Đnsanoğlu var olduğundan bu yana çevresinde bulunan çeşitli canlıları kültüre alarak beslenme ihtiyacını karşılamaya çalışmıştır. Yüzyıllardır süregelen beslenme alışkanlıkları sonucu birçok bitkisel ürün kültüre alınarak insanoğlunun kullanımına sunulmuştur. Ancak bazı meyveler faydalarına rağmen geleneksel metotlarla üretilmekten öteye gidememiştir. Bu gibi meyveler beslenme yerine sınır belirleme, gölgelik ve yeşillik olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada insanoğlunun ikinci plana attığı meyvelerden olan iğdenin verim ve kalitesi incelenerek ihtiva ettiği besin ve mineral madde miktarının tespiti ile kültüre alınması ve uygun iğde çeşitlerinin özelikleri bulunmaya çalışılmıştır.
Selçuk Üniversitesi Alaaddin Keykubat Kampusü’nde yürütülen bu çalışmada mevcut popülâsyon içerisinden 30 adet iğde tiplerinin seçilmesinde, bol ve düzenli verim, iri ve gösterişli meyve, et/çekirdek oranı, tad-aroma ve C vitamini gibi özellikler üzerinde durulmuştur.
Çalışmanın ilk yılı olan 2005 yılında çalışma sahası içerisinde bulunan iğde potansiyeli belirlenmiş olup seleksiyona tabi tutulmaya aday 30 adet iğde tipi belirlenmiştir. Belirlenen bu tipler bir yıl süre ile gözlem altında tutulmuş, vegatatif ve genaratif gelişmeleri gözlemlenmiştir. Öncelikle ağaç özellikleri, daha sonra iğde bitkisinin gelişme süresince yaprak, çiçek ve meyve özellikleri incelenmiştir. Elde edilen veriler bir tablo haline getirilmiş ve birbiri ile kıyaslamalar yapılmıştır. Daha sonra araştırmada laboratuar çalışmaları yer almıştır. Đğde tiplerinden elde edilen veriler laboratuar şartlarında analiz edilmiş ve bütün veriler bir araya getirilmiştir. Sonuçlar tartılı derecelendirme metodu ile değerlendirilmiş ve bu değerlendirme sonucunda 900 ve üzeri puan alan 12 iğde tipi belirlenmiştir.
Çalışmalar sonucunda elde edilen tiplerin farklı yaşta oldukları taç yapısı, büyüme durumları ve gövde çapı gibi özelliklere bakılarak anlaşılmıştır. Seçilen tiplerin büyüme kuvvetleri incelenerek ortalama 15 m taç yüksekliğine sahip olan 42-AKA-28 en uzun boylu ağaç olup aynı tipe sahip ağacın gövde çapı ise 0.30 m’dir. 12 tipe ait gelişme durumu ise 5tipte dik, 4 tipte yayvan ve 3 tipte de dik-yayvan şekildedir.
Çiçeklenme zamanına bakıldığında üzerinde çalıştığımız tiplerin 2005 yılında 21 Mayıs ile 25 Mayıs arasında çiçeklenmeye başladıkları görülmüştür. Tipler arasında 5 günlük bir çiçeklenme farkı ortaya çıkmıştır (Çizelge 10). Mohlenbrock (1986) Illinois’te yaptığı çalışmada iğdelerin Mayıs-Haziran aylarında, Kartesz (1988) Nevada’da Nisan-Haziran, Martin ve Hutchins (1981) Meksika’da Mayıs-Haziran, Gleason ve Cronquist (1991) Amerika’nın Kuzeyi’nde Haziran-Temmuz aylarında çiçeklenmeye başladığını bulmuşlardır.
