Tokat ili, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan illerinden biridir. Kuzeyde Samsun, kuzeydoğuda Ordu, doğu ve güneyde Sivas, güneybatıda Yozgat ve batıda
Amasya illeriyle komĢudur. Ġlçelerinden YeĢilyurt ve Sulusaray Ġç Anadolu Bölgesi'nde kalır.1943 yılında TaĢova,1944‟te Artova ve Turhal, 1954 yılında Almus,1987 yılında Pazar ve YeĢilyurt,1990 yılında Sulusaray ve BaĢçiftlik ilçeleri kurulmuĢtur. Tokat ili yüzölçümü 9.958 km² ,nüfusu 129.879 kiĢidir. (Anonim,2009b)
Tokat Ġli; Ġç Anadolu Ġklimi, Ġç-Doğu Anadolu Ġklimi, Karadeniz iklimi ve Orta Karadeniz iklimi arasında bir geçit özelliği gösterir. Uzun yıllar ortalamasına göre yıllık ortalama sıcaklık; en düĢük 8,1 °C en fazla 14,2 °C‟dir. Uzun yıllar ortalamasına göre ortalama yağıĢ; 381,8 mm ile 586,2 mm arasındadır. Ortalama nispi nem; % 56 ile % 73 arasında değiĢmektedir. YağıĢlar aylara göre farklılıklar göstermektedir.
5.1.2. Niksar Ġlçesi
Niksar ilçesinin nüfusu 33.682 kiĢi, yüzölçümü 955 km²‟dir.Niksar'ın rakımı ortalama 350 metre olup kuzeyinde Canik Dağları, güneyinde Dönek Dağı ve bu iki dağın arasında ise Niksar Ovası yer almaktadır. Canik Dağları Karadeniz‟e paralel uzanan platolarla kaplıdır. Bu platolardan Çamiçi Yaylası yalnız Niksar‟ın değil Tokat‟ın da en önemli yaylalarındandır.
Akarsular bakımından oldukça zengin olan Niksar topraklarını Kelkit Çayı ve bu çayın irili ufaklı kolları sular. Kelkit Çayı‟nın suladığı ve taĢıdığı alüvyonlarla bereketine bereket kattığı Niksar Ovası, Karadeniz Bölgesi‟nin en önemli ovalarından birisidir. Tarım arazisi bakımından elveriĢli bir ovaya sahip olan ilçenin %53‟ü orman ve fundalıklarla, %12‟si çayır ve meralarla kaplıdır. Ġlçe topraklarının %32‟si ekilip dikilirken, yalnızca %3‟ü tarıma elveriĢli değildir.
Niksar‟ın kuzeyindeki yüksek kesimlerde kayın, çam, gürgen, ladin; alçak kesimlerdeki
düzlüklerde kavak ve söğüt; ovada otsu bitkiler; vadilerde ise meyvelikler bitki örtüsünü oluĢturur.
Niksar‟da Orta Karadeniz Bölümü iklimiyle, Ġç Anadolu Ġklimi arasında bir geçiĢ iklimi görülür. KıĢlar genellikle ılık ve yağıĢlı, yazlar sıcak geçer. Her ay yağıĢ alan ilçenin yıllık yağıĢ ortalaması 475,2 mm, yıllık sıcaklık ortalaması ise 14,7 °C‟dir.
Ġlçede ekonomik hayat geniĢ ölçüde tarıma dayalı olmakla birlikte, son yıllarda sanayide de önemli ölçüde ilerlemeler kaydedilmiĢtir. Kelkit ırmağının suladığı Niksar ovası tümüyle tarıma ayrılmıĢtır. Ayrıca Karadeniz ile Ġç Anadolu arasında bir geçit bölgesinde yer alan ilçede iklim Ģartları da tarımsal üretime elveriĢli bir ortam yaratır. Ekime elveriĢli alanların % 37,8 gibi büyük bir bölümünde tahıl üretimi yapılmaktadır. Ġlçede tahıl üretimi yapılan alanları sırasıyla meyvelikler, endüstri bitkileri, sebzelikler ve baklagil üretimi yapılan alanlar izlemektedir. Ġlçede yetiĢtirilen baĢlıca tahıllar;
buğday, arpa ve mısırdır. Bunun yanında Ģekerpancarı, tütün, ayçiçeği, patates ve mahlep gibi sanayiye hammadde olan ürünlerde üretilmektedir. Ġlçede en çok yetiĢtirilen meyveler; üzüm, elma, kiraz, Ģeftali ve cevizdir. Cevizin Niksar‟da önemli bir yeri vardır. Ġlçe ekonomisine büyük bir katkı sağlayan ceviz, kırım atölyelerinde içleri çıkarıldıktan sonra genellikle yurtdıĢına satılmaktadır.
