Tokat İli ve İlçelerinde Kirpilerde Bulunan Sert Kene Türleri ve Bu Türlerin Morfolojik Özellikler

4.2.1. Hyalomma aegyptium (Linnaeus, 1758)

Erkekler: Vücut ovaldir. Renk koyu kahverengimsidir. Hipostom uzundur. Dişler 3/3 sıralıdır. Dişlerin uçları küttür. Capitulum uzun basis capituli altı köşelidir. Cornualar kısa ve uçları yuvarlaklaşmıştır. Scutum donuk, koyu kahverengimsidir. Servikal oluklar çok kısa ve derindir. Üyeler scutum ile aynı renktedir. Eklemlerin birbirine bağlanma noktalarında açık renkli halkalı bölgeler bulunur. Solunum açıklığının kuyruk uzantısı büyük, ince ve ucu küttür. Dışa dönük olan kenarlarındaki kitin halka kalınlaşmıştır. Macula dar ve uzundur. Maculanın ön kısmında bulunan hava deliği yuvarlaktır.

Dişiler: Vücut ovaldir. Renk siyahımsı-kahverengidir. Hipostom: Uzun, dişler 3/3 sıralıdır. Her dizideki ilk iki ve son üç diş değerine oranla küçüktür. Boyuna bir sıradaki diş sayısı 10 kadardır. Capitulum uzundur. Basis capituli altı köşelidir. Auriculalar sivri

değildir. Cornualar kısa ve kalındır. Scutum yuvarlaktır. Servikal oluklar derin ve arka kenar ile birleşmiştir. Solunum açıklığının dorsal uzantısı ince ve kısadır. Macula uzun, kırmızımsı-kahverengi renkte, boyu eninin yaklaşık üç katıdır. Macula ile çevre halkalar arasındaki gözenekli alan dardır. Boşaltım açıklığı kapakçıkları üzerinde kıllar bulunur. Anal oluk derin, uçları serbest ve arka median olukla birleşmiştir.

Konaklar: Özellikle kara kaplumbağalarında bulunmalarının yanı sıra sürüngenlerde, keklik, yabani kemiriciler, sığır, koyun ve insanlardan da kan emebilmektedir. Gelişimini üç konakta tamamlar (Hoogstraal,1956; Kurtpınar, 1954; Merdivenci, 1969, Özkan 1978).

4.2.2. Hyalomma detritum Schulze, 1919

Erkekler: Vücut oval şekillidir. Renk parlak kırmızımsı kahverengidir. Capitulum uzundur. Basis capitulinin eni boyunun iki katı kadar olup üst yüzeyinde dağınık halde büyük ve küçük nokta çukurluklar bulunur. Hipostomda dişler 3/3 sıralıdır. Dişler sivri uçlu, corona küçük ve düzdür. Scutum oval şekillidir. Servikal oluklar derin ve kısadır. Lateral oluklar derin ve uzun olup scutumun orta noktasını geçmektedir. Bacaklardaki açık renkli halkalar belirgindir. I. coxanın iç ve dış spuru eşit boyda ve uçları sivridir. Diğer coxaların spurleri kısa ve küttür. Solunum açıklığının dorsal uzantısı kalın ve ucu dışa doğru büküktür. Solunum açıklığının ön ucu yuvarlaktır. Macula uzun mekik şekillidir. Hava deliği maculanın geniş olan ön kısmında ve ovaldir. Boşaltım açıklığı kapakçıkları birbirine paralel, her kapağın ön ucunda 1, arka ucunda ise 3‟er adet kıl bulunmaktadır. Anal oluk dar ve derindir.

Dişiler: Vücut oval şekillidir. Gri-kahverengi ile kırmızımsı kahverengi arasında bir renge sahiptir. Capitulum uzun şekillidir. Basis capituli altı köşeli ve eni boyunun iki katıdır. Hipostomda dişler 3/3 sıralıdır. Her sırada 9-10 adet diş bulunmaktadır. Servikal oluklar geniş ve derindir. Scapulalar büyük ve uçları sivri değildir. Büyük ve küçük nokta çukurluklar tüm scutum yüzeyine dağılmış durumdadır. Üyeler açık renkli ve halkasızdır. I.coxa bir yarıkla iç ve dış olmak üzere eşit uzunlukta 2 spure ayrılmıştır.

Diğer coxaların iç ve dış spurleri kısa ve küt, iç yüzeyleri yuvarlaklaşmıştır. Solunum açıklığının dorsal uzantısı ince, kısa ve ucu arkaya doğru kıvrık olup ön tarafta dar, kuyruk uzantısının başlangıcına doğru genişlemiştir. Maculanın uç kısımları ince, hava deliği ortada ve ovalimsidir. Boşaltım açıklığı kapakçıkları önde birbirine yakın arkada ise uzaktır. Anal oluk kısa, derin ve uçları serbesttir.

