Tekirdağ İli ve Afetsellik Durumu

Tekirdağ 26.43 ve 28.08 derece doğu meridyenleri ile 40.36 ve 41.31 derece kuzey paralelleri içerisinde yer almaktadır. Türkiye’nin kuzey batısında bulunan Tekirdağ, coğrafi konumu itibariyle Marmara Bölgesi içerisinde bulunmakta olup 6.313 km2’lik bir alana sahiptir. Türkiye topraklarının %0,8’ni oluşturan Tekirdağ doğusunda İstanbul, kuzeyinde Kırklareli, batısında Edirne ve Çanakkale illeri ile güneyinde Marmara Denizi bulunmaktadır. Güneyinde bulunan Marmara Denizine 133 km kuzeyinde bulunan Karadeniz sahiline 2,5 km olmak üzere toplam 135,5 km kıyı uzunluğuna sahiptir. Ayrıca Tekirdağ İstanbul’a 132 km, Kırklareli’ne 121 km, Edirne’ye 140 ve Çanakkale’ye 188 km uzaklıktadır (AFAD Tekirdağ, 2019).

Gelişmiş bir ulaşım ağı içinde bulunan il üç önemli karayolu, dış ticaret limanı başta olmak üzere limanları ve İstanbul-Avrupa demiryolu ile Avrupa’ya açılan bir kapı niteliğindedir. Türkiye’de en yoğun ithalat-ihracat karayolu ulaşımının yapıldığı D-100, D-110 ve TEM karayolları il sınırları içerisinden geçmektedir. D-100 ile İpsala sınır kapısından Yunanistan’a, D110 ve TEM otoyolu ile Kapıkule sınır kapısından Bulgaristan’a geçilmektedir. Tekirdağ Limanı, Akport Limanı ve Türkiye’nin ilk transit konteynır limanı olan Asyaport Limanı il içerisinde bulunur. Çorlu’da bulunan Tekirdağ Çorlu Atatürk Havalimanı ile havayolu ulaşımı da yapılmaktadır. Ayrıca Tükiye’nin en büyük metropol şehri olan İstanbul’a komşu olması Tekirdağ’ın stratejik önemini artırmaktadır (Özyavuz ve Şişman, 2014).

Tekirdağ ili Çerkezköy, Çorlu, Ergene, Hayrabolu, Kapaklı, Malkara, Marmaraereğlisi, Muratlı, Saray, Şarköy ve merkez ilçesi Süleymanpaşa olmak üzere toplam 11 ilçesi ile büyükşehir statüsüne sahip bir kenttir. İlçeleri gösterir il idari haritası Şekil 6.1’de sunulmuştur.

79

Şekil: 6.1. Tekirdağ İdari Haritası

Kaynak: Nenedirvikipedi, 2019

TÜİK verilerine göre, 2018 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde Tekirdağ il nüfusu 1.029.927 kişi olarak sayılmıştır. Her yıl nüfus artışı yaşanmakta olup, il nüfus bilgilerine ait bazı veriler Tablo 6.1 ve Tablo 6.2’de sunulmuştur.

Tablo 6.1: Tekirdağ İl Nüfusu (2009-2018)

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

783.310 798.109 829.873 852.321 874.475 906.732 937.910 972.875 1.005.463 1.029.927

Kaynak: TÜİK, 2019.

Tablo 6.2: Tekirdağ İl Nüfus Artış Hızı ve Yoğunluğu (2014-2018)

Yıllık nüfus artış hızı(* ) (‰) Nüfus yoğunluğu

(*) Yıllık nüfus artış hızları hesaplanırken, ilgili dönemin son yılına ait idari bölünüş yapısı dikkate alınmıştır.

2013-14 2014-15 2015-16 2016-17 2017-18 2014 2015 2016 2017 2018

36,2 33,8 36,6 32,9 24,0 144 149 154 159 163

80 İl içerisinde 262.862 kişi sayısı ile en fazla nüfusa sahip Çorlu, sonrasında Süleymanpaşa ve Çerkezköy ilçeleri gelmektedir. Tüm ilçelere ait genel nüfus bilgileri Tablo 6.3’te sunulmuştur.