Niksar orman varlığı açısından Tokat‟ın en önemli ilçesidir. Tokat‟taki ormanların % 48,9‟u Niksar ilçesi sınırları içerisinde kalır. Niksar‟da büyük ölçüde kavak üreticiliği de yapılmaktadır.
Dünyanın en yumuĢak ve içimi en leziz olan Niksar Ayvaz Suyu‟nunda ilçe
ekonomisine büyük bir katkısı vardır. Dolum tesislerinde ĢiĢelenen sular yurdun her bölgesine dağıtılmaktadır (Anonim, 2009b)
6. ARAġTIRMA BULGULARI:
6.1. Bazı Sosyo-Ekonomik Özellikler 6.1.1. KOBİ Yöneticilerinin Yaş Durumu
AraĢtırma kapsamındaki KOBĠ yöneticilerinin yaĢ grupları Çizelge 6.1‟de verilmiĢtir. Çizelge 6.1. KOBĠ Yöneticilerinin yaĢ ortalaması
YaĢ KiĢi Sayısı %
20-30 1 6,66
30-40 2 13,34
40-50 8 53,34
50+ 4 26,66
Toplam 15 100,00
Yapılan anket çalıĢmasında Çizelge 6.1de de görüldüğü gibi ,ankete katılan 15 iĢletme sahibinin %53,33 ü 40‟lı yaĢlardadır. Bunu %26,66 ile 50‟li yaĢlarda olan iĢletmeciler takip etmektedir. Geri kalan %13,34‟ü 30‟lu yaĢlarda ve %6,66 si 20‟li yaĢlardadır. Bu anket iĢletme sahiplerinin büyük çoğunluğu 40 yaĢ ve üzeri kiĢilerden oluĢtuğu görülmektedir. Genç giriĢimcilerin az olmasını nedeni olarak gençlerin ticaretten çok devlet kurumlarında çalıĢmak istediğinden dolayı Ģanslarını ilk olarak devlet veya sigortalı iĢlerde değedikleri görülmüĢtür.
6.1.2. KOBĠ Yöneticilerinin Eğitim Durumları
Kobilerin eğitim durumları Çizelge 6.2. de verildiği gibidir. Çizelge 6.2. KOBĠ‟lerin eğitim durumları
Eğitim Durumu KiĢi Sayısı %
Ġlkokul 2 13,33 Ortaokul 2 13,33 Lise 5 33,33 Önlisans 1 6,66 Lisans 4 26,66 Yüksek Lisans 1 6,66 Toplam 15 100
ĠĢletme sahiplerinin öğrenim durumuna bakıldığında %33,33 ile en fazla lise mezunları bulunmaktadır. Ardından %26,66 ile lisans mezunları, %13,33 ile ilkokul, %13,33 ile ortaokul mezunları, %6,66 ile önlisans ve yüksek lisans mezunları gelmektedir. ĠĢletme sahiplerinin eğitim durumu lise ve üzerinde yoğunlaĢmaktadır.
6.1.3. KOBĠ’lerin ĠĢletme Türler
KOBĠ‟lerin iĢletme türlerine göre dağılımları Çizelge 6.3‟te verilmektedir Çizelge 6.3. KOBĠ‟lerin iĢletme türlerine göre dağılımları
ġirket Türü ĠĢletme Sayısı %
Adi Ortaklık 1 6,67
Özel ġahıs iĢletmeleri 6 40,00
Limited ġirket 7 46,66
Anonim ġirket 1 6,67
Toplam 15 100,00
ġirketlerin büyük bir bölümü %46,66‟lik oranı limited Ģirketidir. %40‟lık bir oranla özel kiĢi iĢletmeleri bu iĢletmeleri takip etmektedir. Adi ortaklık ve anonim Ģirket %6,67‟lık bir paya sahiptir. Alüftekin (2007) Karaman ilindeki tarımsal kobilerle ilgili yaptığı çalıĢmada ankete katılan iĢletmelerin %70 i Anonim Ģirket %30 ise limited Ģirket olduğu belirlenmiĢtir. Armağan (2004), Aydın ilindeki KOBĠ kapsamındaki tarıma dayalı sanayi iĢletmelerinde yürüttüğü çalıĢmada iĢletmelerin %40‟ının Limited ġirket, %36,7‟sinin Anonim ġirket, %16,7‟sinin ferdi mülkiyet, %3,3‟ünün Adi ortaklık ve %1,7‟sinin Kolektif Ģirket statüsüne sahip olduğunu belirlemiĢtir. Yine Konya ilinde un sanayisi alanında yürütülen bir araĢtırmada ise, iĢletmelerin %78,6‟sının Anonim, %21,4‟ünün Limited Ģirket statüsüne sahip oldukları belirlenmiĢtir (Küçükçongar, 2000).
