Temel Ġnsani Değerler ile ilgili Faktör Analizi

Temel Ġnsani Değerler çalıĢmanın daha önceki aĢamalarında birçok kez tanımlandığından, bu kısımda yine tanımlama yapıp tekrara düĢmek gereksiz gözükmektedir. Fakat araĢtırmanın daha net anlaĢılması bakımından, tıpkı ifade ortalamalarında olduğu gibi faktör analizine yönelik de bilgilendirme yapmak mantıklı olacaktır.

Faktör analizi, baĢlıca amacı aralarında iliĢki bulunduğu düĢünülen çok sayıda değiĢken arasındaki iliĢkilerin anlaĢılmasını ve yorumlanmasını

94

kolaylaĢtırmak için daha az sayıdaki temel boyuta indirgemek veya özetlemek olan bir grup çok değiĢkenli analiz tekniğine verilen genel bir isimdir (AltunıĢık ve diğ., 2007).

Bu kısımda, kullanılan ölçeklerin çok sayıda ifade içerdiği göz önüne alınıp, ölçeklerin temel boyutlarını tespit etmeye yönelik bir amaç güdülmüĢtür. Fakat diğer değiĢkenlerin aksine, toplam 40 adet ifadeden oluĢan Temel Ġnsani Değerler değiĢkenini alt boyutlara indirgemek hususunda araĢtırmaya yönelik kısıt oluĢturabilecek bir sıkıntı vardır. Temel Ġnsani Değerler pek çok araĢtırmada boyutları ortaya konulmuĢ bir değiĢkendir. Bu boyutların kontrol edilmesi ve araĢtırmaya bu Ģekliyle dahil edilmesi “Yapısal EĢitlik Modellemesi” gibi yöntemlerle mümkündür. Fakat bu yöntemler oldukça kompleks hesaplamalar içeren yöntemler olup, baĢlı baĢına bir araĢtırma konusu olabilecek bir niteliğe sahiptir.

Ayrıca bu araĢtırmayı yazan araĢtırmacı da söz konusu yöntemler hakkında derinlemesine bir bilgiye ne yazık ki sahip değildir. Bütün bu sebepler göz önüne alındığında, Temel Ġnsani Değerler değiĢkeni temel bileĢenler faktör analizine tabi tutulmuĢtur ve bunun sonucunda ortaya çıkacak boyutlar ilgili litaratürde tespit edilen boyutlardan çeĢitli sapmalar göstermiĢtir. Gerek araĢtırmanın selameti gerekse etik kaygılar açısından bu uyarının yapılması araĢtırmacı tarafından elzem görülmüĢtür.

Tablo 15. Temel Ġnsani Değerler Faktör Analizi Sürprizlerden hoĢlanırım. Heyecan verici bir yaĢamım olması benim için önemlidir.

.69 Bağımsız olmak benim için önemlidir. Kendi ayaklarım üstünde durmak isterim.

.68 BaĢkalarının ihtiyaçlarına cevap vermek benim için önemlidir.

Tanıdıklarıma destek olmaya çalıĢırım.

.64 Herkese hatta hiç tanımadığım insanlara bile adil muamele yapılmasını isterim. Toplumdaki zayifları korumak benim için önemlidir.

.63

Ġstikrarlı bir hükümetin olması benim için önemlidir. Sosyal düzenin korunması konusunda endiĢelenirim.

.59 Dünyadaki bütün insanların uyum içnde yaĢaması gerektiğine inanırım. Dünyadaki bütün gruplar arasında barıĢın güçlenmesi benim için önemlidir. önemlidir. Faaliyetlerimi seçip planlarken özgür olmaktan hoĢlanırım.

.53

ArkadaĢlarıma sadık olmak benim için önemlidir. Kendimi bana yakın olan insanlara adamak isterim.

.47

96

Faktör 2 Evrensellik-Yeniliğe Açıklık 8.40

Her Ģeyle ilgili olmanın çok önemli olduğunu düĢünürüm. Her Ģeyi merak etmekten ve anlamaya çalıĢmaktan hoĢlanırım.

