2. TEKSTİL YÜZEYLERİNDE TERBİYE İŞLEMLERİ
2.2. Tekstil Terbiye İşlemlerinin Sınıflandırılması
2.2.2. Tekstil Materyallerinde Renklendirme
Tekstil materyallerinde renklendirme işlemi, boyama yada baskı yöntemleri ile gerçekleştirilir. Tekstilde renklendirme işlemi, boyar maddelerin tekstil materyali ile muamele edilmesidir. Bu işlemle tekstil materyali yalnız renk değiştirmekle kalmaz; aynı zamanda bu renk materyal üzerinde kalıcı olur.
Tekstil materyallerini boyama ve baskı yoluyla renklendirme işleminde kullanılan
organik moleküllere “Boyar Madde” denir.
Tekstil materyalinin tek bir renge boyanması işlemine, “Düz Boyama” yada kısaca
“Boyama” denir.
Tekstil materyali üzerinde farklı yerlerde bir veya daha fazla renkle desen oluşturma işlemine “Baskı” denir.
Boyar Madde
Boyama Makinesi Baskı Boyar Madde Türleri ve Kullanım Alanları
Tekstil materyallerinin renklendirilmesinde dikkat edilecek en önemli nokta, kullanılacak boyar maddenin, tekstil materyalinin hammaddesine uygun olmasıdır. Her boyar madde her hammaddeye aynı oranda uygunluk göstermez. Eğer boyanmış bir kumaşın yüksek derecede haslık özelliklerine sahip olması gerekiyorsa, boyar madde hammaddeye ve kullanım amacına uygun olmalıdır.
Boyar Maddenin Türü Kullanım Alanı
Direkt boyar madde Pamuk, yün, viskoz, modal liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Reaktif boyar madde Pamuk, viskoz, modal, poliamid, polyester liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Küp boyar madde Sentetik lifler, pamuk, yün, keten, ipek, viskoz, modal liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Kükürtlü boyar madde Pamuk, viskoz, modal, keten liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
İnkişaf boyar madde Pamuklu, viskoz, modal, keten, poliamid liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Asit boyar madde Sentetik lifler , yün, ipek, liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Metalkompleks boyar madde Yün, poliamid, akrilik liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Dispersiyon boyar madde Sentetik lifler, asetat liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Bazik boyar madde Pamuklu, viskoz, modal, poliakril liflerinden oluşan tekstil materyalleri.
Pigment boyar madde Sentetik lifler, özellikle poliamid, polyester, pamuk liflerinden ve karışımlarından oluşan tekstil materyalleri.
Optik Beyazlatıcılar
Optik beyazlatıcılar, liflere nüfuz eden ve floresan etkisi olan ( kendinden parlayan, fosforlu ) renksiz, organik maddelerdir. Değişik bir ışık kırılmasına neden olurlar.
Oksidasyon maddeleri gibi birer beyazlatıcı maddesi olarak değil, bir boyar madde gibi etki ederler.
Boyama Yöntemleri
Renklendirilecek tekstil yüzeylerine uygun boyama yönteminin ve boyama makinesinin seçimi şu kıstaslara göre olmalıdır:
• Tekstil yüzeylerinin hammaddesine göre
• Tekstil yüzeylerinin yapısına göre
• Boyanacak miktara göre.
Boyama yöntemleri şunlardır:
• Kesintili yöntem,
• Yarı Kesintili yöntem ve
• Kesintisiz yöntem.
Kesintili Boyama Yöntemi
Kesintili boyama yönteminde kumaşa, boya eriyiğinin emdirilmesi için birkaç defa işlem yapılır. Boya eriyiğindeki boyar madde, bütün kumaşa aynı oranda dağılıp sabitleşene kadar boyama işlemi tekrar edilir.
Kesintili Boyama Makinesi Yarı Kesintili Boyama Yöntemi
Yarı kesintili boyama yönteminde kumaşlar, sürekli olarak boya eriyiğine batırılır.
Boya eriyiği, kesintili olarak lifler üzerinde belirginleşir veya fiksajlanır (sabitleştirilir).
Yarı Kesintili Boyama Makinesi Kesintisiz Boyama Yöntemi
Kesintisiz boyama yöntemi, aralıksız bir çalışmayı mümkün kılar. Boya eriyiği ile doyurulmuş kumaş sıkılır ve fazla boya eriyiği fulartta ( boya teknesinde) kalır. Boya maddesi, hiç ara vermeden buharla veya sıcak hava ile lif üzerine fiksajlanır. Bu boyama yöntemi, sadece büyük çaplı üretimde verimlidir.