6.1.4. KOBĠ’lerin ĠĢledikleri Ürün Türleri
KOBĠ‟lerin iĢledikleri ürün türüne göre dağılımı Çizelge 6.4.‟ te verilmektedir. Çizelge 6.4. KOBĠ‟lerin iĢledikleri ürün türlerine göre dağılımı
ĠĢlenilen Ürün ĠĢletme Sayısı %
Meyve – Sebze ĠĢletme sanayi 8 53,33
Süt ve Süt Ürünleri 5 33,33
ÖğütülmüĢ Tarım Ürünleri 5 33,33
Et Ürünleri 2 13,33
Diğer (tohum yetiĢtiriciliği,
baharat iĢleme) 2 13,33
Toplam
15* 100*
*bazı iĢletmelerin yan kuruluĢları da olduğu için toplam iĢletme sayısı fazla gözükmektedir. Toplam :15 iĢletme üzerinden yapılmıĢtır.
KOBĠ‟lerin iĢledikleri ürünlerinin yüzdesine bakıldığında ilk sırayı meyve sebze iĢletmeleri almaktadır. Bölgenin iklimsel özelliğinden dolayı meyve sebze üretimi oldukça fazla olduğundan tarımsal iĢletmeler bu alanda yoğunlaĢmıĢtır. Bunu süt ve süt ürünleri %33,33 ile öğütülmüĢ tarım ürünleri %33,33 takip etmektedir. Et ürünleri tohum yetiĢtiriciliği baharat iĢleyen iĢletmelerin bölgede oranın az olduğu görülmektedir.
6.1.5. KOBĠ’lerin Geçici ĠĢçi ÇalıĢtırma Durumları
KOBĠ‟lerin yıl içerisinde geçici iĢçi çalıĢtırma durumları çizelge 6.5‟te verilmiĢtir Çizelge 6.5. KOBĠ‟lerin geçici iĢçi çalıĢtırma durumlarına göre dağılımları
Geçici ĠĢçi ĠĢletme Sayısı %
Hiç çalıĢtırmayan 5 33,33
1-10 5 33,33
10-100 3 20,00
100+ 2 13,34
Toplam 15 100,00
ĠĢletmeler büyüklüklerine ve ihtiyaca göre geçici iĢçi çalıĢtırmaktadırlar. ĠĢletmelerin %13,33‟ü 100 kiĢi ve üzeri geçici iĢçi çalıĢtırmaktadır. Geçici iĢçi çalıĢtıran iĢletmeler genelde yurtdıĢı ihracatı yapan iĢletmeler olduğu için iĢin yetiĢmesi için geçici iĢçi alımı yapmaktadırlar. Özellikle geçici iĢçi çalıĢtıran iĢletmeler arasında yoğunluk ceviz iĢleme iĢletmelerindedir.
6.1.6. KOBĠ’lerin Daimi ĠĢçi ÇalıĢtırma Durumları
KOBĠ‟lerin daimi iĢçi çalıĢtırma durumları Çizelge 6.6 da verilmiĢtir. Çizelge 6.6. KOBĠ‟lerin daimi iĢçi çalıĢtırma durumlarına göre dağılımları
Daimi ÇalıĢan ĠĢletme Sayısı %
1-10 5 33,33
10-50 8 53,33
50+ 2 13,34
Toplam 15 100,00
Anket yapılan yörede iĢletme büyüklüğü genellikle orta büyüklükte olduğundan daimi çalıĢan iĢçi sayısı 10 ile 50 kiĢi arasında değiĢmekte olup bu iĢletmeler %53,33‟ oluĢturmaktadır.%33,33‟ü 1-10 iĢçi çalıĢtırmaktadır. 50 ve üzeri daimi iĢçi çalıĢtıran iĢletme iĢletmelerin tamamının %13,34‟ üne denk gelmektedir.
6.1.7. KOBĠ’lerin Faaliyet Sürdürdükleri YerleĢim Yerleri
KOBĠ‟lerin faaliyet sürdürdükleri yerleĢim yerlerine göre dağılımları Çizelge 6.7 de verilmiĢtir.
