Tedavi öncesinde çekilmiş dişler

Ortodontik tedavisine başlanmadan önce, 3135 (1898 kız, 1237 erkek) hasta içerisinde herhangi bir sebeple daimi diş çekimi yapılmış vaka sayısı 189’u kız, 104’ü erkek toplam 293 kişi (% 9.34) olarak bulunmuştur. Bu hesaplamaya, tek başına 20 yaş dişi çekimleri dahil edilmemiş, diğer daimi diş çekimleri veya diğer daimi diş/dişlerin çekimi yanında 20 yaş dişi çekimleri varsa dahil edilmiştir.

4.13.5. Tedavi öncesi restorasyon durumu

Toplam 3135 hastadan 1189’unda (% 37.93) (754 kız, 435 erkek) tedavi başında herhangi bir restorasyonun varlığı tespit edilmiştir (Grafik 4.35). Bu oran kızlarda % 39.72, erkeklerde % 35.16 olmaktadır.

Ağızda görülen restorasyon çeşitlerine göre ayrı ayrı hesaplamalar yapılmıştır. Buna göre, dolgulu dişe sahip vaka sayısı 1136 (% 36.23) (724 kız, 412 erkek), kanal tedavili dişe sahip vaka sayısı 195(% 6.22) (16 kız, 79 erkek), kron restorasyonuna sahip vaka sayısı 18 (% 0.57) (11 kız, 7 erkek)’dir. Köprü restorasyonuna sahip, yalnızca 6 kız hasta (% 0.19) bulunmuştur.

Tedavi başı ağız içi restorasyon durumu

Restorasyon yok % 62.07 Restorasyon var % 37.93 Grafik 4.35

4.14. Yirmi Yaş Dişlerinin Durumu

Yirmi yaş dişlerinin konjenital eksikliğinin değerlendirilmesi, 8-18 yaş arasındaki bireylerde yapılmıştır. Bu bireyler içinde konjenital diş eksikliği bulunan tüm hastaların % 91.19’unda 3. molarlardan en az biri eksik bulunmuştur.

‘TME’ ve ‘Bebek DDY’ gruplarının haricinde araştırmamıza dahil olan, 8-18 yaş arasındaki birey sayısı 2595 (1529 kız, 1066 erkek)’tir. Bu hastalar içinde, sadece bir adet yirmi yaş dişi eksikliği görülen vaka sayısı 157 (% 6.05), iki adet yirmi yaş dişi eksikliği görülen vaka sayısı 244 (% 9.4), üç adet yirmi yaş dişi eksikliği görülen vaka sayısı 57 (% 2.2) ve yirmi yaş dişlerinin dördünün birden eksik olduğu vaka sayısı da 297 (% 11.44) olarak belirlenmiştir. Ayrıca, sadece üst 20 yaş dişlerinin (18-28 beraber) eksik olduğu vaka sayısı 167 (% 6.44 ) (114 kız, 73 erkek) ve sadece alt 20 yaş dişlerinin (38-48 beraber) eksik olduğu vaka sayısı da 56 (% 2.16) (34 kız, 22 erkek) olarak kaydedilmiştir.

Dört 20 yaş dişinden, en az birisinin konjenital olarak eksik olmasına ise, 755 (% 29.09) (430 kız, 325 erkek) hastada rastlanmıştır. Böylece 8-18 yaş arası bireylerde, konjenital olarak 20 yaş dişi eksikliğine sahip olma oranı % 29.09 olarak hesaplanmaktadır (Grafik 4.36). Bu oran kızlarda % 28.12 iken, erkeklerde % 30.49 olmaktadır. Üst 20 yaş dişlerinden en az birinin eksik olduğu vaka sayısı 644 ve oranı % 24.82 iken, alt 20 yaş dişlerinden en az birinin eksik olduğu vaka sayısı ise 486 ve oranı da % 18.73 bulunmuştur.

8-18 yaş arası bireylerde 20 yaş dişinin konjenital eksikliği Eksiklik yok % 70.91 Eksiklik var % 29.09 Grafik 4.36

Araştırmada, 20 yaş dişlerinin jerm folikülü olarak panoramik radyografta görüldüğü en erken yaş 5 yıl, 11 ay olarak tespit edilmiştir.

Yirmi yaş dişlerinin gömülülük durumu belirlenirken, yine eklem ve bebek DDY gruplarının haricindeki hastalardan, yaşı 20 ve üzerinde olanlarda hesaplama yapılmıştır. Buna göre, yaşı 20 ve üzerinde olan toplam birey sayısı 207 (145 kız, 62 erkek)’dir. Bunlardan 20 yaş dişlerinin hepsi gömülü olan 39 kişi (% 18.84) (29 kız, 10 erkek), sadece üst 20 yaş dişleri gömülü olan 11 kişi (% 5.31) (7 kız, 4 erkek), sadece alt 20 yaş dişleri gömülü olan 16 kişi (% 7.72) (10 kız, 6 erkek), en az biri gömülü olan 109 kişi (% 52.66) (73 kız, 36 erkek) bulunmuştur (Grafik 4.37). En az bir yirmi yaş dişi gömülü olan kızların oranı % 50.34, erkeklerin oranı ise % 58.06 olarak belirlenmiştir.