Kesintisiz boyama makinesi
Baskı Teknikleri
Baskı Makinesi Baskı ile Renklendirilmiş Tekstil Yüzeyler
Tifdruk ( Rulo) Baskı
Tifdruk (rulo) baskıda motifler, bakır silindirlere oyularak ya da yakılarak hazırlanmıştır. Silindirler ( rulolar ), boya silindirleri ( beslenme silindirleri ) ile boyanır.
Desenin her rengi için ayrı bir silindir kullanılır. Rakle (sıyırma) bıçakları fazla boyayı baskı silindirinin parlak yüzeyinden sıyırır. Böylece boya, sadece gravürlerin (baskı silindirindeki desen oyukları) içinde kalır ve baskı işlemi sırasında kumaşa aktarılır.
Tifdruk makinelerinin yüksek bir üretim hızı vardır. On altı renge kadar baskı yapılabilir. Kumaş kalitesine göre gravür derinliği farklıdır. Bu baskı tekniği, her desenin her rengi için ayrı silindirler yapılmasını gerektirdiği gibi, her kumaş cinsi için de ayrı silindirler
yapılmasını gerektirir. Silindirlerin gravür işlemleri çok pahalıdır. Bu yüzden rulo baskı tekniği sadece büyük miktarlar için kullanıldığında verimli olabilir. Kumaşın ön yüzünde, desenler, renkler belirgin ve nettir. Arka yüzünde ise belirsiz ve siliktir.
Baskılı tekstil yüzeyi Tersi
Şablon Baskı a. El Şablon Baskı
El şablon baskıda uygulanacak desen, bir kartondan kesilir. Kartonla kaplı yerlere boya işlemezken boş kalan yerlerden dokuma kumaşa nüfuz eder.
Tifduruk (Rulo) Baskı b. Püskürtme baskı
Püskürtme baskıda şablon, kumaşın üstüne konur. Bir püskürtme tabancası ile boya kumaşın üzerine püskürtülür. Kumaş üzerinde iri taneli bir desen oluşur. Bu yöntem, halılardaki baskılar için de kullanılır.
c. Düz Film Baskı ( Serigrafi )
Düz film baskıda, içinden boyanın geçebileceği ince gaze bezi (ipekli kumaş) kullanılır. Desenlenmeyecek yerler, boyanın geçmemesi için her iki yüzde de suda çözülebilen bir cila tabakası ile kaplanır. Her basılacak renk için ayrı bir şablon gereklidir.
Şablonlar, foto kimyasal yolla hazırlanır. Şablonun boya geçiren kısımlarından bir lastik
rakle veya bir rulo ile kumaş üzerine baskı boyası bastırılır.
Düz film baskı, özellikle büyük desenler ve küçük miktarlar için kullanılır. Bu tekniğin dezavantajı ise, yer ihtiyacının fazla olmasıdır.
d. Rotasyon Film Baskı (Rotasyon Serigrafi)
Yirmi renkten fazla durumlarda düz film baskı tekniği ekonomik değildir. Rotasyon film baskı (rotasyon serigrafi), düz film baskının geliştirilmiş bir biçimidir. Avantajı, üretim akışının sürekli olmasıdır. Bu duruma, düz şablonların gravürlü bir silindir şekline sokulması ile ulaşılmıştır. Boya, baskı silindirlerine pompalanır. Daha sonra, delikli silindirlerin içinden geçerek kumaşa ulaşır.
Rotasyon film baskı ile saatte 4000 m kumaşa baskı yapılabilir. Büyük miktarlarda üretim için uygundur ve yirmi dört renkte baskı yapılabilir. Silindirler daha çabuk ve ucuz bir şekilde hazırlanabilmektedir.
e. Rotasyon Film Baskı
Lazer ile Şablon Hazırlama
Şablon hazırlamanın en gelişmiş şekli, lazer ile yapılan şablon hazırlamadır. Bu teknikte, şablonların üzerindeki kimyasal tabaka lazer kullanılarak yakılmaktadır. Yakılan tabaka parçacıkları daha sonra vakumla emilir, bir yerde toplanır ve atılır.