Çizelge 6.7. KOBĠ‟lerin faaliyet sürdürdükleri yerleĢim yerlerine göre dağılımı
Faaliyet sürdürülen yer ĠĢletme sayısı %
YerleĢim yerine yakın 7 43,65
Organize sanayi 4 25,00
Sanayi sitesi 4 25,00
YerleĢim merkezi 2 12,50
Toplam 15* 100*
*bazı iĢletmelerin yan kuruluĢları da olduğu için toplam iĢletme sayısı fazla gözükmektedir. Toplam :15 iĢletme üzerinden yapılmıĢtır.
ĠĢletmelerin %40‟ı yerleĢim yerlerine yakın faaliyet göstermektedir. Ardından %24‟ü sanayi sitesi ve yine %24‟ü organize sanayi bölgesinde yer almaktadır. Organize sanayi bölgesi (OSB) alt yapı çalıĢmaları 2007 yılında tamamlanmıĢ olduğundan iĢletmeler yerleĢim yerlerine yakın bölgelerde bulunmakta ve yavaĢ yavaĢ iĢletmeler OSB‟ ye taĢınmaktadırlar. Ancak hala dağınık bir Ģekilde üretime devam edildiği söylenebilir. Bu iĢletmelerin %12‟si ise Ģehir merkezinde faaliyetini sürdürmektedirler.
6.1.8. KOBĠ’lerin Yıl Ġçinde ÇalıĢma Sürdürdükleri Süre
ĠĢletmelerin yıl içerisindeki faaliyette oldukları süre Çizelge 6.8.‟de verilmektedir. Çizelge 6.8. KOBĠ‟lerin yıl içinde çalıĢma sürdürdükleri sürelere göre dağılımları
Faaliyet süresi ĠĢletme sayısı %
12 12 80,00
6 2 13,33
3 1 6,67
Toplam 15 100,00
KOBĠ‟lerin yıl içindeki çalıĢma sürelerine baktığımızda %80,00‟i yıl boyunca faaliyettedirler, %13,33‟ü 6 ay boyunca çalıĢmaktadır, %6,67‟si ise 3 ay boyunca çalıĢmaktadır. 3 ay sadece mevsimsel olarak çalıĢmaktadırlar. 6 aylık ve 3 aylık dönemde çalıĢan iĢ yerleri tam kapasite çalıĢamamaktadırlar.
6.1.9. KOBĠ’lerin Hibe ve/veya Kredi Alma Durumları
KOBĠ‟lerin kredi ve hibe alıp almadıkları bilgileri Çizelge 6.9.‟da verilmiĢtir. Çizelege 6.9. KOBĠ‟lerin kredi ve hibe alma durumları
Hibe ve/veya kredi kullanma ĠĢletme sayısı % Evet 12 80,00 hayır 3 20,00 Toplam 15 100,00
KOBĠ‟lerin hibe veya kredi almak istemeleri öz kaynaklarının iĢ yeri açmaya veya geliĢtirmeye yetmemesinden dolayıdır. KOBĠ‟lerin %80,00‟lık gibi büyük bir kısmı hibe ya da kredi almıĢtır. Hibe ya da kredi almayan %20,00‟lık kısım geliĢme aĢamasında almayı düĢünmüĢ ya hibe çıkmamıĢtır ya da krediyi almaya cesaret edemediklerini belirtmiĢlerdir.
6.1.10. KOBĠ’lerin Kredi ve Hibe Aldıkları Yerler
KOBĠ‟lerin kredi/hibe aldıkları yerlere göre dağılımları Çizelge 6.10‟de verilmiĢtir. Çizelge 6.10. KOBĠ‟lerin kredi ve hibe aldıkları yerlere göre dağılımları
Kredi ve/veya Hibe alınan yerler ĠĢletme Sayısı %
AB Kırsal Kalkınma Fonu 4 26,66
KOSGEB 4 26,66
Bankalar 4 26,66
Hiç kredi ve hibe kullanmayanlar 2 13,33
Dünya Bankası 1 6,66
Tarım ve Köy ĠĢleri Bakanlığı 1 6,66
Toplam
15* 100,00*
*toplam 15 iĢletme olmasına rağmen bazı iĢletmeler birden fazla cevap vermiĢtir.