Seleksiyona tabi tiplerin meyveleri olgunlaşmaya 1 Ekim ile 6 Ekim 2005 arasında başlamış ve 24 Ekim’de seçilen bütün tiplerde olgunlaşma tamamlanmıştır. En uzun olgunlaşma süresine sahip tip 19 gün ile 42-AK-28’dir. Munz (1973) Kaliforniya’da yaptığı çalışmada iğde meyvelerinin Mayıs-Haziran aylarında olgunlaşmaya başladığını tespit etmiştir. Vines (1960), Teksas’ta Ağustos-Ekim; Di Tomaso ve Healy (2003), Amerikanın kuzey batısında Eylül-Kasım aylarında iğde meyvelerinin olgunlaşmaya başladığını tespit etmişlerdir. Değişik coğrafyalardaki iğde olgunlaşma tarihindeki farklılıklar tiplerin genetik farklılıkları yanında toprak ve ekolojik farklılıklardan kaynaklanabileceği söylenebilir.
Seçilen tiplerde ortalama meyve ağırlığı 1.55 g (42-AK-12) ile 1.82 g (42-AK-21) arasında bulunmuştur. Seçilen tiplere ait ortalama meyve ağırlığı ise 1.71 gramdır. Seçilen tipler arasında meyve ağırlığı bakımından farklılık görülmesi bu alanda seleksiyon çalışmasına ve iğdelerin ıslaha alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Seçilen tiplerde ortalama meyve uzunluğu 21.42 mm (42-AK-12) ile 24.80 mm (42- AK-02) arasında değişim göstermektedir. Tiplere ait ortalama meyve uzunluğu ise 23.35 mm bulunmuştur.
Seleksiyon sonucunda seçilen tiplerin ortalama çekirdek ağırlığı ise 0.33 g (42-AK- 27) ile 0.55 g (42-AK-01) arasında bulunmuştur. Seçilen tiplerin kendi aralarında yapılan ağırlık ortalamasında ise sonuç 0.41 gram olarak bulunmuştur.
Đğde tiplerinin laboratuar analizlerinde C vitamini ve mineral madde miktarları da incelenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda seçilen tiplerin C vitamini içeriği 1.87 mg/100 gr (42-AK-06) ile 5.03 (42-AK-27) arasında değiştiği bulunmuştur. Đğde bünyesinde C vitamini bulundurmasına rağmen bu oran diğer meyvelere örneğin kızılcığa göre çok düşüktür.
Seçilen tiplerde pH 5.05 (42-AK-08) ile 5.17 (42-AK-19) arasında olduğu tespit edilmiştir. Tiplerin pH ortalaması 5.13’tür.
Çeşit seleksiyonunda en fazla önem meyve kalitesi üzerindeki seleksiyonlara verilmektedir (Güleryüz 1988) Birçok meyve türünde olduğu gibi iğdeye de lezzeti veren şeker, asit ve aroma maddeleri oluşturmaktadır (Kalyoncu,1996). Ancak meyvelerdeki asit, şeker ve aroma üzerine çevre faktörleri de etkili olmaktadır (Özbek 1977).
Tipler et/çekirdek oranı bakımından incelendiğinde % 2.31 (42-AK-01) ile % 4.20 (42-AK-27) arasında değiştiği bulunmuştur.
Seçilen tiplerin hepsi yüksek verimli bulunmuştur. Bu haliyle seleksiyon çalışmalarında başarıyla kullanılabilecek materyallerdir.
Selçuk Üniversitesi Alaaddin Keykubat Kampusü’nde yetiştirmeye değer üstün özellikli iğde seleksiyonu ile başlatılan bu çalışma sonucunda çalışma sahasındaki iğde ağaçları arasından belirlenen tipler belli seleksiyon kriterlerine göre tartılı derecelendirmeye tabi tutulmuş ve bu değerlendirmeler sonucunda en yüksek puan alan 12 tip sırası ile 42-AK-01, 42-AK-02, 42-AK-27, 42-AK-15, 42-AK-19, 42-AK-28, 42- AK-06, 42-AK-12, 42-AK-21, 42-AK-23, 42-AK-25, 42-AK-08 oldukları saptanmıştır. Ülkemizde çok geniş bir alana dağılmış olan iğde, gerekli öneme bir türlü kavuşamadığı için kültüre alınmamıştır. Ülkemizin her türlü iklimine adapte olmuş her türlü toprakta yetişebilen bu güzide meyve maalesef kültüre alınmamış ve çiftçilerimizin dikkatini bir türlü çekememiştir. Sadece tarımsal üretim yapılan alanlarda sınır bitkisi, gölgelik veya yeşillik amacıyla kullanılmıştır. Ülkemizde olduğu gibi çalışma yapılan alanda da iğdeler kapama bahçe şeklinde yetiştirilmedikleri tespit edilmiştir.