Lazer ile şablon hazırlama tekniği alışılmış yöntemlere göre şu yönlerden daha ucuzdur :
¾ Film negatiflerinden tasarruf edilir.
¾ Şablonların tab edilme işlemi yoktur.
¾ Şablonları hazırlama süresi daha kısadır.
Şablon hazırlama
f. Püskürtme Baskı
İlk bakışta şablon baskıdaki püskürtme baskı tekniği ile aynı gibi görülen püskürtme baskı tekniğinin farkı şablon kullanılmamasıdır. Bu yöntemle sadece ekoseler ve bordürler basılabilir. Desen kenarları kesin ve net değildir; biraz siliktir ve birbirine girmektedir.
Örgülerde ve esnek dokumalarda kullanılır. (Örneğin; tişörtler, mayolar vb.) Püskürtme baskı tekniği ile istenildiği kadar çok renk kullanılabilir.
g. Transfer Baskı
Transfer baskıda, özel bir boya patı, bakır gravürlü silindirik baskı makinesinde bir kere kullanılabilen bir transfer kağıt bandına basılır. Kağıt bant ve kumaş, ısıtılmış bir kalandırdan geçirilir. Kağıt bant, boyalı tarafı ile kumaşın ön yüzüne temas ettirilir. Isı ve
(sabitleme) işlemi gerekli değildir.
Bu baskı tekniği ile istenildiği kadar renk, kesintisiz bir geçişle kullanılabilir. Böylece desen çizimleri son derece ince olabilir. Tekstil üreticileri için pahalı baskı makinelerini kullanmaya gerek kalmaz.
Desen birçok rengiyle matbaa makinelerinde kağıt üzerinde geliştirilir. Yani tekstil işletmesinin sadece bir kalandıra (transfer baskıda kullanılan sıcak silindir) ihtiyacı vardır.
Depolamada ortaya çıkan risk azalır. Kumaşlar, sipariş verildikçe basılır ya da desen iyi satmadıkça basılmaz.
Bu metotta kullanılan renkler, kumaşın sadece ön yüzüne çıkar. Arka yüz, kumaşın kendi zemin renginde kalır. Trikolar gerildiklerinde, ilmeklerin iç kesimleri daha açık renkte görülür.
Transfer Baskı h. Gofre Baskı
Silindir şeklinde sıcak kalıplar kullanılarak kumaş yüzeyinde kalıcı ve kabarık bir desen oluşturulur. Termoplastik olmayan kumaşlarda önce bir yapay reçineleme işlemi yapılır. Böylece kumaş, kalıcı biçimde formlanabilir.
Gofre baskılı kumaş 2.2.3. Apreleme (Bitim) İşlemleri
Tekstil mamullerine, daha iyi görünüm, tutum ve kullanım özellikleri kazandırmak için mekanik yöntemlerle veya kimyasal maddelerle uygulanan işlemlere “Apreleme (bitim) işlemleri” denir.
Bitim işlemleri olarak tanımlanmasının sebebi; bu işlemlerin, ön terbiye ve renklendirme işlemlerinden sonra uygulanan son işlemler olmasıdır. Apreleme (bitim) işlemlerinden sonra tekstil mamulleri, satışa, aynı zamanda kullanılmaya hazır duruma gelmektedir.
Apreleme işlemlerinin yapıldığı makinelerden bazıları
Kuru Apre İşlemleri
Mekanik yöntemlerle uygulanan apreleme (bitim) işlemlerine “Kuru Apre İşlemleri”
denir. Önemli kuru apre işlemleri şunlardır.
Şardonlama
Tekstil yüzeyindeki lifler, şardon makinesinin kancalı telleri yardımıyla çekilerek kumaş yüzeyine çıkarılır. Böylece kumaş tüylü ve yumuşak bir yüzeye kavuşur, ısı tutma özelliği artar. Şardonlama etkisi, kullanılan makinenin türüne ve işlemin etki süresine bağlıdır.
Şardonlama İşlemi Görmüş Kumaş Şardon Makinesi
Kalandırlama
Kalandırlama işlemiyle, mamul düzgünleştirilir, mamulün sıklığı ve parlaklığı arttırılır. Tekstil yüzeyi, basınç altındaki iki ya da daha fazla silindir arasından geçirilir.