ĠĢletmelerin %26,66‟sı AB Kırsal Kalkınma fonu ve KOSGEB‟ ten hibe veya kredi almıĢlardır. Yine aynı oranda bankalardan tarımsal kredilerden yararlanılmıĢtır. ĠĢletmelerin %13,33 ü ise sadece öz sermayeleriyle çalıĢmayı tercih etmiĢlerdir.
6.1.11. KOBĠ’lerin Kredi veya Hibeyi Kullandıkları Alanlar
KOBĠ‟lerin kredi ve hibeleri kullanma alanlarına göre dağılımı Çizelge 6.11.‟de verilmiĢtir.
Çizelge 6.11. KOBĠ‟lerin kredi veya hibeyi kullandıkları alanlara göre dağılımı Kredi veya Hibeyi
Kullandıkları Alan ĠĢletme sayısı % ĠĢ geliĢtirme 6 40,00 Makine alımı 6 40,00 ĠĢ yeri tadilatı 4 26,66 Toplam 15* 100,00*
*toplam 15 iĢletme olmasına rağmen bazı iĢletmeler birden fazla cevap vermiĢtir.
ĠĢletmelerin krediyi ve ya hibeyi kullandıkları alanlara bakıldığında, en fazla %40‟lık oranla makine alımında ve iĢ geliĢtirme aĢamasında kullanıldığı belirlenmiĢtir. Ayrıca krediler ve hibeler çoğunlukla üretim alnında kullanılmıĢtır. Sadece %26,66‟lik kısmı tadilatta kullanılmıĢtır.
6.1.12. KOBĠ’lerin Hibe ve/veya Krediyi Kullanma Durumu
KOBĠ‟lerin aldıkları kredi ve hibeyi iĢletmelerin hangi aĢamasında kullanıldığı Çizelge 6.12‟de verilmiĢtir.
Çizelge 6.12. KOBĠ‟lerin hibe veya krediyi kullanma aĢamaları
Hibe ve/veya kredi kullanma ĠĢletme Sayısı %
GeliĢme AĢmasında 9 60,00
Kurulma AĢamasında 3 20,00
Hiç Kullanılmadı 3 20,00
Toplam 15 100,00
KOBĠ‟ler kredi veya hibeleri %60,00 oranında geliĢme aĢamasında kullanırken %20,00 oranında ise kuruluĢ aĢamasında kullanılmıĢtır. KuruluĢ aĢamasında çoğunlukla kendi sermayeleri ile kurmuĢlardır. Bunların yanında %20 oranında ise hiç kredi kullanmayan iĢletmeler vardır.
6.1.13. KOBĠ’lerin Kredi ve/veya Hibe Aldıktan Sonraki DeğiĢimi
KOBĠ‟lerin kredi/hibe aldıktan sonra iĢletmedeki değiĢim Çizelge 6.13.‟de verilmiĢ Çizelge 6.13. KOBĠ‟lerin kredi / hibe aldıktan sonraki değiĢimlerine göre dağılımları
Kredi ve Hibe Aldıktan
Sonraki DeğiĢim KiĢi Sayısı %
Yıllık Kazancı Arttı 11 73,33
Makine Araç Gereç Alındı 10 66,66
Eleman Sayısı Arttı 1 6,66
Eleman Sayısı Azaldı 1 6,66
Toplam 15* 100,00*
*toplam 15 iĢletme olmasına rağmen bazı iĢletmeler birden fazla cevap vermiĢtir.
Kredi veya hibe aldıktan sonra KOBĠ‟lerin %73,33‟ünün yıllık kazancında artıĢ yaĢanmıĢtır. %66,66‟sı makine ve araç gereç alımında kullandığı görülmektedir. %6,66‟sı eleman sayısında artıĢ ve yine %6,66‟sı eleman sayısında azalıĢ olduğu belirlenmiĢtir. ĠĢ geliĢtirmede kullanıldığından dolayı yıllık kazançta artıĢ görülmektedir.
6.1.14. KOBĠ’lerin Kredi ve/veya Hibe Almadan Önce Aldıktan Sonraki Büyüklük Durumu
KOBĠ‟lerin kredi /hibe almadan önce aldıktan sonraki büyüklük durumu Çizelge 6.14‟te verilmiĢtir.