Hiçbir kültürel uygulama yapılmadan, uygun olmayan toprak ve iklim şartlarında dahi yetişebilmesi ülkemiz tarımı için büyük bir avantaj doğurmaktadır. Böyle özelliklere sahip bir bitki kültüre alındığında özelliklerinin çok daha iyileştirilebileceği ve iğdenin bölgedeki çiftçilere ihraç imkânlarının oluşturulmasıyla ülkemiz ekonomisine büyük katkılar sağlayacaktır.
Đğde sahip olduğu besin değeri, ağaç özellikleri ve Türkiye’deki potansiyeli itibarı ile üzerinde önemle durulması gereken meyvelerden biridir. Bu gibi meyveler kültürel şartlarda üretildikten sonra pazara sunulmalı ve tanıtımı yapılmalıdır. Öncelikle çiftçiye selekte edilmiş iğdelerden elde edilen sertifikalı fidan kullanımı teşvik edilmelidir.
Sadece çiftçilerimiz değil ülkemizdeki araştırmacılar da iğdeye gerekli önemi vermemişlerdir. Hali hazırda ülkemizde iğde seleksiyonu ile ilgili bir çalışma bulunmaması iğde bitkisinin gelişmesinin ve yaygınlaşmasının önündeki engellerden biridir.
6.KAYNAKÇA
AKSOY, A; SAHĐN, U., 1999. Elaeagnus angustifolia L. as a biomonitor of heavy metal pollution. Turkish Journal of Botany. 23(2): 83-87
ANONĐM, 2006. http://www.meyed.org.tr/index.php?PgId=77 /
ANONĐM, 2007a. http://tr.wikipedia.org/wiki/Ku%C5%9F_i%C4%9Fdesi ANONĐM, 2007b. http://www.bitkisel-tedavi.com/bitki/bitki(i1).htm ANONĐM, 2007c. http://cks.tarim.gov.tr/main.htm
ANONĐM, 2007d. http://www.konya.gov.tr/konyam/iklim.htm ANONĐM, 2007e. Konya Meteroroloji Müdürlüğü kayıtları.
ANONĐM,2007f.http://www.meteor.gov.tr/2006/tahmin/tahminiller.aspx?secimNo= 53
ANONĐM,2007g. http://konya.meteor.gov.tr/bolgegrafi_dosyalar/image002.gif ANONĐM, 2007h. http://www.konyatarim.gov.tr/index.asp?id=1122
ANONĐM, 2007i. http://www.konya.gov.tr/konyam/ekonomi.htm
BAILEY, L.H., 1914. Standard cyclopedia of horticulture. Macmillan Co. London, UK.
BOLAT, S. 1991. Konya Đlinde Kaliteli Yazlık Elma Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma.
BORELL, A.E., 1971. Russian-olive for wildlife and other conservation uses. Leaflet 292. Washington, DC: U.S. Department of Agriculture. 8 p.
BROTHERS, T. S., 1984. Historical vegetation change in the Owens River riparian woodland. In: Warner, Richard E.; Hendrix, Kathleen M., eds. California riparian systems: Ecology, conservation, and productive management: Proceedings of the conference; 1981 September 17-19; Davis, CA. Berkeley, CA: University of California Press: 75-84.
CHRISTIANSEN, E.M., 1963. Naturalization of Russian olive (Elaeagnus angustifolia L.) in Utah. Am. Midland Nat. 70:133-137.
