Termal Turizm ve Spa-Wellness

Günümüzde insanların eğitim seviyesinin ve gelirinin artması insanları şehir yaşantısından uzak, sakin ve alternatif metotlar ile sağlıklarını korumaya yönlendirmektedir (Albayrak,

2013, s.121). Mental ve çevresel bilinç düzeylerinin artması sonucunda bireylerin kendilerini iyi hissetme isteği son dönemde bu alanlarda arz edilen hizmetlere olan talebin bölgesel ve küresel olarak artmasını sağlamıştır. Sağlık turizminin konusu olan klimatizm, üvalizm, spa, wellness ve termal turizm çeşitlerinin ortak özelliği alternatif tıp olarak nitelendirilen doğal yöntemler ile sağlığın korunması olduğu için bu alt başlık altında toplanmış ve açıklanmıştır.

2.6.2.1 Klimatizm

Deniz seviyesinden yüksekliği 800 ile 2000 metre aralığında olan ormanlık ve rekreasyon alanları bulunan dağlık yerlerde iklim koşullarının kullanımı ile sağlıklı olma yöntemidir (Küçükaslan, 2007, s.24). İklim koşullarının sağlıklı bireylerde koruyucu, hasta olanlarda ise tedavi edici özelliği nedeniyle iklim merkezleri kurularak tedavi hizmetleri sunulması olarak da tanımlanmaktadır (Usta, 2008, s.81). Kendine özgü iklim özelliği sayesinde dünyanın hiçbir yerinde yetişmeyen 32 endemik bitki türü bulunan Ege bölgesindeki Kazdağları milli parkı, İsviçre Alpleri’nden sonra dünyanın en yüksek oksijen oranına sahip dağları arasındadır ve klimatizme örnek olarak gösterilebilir (www.cihan.com.tr; www.kazdagiekoturizm.com).

2.6.2.2 Üvalizm

Bazı yörelerin belli başlı ürünü olan meyve ve sebzelerle yapılan kür (tedavi) yöntemi ya da bu ürünlerin kullanımının bundan hoşlananlara sunulmasıdır (Bulut, 1999).

2.6.2.3 Termal Turizm

Maden sularının içindeki erimiş haldeki minerallerin insanlar tarafından dinlendirici, zindeleştirici ve tedavi edici olarak kullanılması nedeniyle tarihin ilk çağlarından bu güne insanların hayatında dolayısıyla sağlık turizminde önemli bir yeri bulunmaktadır (Kozak ve diğerleri, 2010, s.19). Başlıca termal turizm uygulamaları şu şekildedir (Türkiye Sağlık Turizmi Rehberi, 2009, s.37-38):

Kür: Tedavi etkeninin belli aralıklarda ve dozda tekrarlanması yöntemidir.

Kaplıca tedavisi: Toprak yer altı ve deniz kaynaklı mineralli sular, gazlar, peloidler (çamurlar), ve iklimsel unsurlar gibi doğal etkenlerin yöreye özgü iklim ve diğer tedaviler ile birlikte kür tarzında uygulandığı tedavi sistemidir.

Balneoterapi: Termomineral sular, peloidler ve gazlar gibi doğal tedavi unsurlarının banyo, içme ve inhalasyon (soluma) yöntemleri ile kür tarzında tedavi amaçlı kullanılmasıdır.

İnhalasyon uygulamaları: Termomineral su zerrecikleri ile yapılan soluma uygulamalarıdır.

İçme kürleri: Mineral sular ile kaplıcalarda ya da yaşanılan yerlerde yapılan uygulamalardır.

Peloidterapi: Doğal, jeolojik ve/veya biyolojik olaylar sonucu oluşan organik ve/veya inorganik maddeler olan peloidlerin bir balneoterapi yöntemi olarak kullanılmasıdır.

Klimaterapi: Hava sıcaklığı, nem, rüzgar şiddeti ve hızı, güneş ışınımı ve benzeri iklimsel faktörlerin sistematik ve dozlanmış kür şeklinde uygulanmasıdır.

