Telkari –Filigre tekniği

Önceden hazırlanan plastik deformasyonu yüksek altın ve gümüĢ gibi telleri eğip bükerek desenler yapmaya ve bu tel motifleri lehim kullanarak birbirlerine veya madeni bir zemin üzerine tutturmaya, telkâri (filigree) tekniği denilmektedir (Türe ve SavaĢçın2000: 37-38) Filigree yerine telkâri, öteden beri kullanılan bir terimdir. Bu yüzden biz de yabancı bir kelime olan filigree yerine Türkçede kullanılan telkâri terimini kullandık. Bu tekniğin Latince adı olan filigran, filum (iplik) ve granum (buğday) sözcüklerinden oluĢmuĢtur. Ġnce altın ya da gümüĢ tellerin kıvrılarak, sarılarak ya da örülerek çeĢitli desenler oluĢturacak Ģekilde düzenlenmesi ve birbirine ya da metal bir zemin üzerine lehimlenmesiyle yapılan, zarif görünümlü dantele benzeyen kafes iĢidir (Bingöl 1999: 26).

ġekil 40: Telkari Tekniği

( http://www.mardinsilver.tk/product_info.php?cPath=29_34&products_id=272)

2.10.4.8.Kakma Tekniği:

Madeni eserler üzerine delikler veya yivler açarak baĢka bir madenle kakılarak elde edilen süsleme tekniğidir. Kakma yapılacak eserin üzerine zıtlık yaratacak Ģekilde esere değiĢik renklerde baĢka bir maden seçilmelidir. Altın, gümüĢ sedef ve çeĢitli süs taĢları kakmada kullanılır. Bu teknik Yakın Doğu‟da ve Eskiçağ‟da bilinmekteydi (Parlak, 2000. s.50).

Madene maden kakma tekniğinde tel veya varak kakma yöntemi kullanılmaktadır. Tel kakma yönteminde dolgu olarak yivlerin içine altın, gümüĢ ve bakır teller kakılır. Varak kakma yönteminde ise, yuvalara altın, gümüĢ ve bakır varaklardan desene göre kesilmiĢ parçalar kakılır (Türe ve SavaĢçın 2000: 43).

ġekil 41: Kakma kabartma tekniği (Megep ) (http://takisanati.com/galeri/dokuman/215ESB042.pdf)

B. ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

AteĢoğulları (2008) “M.Ö. 3. Binde Altın,GümüĢ ve Elektrum Süs EĢyasının Anadolu Arkeolojisindeki Yeri ve Önemi, Doktora tezi

“M.Ö. 3. Binde Altın, GümüĢ ve Elektrum Süs EĢyasının Anadolu Arkeolojisindeki Yeri ve Önemi” adını taĢıyan bu çalıĢmanın amacı; M.Ö. 3. binde Anadolu‟da yerleĢim merkezlerinde ve mezarlıklarda ele geçen altın, gümüĢ ve elektrum gibi değerli maden ve alaĢımlardan yapılmıĢ süs eĢyasını toplu olarak değerlendirmek ve ileride yapılacak çalıĢmalara kaynak yaratmak olarak belirlenmiĢtir.

ÇalıĢma kapsamında ele alınan süs eĢyası öncelikle kendi içinde malzeme, yapım süsleme tekniği ve tipolojik açıdan ayrıntılı bir Ģekilde ele alınarak, diğer bölgelerle karĢılaĢtırmalara gidilmiĢtir. Bu bağlamda M.Ö. 3. binde altın, gümüĢ ve elektrum gibi değerli madenlerden yapılmıĢ süs eĢyasının Anadolu Arkeolojisindeki yeri ortaya koyulmaya çalıĢılmıĢtır.‟‟

Gerdan, (2007) “Takı ve Takı Tasarımının Eğitimdeki Yeri ve Önemi” Yüksek Lisanas Tezi

AraĢtırmanın amacı, takı tasarımının eğitimdeki yeri ve önemini araĢtırmak, tasarımla eğitim iliĢkilerini ortaya koymaktır.

Hızla değiĢen dünya ekonomisi içerisinde önemli bir yere sahip olan takı sektöründe tasarım eğitimine duyulan ihtiyacı, kuyumculuk ve mücevherat sektörüne lazım olan yetiĢmiĢ eleman sıkıntısına çözüm bulabilmek için, tasarımcının eğitimdeki yeri ve önemimni nasıl bir eğitim alması gerektiğini, eğitimin iliĢkisini ortaya koymaktır. Ulusman, (1991) “Anadolu Medeniyetleri Müzesi Urartu Dönemi Madeni Takıları” Yüksek Lisans Tezi

Bu çalıĢmanın amacı Urartu dönemine ait Anadolu Medeniyetleri Müzesi teĢhir vitrinlerinde bulunan madeni takıların motif ve teknik özelliklerinin incelemnmesi ve bu motiflerin günümüz teknikleri ile çağdaĢ takıya uygulanması yolu ile geçmiĢteki Anadolu ile çağımız arasında bir kültür köprüsü kurabilmesidir.

