Teşvik ve Destekler

Modern Seracılık üzerine işletmelerin yararlanabileceği teşvik ve destekler bulunmaktadır.

Yatırımlara Devlet Yardımları hakkındaki Bakanlar Kurulu kararı göre bölgesel olarak ayrıştırılmış Yatırım Teşvikleri, Teknoloji Geliştirme Vakfı ( TTGV ) Destekleri, Ziraat Bankası tarafından verilen kredileri, Uluslararası kuruluşlarının özellikle yenilenebilir enerjili sera uygulamalarına yönelik destekleri, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından verilen

28

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı kapsamındaki hibeler ve Kalkınma Ajanslarının destekleri sayılabilmektedir.

1.5.1. Devlet Teşvikleri

19 Haziran 2012 tarihinde yayınlanmış olan “Yatırımlarda Devlet Yardımları” hakkında Bakanlar Kurulu kararı ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesine, üretim ve istihdamın artırılmasına, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma- geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesine, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amaçlanmıştır.

Devlet teşvikleri kapsamında TRC3 Bölgesi 6.Bölgede bulunmakta en avantajlı bölge konumunda olmaktadır. Bölgede kurulacak 500.000TL yatırım tutarına sahip ve 5 dekarın üzerinde sera yatırımları Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında olup; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, gelir vergisi stopaj gibi destek kalemlerinden faydalanabilmektedir. Gümrük vergisi ve KDV istisnası destekleri yanında verilen destekler şu şekildedir;

• Vergi İndirimi: 01.01.2014 tarihinden sonra başlatılan yatırımlarda yatırıma katkı oranı

%35 oluncaya kadar kurumlar vergisi veya gelir vergisi vergi indirim oranı %90 olarak belirlenmiştir.

• Sigorta Primi işveren Hissesi Desteği: Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan, diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden karşılanır. 01.01.2014 itibariyle ise 7 yıl boyunca sabit yatırımın %50’sine kadar destek tavanı belirlenmiştir.

• Faiz Desteği: Azami destek tutarı 900.000 Tl olacak şekilde TL bazında 7 puan, döviz cinsi bazında ise 2 puan faiz desteği mevcuttur.

• Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği: Teşvik belgesine istinaden gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip on yıl süreyle işveren adına Bakanlık bütçesinden karşılanabilir

• Gelir Vergisi Stopajı Desteği: 10 Yıl: Teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarla sağlanan ilave istihdam için, belgede kayıtlı istihdam sayısını aşmamak

29

kaydıyla, işçilerin ücretlerinin asgari ücrete tekabül eden kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisi, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği tarihten itibaren on yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir.

• Yatırım Yeri Tahsisi: 29.6.2001 tarihli ve 4706 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi çerçevesinde Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre yatırım yeri tahsis edilebilir.

1.5.2. Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)

Toplamda maksimum 1.000.000$ faizsiz kredi desteğinin yenilenebilir enerji kaynaklı yatırımlara verilmektedir. Verilen kredi desteği toplam öngörülen giderin %50’sini geçememekte ve kredi geri ödeme şekli 1 yılı geri ödemesiz toplamda 4 yılda 6 aylık taksitlere olmaktadır. Hizmet bedeli olarak verilen faizsiz kredi desteğinin %6’sı talep edilmektedir.

1.5.3. Yenilenebilir Enerji Desteği (YED)

Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (Turseff) enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projeleri finansmanı için Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve aracı bankalar ile uzun vadeli finansman ve uygun kredi koşulları sağlamaktadırlar.

Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji teknolojileri, araçlar ve materyalleri üreten, üretici, tedarikçi ve yüklenicilerin yatırımlarına küçük projeler kapsamında, 300.000 USD ve/veya muadili TL. kredi imkânı verilmektedir. Daha yüksek boyutlu projeler için ayrı bir fonlama yapılabilmektedir.