Silindirlerin üst yüzey özelliklerine, geçiş hızına, silindir ısısına ve silindirlerin düzenleniş şekline göre elde edilen etkiler, kullanım özelliklerini değiştirmektedir. Normal kalandırda silindirlerin hızı aynıdır. Bu şekilde hafif bir parlaklık ve düzgünlük oluşur. Sürtünme kalandırında basınç uygulayan silindirler, kumaş transport (taşıma) silindirine göre daha hızlı döner. Bu sayede oluşan sürtünme etkisi, kumaşta yüksek bir parlaklığa neden olur.
Kalandırlama İşlemi Kalandırlama İşleminin Yapıldığı MakineGörmüş Kumaş Çektirme
Tekstil yüzleri, üretimleri sırasında fazla gerildikleri için esnerler. Çektirme işlemi ile yüzeyler eski haline dönüşür yani kısalır. Bu işlemle, tekstil mamullerinin kullanım sırasında çekmeleri önlenir.
Çektirme işleminde amaç:
• Giysinin rahatlığı ve bakımı
• Giysinin şeklini koruması
• Kumaşın çekmemesi
• Giysinin esnemeye ve bollaşmaya karşı koyması
• Konfeksiyon işlemlerinde rahatlık ve güven sağlanmasıdır.
Çektirme İşlemi Gerdirme
Özellikle örgü yüzeylerin terbiyesinde dikkat edilecek en önemli noktalar; çektirme ve gerdirmedir. Çünkü örgü yüzeyler, gerilme ve çekmeye çok duyarlıdır. Gerilim nedeniyle örme kumaş uzar ve hacimli görünümü kaybolur, yani kumaş incelir.
Gerdirme işlemi iki şekilde yapılabilir:
Kumaş buhar etkisi altında gerilir ve bu şekilde fikse (sabitleştirme) sağlanır.
Gerdirme, kumaş ıslakken yapılır ve sonra kurutularak fikse edilir. Bu yöntem daha etkilidir.
Çektirme ve gerdirme işlemleri görmüş kumaşlar, kullanım sırasında hiçbir boyut (en ve boy) değişimine uğramaz.
Gerdirme işleminin yapıldığı makine Yaş Apre İşlemleri
Kimyasal maddelerle uygulanan apre (bitim) işlemlerine, “Yaş Apre” işlemleri” denir.
Önemli yaş apre işlemleri şunlardır:
Dinkleme
Yün lifleri; ısı, basınç ve nem etkisiyle keçeleşir. Dinkleme işlemi ile yünün keçeleşme özelliğinden faydalanılarak tekstil ürününün yüzeyi sıklaştırılır ve yüzeye keçeleşmiş bir görünüm kazandırılır.
Katlı halindeki yünlü kumaş, iki silindir arasından geçerken sıkıştırılır. Dinklemenin etkisi, ayarlanabilen sıkıştırma kanalları ile değiştirilebilir. Dinkleme teknesinde bulunan alkali veya bazik çözelti, dinkleme işlemini kolaylaştırır.
Bu işlemle çuha vb. kumaşlar elde edilir.
Dinkleme Görmüş Yünlü Kumaş (Çuha) Dinkleme İşleminin Yapıldığı Makine
Sürtünmeye Karşı Dayanıklılık Terbiyesi
Sürtünmeye karşı dayanıklılık, tekstil yüzeylerinin belirli şartlar altında sürtünmeye karşı gösterdiği dayanma gücüdür. Tekstil yüzeylerine kolay bakım özelliği kazandıran terbiye işlemleri tekstil yüzeylerinin sürtünmeye karşı dayanıklılığını azaltır. Bu özelliğin tekstil yüzeylerine yeniden kazandırılabilmesi için teksilon apresi uygulanır. Bu amaçla tekstil yüzeyleri silisli aside batırılır. Bu işlemle tekstil yüzeyleri, sürtünmeye karşı dayanıklılık kazanır.
Güç Tutuşurluk Terbiyesi
Tekstillerde güç tutuşurluk iki şekilde sağlanır:
Tekstiller koruyucu bir tabaka ile kaplanır ve liflere oksijenin gitmesi engellenmiş olur. Böylece tekstil yüzeyleri, alev almadan kömürleşir.
İkinci yöntemde ise liflere alev oluşmasını önleyecek gazlar üreten maddeler ilave edilerek tekstil yüzeyinin alev almaması sağlanır.
Bu tür terbiye işlemleri, tekstil yüzeylerin tuşesini (dokunumunu) değiştirir.