Tablo 6.3: Tekirdağ İlçeleri Nüfus Dağılımı (2018)

Yıl İlçe Toplam _Nüfus Erkek _Nüfusu Kadın _Nüfusu Erkek % Kadın %

2018 Çorlu 262.862 134.044 128.818 %50,99 %49,01 2018 Süleymanpaşa 199.960 101.786 98.174 %50,90 %49,10 2018 Çerkezköy 166.789 86.540 80.249 %51,89 %48,11 2018 Kapaklı 116.882 60.292 56.590 %51,58 %48,42 2018 Ergene 62.458 32.206 30.252 %51,56 %48,44 2018 Malkara 52.758 27.159 25.599 %51,48 %48,52 2018 Saray 49.106 24.879 24.227 %50,66 %49,34 2018 Şarköy 32.565 16.404 16.161 %50,37 %49,63 2018 Hayrabolu 32.137 16.551 15.586 %51,50 %48,50 2018 Muratlı 28.537 14.540 13.997 %50,95 %49,05 2018 Marmaraereğlisi 25.873 13.574 12.299 %52,46 %47,54 Kaynak: Nufusu, 2019.

Akdeniz iklim kuşağının etkilerini yaşayan Tekirdağ, kıyı bölgelerinde yazlar sıcak ve kışlar ılık geçmekte, iç kesimlerde ise genelde karasal iklim özellikleri yaşanmaktadır. Tekirdağ yıl boyu süren rüzgarlı bir yapıya sahiptir. Hakim ve sürekli görülen rüzgar türü poyraz, ikinci önemli rüzgar lodostur. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre yıllık yağış miktarı ortalaması 582.9 mm’dir. En yüksek yağışın yaşandığı ay Aralık, en düşük yağışın yaşandığı ay ise Ağustos olarak ölçülmüştür (Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2019; Tekirdağ Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü, 2019).

81 Tekirdağ’ın topoğrafik özellikleri dikkate alındığında genel olarak fazla engebeli bir yapıya sahip olmadığı görülür. İl içerisindeki en önemli yükselti Kumbağ bölgesinden başlayan ve Marmara Denizine paralel bir yapı sergileyen Tekir Dağları ile Ganos Dağıdır. Jeolojik özellikleri incelendiğinde Tekirdağ ile Gelibolu arasında bulunan ve 45 km uzunluğuna sahip Ganos fay hattı bulunur. Bu hat Saroz Körfezine kadar devam etmekte olup, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın bir parçasını oluşturmaktadır. Tekirdağ sahil şeridinin birinci derece deprem kuşağı içerisinde yer alması en riskli bölgelerin başında gelmesine sebep olmaktadır. Ayrıca Kumbağ bölgesi yükselti fazlalığı ve mevcut fay hattına yakınlığı sebebiyle Tekirdağ da heyelan yaşanan bölgelerin başında gelir. Tekirdağ ili afetselliği değerlendirildiğinde başta depremler olmak üzere sel, heyelan, kaya düşmesi ve endüstriyel afetlerin yaşandığı görülmektedir.

Şekil 6.2: Tekirdağ Deprem Haritası

Kaynak: TMMOB, 2019.

Tekirdağ il genelinin Şekil 6.2’de görüldüğü üzere deprem kuşakları içerisinde bulunduğu görülmektedir. Özellikle il merkezinden Şarköy ilçesine kadar uzanan hat birinci derece deprem kuşağı içerisinde bulunur. Geçmiş tarihlere

82 bakıldığında Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın Ganos-Mürefte bölümünü oluşturan kesimin 1912 yılında 7.4 ve 6.8 olmak üzere iki yırtılma yaşadığı görülmüştür. Ayrıca 1999 yılında yaşanan Marmara Depremi’nde bölge etkilenme alanında kalmış ancak ciddi boyutlu bir yıkım yaşanmamıştır (AFAD Tekirdağ, 2019).

