TARTIġMA

41 B anacına Endo Roots ve Vitormone olmak üzere iki mikorizal preparasyon uygulaması yapılmıĢtır. Bu iki uygulamada sürgün uzunluğu, sürgün geliĢme düzeyi, yaprak alanı, koltuk sürgün sayısı ve yaprak yaĢ ağırlığı değerleri Endo Roots uygulamasında istatistiki önem bakımından “önemli” olmak üzere daha yüksek kaydedilirken sadece yaprak kuru ağırlığı değeri Vitormone uygulamasında daha yüksek olmuĢtur. Sürgün çapı ve yaprak sayısı değerleri ise Kontrol bitkilerde daha yüksek bulunmuĢtur. Ana sürgün sayısı değeri her iki uygulamada da istatistiki önem bakımdan aynı olarak kaydediliĢtir. Aynı konuda çalıĢan Aguin ve ark. (2004), asmalar ve AM arasında simbiyotik bir iliĢki olduğunu, mantarların bitki büyüme ve beslenmesini artırdığını belirtmiĢlerdir. Yine bu iki uygulamada sürgün çapı, yaprak sayısı, sürgün geliĢme düzeyi, koltuk sürgün sayısı değerleri Vitormone uygulamasında istatistiki önem bakımından en düĢük değerleri verirken; yaprak kuru ağırlığı değeri Kontrol bitkilerde daha düĢük olarak tespit edilmiĢtir. Sürgün uzunluğu, yaprak alanı, ana sürgün sayısı ve yaprak yaĢ ağırlığı değerleri ise Vitormone uygulaması yapılan bitkilerle Kontrol bitkiler arasında önemli bir fark bulunmamakla birlikte en düĢük değeri vermiĢtir.

41 B fidanlarının yaprak örnekleri makro ve mikro element yönünden analiz edilerek incelenmiĢtir. Makro besin elementlerinden P, K ve Ca değerleri Endo Roots uygulamasında daha yüksek bulunurken; Mg değerleri de Kontrol fidanlarının yaprak örneklerinde daha yüksek tespit edilmiĢtir. Benzer bir çalıĢma yapan Manoharan ve ark. (2008), bitkilerle mikroorganizmalar arasında simbiyotik bir iliĢki olduğunu, bitkilerin büyüme ve mineral beslenmesinde önemli rol oynadığını belirtmiĢtir. Mikro besin elementlerinden Cu ve Zn, Endo Roots uygulamasında daha yüksek bulunurken; Mo ve Fe Vitormone uygulamasında daha yüksek belirlenmiĢtir. Mikorizal uygulamalar yapan Bavaresco ve Fogher (1992)‟de Glomus mosseae uygulamalarının kirece en hassas asma anaçlarının yapraklarında Fe kapsamının arttığını belirtmiĢtir.

Fidan geliĢme değerleri TSE 3981 nolu Tüplü Asma Fidanı standardı dikkate alınarak değerlendirildiğinde mikorizal preparasyon uygulamaları 41 B asma anacından fidan üretiminde ümit var görünmektedir.

99 R anacına Bioplin ve Endo Roots olmak üzere iki koteyl mikoriza uygulaması yapılmıĢtır. Bu iki uygulamada sürgün uzunluğu, yaprak sayısı, sürgün geliĢme düzeyi, ana sürgün sayısı ve koltuk sürgün sayısı değerleri Bioplin

uygulamasında istatistiki olarak önemli ve daha yüksek kaydedilirken; sürgün çapı, yaprak sayısı, yaprak alanı, yaprak yaĢ ağırlığı ve yaprak kuru ağırlığı değeri Endo Roots uygulamasında daha yüksek belirlenmiĢtir. Asmalar üzerinde benzer çalıĢmalar yapan Karagiannidis ve ark. (2007), mikorizalı bitkilerin yaprak sayısının daha yüksek olduklarını belirtmiĢtir, bu da bizim bulgularımızla uyuĢmaktadır.

Sürgün uzunluğu, yaprak sayısı, sürgün geliĢme düzeyi, yaprak alanı, ana sürgün sayısı, koltuk sürgün sayısı ve yaprak kuru ağırlığı değerleri Kontrol bitkilerde daha düĢük bulunmuĢtur. Sürgün çapı ve yaprak yaĢ ağırlığı bakımından Bioplin uygulananlarla Kontrol bitkiler arasında bir fark bulunmamakla birlikte en düĢük değeri vermiĢtir.

99 R fidanlarının yaprak örnekleri makro ve mikro element yönünden analiz edilerek incelenmiĢtir. Makro besin elementlerinden P, K ve Ca değerleri Endo Roots uygulananlarda daha yüksek bulunurken; Mg değeri Kontrol fidanların yaprak örneklerinde daha yüksek tespit edilmiĢtir.

Makro besin elementlerinden K ve P mikro besin elementlerinde B‟un yapraktaki konsantrasyonu mikorizalı bitkilerde daha yüksek bulunduğunu Karagiannidis ve ark. (2007)‟de belirtmiĢlerdir.