Keçeleşmezlik Terbiyesi
Keçeleşmezlik terbiyesi, yünlülerin yıkama sırasında keçeleşmesini önler.
Yünün keçeleşmesinin nedeni, liflerin pullu yapısıdır. Lif yüzeyinde bulunan pullar ısı, basınç ve nem altında iç içe geçer.
Bu olay şu işlemlerle önlenebilir:
Kimyasal maddeler kullanılarak yün liflerindeki pulların yapısı değiştirilir. (Pullar asit kullanılarak yok edilir.)
Pulların üzerine örtücü bir tabaka çekilir.
Keçeleşmezlik terbiyesi, kumaş özelliklerini iyileştiren az sayıda terbiye işlemlerinden biridir. Bu işlemle kumaşın:
Sürtünme ve kopmaya karşı dayanıklılığı artar.
¾ Boyanabilirlik özelliği artar.
¾ Boncuklanma oluşumu azalır.
¾ Diğer lif hammaddeleri ile daha kolay karıştırılabilir.
Boncuklanmaya Karşı Terbiye
Tekstil yüzeylerde boncuklanmanın nedeni, iplik içerisindeki liflerin serbest uçlarının sürtünme sonucu birbirine dolanarak düğümlenmesidir. Boncuklanma, kumaş yüzeyindeki lif uçlarının yakılması ya da kumaş yüzeyine bir reçine sürülerek lif uçlarının yapıştırılması
Tekstil Haşerelerine Karşı Terbiye
Keratin içeren liflerle beslenen haşereler, yün liflerine, yün ipliklerine, yünlü kumaşlara ve yünlü giysilere zarar verebilirler.
Güve Yemezlik Terbiyesi
Tekstil haşerelerine karşı yapılan güve yemezlik terbiyesi, yün liflerini kemiren güvelere karşı yapılır. Eulan veya mittin gibi kimyasal maddeler, suda çözülür ve bir boya eriyiği gibi liflere emdirilir. Bu kimyasal maddeler, liflerle sağlam bir bileşim oluşturur ve yünü güveler için yenilmez bir hale getirirler. Güve yemezlik terbiyesi, yıkama ve temizlemeye karşı dayanıklıdır.
Giysilerin korunmasında kullanılan güve topları, terbiye maddesi olarak kabul edilmezler. Bunlar, zehirli gazlar yaydıklarından sağlığa zararlıdır.
2.3. Haslık Değerlerini Belirleme İşlemleri
Haslık Çeşitleri
• Hava Koşullarına Dayanıklılık
2.3.1. Renk Haslığı
Renk haslığı, boyalı ve baskılı tekstillerin üretimi, kullanımı ve bakımı sırasında karşılaştıkları çeşitli etkilere karşı koyabilme özelliğidir. Tüm kullanım ve bakım özelliklerini kapsayan mutlak bir renk haslığı yoktur.
Renklendirilecek tekstil yüzeylerinin, kullanım amacı belli olmalıdır. Örneğin, perdeler ve bahçe mobilyaları özellikle ışık haslığı yüksek renklerle, iş elbiseleri ise kaynar yıkamaya dayanıklı boyalarla boyanmış olmalıdır.
2.3.2. Sürtünme Haslığı
Yaş ve Kuru Sürtünme Haslığı olarak ikiye ayrılır. Sürtünme haslığı, boyamaya ya da baskıya bağlıdır. Sürtünme haslığını etkileyen faktörler:
¾ Lif cinsi
¾ Boyar madde
¾ Boyama yöntemi
¾ Renk koyuluğudur.
Has boyalar bile koyu boyandıklarında, ıslak sürtünmede renk atarlar. Bunun nedeni, genellikle lif yüzeyinde fazla miktarda bulunan boya maddesidir.
2.3.3. Işık Haslığı
Işık haslığı renkli tekstil yüzeylerin güneş ışıklarına karşı renklerini koruyabilme direncidir. Uzun süre güneş ışığına maruz kalacak olan tekstil yüzerlerinin (örn. Perdeler) yüksek ışık haslığına sahip olması gerekir.
2.3.4.Yıkama Haslığı
Yıkama haslığı boyalı ya da baskılı tekstil yüzeylerin yıkama işlemine karşı rengini koruyabilme direncidir. Her lif cinsi için uygun bir boyar madde vardır. Tekstil yüzeyleri, uygun bir boyar maddeyle boyanırsa belirli bir yıkama haslığına eriştirilebilir.
