Toplam yaprak ağırlığı (g)

Denemede yer alan Jalapeno biber çeşidinin değişik vejetasyon dönemlerinde uygulanan farklı tuz uygulamalarının toplam yaprak ağırlığı ortalamaları üzerine etkileri ve LSD testi grupları Çizelge 4.4 ve Şekil 4.4’te gösterilmiştir.

Çizelge 4.4 incelendiğinde ele alınan kriterlerden sadece zaman ve tuz ana etkileri % 1 hata seviyesinde önemli bulunurken interaksiyon istatistiki olarak önemli bulunmamıştır.

Biberin değişik vejetasyon dönemlerine kadar yapılan tuz uygulamaları sonucunda toplam yaprak ağırlığı ortalamaları sıralamasında en yüksek yaprak ağırlığı 8 yapraklı dönemden elde edilirken (1280,2 g), bunu aynı istatistiki önem grubunda olan çiçeklenme dönemi izlemiş, en düşük toplam yaprak ağırlığı ortalaması ise hasat döneminden (970,4 g) elde edilmiştir. Bitki başına en yüksek toplam yaprak ağırlıkları genel olarak tuz

36

uygulanmayan 0 mM uygulamasından elde edilirken, en düşük toplam yaprak ağırlığı 100 mM NaCl uygulamasından elde edilmiştir.

Çizelge 4.4. Değişik vejetasyon dönemlerine kadar uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin toplam yaprak ağırlığı ortalamalarına etkisi* (g) ve LSD testine göre gruplar

Tuz Uygulama Zamanları Tuz Konsantrasyonu (NaCl) Zaman Ana

Etkisi

0 mM 50 mM 75 mM 100 mM

8 yapraklı döneme kadar 1567,3 1453,5 1284,0 815,9 1280,2 a

Çiçeklenme dönemine kadar 1564,5 1285,5 1092,9 908,8 1212,9 a

Hasat dönemine kadar 1567,2 1162,4 6830,7 468,83 970,4 b

Tuz Uygulaması Ana Etkisi 1566,3 a 1300,5 b 1020,0 c 731,2 d * Aynı harfi taşıyan ortalamalar arasında 0.01 düzeyinde fark yoktur.

Şekil 4.4. Farklı vejetasyon dönemleri ve tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin toplam yaprak ağırlığı üzerine etkileri

Toplam yaprak ağırlığı üzerine zaman etkisi dikkate alınmadan sadece tuz ana etkisine bakıldığında tuz miktarı arttıkça yaprak ağırlığının azaldığı, tuz miktarının azalmasıyla yaprak ağırlığının arttığı görülmüştür. Yurtseven ve ark. (1996)’ın yaptığı araştırmada toplam yaprak ağırlıklarının tuz etkisinden olumuz yönde etkilendiğini bildirilmiştir.

37 4.5 Yaprak kalınlığı (mm)

Denemede ele aldığımız çeşidimizin yaprak kalınlığı ölçümlerine ait ortalama verileri Çizelge 4.5 ve Şekil 4.5’te gösterilmiştir.

Jalepeno çeşidinin değişik vejetasyon dönemlerinde farklı tuz uygulamalarında elde edilen yaprak kalınlığı ortalamaları istatistiki açıdan önem arz etmiştir. Çizelge 4.5’de elde edilen her 2 ana etki ve interaksiyonun % 1 önem sınırları içerisinde kaldığı anlaşılmaktadır.

Çizelgeden de gözlenebileceği gibi yaprak kalınlığı ortalamaları 0,19-0,59 milimetre arasında değişim göstermiştir.