CARMAN, J.G., and BROTHERSON, J.D., 1982. Comparison of sites infested and not infested with saltcedar (Tamarix pentandra) and Russian-olive (Elaeagnus angustifolia). Weed Sci. 30:360-364
CARMEAN, W. H., 1976. Soil conditions affect growth of hardwoods in shelterbelts. Research Note NC-204. St. Paul, MN: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, North Central Forest Experiment Station. 4p.
CARROL, R.B., MOREHART, A.L. and STUART, M., 1976. Phomopsis canker of Russian-olive in Delaware. Plant Dis. Rep. 60:787-788
CEMEROĞLU, B.,1992. Meyve ve Sebze Đşletme Endüstrisinde Temel Analiz Metotları, Biltav Yayınları, Ankara, s 381.
CURRIER, P. J., 1982. The floodplain vegetation of the Platte River: phytosociology, forest development, and seedling establishment. Ames, IA: Iowa State University. 332 p.
DITOMASO, J. M., HEALY, E. A., 2003. Aquatic and riparian weeds of the West. Publication 3421. Davis, CA: University of California, Agriculture and Natural Resources. 442 p
DOKUZOĞUZ, M.,1969. Türkiye Meyveciliğinde Seleksiyonun Önemi. TÜBĐTAK. Meyveciliğimizin Geliştirilmesi ve Ürünlerinin Değerlendirilmesi Đle
Đlgili Problemler ve Bu Maksatla Yapılması Gerekli Araştırmalar Simp. (28-30 Haziran 1967) TOAG, ANKARA.
DOKUZOĞUZ, M. ve GÜLCAN, R., 1973. Ege Bölgesi Bademlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı ve Seçilmiş Tiplerin Adaptasyonu Üzerinde Araştırmalar. TÜBĐTAK, TOAG Yayınları Sayı:22 Ankara s. 28.
DÜZGÜNEŞ, O. Ve KESĐCĐ, T., 1983.Đstatistik Metotları, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. 861, Ders Kitabı 229, Ankara, s28.
EDELEN, W.J., and CROWDER,W.A., 1997. Russian-olive(Elaeagnus angustifolia) control experiment underway (Washington). Restoration & Management Notes
ELĐAS, T.S, 1980. The complete trees of North America: Field guide and natural history. Van Nostrand Reinhold Co. New York, NY. 948 p.
ELTEZ, M., 1983. Niğde Yöresinde Üstün Özellikli ve Özellikle Meyve Peryotisitesi Göstermeyen Amasya Elma Tiplerinin Seleksiyonu. Doktora Tezi. ERĐŞ, A., SOYLU, A., BARUT, E. ve DALKILIÇ, Z., 1992. Bursa Yöresinde
Yetişmekte Olan Kızılcık Çeşitlerinde Seleksiyon Çalışmaları, Türkiye I. Ulusal Bahçe Bit. Kong. (13-16 Ekim 1992), Cilt I (Meyve), 499-502, Ege Üniv.Ziraat Fak. Bornova-Đzmir.
EŞĐTKEN, A. 1992. Erzincan’da Yetiştirilen Hasanbey, Şalak, Şekerpare Kayısı Çeşitlerinde Meyvede Meydana Gelen Fiziksel ve Kimyasal Değişmeler ile Hasat Kriterlerinin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma.
FEUCHT, W., SCHWALB P., 1999. Changes in the concentration of phenolic substances in the bark during the annual development of the cherry tree (Prunus avium L.). Advances in Horticultural Science, 13: 71
GENÇ, Đ. ve YAĞBASANLAR, T., 1994. Bitki Islahı. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Genel Yayın No:59, Ders Kitapları Yayın No: 13, Adana.
GEORGE, E. J., 1953. Tree and shrub species for the Northern Great Plains. Circular No. 912. Washington, DC: U.S. Department of Agriculture. 46 p.
GLEASON, H. A., CRONQUĐST, A., 1991. Manual of vascular plants of northeastern United States and adjacent Canada. 2nd ed. New York: New York Botanical Garden. 910 p.