Çizelge 6.14. KOBĠ‟lerin kredi/ hibe almadan önce aldıktan sonraki büyüklük durumu Kredi veya hibe
Alman önce /aldıktan sonra
ĠĢletme Sayısı % Orta /Orta 6 40,00 Küçük / Küçük 5 33,00 Küçük /Orta 2 13,00 Küçük / Büyük 1 7,00 Büyük/ Büyük 1 7,00 Toplam 15 100,00
KOBĠ‟lerin Ģirket durumuna bakıldığında iĢletme sahiplerinin verdiği değerlere göre hesaplama yapılmıĢtır. Hibe veya kredi alındıktan sonra firma durumları %40,00 oranında orta iken değiĢme olmamıĢ orta büyüklükte kalmıĢtır. %33,00 ü küçük iĢletmeyken küçük iĢletme olarak kalmıĢtır.%13,00 küçük iĢletmeyken orta büyüklükteki iĢletmeye çıkmıĢtır.%7,00 si küçük ölçekli iĢletmeyken büyük iĢletme olmuĢtur. Son olarak da %7,00 lik bir oranla büyük ölçekli iĢletme büyük ölçekli olarak devam etmektedir.
6.1.15. KOBĠ’lerin Hammadde Sıkıntısı Olup Olmaması Durumu
KOBĠ‟lerin hammadde bulmada sıkıntı yaĢayıp yaĢamama durumu Çizelge 6.15.‟de verilmiĢtir.
Çizelge 6.15. KOBĠ‟lerin hammadde sıkıntısı olup olmama durumuna göre dağılımı
Hammadde sıkıntı durumu ĠĢyeri Sayısı %
Evet 11 73,33
Hayır 4 26,67
Toplam 15 100
KOBĠ‟lerin büyük bölümü hammadde sıkıntısı çekmektedir ve bunu gidermek için çevre illerin yanında yurtdıĢından temin etmektedirler.%73,33 oranında hammadde bulmakta zorlanan iĢletme vardır. Örneğin domateste bölgede erkenci ve geçil domates çeĢitleri olmadığından salça fabrikaları domatesi baĢka Ģehirlerden almak durumunda kalmaktadır yine un fabrikaları yeteri kadar buğday yetiĢtirilmediğinden dolayı Ģehir dıĢından hatta yurt dıĢından ithal etmektedirler.%27,67si ise hammadde bulmada sıkıntı yaĢamamaktadır.
6.1.16. KOBĠ’lerin Çiftçilerle ĠletiĢimi
KOBĠ‟lerin çiftçilerle iletiĢimleri hakkında bilgi aĢağıda Çizelge 6.16.‟da verilmiĢtir.
Çizelge 6.16. KOBĠ‟lerin çiftçilerle iletiĢim durumları
Çiftçi ile iletiĢim ĠĢletme Sayısı %
Ġyi 6 40,00
Çok Ġyi 5 33,34
Orta 2 13,33
Az 2 13,33
Toplam 15 100,00
KOBĠ‟ler bölgedeki çiftçiyle iletiĢimi kuvvetli olmalıdır. Ürünlerini tedarik edebilmek, üretimde kapasitelerini yeterli düzeyde kullanabilmek açısından bu önemlidir. Ayrıca çiftçiler açısından da üretim planlaması yapmak, ürününü üretirken ürünün pazarı konusunda belirsizliği ortadan kaldırmak içinde önemlidir. Çiftçilerle iletiĢime
bakıldığında KOBĠ‟ler %40‟ı iyi olarak değerlendirmektedirler, %33,34‟ü durumu çok iyi olarak değerlenmiĢlerdir.%13,33 orta seviyede görmektedir iletiĢim düzeyini %13,33 ise az olarak değerlendirmiĢlerdir.
6.1.17. KOBĠ’lerin Çiftçilerle GörüĢme Sıklığı
KOBĠ‟lerin bölgedeki çiftçilerle görüĢme sıklıkları Çizelge 6.17.‟ de verilmiĢtir.
Çizelge 6.17. KOBĠ‟lerin çiftçilerle görüĢme sıklığı
Çiftçilerle görüĢme sıklığı ĠĢletme Sayısı %
Çok sık 6 40,00
Gerek Duyulduğunda 6 40,00
Ara Sırda 3 20,00
Toplam 15 100,00
ĠĢletme sahiplerinin görüĢme sıklığına bakılığında % 40,00 oranında çok sık görüĢüldüğü görülmektedir, yine %40,00 oranında gerek duyulduğunda, sadece %20,00 si ara sıra görüĢtüklerini söylemektedir.