Çizelge 4.5. Değişik vejetasyon dönemlerine kadar uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin yaprak kalınlığı ortalamalarına etkisi* (mm) ve LSD testine göre gruplar

Tuz Uygulama Zamanları

Tuz Konsantrasyonu (NaCl)

Zaman Ana Etkisi

0 mM 50 mM 75 mM 100 mM

8 yapraklı döneme kadar 0,59 a 0,51 ab 0,47 b 0,42 bc 0,50 a Çiçeklenme dönemine kadar 0,59 a 0,42 bc 0,33 cd 0,25 de 0,40 b

Hasat dönemine kadar 0,59 a 0,33 cd 0,28 de 0,19 e 0,35 b

Tuz Uygulaması Ana Etkisi 0,59 a 0,42 b 0,36 c 0,29 d * Aynı harfi taşıyan ortalamalar arasında 0.01 düzeyinde fark yoktur.

Şekil 4.5. Farklı vejetasyon dönemleri ve tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin yaprak kalınlığı üzerine etkileri

38

Uygulanan farklı tuz konsantrasyonları ana etkisi yönünden en düşük yaprak kalınlığı 100 mM tuz uygulamasından (0,29 mm), en yüksek yaprak kalınlığı ortalaması ise kontrol (0 mM)’den (0,59 mm) elde edilmiştir.

Çizelge 4.5’in incelenmesinden de anlaşılacağı gibi tuz konsantrasyonundaki artış ile yaprak kalınlığının azaldığı anlaşılmaktadır. Tuza hassas bir bitki olan biberde tuzluluğun artmasıyla yaprak yapısı etkilenmekte ve yaprak kalınlığında incelme meydana gelmektedir. Munns ve Termaat (1986)’a göre bitkiler, büyüme ve gelişme evrelerinde maruz kaldıkları tuzun çeşit ve miktarına bağlı olarak tuzluluktan farklı şekilde etkilenmektedirler. Tuz stresinin bitkilerde yarattığı bu farklılıklar; kök, gövde ve sürgün uzunluğunda, yaprak alanı ve sayısında, bitki yaş ve kuru ağırlıklarında, klorofil miktarında ve verimde azalma; meyve kalitesi ve renklerinde bozulma şeklinde ortaya çıkmaktadır (Hannah, 1998, Tepe ve ark. 2011).

4.6 Yaprak alanı (cm2₎

Farklı vejetasyon dönemlerinde tuz uygulamalarının Jalapeno biber çeşidinin yaprak alanı ortalamalarının değişimi Çizelge 4.6 ve Şekil 4.6’da verilmiştir.

Çizelge 4.6’dan da anlaşılacağı üzere, Jalepeno çeşidi yaprak alanı yönünden ele alınan 2 ana faktör ve dönem x tuz interaksiyonu istatistiksek olarak % 1 hata sınırı içinde kaldığı tespit edilmiştir.

Araştırma sonucunda yaprak alanı ortalamaları 3196,65-8079,16 cm2 _arasında

değişmektedir.

Çizelge 4.6. Değişik vejetasyon dönemlerine kadar uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin yaprak alanı ortalamalarına etkisi* (cm2) ve LSD testine göre gruplar

Tuz Uygulama Zamanları Tuz Konsantrasyonu (NaCl) Zaman Ana

Etkisi

0 mM 50 mM 75 mM 100 mM

8 yapraklı döneme kadar 8059,26 a 7927,78 a 6818,83 b 5860,28 d 7166,54 a Çiçeklenme dönemine kadar 8022,75 a 6463,15 c 5055,46 e 4186,38 f 5931,93 b Hasat dönemine kadar 8079,16 a 5818,36 d 3925,19 f 3196,65 g 5254,84 c Tuz Uygulaması Ana Etkisi 8053,7 a 6736,4 b 5266,5 c 4414,44 d

39

Şekil 4.6. Farklı vejetasyon dönemleri ve tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin yaprak alanı üzerine etkileri