Mikro besin elementlerinden B, Cu, Fe, Mn ve Zn değerleri Endo Roots uygulanan bitkilerde daha yüksek bulunurken; Mo içeriği Bioplin uygulananlarda daha yüksek bulunmuĢtur. Benzer çalıĢmalar yapan Karagiannidis ve ark. (2007) mikorizasız bitkilerde mikro besin elementlerinden Fe, Mn, Cu‟ın daha yüksek olduğunu belirmiĢtir. Bizim çalıĢmamızda ise Fe ve Cu içeriği Endo Roots uygulamasında daha yüksek bulunmuĢ olup bu çalıĢma ile farklılık arz etmektedir. Mn içeriği ise bu çalıĢma ile benzerlik taĢımaktadır.

Fidan geliĢme değerleri TSE 3981 nolu Tüplü Asma Fidanı standardı dikkate alınarak değerlendirildiğinde kokteyl mikoriza uygulamaları 99 R asma anacından fidan üretiminde ümit var görünmektedir.

110 R anacına Bio-one ve Vitormone olmak üzere iki mikorizal preparasyon uygulaması yapılmıĢtır. Bu iki uygulamada yaprak sayısı, yaprak alanı ve yaprak yaĢ ağırlığı değerleri Bio-one uygulamasında istatistik bakımından önemli olmak üzere daha yüksek bulunurken; sürgün uzunluğu, sürgün çapı, yaprak sayısı, sürgün geliĢme düzeyi, koltuk sürgün sayısı ve yaprak kuru ağırlığı değeri Vitormone uygulamasında daha yüksek olarak tespit edilmiĢtir.

Hemen hemen aynı konuda çalıĢan Camprubi ve ark. (2008)‟nın sera Ģartlarında 110 R asma anacına uygulamıĢ oldukları AM inokulasyonları büyümeyi artırma etkili olduğunu belirtmiĢ olup bu durum da bizim çalıĢmamızla uyum içerisindedir.

Uygulamalarda ana sürgün sayısı değeri arasında istatistik bakımdan bir fark kaydedilememiĢtir. Sürgün uzunluğu, sürgün çapı, sürgün geliĢme düzeyi, koltuk sürgün sayısı ve yaprak kuru ağırlığı değerleri Bio-one uygulaması yapılan bitkilerde daha düĢük olarak kaydedilmiĢtir. Yaprak alanı ve yaprak yaĢ ağırlığı değerleri Vitormone uygulaması yapılan bitkilerle Kontrol bitkiler arasında bir fark bulunmamakla birlikte daha düĢük değeri vermiĢlerdir.

110 R fidanlarının yaprak örnekleri makro ve mikro element yönünden analiz edilerek incelenmiĢtir. Makro besin elementlerinden P, Ca ve Mg içeriği Bio-one uygulamasında daha yüksek bulunurken; K içeriği Kontrol bitkilerin yaprak örneklerinde daha yüksek tespit edilmiĢtir. Mikro besin elementlerinden Cu, Mn ve Zn değerleri Bio-one uygulamasında daha yüksek bulunmuĢtur. Mo ve Fe değerleri Kontrol bitkilerde daha yüksek tespit edilirken; B değeri en yüksek Vitormone uygulamasında bulunmuĢtur. Benzer çalıĢmalar yapan Karagiannidis ve ark. (1995) 110 R anacına mikoriza uygulaması ile sürgün uzunluğu ve P konsantrasyonun arttığını, K konsantrasyonlarına ise etki etmediğini belirtmiĢtir.

Fidan geliĢme değerleri TSE 3981 nolu Tüplü Asma Fidanı standardı dikkate alınarak değerlendirildiğinde mikorizal preparasyon uygulamaları 110 R asma anacından fidan üretiminde ümit var görünmektedir.

140 Ru anacına Bio-one, Bioplin ve Endo Roots olmak üzere üç mikorizal preparasyon uygulaması yapılmıĢtır. Bu uygulamalarda yaprak sayısı, sürgün geliĢme düzeyi, yaprak alanı, ana sürgün sayısı, koltuk sürgün sayısı, yaprak yaĢ ağırlığı ve yaprak kuru ağırlığı değerleri Bio-one uygulamasında daha yüksek kaydedilmiĢtir. Sürgün uzunluğu, sürgün çapı, yaprak sayısı, sürgün geliĢme düzeyi ve ana sürgün sayısı değerleri Endo Roots uygulamasında daha yüksek olarak bulunmuĢtur.

Schreiner (2003), 140 Ru anacına AM uygulamasının sürgün büyümesini büyük oranda artırdığını belirtmiĢtir. Lovato ve ark. (1992) da mikro çoğaltılan asma anaçlarına ticari AM inokulasyonu yapılmasının sera Ģartlarında sürgün büyümesini üç kat artırdığını belirtmiĢtir.