6.1.18. KOBĠ’lerin Üreticilerle GörüĢme Nedenleri
KOBĠ‟lerin yetkililerinin üreticilerle görüĢme nedenleri Çizelge 6.18.‟de verilmiĢtir. Çizelge 6.18. KOBĠ‟lerin üreticilerle görüĢme nedenleri
Üreticilerle GörüĢme Nedeni ĠĢletme Sayısı %
Hammadde Alımı
14 48,27
ĠĢledikleri ürünle ilgili bilgi
vermek 7 24,13
Kendilerini Tanıtma
6 20,68
SözleĢme yapmak
2 6,89
*toplam 15 iĢletme olmasına rağmen bazı iĢletmeler birden fazla cevap vermiĢtir.
KOBĠ‟lerin üreticilerle görüĢme nedenleri % 48,27‟si hammadde alımı için üreticilerle görüĢülmekte, %24,13‟ü iĢledikleri ürünlerle ilgili bilgi vermek için, %20,68‟i kendilerini tanıtmak için, geriye kalan %6,89‟u ise sözleĢme yapmak için görüĢtüklerini bildirmiĢlerdir.
6.2. Üreticilerin Bazı Demografik Özellikleri 6.2.1. Üreticilerin YaĢ Durumu
Üreticilerin yaĢları Çizelge 6.19.‟da verilmiĢtir. Çizelge 6.19. Üreticilerin yaĢ aralığı
YaĢ Ortalaması Üretici Sayısı %
30 - 40 11 27,50
40 – 50 13 32,50
50 – 60 7 17,50
60 + 9 22,50
Toplam 40 100,00
Üreticilerin yoğunlukta olduğu yaĢ 40 yaĢ ve üzeri kiĢilerdir. 40 ile 50 yaĢları arası çiftçiler toplam çiftçilerin %32,50‟si kadardır. Ardından %27,50 ile 30-40 yaĢ arası üreticiler gelmektedir. Üçüncü sırada 60 yaĢ ve üzeri çiftçiler %22,50 ile bulunmakta. Son olarak %17,50 ile 50-60 yaĢ arası grup bulunmaktadır.
6.2.2. Üreticilerin Sağlık Güvence Durumu
Üreticilerin sağlık güvenceleri Çizelge 6.20.‟de verilmiĢtir. Çizelge 6.20. Üreticilerin sağlık güvence durumu
Sağlık Güvence Türü Üretici Sayısı %
Çiftçi Bağ-kuru 25 62,50 YeĢil Kart 3 7,50 SSK 7 17,50 Emekli Sandığı 4 10,00 Güvencesi yok 1 2,50 Toplam 40 100,00
Üreticilerin %97,50‟inin sağlık güvenceleri var iken %2,50 oranında bir kısmın sağlık güvencesi bulunmamaktadır. %62,50 oranla en fazla çiftçi bağ-kuru olan üretici vardır. Ardından %10,00 ile emekli sandığı güvencesi olan memur ya da emekli çiftçiler vardır.
6.2.3.Üreticilerin Eğitim Durumu
Üreticilerin eğitim durumları Çizelge 6.21.‟ de verilmiĢtir Çizelge 6.21. Üreticilerin eğitim durumu
Eğitim Durumu Üretici Sayısı %
Ġlkokul 25 62,50 Ortaokul 8 20,00 Lise 3 7,50 Okuryazar Değil 1 2,50 Okuryazar 1 2,50 Önlisans 1 2,50 Lisans 1 2,50 Toplam 40 100,00
Çiftçilerin eğitim düzeyine bakıldığında %62,50‟si ilkokul %20,00‟si ortaokul %7,50‟si lise, %2,50‟si lisans , %2,50‟si önlisans %2,50‟si okuryazar değil, %2,50‟si ise okuryazardır.
6.2.4. Üreticilerin Hanedeki Kişi Sayıları
Üreticilerin hane halkı sayıları Çizelge 6.22.‟de verilmiĢtir. Çizelge 6.22. Üreticilerin hanedeki kiĢi sayıları
Hane Ġçindeki KiĢi Sayısı Üretici Hane Sayısı %
2 - 4 KiĢi 19 47,50
4 -7 KiĢi 16 40,00
8 + KiĢi 5 12,50
Üreticilerin hanedeki kiĢi sayısına bakıldığında 2 ile 4 kiĢi arasındaki hanede bulunan kiĢi sayısı toplamın %47,50‟sini bulmaktadır. %40,00‟la 4 kiĢi ile 7 kiĢi arasında hanede bulunan kiĢi sayısı takip etmekte ve %12,50 ile 8 kiĢi ve üzerinde hanede bulunan kiĢi sayısı olan aileler oluĢturmaktadır. Bunun yanında 2 ile 4 kiĢi arasında bulunan hane halkı sayısı %47,50 olmasına rağmen her evde neredeyse en az bir aile büyüğü bulunmakta ya da zaten kendileri aile büyüğü olmakla aile yapılarına bakıldığında geniĢ aile yapısının anket yapılan bölgede yoğunlaĢtığı görülmektedir.