Tuz uygulaması dikkate alınmaksızın yalnız zaman ana etkisi dikkate alındığında yaprak alanı bakımından en yüksek sonucu 8 yapraklı döneme kadar tuz uygulaması yapılan bitkiler verirken (7166,54 cm2_{), en düşük sonucu ise hasada kadar NaCl uygulaması yapılan}

bitkiler (5254,84 cm2_{) vermiştir.}

Sadece tuz uygulaması ana etkisi yönünden Çizelge 4.6 incelendiğinde NaCl’nin farklı dozlarının yaprak alanı üzerinde etkili olduğu görülmektedir ve kontrol uygulamasından en yüksek (8053,7 cm2_{), 100 mM uygulamasından en düşük (4414,44 cm}2_{) yaprak alanı}

ortalamaları elde edilmiştir. NaCl konsantrasyonu arttıkça yaprak alanının azaldığı anlaşılmıştır.

Yaprak alanı tüm fasulye genotiplerinde, tuz ve kuraklık stres koşullarında azalma eğilimi göstermiştir (Kaya 2011).

Tuz stresi altındaki bitkiler, stomalarını kapatarak yaprak alanlarının da küçülmesi ile transprasyonu azaltarak su kaybını önlemeye çalışmaktadır. Ancak yaprak alanının azalmasıyla birim alandaki CO2 fiksasyonu da azalır. Bu süre içerisinde respirasyon artar, bu

durum birim yaprak yüzey alanı başına düşen günlük net CO2 asimilasyonunda bir azalışa

neden olur. Yaşamak için yoğun enerji harcayan bitki, ihtiyacından daha az fotosentez yapmakta ve gerekli enerjiyi sağlayamamaktadır. Sonuç olarak büyüme ve gelişme gerilemektedir (Karanlık 2001, Yaşar 2003).

40

Tuz stresinin öncelikli olumsuz etkileri arasında yaprak alanlarında azalma ve dolayısıyla büyümede yavaşlama yer almaktadır. Artan tuz miktarına karşılık oluşan tuz stresi yaprak alanını olumsuz etkileyerek değişen oranlarda kayıplara uğramasına neden olmuştur (Hannah, 1998, Tepe ve ark. 2011). Küçükkömürcü (2011), bamya genotipleri üzerine tuzluluk ve kuraklık stresi uyguladığı çalışmasında stresin genotipler üzerinde değişik oranlarda etkili olduğunu görmüş ve çalışmamız ile benzer ilişkiler tespit etmiştir.

Birçok araştırıcıya göre tuzlu şartlarda büyütülen bitkilerde bir taraftan toplam yaprak alanı azalırken (Levitt 1972, Caro ve ark. 1991), bir taraftan da stomaların kapanmasıyla fotosentez hızı yavaşlar (Shalaby ve ark. 1993).

Chartzoulakis ve Klapaki (2000), hibrit biber çeşitlerinde yaptıkları bir tuzluluk çalışmasında, farklı dozlarda NaCl kullanmışlar ve 100 ve 150 mM NaCl dozunun yaprak alanında azalmaya neden olduğunu tespit etmişlerdir.

Kuşvuran (2010), kavunda yaptığı çalışmada genotiplerin yaprak alanının tuz ve kuraklık stres koşullarında azalma eğilimi gösterdiğini belirlemiştir.

4.7 Yaprak oransal su içeriği (%)

Denemede yer alan Jalapeno biber çeşidinin değişik vejetasyon dönemlerinde uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının yaprak oransal su içeriği (YOSİ) üzerine etkileri ve LSD testi grupları Çizelge 4.7 ve Şekil 4.7’de gösterilmiştir.

Elde edilen verileri istatistiki olarak incelenmesinden ele alınan faktör ve interaksiyonun % 1 hata seviyesinde önemli olduğu bulunmuştur.

Sonuçlara göre YOSİ ortalamaları % 59,04 ile % 97,47 arasında değişim göstermiştir.