GÜLER, N. and LĐMAN, B.C., 2005. Çeşitli Bitki Türlerinde Vitamin B12, Folik
Asit ve Biotin Đçeriğini Đmmuno-Enzimatik Yöntemle Araştırılması. Sağlık Bilimleri Dergisi 14(3) 184-190.
GÜLERYÜZ, M., 1977. Erzincan’da Yetiştirilen Bazı Önemli Elma ve Armut Çeşitlerinin Pomolojileri Đle Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Atatürk Üniv. Yay. No: 483, Ziraat Fak.Yay. No: 229, s 180, Erzurum.
GÜLERYÜZ, M., 1988. Meyve ve Sebze Islahı Ders Notları. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü, Erzurum. 189s.
HAYS, J. F., Jr. 1990. Wildlife considerations in windbreak renovation. In: Great Plains Agricultural Council, compiler. Windbreaks: Living with the wind: Proceedings, windbreak renovation workshop; 1990 October 23- 25; Hutchinson, KS. Great Plains Agriculture Council Publ. No. 133. Manhattan, KS: Kansas State University, Cooperative Extension Service: 35-41.
IŞIK, O. ve KOCAMAZ, C., 1992. Kuşburnu Üretiminin Önemi ve Vegatatif Yolla Çoğaltma Olanakları. 1. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt 1 (Meyve), 285-291, Đzmir.
KALYONCU, Đ.H., 1990. Konya Apa Baraj Gölü Çevresinde Yetiştirilen Üstün Özellikli Badem (Prunus amygdalus L.) Tiplerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Seleksiyon Çalışması, O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Samsun.
KALYONCU, Đ.H., 1996. Konya Yöresindeki Kızılcık (Cornus mas L.) Tiplerinin Bazı Özellikleri ve Farklı Nem Ortamlarındaki Köklenme Durumu Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Üniv. Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı Doktora Tezi, Konya.
KARTESZ, J.T., 1988. A flora of Nevada. Reno, NV: University of Nevada. 1729 p. [In 3 volumes]. Dissertation.
KLICH, M. G., 2000. Leaf variations in Elaeagnus angustifolia related to environmental heterogeneity. Environmental and Experimental Botany. 44(3): 171-183.
KNOPF, F.L., and OLSON, T.E., 1984. Naturalization of Russian-olive: implications to Rocky Mountain wildlife. Wildl. Soc. Bull. 12: 289-298
KRUPINSKY, J.M., and FRANK, A.B., 1986. Effects of water stress on Tubercularia canker of Russian olive. Montana State Univ. Coop. Ext. 117:171-172.
KURNAZ, Ş., 1989. Bazı Önemli Şeftali ve Nektarin Çeşitlerinin Derim Öncesi ve Sonrası Fizyolojileri Üzerinde Araştırmalar, Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Enst.Bahçe Bitk. Ana Bilim Dalı Doktora Tezi (Basılmamış). KÜPPERS, H., 1987. DerGrobe Küppers-Farbenatlas Varlag Georg D.W. Collwey
GmbH, München, p.224.
LESICA, P., and MĐLES, S., 1999. Russian olive invasion into cottonwood forests along a regulated river in north-central Montana. Can. J. Bot. 77: 1077- 1083
LESICA, P., and MĐLES, S., 2001. Natural history and invasion of Russian olive along eastern Montana Rivers. Western North American Naturalist. 61(1): 1-10.
MARTIN, W.C., HUTCHĐNS, C.R., 1981. A flora of New Mexico. Volume 2. Germany: J. Cramer. 2589 p.
MOHLENBROCK, R.H., 1986. [Revised edition]. Guide to the vascular flora of Illinois. Carbondale, IL: Southern Illinois University Press. 507 p MUNZ, P. A., 1973. A California flora and supplement. Berkeley, CA: University of
California Press. 1905 p
NEWMAN, G. J., REDENTE, E. F., 2001. Long-term plant community development as influenced by revegetation techniques. Journal of Range Management. 54(6): 717-724
OĞUZ, D., 2002 Ankara Kentinde Ender Bulunan Ağaçlar Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniv. Araştırma Fonu Projesi Kesin Raporu. Ankara Üniv. Araştırma Fon Müdürlüğü. Proje No:98-11-04-02. Ankara.