Yirmi yaş dişi gömülülük durumu (20 yaş referans) Gömülü 8 var % 52.66 Gömülü 8 yok % 47.34 Grafik 4.37

Yirmi yaş dişlerinin diş numarasına göre, alt-üst çeneye göre ve sağ-sol tarafa göre toplam gömülülük adetleri ve sıklıkları aşağıdaki tabloda (Tablo 4.8) belirtilmiştir. Gömülü tüm 20 yaş dişlerinin (292 adet) % 50.34’ünün üst, % 49.66’sının da alt yirmi yaş dişleri olduğu belirlenmiştir.

Tablo 4.8 Yirmi yaş dişlerinin gömülülük adet ve sıklıkları

18-38 (Sağ) 28-48 (Sol) Toplam

Sayı % Sayı % Sayı %

18-28 (Üst) 75 25.68 72 24.66 147 50.34

38-48 (Alt) 73 25 72 24.66 145 49.66

Toplam 148 50.68 144 49.32 292 100

Üst ve alt 20 yaş dişlerinin gömülü kalma pozisyonları incelendiğinde; üst 20 yaş dişlerinin sırasıyla en çok distoanguler (% 64.63), vertikal (% 23.13), meziyoanguler (% 6.8), horizontal (% 4.76) ve bukkolingual (% 0.68) pozisyonda gömülü kaldıkları, alt 20 yaş dişlerinin ise sırasıyla en çok meziyoanguler (% 68.59), horizontal (% 23.45), vertikal (% 6.21), bukkolingual (% 2.07) ve distoanguler (% 0.69) pozisyonda gömülü kaldıkları tespit edilmiştir.

Yirmi yaş dişlerinin üst-alt ayırımı yapılmadan hepsinin gömülü kalma pozisyonları sıklık bakımından değerlendirildiğinde ise, sırasıyla en çok meziyoanguler (% 36.99),

distoanguler (% 32.88), vertikal (% 14.73), horizontal (% 14.04) ve bukkolingual (% 1.37) pozisyonda gömülü kaldıkları belirlenmiştir.

4.15. Ark Formları

Eklem ve bebek DDY hastaları haricindeki toplam 3135 (1898 kız, 1237 erkek) hastanın hepsinde, tedavi başı ark formları tespit edilmiştir. Sonuçlara göre, hem alt, hem de üst çene için en çok tespit edilen ark formu ovoid ark formu olmuştur. Tedavi başı üst ark formu ovoid olanların sayısı 2663 (% 84.94) (1615 kız, 1048 erkek), üçgen olanların sayısı 419 (% 13.37) (250 kız, 169 erkek), kare olanların sayısı ise 53 (% 1.69) (33 kız, 20 erkek) olarak bulunmuştur (Grafik 4.38).

Tedavi başında üst ovoid ark formu kızlarda % 85.08, erkeklerde % 84.72, üst üçgen ark formu kızlarda % 13.17, erkeklerde % 13.66, üst kare ark formu kızlarda % 1.73, erkeklerde % 1.61 olmaktadır. Üçgen % 13.37 Kare % 1.69 Ovoid % 84.94

Tedavi başı üst ark formu Grafik 4.38

Tedavi başı alt ark formlarında ise ovoid form 2900 kişiyle (% 92.50) (1760 kız, 1140 erkek) yine en çok gözlenirken, üçgen form 162 hastada (% 5.17) (101 kız, 61 erkek) ve kare form 73 hastada (% 2.33) (37 kız,36 erkek) kaydedilmiştir (Grafik 4.39).

Tedavi başı alt ark formu ovoid olan kızların oranı % 92.72, erkeklerin oranı % 92.15, üçgen olan kızların oranı % 5.32, erkeklerin oranı % 4.93, kare olan kızların oranı % 1.94, erkeklerin oranı % 2.91 olmaktadır.

Üçgen % 5.17 Kare % 2.33 Ovoid % 92.50

Tedavi başı alt ark formu Grafik 4.39

Tedavi sonu ark formu tespit edilmiş 1789 (1136 kız, 653 erkek) hasta mevcuttur. Buna göre tedavi sonunda üst ark formu ovoid olan 1736 kişi (% 97.04) (1109 kız, 627 erkek), üçgen olan 28 kişi (% 1.57) (15 kız, 13 erkek) ve kare olan 25 kişi (% 1.40) (12 kız, 13 erkek) bulunmuştur (Grafik 4.40).

Tedavi sonu üst ark formu ovoid olan kızların oranı % 97.62, erkeklerin oranı % 96.01, üçgen olan kızların oranı % 1.32, erkeklerin % 1.99, kare olan kızların oranı % 1.05, erkeklerin oranı % 1.99 olmaktadır.

Ovoid % 97.04 Kare % 1.40 Üçgen % 1.57

Tedavi sonu üst ark formu Grafik 4.40

Tedavi sonu alt ark formu ovoid olan 1737 kişi (% 97.09) (1107 kız, 630 erkek), üçgen olan 25 kişi (% 1.40) (15 kız, 10 erkek) ve kare olan 27 kişi (% 1.51) (13 kız, 14 erkek) belirlenmiştir (Grafik 4.41).

Tedavi sonu alt ark formu ovoid olan kızların oranı % 97.44, erkeklerin oranı % 96.47, üçgen olan kızların oranı % 1.32, erkeklerin oranı % 1.53, kare olan kızların oranı % 1.14, erkeklerin oranı % 2.14 olmaktadır.

Ovoid % 97.09 Kare % 1.51 Üçgen % 1.40

Tedavi sonu alt ark formu Grafik 4.41