1.5.4. Ziraat Bankası Sübvansiyonlu Kredi

T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı ve Uygulama Tebliği çerçevesinde, yeni kurulacak veya modernize edilecek işletmelere ait Bakanlık İl/İlçe Müdürlüklerince onaylanacak projelerde, desteklemeye esas uyulması gereken asgari standartların belirlenmesi amacıyla Uygulama Talimatı çerçevesinde işletme ve yatırım kredileri vermektedir.

Kontrollü örtüaltı üretme koşullarına sahip en az bir dekar büyüklüğündeki seralarda Örtüaltı Üretiminin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak örtüaltı yetiştiriciliği yaptığı Bakanlıkça tespit edilen ve Örtüaltı Kayıt Sisteminde (ÖKS) kayıt altına alınan işletmeler ile hazırladıkları fizibilite raporları Bakanlık il/ilçe müdürlüklerince onaylanan yeni kurulacak işletmelerin, onaylanan fizibilite raporları çerçevesindeki yatırım ve işletme kredisi talepleri karar kapsamında değerlendirilmektedir.

Bu kapsamda kontrollü örtü altı tarımsal faaliyetler; üst limiti 10.000.000TL olmak şartıyla;

30

• 0-750.000TL’ye kadar faiz indirim oranı: Yatırım döneminde %50, işletme döneminde

%50

• 750.001–5.000.000 TL arasında faiz indirim oranı: Yatırım Döneminde %50 ve işletme döneminde %25

• 5.000.001- 10.000.000TL arasında faiz indirim oranı: Yatırım Döneminde %25, İşletme Dönemi %25 olarak belirlenmiştir.

Tablo 6 Kredi Faiz Oranları L KREDİ FAİZ ORANLARI

Vade Süresi İşletme Kredileri Yatırım Kredileri Limit 0-12 ay 12 aydan uzun Yatırım

Bu kredilerin dışında iyi tarım uygulamaları, organik tarım uygulamaları, yurtiçi sertifikalı tohum, fide kullanımı, modern basınçlı sulama gibi krediye esas konularda mevcuttur.

1.5.5. Fransız Kalkınma Ajansı Yenilenebilir Enerji Kredisi

Fransız Kalkınma Ajansı'ndan Halkbank aracılığı ile destek dağıtımı yapılmaktadır. Fransız Kalkınma Ajansı Yenilenebilir Enerji Kredisi kapsamında Hidroelektrik Santrali (HES), Rüzgâr Enerjisi Santrali (RES), Güneş Enerjisi Santrali, Jeotermal Santrali, Biokütle gibi çalıştırdığı işçi sayısı 500'den fazla olmayan firmaların, tüm yenilenebilir enerji projeleri finanse edilebilecektir. Proje kurulu gücü üst sınırı sadece HES projeleri için geçerli olup, en fazla 10 MW kurulu gücü bulunan, HES’ler, bu krediden yararlanabilecektir. Kredi, yatırım kredisi şeklinde kullanılabilir. Kredinin üst limiti 5.000.000 - Euro ve kredinin 3 yıl ödemesiz dönemli toplam 10 yıl vade imkânı bulunmaktadır.

1.5.6. Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, Ulusal Tarım Stratejisi Kırsal Kalkınma Plan çerçevesinde, doğal kaynaklar ve çevrenin korunmasını dikkate alarak, kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması

31

için küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi, tarımsal pazarlama altyapısının geliştirilmesi, gıda güvenliğinin güçlendirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluşturulması, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalışmalarının etkinliklerinin artırılması ve kırsal toplumda belirli bir kapasitenin oluşturulması amacıyla Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı uygulamaya konulmuştur.

KKYDP Destekleri kapsamında genel olarak yıllar içinde yatırım konuları çok değişkenlik göstermemek ile birlikte olup en son 8.Etap destekleri kapsamında alternatif enerji kaynakları kullanan seralara yönelik Ekonomik yatırımlar için proje başvurularında hibeye esas proje tutarı, gerçek kişi başvurularında 300.000 Türk Lirasını, tüzel kişi başvuruları için ise 800.000 Türk Lirasını geçemeyecek biçimde %50 hibe desteği verilmektedir. Proje bütçesi KDV hariç hazırlanır.