OHLENBUSCH, P.D., and RĐTTY, P.M., 1978. Russian olive control-a preliminary look. Proc. NWWCA Res. Rep. 1978:132
ÖZBEK, S., 1971. Bağ- Bahçe Bitkilerinin Islahı, Ankara Üniv.Ziraat Fak.Yay.:419, Yardımcı Ders Kitabı: 146, Ankara, 263s.
ÖZBEK, S., 1977. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yayınları 111,Ders Kitabı 6.
PIRLAK, L., 1993. Uzundere, Tortum ve Oltu Đlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniv.Fen Bil.Enst. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi (Yayımlanmamış), Erzurum.
PETERSON G.W., 1976. Disease of Russian-olive caused by Botryodiplodia theobromae. Plant Dis. Rep. 60:490- 494.
READ, R. A., 1964. Tree windbreaks for the Central Great Plains. Agric. Handb. 250. Washington, DC: U.S. Department of Agriculture, Forest Service. 68 p.
SHAFROTH, P.B., AUBLE, G.T., SCOTT, M. L., 1995. Germination and establishment of the native plains cottonwood (Populus deltoides ssp. monilifera) and the exotic Russian-olive (Elaeagnus angustifolia L.). Conservation Biology. 9(5): 1169-1175
SHAW, D. L., 1988. The design and use of living snow fences in North America. Agriculture, Ecosystems and Environment. 22/23: 351-362.
SKUJIN, S., 1998. Handbook for ICP- AES (Varian-Vista). A short guide to Vista Series ICP-AES operation. Version 1.0, Varian Int. AG, Zug.
SOYLU, A., 1990. Meyve Yetiştirme Đlkeleri. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Ders Notları:20. Bursa.
STUBBENDIECK, J., COFFIN, M. J., LANDHOLT, L. M. 2003. Weeds of the Great Plains. 3rd ed. Lincoln, NE: Nebraska Department of Agriculture, Bureau of Plant Industry. 605 p. In cooperation with: University of Nebraska - Lincoln.
ŞEN, S.M., 1986. Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Böl. (Doçentlik Tezi Basılmamış).
TOSUN, F,. 1991. Tarımda Uygulamalı Đstatistik Metotları. O.M.Ü.Ziraat Fak. Teksir Bürosu, Ders Notu:1, Samsun.
TUSKAN, G. A., Laughlin, Kevin. 1991. Windbreak species performance and management practices as reported by Montana and North Dakota landowners. Journal of Soil and Water Conservation. 46(3): 225-228. ÜLKÜMEN, L., 1973. Bağ-Bahçe Ziraati, Atatürk Üniv. Yay. No:275, Ziraat Fak.
Yay. No:128, Ders Kitapları Serisi No: 22, Erzurum. s415.
VAN DERSAL, W.R., 1939. Birds that feed on Russian olive. Auk. 56:483-484. WEBER, W. A., 1987. Colorado flora: western slope. Boulder, CO: Colorado
Associated University Press. 530 p.
VINES, R. A., 1960. Trees, shrubs, and woody vines of the Southwest. Austin, TX: University of Texas Press. 1104 p.
VOGEL, W. G. 1981. A guide for revegetating coal mine soils in the eastern United States. Gen. Tech. Rep. NE-68. Broomall, PA: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Northeastern Forest Experiment Station. 190 p
YEAGER, A. F., 1935. Root systems of certain trees and shrubs grown on prairie soils. Journal of Agricultural Research. 51(12): 1085-1092.
7.ÖZGEÇMĐŞ
1981 yılında Aksaray’da doğdu. Đlk ve orta öğrenimini Aksaray’da, liseyi Ankara Ev Ekonomisi Meslek Lisesi’nde tamamladı. 1999 yılında başladığı Selçuk Üniversitesi Hayvansal Üretimi Programı Tarım Ekonomisi Bölümü’nden 2003 yılında mezun oldu. Evli ve bir çocuk annesidir.