Konakları: Sığır, keçi, at, koyun, deve, eşek, köpek, kuş ve deve. İki konaklı kenelerdir (Kurtpınar, 1954; Hoogstraal,1956; Merdivenci, 1969).

4.2.3. Hyalomma marginatum Koch, 1844

Erkekler: Vücut yumurtamsı şekildedir. Renk koyu kırmızımsı kahverengidir. Capitulum uzundur. Basis capitulinin eni boyunun iki katıdır. Basis capitulinin arka tarafı düz, üzerinde büyük ve küçük nokta çukurluklar bulunur. Hipostomda dişleri 3/3 sıralıdır. Her sırada 10 diş bulunur. Servikal oluklar derin olup orta çizgiyi geçmektedir. Median oluklar dar ve derindir ve asimetrik olan fovea dorsalislere kadar uzanmamıştır. I.coxa derin bir yarıkla iç ve dış spure ayrılmıştır. I. coxanın dış spuru iç spuru ile aynı boyda ve sivri uçludur. Diğer coxaların spurleri körelerek kenar tümsekliği şekline dönüşmüştür. Solunum açıklığının dorsal uzantısı kalındır. Macula uzun ve boyu eninin üç katıdır. Boşaltım açıklığının kapakçıkları ön uçta birbirine yakın, arkada daha uzak ve önde çevre halkası kalınlaşmış fakat daha derin ve dardır.

Dişiler: Vücut oval şekillidir. Renk koyu, kahverengidir. Capitulum uzundur. Basis capituli altı kenarlı ve boyu eninin yarısı kadardır. Cornualar kısa ve küttür. Poros arealar küçük, ön uçları sivri, arkada daha yuvarlaktır. Hipostomda dişler 3/3 sıralıdır. Her bir sıradaki diş sayısı 12-14 kadardır. Scapulalar büyük fakat uçları sivri değildir. Solunum açıklığının dorsal uzantısı kısa, uç kısmı dışa doğru kıvrıktır. Solunum açıklığının kenar kısmında bir kalınlaşma bulunur. Macula koyu renkli ve uzun mekik şekillidir. Boşaltım açıklığı kapakçıkları iç bükey olup uçlarda birbirine yakındır.

Konakları: Koyun, sığır, keçi, deve, eşek, at, katır, kedi, köpek, evcil domuz. İki veya üç konaklıdır ( Hoogstraal,1956; Kurtpınar, 1954; Özkan 1978).

4.2.4. Rhipicephalus turanicus Pomerantzev, 1940

Erkekler: Vücut oval şekilli olup önde dar arkada yuvarlatır. Kırmızımsı kahverengi renge sahiptir. Capitulum kısadır. Basis capituli altıgen şekillidir. Eni boyunun yaklaşık 3 katı kadardır. Hipostom kısa ve kalındır. Scutum üzerinde çok sayıda yuvarlak ve büyük nokta çukurluk bulunur. I. coxa derin bir yarıkla iç ve dış olmak üzere iki spure ayrılmıştır. I. koksanın iç ve dış diken boyları birbirine eşittir. İç spurun ucu küt dış spurun ucu sivridir. II. III. ve IV. coxaların dış spurleri daha küçüktür. Solunum açıklığının kuyruk uzantısı uzun ve uzantının uç kısmına kadar aynı genişliktedir. Macula ön bölgede ve boyu eninin üç katıdır. Solunum açıklığının dorsal uzantısının uç kısmında goblet hücreleri daha küçüktür. Boşaltım açıklığı kapakçıkları iç bükey ve arka bölgeleri kıllıdır. Anal oluk belirgindir.

Dişiler: Vücut ovalimsi şekilli ve dorsoventral olarak yassılaşmıştır. Capitulum kısadır. Hipostom dişleri 3/3 sıralıdır. Boyuna bir sırada 8 adet diş bulunur. Scutumun eni boyuna eşittir. Servikal oluklar uzun ve derindir. Scutumun üzerinde çok sayıda büyük nokta çukurluklar bulunur. I. koksa derin bir yarıkla iç ve dış olmak üzere iki spure ayrılmıştır. Dış spur ince ve sivri, iç spur kalın ve küt uçludur. Genital açıklık geniş ve arka kenarı yuvarlaktır. Solunum açıklığı büyük ve dörtgenimsi şekillidir. Solunum açıklığının dorsal uzantısı kısa, kısmen kalın ve hafifçe yukarıya yönelmiştir. Genital ve anal oluklar belirgindir.

Konaklar: Koyun, keçi, köpek, eşek, deve, manda, at, kirpi, çakal. Üç konaklı kenelerdir (Kaiser ve Hoogstraal, 1963; Merdivenci, 1969).

4.3. Tokat İli ve İlçelerindeki Kirpilerden Toplanan Kenelerin Türlerinde KKKAV