Çizelge 4.7. Değişik vejetasyon dönemlerine kadar uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin yaprak oransal su içeriği ortalamalarına etkisi* (%) ve LSD testine göre gruplar

Tuz Uygulama Zamanları Tuz Konsantrasyonu (NaCl) Zaman Ana

Etkisi

0 mM 50 mM 75 mM 100 mM

8 yapraklı döneme kadar 97,47 a 94,91 ab 93,14 b 77,01 e 90,63 a Çiçeklenme dönemine kadar 96,84 a 88,24 c 87,49 c 65,81 f 84,59 b Hasat dönemine kadar 96,30 a 82,42 d 79,13 e 59,04 g 79,22 c Tuz Uygulaması Ana Etkisi 96,87 a 88,52 b 86,58 b 67,29 c

41

Şekil 4.7. Farklı vejetasyon dönemleri ve tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin yaprak oransal su içeriği üzerine etkileri

Zaman ana etkisi bakımından 8 yapraklı döneme kadar tuz uygulaması sonucunda YOSİ en yüksek seviyede bulunurken bu oran çiçeklenme dönemine kadar yapılan uygulama ile % 84,59’a, hasat dönemine kadar yapılan uygulamalar ile % 79,22’ye kadar düştüğü tespit edilmiştir.

Farklı tuz uygulamalarının ana etkisi bakımından Çizelge 4.7 incelendiğinde kontrolde YOSİ % 96,87 bulunurken, bu oranın tuzun 50 mM ve 75 mM’e kadar arttırıldığı uygulamalarda azaldığı ve 100 mM uygulamasında YOSİ’nin % 67,29’a kadar düştüğü gözlenmiştir.

Yaprak oransal su içeriği, Öncel ve Keleş (2003)’e göre de NaCl eklenmesi ile gerçekleştirilmiş, deneme sonunda tuz stresi altındaki bitkilerde bitki büyümesi ve oransal su içeriğinin önemli ölçüde azaldığı tespit edilmiştir. Yapılan araştırma da kontrol uygulamasından 100 mM NaCl uygulamasına doğru gidildikçe yaprak oransal su içeriği azalmaktadır. Bayat ve ark. (2012) da yaptığı çalışmada araştırmamızla benzer bir şekilde yaprak oransal su içeriğinin NaCl konsantrasyonuna bağlı olarak azaldığını tespit etmişledir.

Oransal su düzeyindeki azalmalar, turgor kaybının bir sonucu olup, bu durum hücre genişlemesi olayları için gerekli suyun kısıtlanması anlamına gelmektedir (Katerji ve ark. 2004).

Yetişme ortamındaki su potansiyelinin tuz stresine bağlı olarak azaltılması sonucu, oransal su içeriklerinde meydana gelen azalmalar, biberde (Kaya ve Higgs, 2003) ortaya konmuştur.

42

Yakıt ve Tuna (2006), mısırda yaptıkları çalışmada 100 mM NaCl uygulamasında nispi su içeriğinin stres koşullarında düştüğünü ve kontrol bitkilerinde ise en yüksek değerlere ulaştığını ifade etmişlerdir.

Choluj ve ark. (2004), şeker kamışında yaptıkları bir çalışmada kuraklık stresi sonucunda yaprakların YOSİ değerlerinin kontrol bitkilerine oranla %3-4 oranlarında azalma gösterdiğini ifade etmişlerdir.

Kuşvuran (2010), kavunda yaptığı çalışmada tuz ve kuraklık çalışmaları sonucu elde edilen değerler ışığında yaprak oransal su içeriğinin genel olarak kuraklık stresinden daha fazla etkilendiğini belirlemiştir. Tuz stresi koşullarında ortalama değişimin % 18.66 olduğunu kuraklık stresinde bu oranın % 26.65 olduğunu tespit etmiştir.