Detayları ilgili programların başvuru rehberlerinde bulunmakla beraber;

• Alternatif enerji kaynaklı (Jeotermal, biyogaz, güneş ve rüzgâr) sera başvuruları yeni tesis olarak yapılır.

• Alternatif enerji dönüştürme tesisleri ile sera yapımı projesinin birlikte tek bir yatırım proje teklifi olarak verilmesi gerekir.

• Alternatif enerji kaynağı olarak güneş enerjisi kullanan sera projelerinde; planlanan enerji ihtiyacı ile uyumlu olmak üzere güneş pili sisteminin veya güneş enerjine dayalı elektrik üretim tesisinin başvuruya esas projede bulunması zorunludur. Bunların dışındaki sistemler kabul edilmez.

• Alternatif enerji içermeyen sera yapımına yönelik yatırım proje başvuruları kabul edilmez.

• Ancak, mevcut seralar için sadece alternatif enerji kullanımına yönelik başvuru yapılabilir ve bu başvurular kapasite artırımı ve teknoloji yenileme konusu olarak değerlendirilir.

• Daha önce alternatif enerji kaynaklı sera ile ilgili olarak hibe desteğinden yararlanan yatırımcılar aynı sera ile ilgili başvuru yapamazlar.

• Alternatif enerji kaynaklı yeni sera başvurularında;

*Topraklı seralarda dekara maliyet en fazla 72.000 TL/da,

*Topraksız seralarda dekara maliyet en fazla 96.000 TL/da,

*Topraksız sislemeli cam seralarda dekara maliyet en fazla 126.000 TL/da olmalıdır.

1.5.7. Kalkınma Ajansları ve Destekleri

Kalkınma Ajansları bölgesel öncelikleri dikkate alarak hazırladıkları Bölge planları ile uyumlu biçimde mali destek programlarına çıkmaktadırlar. Son başvuru tarihinden itibaren 60-80 gün içerisinde değerlendirme sonuçlanmaktadır. Aşağıda yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımının Özendirilmesine yönelik bir mali destek programı örneği bulunmaktadır.

Örnek;

32

Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) “Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanımının Özendirilmesi Mali Destek Programı”

Program Genel Amacı: Bölge işletmelerinin enerji girdi maliyetlerinin azaltılmasını sağlayarak sektörel rekabet güçlerinin artırılması ve Bölge’de yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının özendirilmesidir.

İlan Tarihi: 11.06.2012

Son Başvuru Tarihi: 07.09.2012

Destek Miktarı: Asgari tutar: 100.000 TL; Azami tutar: 700.000 TL

Mali Destek Başvuru Rehberi’nde Destek oranı hakkında, hiçbir destek, kar amacı güden kuruluşlar için projenin toplam uygun maliyetinin %10’undan az ve %50’sinden fazla ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar için projenin toplam uygun maliyetinin %10’undan az ve

%75’inden fazla olamaz ibaresi yer almaktadır.

1.5.8. Tarımsal Desteklemeler

8 Nisan 2013 tarihli, 28612 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2013/4463 sayılı “2013 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar”a göre Ülkemizde bitkisel üretime arız olan zararlı organizmalara karşı biyolojik ve/veya biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılması ile kimyasal ilaç kullanımının azaltılması amacıyla örtü altında ve açık alanda aşağıda belirtilen destekleme ödemeleri yapılır.

Tablo 7: Biyolojik Mücadele Destekleri

Uygulama Destek Tutarı

Biyoteknik Mücadele Desteği 100 TL/dekar Biyolojik Mücadele Desteği 330 TL/dekar Örtüaltı Paket Toplamı 430 TL/dekar

Kaynak: GTHB

Bu destekler haricinde sera işletmelerinin de yararlanabileceği; iyi tarım uygulamaları desteği (100TL/da), gübre desteği, toprak analizi desteği (2,5TL/da), tarımsal yayım ve danışmanlık desteği (600TL/yıl), sera sigortası desteği (Poliçenin %50’si) gibi destek kalemleri de mevcuttur.

33