AraĢtırmamızda farklı olarak Tunç Çağı Dönemi takıları araĢtırılmıĢtır. Gelecek nesillere kültürel öğelerin önemi anlatılmak istenmiĢtir.

Mandıracı, (1996) “Anadolu Medeniyetleri Müzesi‟nde Bulunan Roma Dönemi Takıları ve Özgün Tasarımlar “ Yüksek Lisans Tezi

Bu araĢtırma; Anadolu Medeniyetleri Müzesi‟nde bulunan Roma Dönemine ait takıları incelemek, döneme ait takı özelliklerini ortaya koymak, buna dayalı olarak yeni uyarlamaların yapılmasına katkıda bulunmak üzere planlanıp yürütülmüĢtür.

AraĢtırmamızda ise Anadolu Medeniyetleri Tunç çağı takı örnekleri araĢtırılmıĢ ve en ilkel giyim tarzı olan takı hakkında bilgiler verilmiĢtir.

Ülger, (1997) “Ankara Ġli Beypazarı Ġlçesi Kuyumculuğunda Günümüzde Üretilen GümüĢ Bilezik Örnekleri ve Yeni Tasarımlar” Yüksek Lisans Tezi

Bu çalıĢmanın temel amacı Ankara-Beypazarı Kuyumcularının ürettikleri gümüĢ bilezik örneklerinin incelenmesi ve bu örneklerden yola çıkarak yeni tasarımlar hazırlanarak uygulanmasıdır.

Vıtıello, (1995), Kuyumculuk malzemeleri, kuyumculukta kullanılan motiflerin ve taĢların özellikleri, metallerin analizleri, kuyumculukta kullanılan teknikler ile ilgili konular üzerinde durmuĢtur.Ayrıca kuyumculukta kullanılan maden ve taĢları gruplara ayırarak bilgiler vermiĢtir.

3. YÖNTEM

3.1. AraĢtırmanın Modeli

AraĢtırmada, Ankara il merkezindeki Anadolu Medeniyetleri Müzesi‟nde bulunan Tunç çağı takı örnekleri; yapım tekniklerinin incelenmesi, kullanım yerleri, kullanılan malzemeler, yapılan süslemeler betimleme ve tarama modelleri kullanılarak çalıĢılmıĢtır.

Tunç çağı takı örnekleri araĢtırmanın materyalini oluĢturmaktadır. AraĢtırmada yazılı kaynak taramaları yapılmıĢtır. AraĢtırmada veriler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi örneklerinden, kütüphane araĢtırması ve internet ortamında yapılan çalıĢmalardan elde edilmiĢtir.

AraĢtırma kapsamında, 2009 yılında gerçekleĢtirilen örnek taramada Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenen 24 adet tunç çağı takı örneğinin fotoğrafı çekilmiĢ, bilgi formları hazırlanmıĢ, çeĢitli ürünlerden elde edilen veriler tablolaĢtırılarak yorumlanmıĢtır.

3.2. Evren ve Örneklem

AraĢtırmanın evrenini Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi,örneklemini ise Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinden seçilen 24 adet Tunç Çağı takı örneği oluĢturmaktadır.

3.3. Verilerin Toplanması

AraĢtırmada, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi‟nde Tunç Çağına ait sergilenen eserlerden envanter bilgisi olan 24 adet takı örneği incelenmiĢ ve bilgi formları düzenlenmiĢtir. AraĢtırma ile ilgili kavramsal çerçeve yazılı kaynaklardan ve

internet ortamında tespit edilen bilgilerden oluĢturulmuĢtur. AraĢtırma konusu ile ilgili yazılı kaynak taraması kütüphanelerde yapılmıĢtır.

3.4. Verilerin Analizi

AraĢtırma süresince Ankara ili Anadolu Medeniyetleri müzesindeki Tunç Çağı takıları hakkında bilgi toplanmıĢtır..Burada sergilenen Tunç Çağı takı ürünleri özelliklerine göre sınıflandırılarak:

- Eserlerin Tunç Çağına ait dönemleri, bulundukları yöreler incelenerek tablo ile yorumlanmıĢtır.

- Müzede bulunan eserler malzeme, teknik, form, boyut, kompozisyon özellikleri açısından incelenmiĢ ve tablolar ile yorumlanmıĢtır.

- AraĢtırma konusu ile ilgili kaynaklardan taramalar yapılarak kavramsal çerçeve oluĢturulmuĢtur.

Verilerin analizinde frekanslar belirlenmiĢtir. Toplam frekanslar belirlenmiĢtir. Buna göre yüzdeler hesaplanmıĢtır. Bu doğrultuda tablolar oluĢturularak yorumlanmıĢtır.

4. BULGULAR VE YORUM

4.1. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Tunç Çağı Takı Örnekleri Bilgi