4.8 Yaprak su potansiyeli (MPa)

Çalışmada ele alınan yaprak su potansiyeli (Ψyaprak) ortalamaları 8 yapraklı,

çiçeklenme ve hasat dönemlerine kadar yapılan tuz uygulamalarının şafak öncesi (Ψşö) ve gün

ortası (Ψgo) ölçümlerine ait ortalamalar Çizelge 4.8 ve 4.9 ile Şekil 4.8 ve 4.9’da verilmiştir.

Şekil 4.8 ve 4.9’da arka fon genel bitki fizyolojisine ve birçok araştırıcının farklı türlerde yaptığı çalışmalarda tespit ettiği skala değerlerine göre renklendirilmiştir (Taiz ve Zeiger 2008, Deveci ve Uyan 2011).

Çizelge 4.8. Değişik vejetasyon dönemlerine kadar uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin şafak öncesi yaprak su potansiyeli (Ψşö) üzerine etkileri (MPa) ve LSD testine göre gruplar

NaCl Tuz Konsantrasyonu

Dönemler 0 mM 50 mM 75 mM 100 mM

8 yapraklı Dönem -0,13 -0,24 -0,39 -0,43

Çiçeklenme Öncesi -0,19 -0,33 -0,58 -0,75

Hasat Dönemi -0,31 -0,45 -0,60 -0,94

Araştırmada yapılan ölçümler sonucunda, 3-4 yapraklı dönemden itibaren başlanan ve vejetasyonun boyunca farklı dönemlere kadar sürdürülen tüm tuz uygulamalarında şafak öncesi yaprak su potansiyellerinin (Ψşö) giderek azalma eğilimi gösterdiği ve stres seviyesinin

arttığı saptanmıştır. Deneme süresince 100 mM tuz uygulaması yapılan biberlerde Ψşö

değerleri -0,43 MPa ile -0,94 MPa arasında değişmiştir. 8 yapraklı döneme kadar yapılan uygulamalardaki bitkiler yüksek stres seviyesinde (-0,43 MPa) kalırken, çiçeklenme (-0,75 MPa) ve hasat dönemlerinde (-0,94 MPa) sonlandırılan100 mM NaCl uygulamalarındaki

43

biberlerin çok şiddetli strese maruz kaldıkları belirlenmiştir. Buna karşılık, hiç tuz uygulanmayan gruptaki bitkilerde Ψşö değerleri 8 yapraklı dönemde -0,13 MPa’a, çiçeklenme

döneminde -0,19 MPa’a kadar düşmüş ve stres oluşmamıştır. Ancak hasat döneminde (-0,31 MPa) ise orta stresin olduğu saptanmıştır. 50 mM uygulamasında 8 yapraklı dönemde (-0,24 MPa) ve çiçeklenme döneminde (-0,33 MPa) sonlandırılan uygulamalarda biberler orta seviyede strese maruz kalırken hasada kadar (-0,45 MPa) yapılan tuz uygulaması sonucunda yüksek stres görmüşlerdir. 75 mM tuz uygulamalarında ise Ψşö değerleri 8 yapraklı döneme

kadar yapılan uygulamalarda -0,39 MPa’a kadar düşmüş (orta seviyede stres), çiçeklenme dönemine ve hasada kadar sürdürülenlerde ise sırasıyla -0,58 MPa ve -0,60 MPa’a kadar inmiş ve biberler yüksek strese maruz kalmıştır.

Şekil 4.8. Farklı vejetasyon dönemleri ve tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin şafak öncesi yaprak su potansiyeli (Ψşö) üzerine etkileri

Yapılan ölçümler neticesinde uygulanan tuz konsantrasyonlarının artışına bağlı olarak yaprak su potansiyellerinin tüm dönemler boyunca azaldığı ve dolayısıyla su ve tuz stresi koşullarının artığı belirlenmiştir. 8 yapraklı döneme kadar tuz uygulaması yapılan Jalapeno çeşidine ait biberlerde kontrolde (-0,13 MPa) stres görülmemiştir. Buna karşılık 50 mM (-0,24 MPa) ve 75 mM (-0,39 MPa) tuz uygulaması yapılan biberlerin orta streste oldukları ve sadece 100mM tuz uygulamasında -0,43 MPa Ψşö değeri ile yüksek stres