2.3.5. Kaynatma Haslığı
Doksan derece ve üzerindeki yıkamalarda olması gereken renk haslığına kaynatma haslığı denir. Erkek gömlekleri, iş önlükleri, iş giysileri, mutfak ve yatak takımları, mendiller vb. kaynar yıkamaya dayanıklı olmalıdır.
2.3.6. Ter Haslığı
Renkli iç veya üst giysiler terleme sonucunda renk atmamalıdır. Uygun boyar maddelerin kullanımı ile bu haslık sağlanabilir.
2.3.7. Hava Koşullarına Dayanıklılık
Bayrak, çadır ve örtü olarak kullanılan tekstil yüzeyler ışık, nem, rüzgar vb. karşı dayanıklı olmalıdır. Bu amaca yönelik boyar maddeler mevcuttur.
2.4. Haslık Deneyleri ve Özellikleri
Boyanmış ya da baskılı tekstil materyalinin en önemli özelliği renk haslığıdır. Boyar maddelerin haslıklarını belirlemek için, çeşitli deneylere gerek vardır. Haslık değerleri bu deneyler sonucu belirlenir. Günümüzde renk haslığı testleri, uluslar arası birliktelik sağlamak için özel laboratuarlarda ve ISO kriterlerine göre yapılmaktadır.
Örneğin, ışık haslığı, günümüzde laboratuarlarda özel soldurma lambaları kullanılarak tayin edilir. Belli bir süre soldurulan renkli tekstil materyali, ışık haslığını ölçmeye yarayan skala ile karşılaştırılarak değerlendirilir.
Yıkama haslığı, test edilecek boyalı kumaşla, beyaz renkli bir kumaşın birbirine dikilmesinden sonra, bir arada yıkanması ve yıkama sonucunda beyaz renkli kumaşın ne kadar lekelendiğinin özel skala ile karşılaştırılması ile belirlenir.
Ter haslığının belirlenmesi için, test edilecek renkli kumaş ile beyaz renkli bir kumaşın birbirine dikilmesinden sonra, ter sıvısının özelliklerinin ve yapısının bir örneği olabilecek şekilde hazırlanmış bir çözelti ile ıslatılır. Renk değişikliği ve beyaz kumaşın lekelenme derecesi, skala yardımıyla değerlendirilir. Ter haslığı deneyi, Asidik Ter Haslığı ve Bazik Ter Haslığı olmak üzere iki şekilde tespit edilir.
Sürtünme haslığının belirlenmesinde ise, boyanmış yada baskı yapılmış kumaşın beyaz renkli pamuklu bir kumaş üzerine sürtülmesi, beyaz pamuklu kumaşın renklenmesine sebep olur. Bu işlem, crockmetre adı verilen bir cihaz ile yapılır. Beyaz pamuklu kumaşın yaş ve kuru olmasına göre iki tip sürtünme haslığı belirlenir. Beyaz pamuklu kumaşın lekelenme miktarı özel skala ile karşılaştırılarak sürtünme haslığı değerlendirilir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında kazandığınız bilgileri, aşağıdaki soruları cevaplayarak değerlendiriniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi ön terbiye işlemlerinden biridir?
A. Şardonlama B. Kalandırlama C. Ağartma D. Dinkleme
2. Tekstil materyallerini boyama yada baskı yoluyla renklendirmede işleminde kullanılan organik moleküllere ne denir?
A. Boyar madde B. Sud kostik C. Merserizasyon D. Kostikleme
3. Aşağıdakilerden hangisi tekstil yüzeylerini boyama yöntemlerinden biri değildir?
A. Kesintisiz yöntem B. Yarı kesintili yöntem C. Baskılı yöntem D. Kesintili yöntem
4. Aşağıdakilerden hangisi baskı tekniklerinden biri değildir?
A. Tifduruk (rulo) baskı B. Şablon baskı
C. Transfer baskı D. Krep baskı
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
5. Aşağıdakilerden hangisi Örgülerde ve esnek dokumalarda kullanılan bir baskı tekniğidir?
A. Düz film baskı B. Rotasyon film baskı C. Püskürtme baskı D. Gofre baskı
6. Aşağıdakilerden hangisi kuru apre işlemlerinden biridir?
A. Dinkleme B. Şardonlama
C. Sürtünmeye karşı terbiye D. Güç tutuşurluk terbiyesi
7. Aşağıdakilerden hangisi yaş terbiye işlemlerinden biri değildir?
A. Kalandırlama
B. Keçeleşmezlik terbiyesi C. Dinkleme
D. Tekstil haşerelerine karşı terbiye
8. Aşağıdakilerden hangisi boyanmış ya da baskı yapılmış tekstil yüzeylerinde olması gereken haslık değerlerinden biri değildir?