6.2.5. Üreticilerin ġehir Merkezine Gitme Sıklığı
Üreticilerin Ģehir merkezine gitme sıklığı Çizelge 6.23.‟de verilmiĢtir. Çizelge 6.23. Üreticilerin Ģehir merkezine gitme sıklığı
ġehir Merkezine Gidilme Sıklığı Üretici Sayısı %
Her Gün 4 10,00 Hafta da 2-3 Kez 11 27,50 Haftada 1 Kez 17 42,50 15 Günde 1 Kez 6 15,00 Ayda 1 Kez 2 5,00 Toplam 40 100,00
ġehir merkezine veya gitme sıklığına bakıldığında %42,50‟si haftada 1 kez , %27,50‟si haftada 2-3 kez, %15,00‟i 15 günde bir , %10,00‟u her gün, %5,00‟i ise ayda bir Ģehir veya ilçe merkezine gitmektedir. Her gün Ģehir merkezine gidenler kamu kuruluĢun veya özel sektörde de çalıĢan üreticilerdir.
6.2.6. Üreticilerin Hibe ve / veya Kredi Kullanma Durumu
Üreticilerin hibe ve/ veya kredi kullanma durumu Çizelge 6.24‟de verilmiĢtir. Çizelge 6.24. Üreticilerin hibe ve/ veya kredi kullanma durumu
Hibe ve/veya kredi
kullanma durumu Üretici Sayısı %
Evet 23 57,50
Hayır 17 42,50
Toplam 40 100,00
Anket yapılan bölgede üreticilerin %57,50‟si hibe / kredi kullanmıĢtır. Buda anket yapılan 40 kiĢiden 23 kiĢiye denk gelmektedir ve yine çıkan sonuca göre hiçbiri hibe almamıĢ kredi almıĢtır. Kredi alan çiftçinin ortalama 8.117 liralık kredi kullanıldığı görülmüĢtür. Üreticilerin %42,50‟si kredi veya hibe kullanmamıĢtır. ġahıs borcu olan 5 kiĢinin kiĢi baĢına ortalama 8200 lira borcu vardır. Alacaklı olan 9 kiĢinin, kiĢi baĢına düĢen alacak miktarı 24.100 liradır.
6.2.7. Üreticilerin Yıllık Giderleri
Üreticilerin hane için yıllık ev giderleri Çizelge 6.25.‟de verilmiĢtir Çizelge 6.25. Üreticilerin yıllık gider tablosu
Üreticilerin Yıllık Giderleri Ortalama Yıllık Harcama miktarı (TL) % Gıda 4097,00 39,00 UlaĢım 1747,00 16,50 Giyim 822,50 8,00 Elektrik – Su 815,40 7,50 Telefon 762,00 7,50 Eğitim 588,25 5,50 Yakacak 518,75 5,00 Tüp 504,22 4,50 Ev EĢyası 312,50 3,00 Sağlık 186,25 2,00 Eğlence 161,75 1,50 Toplam 10516,13 100,00
Üreticilerin gider tablosuna bakıldığı zaman toplamda yıllık haneye harcamakta olduğu miktar 10516,13 liradır. Ortalama bir çiftçi hanesinin gıda ihtiyacını karĢılamak için yıllık 4097 lira harcaması olmakta buda aylık 341,40 lira yapmaktadır. Çiftçiler zaten yiyeceklerinin büyük bir kısmını kendileri karĢıladığını da belirtmiĢtir. Giyim için yıllık ortalama 822,50 lira harcamaktadırlar. Sağlık masraflarını devlet karĢıladığından dolayı 186,25 lira yıllık ortama masrafları var olduğu belirlenmiĢtir. Eğitim masrafları 588,75 liradır. UlaĢım harcamanın yine büyük bir kısmını almakta olup yıllık ulaĢım masrafı ortalama 1747 liradır. Çok az kiĢi ev eĢyası ve eğlenceye para harcamaktadır. Yakacağa bakıldığında çoğu odununu ya ormandan ya da kendi ağaçlarının dallarından karĢılamakta yakacağa da ortalama 518,75 lira harcamaktadırlar. Tüp harcamalarında aileler kıĢın çoğunlukla soba üzerinde piĢirdiklerinden 504,22 lira tüp masrafları vardır.