44

MPa) biberlerde de 8 yapraklı döneme kadar yapılanlardakine benzer şekilde stres görülmemiştir. Çiçeklenme dönemine kadar yapılan 50 mM (-0,33 MPa) tuz uygulamasında orta seviyede, 75 mM’de (-0,58 MPa) yüksek seviyede ve 100 mM’de (-0,75 MPa) çok şiddetli seviyede olmak üzere üç farklı stres saptanmıştır. Hasat dönemine kadar tuz uygulaması yapılan biberlerde (-0,31 MPa) 8 yapraklı döneme ve çiçeklenme dönemine kadar tuz uygulaması yapılanlardan farklı olarak orta seviyede stres olduğu belirlenmiştir. 3-4 yapraklı dönemden hasada kadar tuz uygulaması yapılan parsellerde ise 50 mM’de (-0,45 MPa) ve 75 mM’de (-0,60 MPa) yüksek stres görülürken, 100 mM’de (-0,94 MPa) bunlardan farklı olarak çok şiddetli stres seviyesi saptanmıştır.

Çizelge 4.9. Değişik vejetasyon dönemlerine kadar uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin gün ortası yaprak su potansiyeli (Ψgo) üzerine etkileri (MPa) ve LSD testine göre gruplar

NaCl Tuz Konsantrasyonu

Dönemler 0 mM 50 mM 75 mM 100 mM

8 yapraklı Dönem -0,29 -0,52 -0,93 -1,11

Çiçeklenme Öncesi -0,32 -0,66 -1,23 -1,40

Hasat Dönemi -0,34 -0,81 -1,51 -1,66

Şekil 4.9. Farklı vejetasyon dönemleri ve tuz konsantrasyonlarının Jalapeno biber çeşidinin gün ortası yaprak su potansiyeli (Ψgo) üzerine etkileri

Çalışmamızda yapılan ölçümler sonucunda, 3-4 yapraklı dönemden itibaren başlanan ve vejetasyonun boyunca farklı dönemlere kadar sürdürülen tüm tuz uygulamalarında gün ortası yaprak su potansiyellerinin (Ψgo) giderek azalma eğilimi gösterdiği ve stres seviyesinin

45

buna bağlı olarak arttığı saptanmıştır. 100 mM tuz uygulaması yapılan biberlerde Ψgo

değerleri -1,11 MPa ile -1,66 MPa arasında değişmiştir. 8 yapraklı döneme kadar yapılan uygulamalardaki bitkilerin yaprak su potansiyeli (-1,11 MPa) orta seviyede streste iken, çiçeklenme (-1,40 MPa) ve hasat dönemlerinde (-1,66 MPa) sonlandırılan 100 mM NaCl uygulamalarındaki biberlerin çok şiddetli strese maruz kaldıkları belirlenmiştir. Buna karşılık, hiç tuz uygulanmayan gruptaki bitkilerde Ψgo değerleri 8 yapraklı dönemde -0,29 MPa’a,

çiçeklenme döneminde -0,32 MPa’a ve hasat döneminde -0,34 MPa’a kadar düşmüş ve hiç stresin olmadığı saptanmıştır. 50 mM uygulamasında 8 yapraklı dönemde (-0,52 MPa), çiçeklenme döneminde (-0,66 MPa) ve hasada kadar (-0,81 MPa) yapılan tuz uygulaması sonucunda da hiç stres görülmemiştir. 75 mM tuz uygulamalarında ise Ψgo değerleri 8

yapraklı döneme kadar yapılan uygulamalarda -0,93 MPa’a kadar düşmüş (stres yok), çiçeklenme dönemine -1,23 MPa (yüksek stres) ve hasada kadar tuz uygulamarı sürdürülenlerde ise -1,51 MPa’a kadar inmiş ve biberler şiddetli strese maruz kalmıştır.