140 Ru fidanlarının yapılan bu üç uygulamada yaprak sayısı değerleri arasında istatistik bakımdan bir fark kaydedilmemiĢ olup Kontrol bitkilerden daha yüksek bulunmuĢtur. Sürgün uzunluğu, sürgün çapı, yaprak sayısı, sürgün geliĢme düzeyi, ana

sürgün sayısı, koltuk sürgün sayısı ve yaprak kuru ağırlığı değerleri Kontrol bitkilerde daha düĢük bulunurken; yaprak alanı ve yaprak yaĢ ağırlığı değerleri Bioplin uygulaması yapılan bitkilerde daha düĢük belirlenmiĢtir.

140 Ru fidanlarının yaprak örnekleri makro ve mikro element yönünden analiz edilerek incelenmiĢtir. Makro besin elementlerinden K değeri Endo Roots uygulamasında daha yüksek bulunurken; P en yüksek değerini Bio-one uygulamasında vermiĢtir. Ca ve Mg içeriği Kontrol bitkilerin yaprak örneklerinde daha yüksek tespit edilmiĢtir.

Asma beslenmesine mikorizal uygulamaların etkisini araĢtıran Kespa ve ark. (2005) AMF‟nin yapraklardaki K içeriğini artırdığını belirtmiĢ olup bizim çalıĢmamızla uyum içerisindedir.

Mikro besin elementlerinden Mo ve Cu değerleri Bioplin uygulamasında daha yüksek bulunurken; Mn değeri Kontrol bitkilerin yaprak örneklerinde daha yüksek bulunmuĢtur. Zn ve B değerleri Bio-one uygulamasında daha yüksek olarak tespit edilmiĢ olup; en yüksek Fe değeri de Endo Roots uygulamasında belirlenmiĢtir.

Fidan geliĢme değerleri TSE 3981 nolu Tüplü Asma Fidanı standardı dikkate alınarak değerlendirildiğinde mikorizal preparasyon uygulamaları 140 Ru asma anacından fidan üretiminde ümit var görünmektedir.

1103 P anacına Bioplin ve Vitormone olmak üzere iki mikorizal preparasyon uygulaması yapılmıĢtır. Sürgün uzunluğu, sürgün çapı, sürgün geliĢme düzeyi, yaprak alanı, koltuk sürgün sayısı ve yaprak kuru ağırlığı değerleri Kontrol bitkilerde istatistik bakımından önemli olmak üzere daha yüksek kaydedilmiĢtir.

Benzer bir çalıĢmada G. etunicatum ve G. clarum ile inokulasyon yaprak alanını 1103 P, 41 B ve 420 A anaçlarında önemli ölçüde artırdığı bildirilmiĢtir (Çağlar ve Bayram, 2006). Bununla birlikte bizim çalıĢmamızda yaprak alanı mikorizal preparasyon uygulanan 1103 P anacı fidanlarında Kontrol bitkilerden daha düĢük düzeyde tespit edilmiĢ olup bizim çalıĢmamızla farklılık arz etmektedir. Bunun nedeni uygulamayı takip eden vegetasyon döneminde asma fidanına inoküle olan mikoriza ile vegetatif alan arasındaki fotosentetik madde rekabeti olduğu düĢünülmektedir.

Bioplin ve Vitormone uygulamaları ana sürgün sayısı ve yaprak yaĢ ağırlığı değerleri arasında önemli bir fark kaydedilememiĢtir. Her iki mikorizal preparasyon uygulamasında Kontrolden daha yüksek sürgün sayısı ve yaprak yaĢ ağırlığı değerleri kaydedilmiĢtir. Uygulamalarda yaprak sayısı değeri bakımdan bir fark kaydedilmemiĢtir. Ana sürgün sayısı ve yaprak kuru ağırlığı değerleri Kontrol bitkilerde

daha düĢük bulunmuĢtur. Sürgün çapı, yaprak alanı ve yaprak kuru ağırlığı değerleri Vitormone uygulamasında daha düĢükken; sürgün uzunluğu değeri Bioplin uygulaması yapılan bitkilerde daha düĢük belirlenmiĢtir. Bioplin ve Vitormone uygulamalarında sürgün geliĢme düzeyi ve koltuk sürgün sayısı değerleri arasında bir fark görülmemekle birlikte en düĢük değerleri vermiĢtir.

1103 P fidanlarının yaprak örnekleri makro ve mikro element yönünden analiz edilerek incelenmiĢtir. Makro besin elementlerinden P ve K değerleri Bioplin uygulamasında daha yüksektir. Ca ve Mg içerikleri ise Endo Roots uygulanan fidanların yaprak örneklerinde daha yüksek tespit edilmiĢtir. Benzer çalıĢmalar yapan Usha ve ark. (2005) AM‟yi bitki besin gereksiniminin karĢılanmasında kimyasal gübrelemeye alternatif bir uygulama olarak önermiĢtir. Mikro besin elementlerinden Mo, Fe ve Mn değerleri Bioplin uygulamasında daha yüksek bulunurken; B, Cu ve Zn değerleri Vitormone uygulanan fidanların yaprak örneklerinde daha yüksek tespit edilmiĢtir.

Fidan geliĢme değerleri TSE 3981 nolu Tüplü Asma Fidanı standardı dikkate alınarak değerlendirildiğinde mikorizal preparasyon uygulamaları 1103 P asma anacı fidanı üretiminde ümit var görünmektedir.