Bu araĢtırmada veri toplama aracı olarak Dyned Üniteleri 4-5 içerisindeki kazanımlar doğrultusunda uzman kiĢiler tarafından hazırlanan baĢarı testi, biliĢsel yüklenme durumlarını ölçmek için Paas (1992) tarafından geliĢtirilen, Kılıç ve Karadeniz (2004) tarafından uyarlaması yapılan BiliĢsel Yük Ölçeği, tasarım değerlendirmesini ölçmek için ise Ozan (2013) tarafından geliĢtirilen ve çeĢitli çalıĢmalarda kullanılan Eğitim Amaçlı Çoklu Ortam Uygulamalarına ĠliĢkin Değerlendirme Tablosu kullanılmıĢtır.
3.3.1. BaĢarı testi
BaĢarı testi çoktan seçmeli olup, Dyned Eğitsel yazılımı ile öğrenim gören öğrenciler ile geleneksel yöntemle öğrenim gören öğrencilere deney öncesi (ön test) ve deney sonrası (son test) olmak üzere iki kez uygulanmıĢtır. Böylece deney öncesi öğrencilerin araĢtırmadaki konuyla ilgili davranıĢların ne kadarına sahip oldukları görülmüĢtür. Deney sonrası ise deney ve kontrol gruplarına uygulanarak, kazandırılan davranıĢlar ölçülmeye çalıĢılmıĢtır. BaĢarı testi, Dyned Yazılımının kapsam ve konuları doğrultusunda, MEB Ġlköğretim Okulu Ders Programları Ġngilizce Öğretim Programı 6. sınıf müfredatının belirttiği amaç ve davranıĢlara uygun olarak her bir kazanımı ölçecek Ģekilde hazırlanmıĢtır. Dyned Yazılımı içerisindeki konuların MEB'e bağlı okullar tarafından kullanılacağı için alan uzmanları tarafından MEB müfredatına göre kazanımlara ayrıldığı belirtilse de soru hazırlama aĢamasında bununla ilgili sıkıntıların olduğu tespit edilmiĢtir.
39
BaĢarı testinin hazırlanması sürecinde, müfredatla iliĢkilendirilen Dyned programı 4. ve 5. Ünite kapsamında alt öğrenme alanı kazanımları belirtke tablosu (bkz. Ek 1) baĢarı testi ve görevlerle birlikte uzman görüĢleri alınmak üzere gönderilmiĢtir.
Bu kapsamda ilk olarak 6 biliĢsel alan düzeyinde kazanımlar ve bu kazanımlar doğrultusunda 39 soruluk pilot baĢarı testi hazırlanmıĢtır. Testin hazırlanıĢ aĢamasında Ġngilizce öğretmenlerinden yardım alınmıĢtır. Konu alanları ve kazanımlarla ilgili gerekli araĢtırmalar yapılarak, soruların hazırlanmasında ders kitapları, yardımcı kitaplar, etkileĢimli web sitelerinden faydalanılmıĢtır. Soruların hazırlanıĢ aĢamasında Dyned programıyla etkileĢim halinde olunmuĢtur. Kapsam geçerliliği için uzman görüĢü alınmıĢ, güvenilirlik için de KR-20 testi yapılmıĢtır. Hazırlanan baĢarı testi alanında uzman 4 öğretim üyesi ve 3 Ġngilizce öğretmenin görüĢüne sunulmuĢtur. BaĢarı testinin geçerliliği ve güvenirliliğinin belirlenebilmesi için ise uygulamadan önce pilot çalıĢma olarak 7.sınıflardan 25 öğrenciye uygulanmıĢtır. Bu ön-uygulama sonucunda test maddelerinin güçlük, ayırıcılık indisleri ve KR–20 güvenilirlik derecesi hesaplanmıĢtır. Yapılan analizler sonucunda testin ortalama güçlüğü (P) 0.67, madde güvenilirlik derecesi Kr-20 ile hesaplanarak 0.87 bulunmuĢtur. Kr-20 testi ile elde edilen değerler 1.00'e yakınsa maddeler arasındaki iç tutarlılık yüksek, test puanı tesadüfi hatalardan arınıktır diyebiliriz. Bulunan değer 0.80 ile 1.00 arasında olduğundan ölçeğin güvenilirliğinin mükemmel derecede olduğu söylenebilir (Karasar, 2009). Uzman görüĢü ve madde ayırt edicilik indisleri sonucunda bazı sorular çıkartılarak baĢarı testi 36 soru ile son halini almıĢtır. Her soru 1 puan olarak değerlendirilmiĢ ve baĢarı testinden alınabilecek en yüksek puan 36 puan olarak ifade edilmiĢtir. Testin güvenilirliği için aynı hedefleri karĢılayan birden çok soru hazırlandığından pilot uygulama ve uzman görüĢü sonrası soruların testten çıkartılması çalıĢmanın hedeflerini etkilememiĢtir.