Araştırmalar neticesinde uygulanan tuz konsantrasyonlarının artışına bağlı olarak yaprak su potansiyellerinin tüm dönemler boyunca azaldığı ve dolayısıyla su ve tuz stresi koşullarının artığı belirlenmiştir. 8 yapraklı döneme kadar tuz uygulaması yapılan Jalapeno çeşidine ait biberlerde kontrolde (-0,29 MPa), 50 mM (-0,52 MPa) ve 75 mM (-0,93 MPa) tuz uygulaması yapılan parsellerde stres görülmemiştir ve 100 mM tuz uygulamasında -1,11 MPa Ψgo değeri ile orta stres seviyesine ulaştıkları saptanmıştır. Çiçeklenme öncesi döneme kadar 0

mM tuz uygulaması yapılan (-0,32 MPa) biberlerde ve çiçeklenme dönemine kadar 50 mM (- 0,66 MPa) tuz uygulaması yapılanlarda stres görülmemiştir. 75 mM’de (-1,23 MPa) yüksek seviyede ve 100 mM’de (-1,40 MPa) çok şiddetli seviyede stres saptanmıştır. Hasat dönemine kadar tuz uygulaması yapılan biberlerde (-0,34 MPa) stres meydana gelmemiştir. 3-4 yapraklı dönemden hasada kadar tuz uygulaması yapılan parsellerde ise 50 mM’de (-0,81 MPa) hiç stres yok, 75 mM’de (-1,51 MPa) ve 100 mM’de (-1,66 MPa) çok şiddetli stres seviyesi saptanmıştır.

Öğlen vakti yapılan ölçümler, sabah ölçümlerine göre farklılık göstermiştir. Bitkilerin transpirasyon yoluyla bünyelerinde kaybettikleri su yüzünden Ψgo değerlerinin (-)

yönünden düştüğü görülmektedir.

Deveci ve Uyan (2011), çalışmalarında araştırmamıza paralel sonuçlar bulmuştur. Ispanağın en olgun olan hasat dönemine girildiğinde bünyesinde en fazla suyu bulundurduğu ve faaliyetlerini devam ettirebilmek için en çok suya ihtiyaç olan bu dönemde oluşacak bir su stresinden sonra bitkilerin sadece kontrol ve % 75 oranında sulama yapılan grubunun stresten

46

etkilenmediği ya da az etkilenerek çıktığını tespit etmişlerdir. Fakat % 0, % 25 ve % 50 grubundaki bitkilerin stresi atlatamadığını bulmuştur.

Tuz stresi yaprak su potansiyeli bakımından % 68.25 oranında değişim göstererek kontrol bitkilerine göre artma göstermiştir (Kaya 2011).

Ashraf ve ark. (2005), Sabzpari ve Chinese-red bamya çeşitlerinde tarla kapasitesinin % 100 ve % 40 oranında sulama olmak üzere iki su uygulaması ile gerçekleştirdikleri araştırmalarında, su stresinin bamya çeşitlerinde yaprak su potansiyeline etkilerini araştırmışlardır. Kuraklık etkisiyle, yaprak su potansiyelinin her iki çeşitte de düştüğünü saptamışlardır.

Maya ve Kanber (2008), farklı sulama programları altında pamuk bitkisinde yaprak su potansiyelinin(YSP) zaman boyutunda değişimi saptamış ve sulama zamanı ile ilişkisini irdelemiş ve sulamaların YSP değerlerine göre planlanabileceğini ifade etmiştir.

Karipçin (2009), karpuz genotipleri ile yaptığı çalışmasında su düzeyi arttıkça yaprak su potansiyelinin negatif yönde arttığını, yani stres koşulları arttıkça yaprak su potansiyelinin de arttığını saptamıştır.