Talassoterapi: Koruyucu ve tedavi edici ve/veya kür amaçlı olarak tıbbi gözetim ve denetim altında deniz suyu iklimi ve unsurlarının kür tarzında uygulanmasıdır.

Hidtoterapi: Termomineral sular ile yapılan yıkama, duş ve dökme gibi uygulamalardır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon: Kaplıca tedavisinde elektroterapi, egzersiz tedavileri, masaj ve diğer yöntemlerdir.

Medikal tedavi: Kaplıca tedavisi sırasında hastaya lokal veya sistematik olarak ilaç tedavisi uygulanmasıdır.

Destek uygulamalar: Sağlık eğitimi, diyet uygulamaları, günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesi, davranış değişikliği eğitimleri ve psikolojik destek yöntemleridir.

2.6.2.4 Spa-Wellness

SPA-Wellness hizmetleri birçok insan tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöntem su ve çeşitli aromatik kürlerin kullanılması yoluyla vücudun dinlendirilmesi, ağrı ve acıların azaltılması amacıyla profesyonel ekiplerce uygulanan bir tedavi yöntemidir (Sağlık Turizmi Sektör Raporu, 2011, s.8). Birlikte ifade edilen bu iki kavramın tanımları ise sırasıyla aşağıdaki gibidir:

Orijinal adı “Salus Per Aquam” olan, “Sudan Gelen Sağlık” anlamına gelen ve kısaltılmış hali kullanılan “spa” terimi Roma döneminden bugüne kullanılmaktadır (Küçükaslan, 2007, s.25). Uluslararası Spa Derneği tarafından (ISPA) spalar; zihin, vücut ve ruhun yenilenmesini sağlayan çeşitli profesyonel hizmetlerin verildiği yerler olarak tanımlanmaktadır (www.experienceispa.com). ISPA spa türlerini kalış süreleri, kalınan yer, tedavi amacı ve

tedavinin ne ile yapıldığı gibi özelliklerine göre 7’ye ayırmıştır. Bunlar sırasıyla aşağıdaki gibidir (www.experienceispa.com):

Klüp spa: Önceliği zinde kalmak olan ve günlük olarak profesyonel spa hizmetleri sunan spalardır.

Kruvaziyer spa: Profesyonel spa, fitness ve wellness gibi hizmetlerin gemi bünyesinde müşterilere sağlanmasıdır.

Günlük spa: Müşterilerine sadece gün içinde profesyonel spa hizmeti sunan spalardır. Destinasyon spa: Öncelikli amacı sağlıklı alışkanlıklar kazanmak olan müşterileri çeken tesislerdir.

Medikal spa: Tam zamanlı olarak lisanslı profesyonel sağlık elemanı çalıştırılan tesislerdir.

Mineral kaplıca spa: Doğal mineraller, termal su veya deniz suyu kullanılarak hidroterapi tedavi hizmetleri sunan spalardır.

Resort/Otel spa: Spa, fitness veya wellness gibi profesyonel hizmetlerin resort veya otel bünyesindeki spalarda sunulmasıdır.

Wellness, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından kısaca grup ve bireylerin sağlığının optimum seviyede olmasıdır. Bu tanımda odaklanılan iki husus var. Bunlardan ilki bireylerin fiziksel, psikolojik, sosyal, ruhsal ve ekonomik olarak tam potansiyellerini fark etmeleridir. İkincisi ise bireylerin aile, toplum, ibadethane, iş yaşamı ve diğer alanlarda beklenen rolü yerine getirebilmesidir (www.who.int). Cohen (2008b, s.8)’e göre ise: iç ve dış dünya arasındaki uyumu yakalayıp, çok boyutlu olarak iyi olma durumudur ve bilinç seviyesinin yükselmesiyle çevrede gerçekleşen olaylarla, içten gelen duyguların otomatik olarak etkileşime girmesidir. Wellness, uzun ömürlü başarılar elde etme, yaşamdan zevk alma ve tecrübe etme gibi insanın kendini iyi hissettiği anlarda bilinçsel uyanması ve sürekli yenilenme gibi sonuçlar doğuran dinamik bir süreçtir.