Veri Toplama Araçları

AraĢtırmanın amacı göz önünde bulundurularak yapılan literatür taraması sonucunda araĢtırmada KıĢoğlu (2009) tarafından geliĢtirilen çevre okuryazarlığı ölçeği kullanılmıĢtır (Ek 1). Öğrencilerin çevre okuryazarlığı düzeyini belirlemek amacıyla geliĢtirilen bu ölçek; “bilgi”, “tutum”, “davranıĢ” ve “algı” alt boyutlarından oluĢmaktadır.

3.4.1. Çevresel Bilgi Alt Boyutu

KıĢoğlu (2009) tarafından geliĢtirilen çevre okuryazarlığı ölçeğinin “bilgi” alt boyutunda, öğrencilerin çevre ve çevre sorunları hakkındaki bilgi düzeylerini ölçmek amacıyla hazırlanan, 20 çoktan seçmeli soru bulunmaktadır. Test maddeleri dört seçeneklidir ve her bir sorunun değeri 1 puan olarak belirlenmiĢtir.

KıĢoğlu bilgi testinin oluĢturulmasında Ģu iĢlemleri gerçekleĢtirmiĢtir;

 Hazırlanan bilgi testi, üniversitede görev yapan çevre ve çevre eğitimi uzmanlarınca incelenmiĢtir.

 Hazırlanan testte yer alan sorular, kapsadığı konulara göre ayrılmıĢtır.

 Soruların hangi biliĢsel hedef alanlarını ölçtüğünü belirlemek amacıyla bir belirtke tablosu hazırlanmıĢtır.

 Belirtke tablosunun uzmanlarca incelenmesi sonucunda, bilgi testinde yer alan soruların daha çok bilgi düzeyindeki hedefleri ölçecek düzeyde olduğu sonucuna varılmıĢtır.

 Bilgi testinin güvenirliğinin belirlenmesi için 51 öğretmen adayıyla ön uygulama yapmıĢ ve güvenirlik katsayısını (α) .64 olarak hesaplamıĢtır.

Bilgisayar Teknolojileri programına uygulanacak bilgisayar destekli çevre eğitimi öncesinde ölçeğin güvenirlik analizlerinin yapılabilmesi için çalıĢma öncesinde Özel Güvenlik ve Koruma, Emlak ve Emlak Yönetimi, Bilgisayar Teknolojisi ve Bilgisayar Programcılığı programları ikinci sınıfında öğrenim gören 103 ön lisans

53

öğrencisiyle ön uygulama yapılmıĢ ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı (α) .74 olarak hesaplanmıĢtır.

Cronbach Alpha katsayısının değerlendirilmesinde uyulan değerlendirme kriteri; 0.00 ≤ α ≤ 0.40 ölçek güvenilir değildir.

0.40 ≤ α ≤ 0.60 ölçek düĢük güvenilirliktedir. 0.60 ≤ α ≤ 0.80 ölçek oldukça güvenilirdir.

0.80 ≤ α ≤ 1.00 ise ölçek yüksek derecede güvenilir bir ölçektir (Özdamar, 2002). Elde edilen sonuç bu kriterlere göre değerlendirildiğinde, ölçeğin oldukça güvenilir olduğu söylenebilir.

3.4.2. Çevresel Tutum Alt Boyutu

KıĢoğlu (2009) tarafından geliĢtirilen çevre okuryazarlığı ölçeğinin “tutum” alt boyutunda, öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla hazırlanan ölçekte 18 tutum cümlesi bulunmaktadır.

Ölçek, 14‟ü olumlu ve 4‟ü olumsuz madde kökünden oluĢan toplam 18 sorudan oluĢmaktadır. Kapsam geçerliliği ve güvenirlik çalıĢması yapılan ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı (α) değeri .77 olarak bulunmuĢtur. 5‟li likert türünde hazırlanan bu ölçekte madde kökü olumlu olan sorular “Kesinlikle Katılıyorum” (5); “Katılıyorum” (4); “Kararsızım” (3);“Katılmıyorum” (2); “Kesinlikle Katılmıyorum” (1) olarak puanlanırken; madde kökü olumsuz olan sorular analiz öncesi ters çevrilmiĢtir. Negatif maddelerin dönüĢümü yapıldığında; ölçekten alınan yüksek puanlar çevreye yönelik olumlu tutumu, ölçekten alınan düĢük puanlar ise çevreye yönelik olumsuz tutumu göstermektedir.

Bilgisayar Teknolojileri programına uygulanacak bilgisayar destekli çevre eğitimi öncesinde ölçeğin güvenirlik analizlerinin yapılabilmesi için çalıĢma öncesinde Özel Güvenlik ve Koruma, Emlak ve Emlak Yönetimi, Bilgisayar Teknolojisi ve Bilgisayar Programcılığı programları ikinci sınıfında öğrenim gören 103 ön lisans öğrencisiyle ön uygulama yapılmıĢ ve ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı (α) .80 olarak hesaplanmıĢtır. Elde edilen bu sonuç Özdamar (2002)‟ın belirttiği kriterlere göre değerlendirildiğinde, ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir.

