrencilerin senfoni orkestrasını ve çalgıları tanıması açısından faydalı olacağı düşünülmüş ve senfonik yapıtları dinlemeye başlamadan önce, V. haftada dinletilmesi uygun bulunmuştur. Diğer haftalarda ise, eser sıralamasında, programın içerik temelli düzenlenmesi nedeniyle tarihsel olarak daha serbest bir yaklaşım izlenmiştir.
Programda “klasik” başlığı altında toplanan örnekler barok, klasik ve romantik dönem eserleri ile sınırlı tutulmuştur. Programda, 20. yüzyılı temsil eden örnekler olarak çağdaş Türk müziği yapıtları yer almıştır. Bunlar ve Ravel’in Bolero’su dışında 20. yüzyıl örneklerine yer verilmeyişinin nedeni ise, klasik Batı müziğini yeni dinlemeye başlayanlar için; çok sayıda akımı temsil eden, uyumsuz seslerin yaşam bulduğu (Say, 2006: 468) 20. yüzyıl müzik yapıtlarının uygun bulunmayışıdır.
Hazırlanan program taslağı on müzik eğitimi uzmanının görüşüne sunulmuştur. Uzmanlar, seçilen bazı eserlerin yerine başkalarının da kullanılabileceğini önermiştir. Örneğin uzmanların görüşüne sunulan programda, Tahsin İncirci’nin keman-piyano için eserlerine yer verilmiştir. Bu eserlerin yerine Cihat Aşkın’ın keman-piyano yapıtlarına yer verilebileceği önerisi getirilmiştir. Buna karşın bir başka görüş doğrultusunda, ilk
kuşak Türk bestecilerinin eserlerine ve eğitim müziği örneklerine yer verilmesinin daha uygun olacağı fikri benimsenmiştir. Uzmanlarca belirtilen bir başka görüş ise, bale müziği örneklerinin de programa dahil edilmesi yönünde olmuştur. Ancak, programın solo çalgı, oda orkestrası ve senfoni orkestrası eserleri ile sınırlı tutulması nedeniyle bale yapıtlarına programda yer verilmemiştir. Ön görülen sınırlılığın nedeni ise, öğrencilerin eseri icra edenleri izleyerek müziği daha iyi algılamalarının yolunu açmaktır.
Uzmanlara sunulan program taslağı, klasik Batı müziği dinleme eğitimi için uygun bulmuştur. Önerilen eserler değerlendirilerek kimi yerlerde değişikliklere gidilmiş ve programa son hali verilmiştir.
Haftalık Ölçümler: Her çalışmanın sonunda sınıf öğretmeni adaylarının en çok hangi eseri beğendiğine ve tekrar dinlemeyi istediğine yönelik, ölçümler yapılmıştır. Bu ölçümlerin yapılmasındaki amaç öğrencilerin en çok hangi türü beğendiklerini ortaya koymaktır.