Tekirdağ’da son yıllarda iklim değişikliklerinin de etkisiyle yaşanan yağış rejimindeki farklılaşma, bölgede sel ve su baskını afetlerinin yaşanma sıklıklarında artışa sebep olmuştur. Özellikle nehir yatakları ve bu bölgelere yakın olan yerleşim yerleri sel ve su baskınlarından etkilenerek maddi ve manevi büyük kayıplar yaşamıştır. 22-24 Ekim 2012 tarihilerinde yaşanan aşırı yağışlarda üç ilçede metrekareye 150 mm yağış düştüğü ölçülmüştür. Bunun sonucunda yaşanan su taşkınlarında yaklaşık 30 mahallenin etkilenerek 300 kişinin ev ve işyerlerinden tahliye edildiği ve 1135 adresin hasara uğradığının tespiti yapılmıştır (AFAD Tekirdağ, 2019).

Tekirdağ’da yükseltinin fazla olduğu, engebeli yapıya sahip ve fay hattına yakın olan bölgelerde heyelan afetlerinin yaşandığı görülmüştür. Ayrıca il genelinde heyelan, kaya düşmesi ve çığ alanlarının tespiti amacıyla İl AFAD Müdürlüğünce çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde çığ tehlikesinin bulunmadığı, yol çalışmaları veya farklı insan unsurları sebebiyle heyelan ve kaya düşmesi olaylarının yaşandığı görülmüştür. Heyelan aktivitesinin olduğu alanlar tespit edilerek bu alanlar Afet Riski Azaltma Sistemi (ARAS) üzerinde Şekil 6.3’te görüleceği üzere haritalandırılmıştır. (AFAD Tekirdağ, 2019).

83

Şekil 6.3: Türkiye Heyelan Duyarlılık Haritası

Kaynak: AFAD ARAS, 2019.

ARAS ile Türkiye’de kaya düşmesi, heyelan ve çığ afetlerinden etkilenen yerleşim yerlerinin risk değerlendirmesi yapılarak bu afetlerden etkilenen bölgelerin risk potansiyeli belirlenmekte ve güvenli yerleşim yerlerinin tespiti için teknik ve bilimsel alt yapı sağlanmaktadır (AFAD ARAS, 2019).

Ayrıca Tekirdağ genelinde ve özellikle Çorlu, Çerkezköy ve Ergene ilçelerindeki sanayi tesisi sayısının fazla olması, il için tehdit doğuran diğer bir risk unsurudur. Bu tesislerde zaman zaman kaza ve yangın olaylarının yaşandığı da görülmektedir.

Tekirdağ’da yaşanması muhtemel afetlere önlemler alınması, hazırlık ve koruma çalışmaları ile afet ve acil durum sonrası müdahale faaliyetlerinde gerekli olan malzemelerin temini konusunda AFAD Tekirdağ Bölgesel Lojistik Deposu (Şekil 6.4) 2015 yılında faaliyete geçmiştir. Depo toplamda 2.400 m2_{’lik kapalı bir} alana sahip olup içerisinde afet ve acil durumlar sonrası acil barınmaya yönelik malzemeler bulunmaktadır (AFAD Tekirdağ, 2019).

84

Şekil 6.4: AFAD Tekirdağ Lojistik Depo Dış ve İç Görünüm

Kaynak: AFAD Tekirdağ, 2019.

AFAD’a bağlı TAMP tarafından yayınlanan ve afet bölgesine destek olacak bölge ve komşu illerden oluşan Tekirdağ il grubu, Şekil 6.5’te sunulmuştur. Gerçekleşen afetin seviyesi ve etkisine göre afet bölgesine destek illerden gerekli yardımlar yapılacaktır.

Şekil 6.5: Afetlerde Destek Bölge ve İller Tekirdağ Grubu

85