3.3.2. BiliĢsel Yük Ölçeği
AraĢtırmada biliĢsel yükü ölçmek amacıyla öğrencilere görevler verilmiĢtir. Dyned Eğitsel yazılımında her Ünite; dinleme, konuĢma, gramer ve kelime olmak üzere 2 ünitenin 4 bölümünden toplamda 12 görevden oluĢmaktadır. Her bölümün içerdiği kazanımlar kontrol edilerek bu doğrultuda bölüm sonlarında tamamlamaları için görevler hazırlanmıĢtır. Hazırlanan görevlerde baĢarı testi ve belirtke tablosu eĢliğinde Ġngilizce alanında uzman 4 akademisyenin ve 3 Ġngilizce öğretmenin görüĢüne sunulmuĢ ve geribildirimle gerekli
40
güncelleĢtirmeler yapılmıĢtır. Deney ve Kontrol gurubunda tamamı uygulanabilen 12 görev dikkate alınmıĢtır. Görevleri oluĢturan sorulardan alınabilecek en yüksek puan "66 puan" olarak belirlenmiĢtir. 4 bölümün her biri için ayrı ayrı bazılarında ikiĢer tane hazırlanan, her bir göreve ne kadar çaba harcadıklarının derecesini belirlemeye yarayan, Paas (1992) tarafından geliĢtirilen ve Kılıç ve Karadeniz (2004) tarafından uyarlaması yapılan, görevlerin ardından uygulanan BiliĢsel Yük Ölçeği kullanılmıĢtır. Ölçekte deneklerin kendi zihinsel çaba algılarını yansıtmaları için 1‟den 9‟a; çok düĢük zihinsel çabadan, çok yüksek zihinsel çabaya kadar seçenekler mevcuttur. Orta nokta olan 5‟in altındaki puanlar biliĢsel yüklenme düzeyinin az, 5'in üzerindeki puanlar ise biliĢsel yüklenme düzeyinin yüksek olduğunu göstermektedir (Kılıç, 2006). Paas (1992) tarafından yapılan çalıĢmada ölçeğe iliĢkin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.90 ve baĢka bir çalıĢmada da Paas (1993) Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı ise 0.82 olarak bulunmuĢtur (Kılıç, 2006). Ek. 5. de yer alan BiliĢsel Yük Ölçeğinin nasıl doldurulacağı hakkında öğrenciler bilgilendirilmiĢtir.
3.3.4. Eğitim Amaçlı Çokluortam Uygulamalarına ĠliĢkin
Değerlendirme Tablosu
Ozan'ın (2013) uzman görüĢlerine sunarak oluĢturduğu ve doktora tezinde kullandığı değerlendirme tablosu Mayer' in (2009) çoklu ortam tasarım ilkeleri ıĢığında hazırlanmıĢtır.
1. Çoklu Ortam Kullanımı Ġlkesi (Multimedia Principle) 2. Görsel BitiĢiklik Ġlkesi (Spatial Contiguity Principle) 3. Biçem Ġlkesi (Modality Principle)
4. Zamansal BitiĢiklik Ġlkesi (Temporal Contiguity Principle) 5. Gereksiz BiliĢsel Yükten Kaçınma Ġlkesi (Redundancy Principle) 6. Tutarlılık Ġlkesi (Coherence Principle)
7. Bölümleme Ġlkesi (Segmenting Principle) 8. ĠĢaretleme Ġlkesi (Signaling Principle)
9. Ön-Bilgilendirme Ġlkesi (Pre-training Principle) 10. BireyselleĢtirme Ġlkesi (Personalization Principle)
11. Bireysel Farklılıklar Ġlkesi (Individual Differences Principle) 12. Ses Ġlkesi (Voice Principle)*
41 13. Görüntü (Image Principle)**
Eğitim amaçlı çokluortam uygulamalarına iliĢkin değerlendirme tablosunda bu maddelerden (12. ve 13. Maddeler dıĢında) her biri için kullanılan tasarım değerlendirme ifadeleri mevcuttur. Daha çok performans değerlendirme ölçeği olarak tanımlanan tablo 11 boyut ve 4 düzey performans alanından oluĢmaktadır. 1 en kötü performansı 4 en iyi performansı ifade etmektedir. 4 "çok iyi", 3 "iyi", 2 "kötü", 1 "çok kötü" gibi ifade edilebilmektedir. AraĢtırmacı tarafından 12. maddenin tabloda yer almamasının sebebi; Türkçe de ses iĢleme tekniklerinin henüz yeterli düzeyde olmaması ve makineler tarafından Türkçe seslendirmenin Ģu aĢamada yapılamaması olarak gösterilmiĢtir. 13. maddenin de yeterince açık bir yaklaĢım olarak bulunmaması tabloya alınmama nedeni olarak belirtilmiĢtir (Ozan, 2013). Osmaniye il merkezi ve Kadirli ilçesinde Dyned Eğitsel Yazılımını kullanmıĢ 23 Ġngilizce öğretmeni ile iletiĢime geçilmiĢ Ek 6'da yer alan değerlendirme tablosu hakkında bilgi verilerek yazılımı en iyi tanımlayan ifadeleri iĢaretlemeleri istenmiĢtir.