A. Renk haslığı B. Oksijen haslığı
C. Hava koşullarına dayanıklılık D. Sürtünme haslığı
9. Aşağıdakilerden hangisi laboratuarda soldurma lambaları kullanılarak yapılan deney sonucu değerlendirilen haslık türüdür?
A. Yıkama haslığı B. Ter haslığı C. Kaynatma haslığı D. Işık haslığı
10. Aşağıdakilerden hangisi pamuklu tekstil yüzeylerine parlaklık, yüksek kopma
sağlamlığı, yumuşaklık ve yüksek nem emme özelliği kazandıran ön terbiye işlemidir?
A. Ağartma B. Merserizasyon C. Kostikleme
D. Örgülerin ön temizliği
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz .
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında kazandığınız bilgileri, aşağıdaki soruları cevaplayarak değerlendiriniz.
Çoktan Seçmeli Soruları
1. Aşağıdakilerden hangisi bir tekstil yüzeyidir?
A. Tekstil lifleri B. İplikler
C. Dokuma yüzeyler D. Elyaflar
2. Aşağıdakilerden hangisi liflerden elde edilen bir tekstil yüzeyidir?
A. Örgü yüzeyler B. Kağıt kumaşlar C. Dokuma yüzeyler D. Dar (kolon) dokumalar
3. Aşağıdakilerden hangisi temel dokuma bağlantıları ile ilgili bir kavramdır?
A. Çözgü iplikleri B. İlmek
C. Ters ilmek D. Askı (nopen)
4. Aşağıdakilerden hangisi bezayağı bağlantının türevlerinden biridir?
A. Dik sırtlı B. Etamin C. Sivri uçlu D. Balık sırtı
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
5. Aşağıdakilerden hangisi çok iplik sistemli dokumalardan biri değildir?
A. Broşe dokumalar B. Kadifeler
C. Havlı dokumalar D. Krep dokumalar
6. Aşağıdakilerden hangisi bir dokusuz yüzeydir?
A. Kurdeleler B. Telalar C. Danteller
D. İplik bağlantılı yüzeyler
7. Aşağıdakilerden hangisi ön terbiye işlemlerinden biri değildir?
A. Merserizasyon B. Kalandırlama C. Ağartma D. Kostikleme
8. Aşağıdakilerden hangisi baskı tekniklerinden biridir?
A. Apre baskı B. Kolon baskı C. Transfer baskı D. Krep baskı
9. Aşağıdakilerden hangisi kuru apre işlemlerinden biri değildir?
A. Dinkleme B. Şardonlama C. Kalandırlama D. Gerdirme
10. Aşağıdakilerden hangisi yaş terbiye işlemlerinden biridir?
A. Kalandırlama
B. Keçeleşmezlik terbiyesi C. Çektirme
D. Şardonlama
Doğru - Yanlış Türü Test Sorular
Bu modül ile kazandığınız yeterliğin belirlenmesi için bir kısmı doğru, bir kısmı yanlış cümleler verilmiştir. Cümle doğru ise başındaki parantezin içine D, yanlış ise Y, harfini koyunuz.
11.( ) Tela, giysiden beklenen görünüm, kalite ve etkiyi elde etmek amacıyla kumaşa farklı yöntemlerle tutturulan bir yardımcı malzemedir.
12.( ) Ön terbiye işlemlerinden kostikleme, pamuklu dokuma yüzeylere parlaklık kazandırır.
13.( ) Tekstil materyali üzerinde farklı yerlerde bir veya daha fazla renkle desen oluşturma işlemine boyama denir.
14.( ) Keçeleşmezlik terbiyesi, yünlü tekstil yüzeylerin yıkama sırasında keçeleşmesini sağlar.
15.( ) Yıkama haslığı, boyalı ya da baskılı tekstil yüzeylerinin yıkama işlemine karşı
15.( ) Yıkama haslığı, boyalı ya da baskılı tekstil yüzeylerinin yıkama işlemine karşı