.69 Hayatta pek çok farklı Ģey yapmanın iyi olduğunu düĢünürüm.

Her zaman deneyecek yeni Ģeyler ararım.

.62 Ġnsanların doğayı korumaları gerektiğine yürekten inanırım.

Çevreye bakıp güzelleĢtirmek benim için önemlidir.

.50 Kendimden farklı insanları dinlemek benim için önemlidir.

Onlarla aynı fikirde olmadığımda bile onları dinlemek isterim.

.46

Faktör 3 Uyum 7.56

Her zaman uygun Ģekilde davranmak benim için önemlidir.

Ġnsanların yanlıĢ diyeceği Ģeyleri yapmaktan kaçınırım.

.78 Dünyadaki herkesin eĢit muamele görmesinin önemli olduğunu düĢünürüm. Hayatta herkesin eĢit Ģartlara sahip olması gerektiğine inanırım.

.63

BaĢkalarına karĢı her zaman nazik olmak benim için önemlidir.

BaĢkalarını hiçbir zaman rahatsız ve huzursuz etmemeye çalıĢırım.

.55

Faktör 4 Güvenlik-Uyum 7.25

Hastalanmaktan kaçınmak için çok çaba gösteririm. Sağlıklı olmak benim için önemlidir.

.61 Hayatta baĢarılı olmak benim için önemlidir. BaĢkalarından iyi olmaya çalıĢırım.

.58 Memnuniyetle riske girerim. Her zaman macera peĢindeyimdir. -.55 Benim için güvenli bir çevrede yaĢamak önemlidir. güvenliğimi tehlikeye sokabilecek her türlü Ģeyden kaçınırım.

.52 Ġnsanların her zaman, baĢkaları görmüyorken bile kurallara uyması gerektiğini düĢünürüm.

.51 EĢyaların düzenli ve temiz olması benim için önemlidir. Ortalığın dağınık ve kirli olmasından hiç hoĢlanmam.

.45 söylemek benim için önemlidir. Ġnsanların benim dediklerimi yapmalarını isterim.

.74

Hırslı olmanın önemli olduğunu düĢünürüm. Ne kadar yetenekli olduğumu göstermek isterim.

.56

Faktör 6 Güç-BaĢarı 5.77 Benim için yeteneklerimi göstermek çok önemlidir. Ġnsanların

benim yaptıklarımı hayran olmasını isterim.

.73 Benim için zengin olmak önemlidir. Çok param ve pahalı Ģeylerim olsun isterim.

.68

Faktör 7 Geleneksellik 5.35

Dini inanç benim için çok önemlidir. Dinin gereklerini yerine getirmeye çalıĢırım.

.73 Anne-Babama ve yaĢlı insanlara her zaman saygı göstermek gerektiğine inanırım. Benim için itaatkar olmak önemlidir.

.54

Açıklanan Toplam Varyans %57.34

KMO: 0.91

Barlets Küresellik testi: Ki Kare 4698,701 SD 780 Sig 0.00

Toplam 40 ifadeden oluĢan Temel Ġnsani Değerler ölçeğinden 9 adet ifade faktörlerin yapısnı bozması sebebiyle çıkarılmıĢtır. Kalan ifadeler 7 farklı faktöre ayrılmıĢ olup bu faktörler, öz aĢkınlık-yeniliğe açıklık, evrensellik-yeniliğe açıklık, uyum, güvenlik-uyum, güç, güç-baĢarı ve geleneksellik olarak isimlendirilmiĢlerdir.

OluĢturulan bu faktörler tüm yapının toplam %57.43‟ünü açıklamaktadır. Barlett küresellik testi 0.00 olduğundan yapılan analiz istatistiki açıdan anlamlı, Keiser-Meyer-Olkin testide %91 olduğundan veri seti faktör analizine tabi tutulmak için yüksek bir seviyede uygundur.