54 3.4.3. Çevresel DavranıĢ Alt Boyutu

KıĢoğlu (2009) tarafından geliĢtirilen çevre okuryazarlığı ölçeğinin “davranıĢ” alt boyutunda, öğrencilerin çevreye duyarlı davranıĢları hangi sıklıkta yaptıklarını belirlemek amacıyla hazırlanan ölçekte 20 davranıĢ cümlesi bulunmaktadır.

Kapsam geçerliliği ve güvenirlik çalıĢması yapılan ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı (α) değeri .79 olarak bulunmuĢtur. Üçlü likert türünde hazırlanan bu ölçekte sorular “Her Zaman” (3);“Ara Sıra” (2); “Hiçbir Zaman” (1) olarak puanlanırken; ölçekten alınan yüksek puanlar çevreye yönelik olumlu, ölçekten alınan düĢük puanlar ise çevreye yönelik olumsuz davranıĢ düzeyine sahip olunduğunu göstermektedir.

Bilgisayar Teknolojileri programına uygulanacak bilgisayar destekli çevre eğitimi öncesinde ölçeğin güvenirlik analizlerinin yapılabilmesi için çalıĢma öncesinde Özel Güvenlik ve Koruma, Emlak ve Emlak Yönetimi, Bilgisayar Teknolojisi ve Bilgisayar Programcılığı programları ikinci sınıfında öğrenim gören 103 ön lisans öğrencisiyle ön uygulama yapılmıĢ ve ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı (α) .82 olarak hesaplanmıĢtır. Elde edilen bu sonuç Özdamar (2002)‟ın belirttiği kriterlere göre değerlendirildiğinde, ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir.

3.4.4. Çevresel Algı Alt Boyutu

KıĢoğlu (2009) tarafından geliĢtirilen çevre okuryazarlığı ölçeğinin “algı” alt boyutunda, öğrencilerin çevre ve çevre sorunlarına olan ilgilerini kendilerine puan vererek değerlendirmelerine yönelik olarak üç değerlendirme cümlesi yer almaktadır. Kapsam geçerliliği ve güvenirlik çalıĢması yapılan ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı (α) değeri .78 olarak bulunmuĢtur. 1‟den 5‟e kadar derecelendirilmiĢ olarak hazırlanan ölçekte maddeler “En Yüksek” (5); “Ġyi” (4); “Orta” (3);“DüĢük” (2); “En DüĢük” (1) olarak puanlanırken; ölçekten alınan yüksek puanlar çevreye yönelik olumlu, ölçekten alınan düĢük puanlar ise çevreye yönelik olumsuz algı düzeyine sahip olunduğunu göstermektedir.

Bilgisayar Teknolojileri programına uygulanacak bilgisayar destekli çevre eğitimi öncesinde ölçeğin güvenirlik analizlerinin yapılabilmesi için çalıĢma öncesinde Özel Güvenlik ve Koruma, Emlak ve Emlak Yönetimi, Bilgisayar Teknolojisi ve Bilgisayar Programcılığı programları ikinci sınıfında öğrenim gören 103 ön lisans

55

öğrencisiyle ön uygulama yapılmıĢ ve ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı (α) .81 olarak hesaplanmıĢtır. Elde edilen bu sonuç Özdamar (2002)‟ın belirttiği kriterlere göre değerlendirildiğinde, ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir.

3.4.5. Yarı YapılandırılmıĢ GörüĢme Formu

Öğrencilerin bilgisayar destekli çevre eğitimi uygulamalarıyla ile ilgili görüĢlerinin ve önerilerinin belirlenmesi amacıyla yedi sorudan oluĢan yarı yapılandırılmıĢ bir görüĢme formu hazırlanmıĢtır (Ek 2).

GörüĢme formunun hazırlanması sürecinde ilgili araĢtırmanın denencelerine yönelik olarak öğrencilere sorulabilecek sorular listelenmiĢtir. Daha sonra bu sorular içinde araĢtırmanın denencelerine en iyi hizmet eden sorular seçilmiĢtir. Soruların açık ve anlaĢılır olmasına, farklı yorumlara neden olmamasına ve yönlendirici olmamasına özellikle dikkat edilmiĢtir.

Son olarak taslak görüĢme formu, biri program geliĢtirme ve ikisi nitel araĢtırma alanlarında çalıĢan üç uzman görüĢüne sunulmuĢ, uzmanlardan gelen dönüt ve düzeltmeler göz önüne alınarak görüĢme formu biçimlendirilmiĢtir.