Tartışma yöntem

Tartışma yöntemi, öğrencilerin bir konu ya da sorun üzerinde birlikte konuşarak, mümkün olan çözüm yollarını aramalarına dayanır. Yöntemin esası, tüm grubun etkinliğe katılmasıdır. Öğrenciler bilgilerini ve düşüncelerini açıkça ortaya koyma imkânına kavuştukları bu yöntemde sorunları daha iyi anlar, tanımlar ve çözüm yolları önerirler. Ancak anlamlı bir tartışma için öğrenci gerekli bilgi ve olgunluğa sahip değilse bu yöntem uygulanamaz (Küçükahmet 2000).

Demirel (2005), tartışmanın bir konu üzerinde öğrencileri düşünmeye yöneltmek, iyi anlaşılmayan noktaları açıklamak ve verilen bilgileri pekiştirmek amacıyla kullanılan bir yöntem olduğunu ve bu yöntemin daha çok bir konunun kavranması aşamasında karşılıklı olarak görüşler ortaya konurken, bir problemin çözüm yollarını ararken ve değerlendirme çalışmaları yapılırken kullanıldığını söyler.

Cırık (2005) ise tartışma anında karşıt görüşlere saygı gösterilmesi bireyler arası iletişimi güçlendireceğini; bununla beraber tartışma yönteminin kullanılması ile bireyler birbirlerinin düşüncelerini inceleme fırsatı bulacaklarını ve bilgilerini paylaşacaklarını ifade eder.

26

Sevindik (2010) tartışma yönteminin faydalarını şu şekilde sıralar:  Öğrenciye özdenetim ve disiplin becerisini kazandırır.

 Öğrenci tartışma ortamında etkili dinleme ve konuşma becerilerini kazanır.  Öğrencilerde sosyalleşme sağlanır.

 Öğrencilerde kritik düşünme ve eleştirel düşünme becerileri gelişir.

 Sınıf ortamında yapılan tartışmalar öğrenciye saygılı ve demokrat olmayı öğretir.  Öğretmen-öğrenci ve öğrenci-öğrenci etkileşiminin yüksek olduğu bir modeldir.  Tartışma, öğrenme ortamında öğrencilerin geçmiş yaşantılarından yararlanmalarını sağlar.

 Öğrenciye analiz, sentez ve değerlendirme gücü kazandırır.  Öğrencilerin derse etkin katılımını sağlar.

 Öğrencilerin özgür bir şekilde düşüncelerini ifade etme ve bir konu hakkında yorum yapmalarını sağlar.

 Öğrencilerin konuya farklı açılardan bakmalarına imkân verir.

 Öğrencilerin dinleme ve liderlik özelliklerinin ortaya çıkmasını sağlar.  Öğretmenlerin öğrencilerini daha iyi tanımalarını sağlar.

 Gruba ait olma duygusu ve öğrencilerin kendilerine güven duyguları gelişir. Sevindik (2010) tartışma yönteminin faydalarının yanında sınırlı yönlerine de vurgu yapar. Buna göre tartışma yöntemi;

 İyi kontrol edilmezse beklenmedik sonuçlar doğurabilir.  İyi bir planlama yapılmazsa tartışma konu dışına taşabilir.  Her öğrenci tartışmaya eşit şekilde katılmayabilir.

 Uzun süre gerektirir.

27 2.1.8.3.4. Beyin fırtınası tekniği

Beyin fırtınası, açıklanması gereken bir konunun, çözülecek bir problemin ya da bir deneyin sınıfta ortaya konulup, öğrencilerden açıklama, çözüm, sonuç ya da işlem önerilmesinin istenmesi; yapılan önerilerin tartışılmaksızın kaydedilmesi; bir başka derste de önerilenlerin tartışılması biçiminde yürütülen bir tekniktir (Yaşar 1998b).

Beyin fırtınası tekniğinde ileri sürülen fikirlerin doğru ya da yanlış olmasına bakılmaz, konuşmacıya müdahale edilmez, konuşmacılar eleştirilmez ve değerlendirme yapılmaz. Herkese eşit ve sırasıyla söz hakkı verilir, sırası geldiğinde görüş belirtmeyenler pas geçilir (Sevindik 2010).

Şahin (2005) beyin fırtınası tekniğinin faydalarını şu şekilde sıralar:

 Bu yöntemle öğrencilerin üst düzey tartışmalara katılmaları sağlanabilir.

 Bu yöntemle öğrencilerin yaratıcılığı ve memnuniyeti geliştirilerek, sınıfa uyumsuzlukları ortadan kaldırılabilir.

 Bu yöntemle öğrenciler yaşamlarında karşılaşacakları problemleri kolaylıkla çözebilir.

 Öğrenciler arkadaşlarıyla olumlu işbirliği yaparak, okul ve dersten sonra bu işbirliğinin devam etmesini sağlar.

 Öğrenciler karşılarına çıkacak olayları değerlendirerek, neyin anlamlı olup olmadığını ortaya koyabilir.

 Öğrenciler derse katıldıkları zaman daha çok zevk alırlar, bu da öğrencilerin anlamları kolaylaştırarak başarılı olmaları sağlanabilir.

İşman ve Eskicumalı (2001) ise beyin fırtınası tekniğinin sınırlı yönlerini şu şekilde sıralar:

 Üstün yetenekli olmayanlar, katılmak istemeyebilir.

 Öğrenenlerin belirttikleri düşünceleri, her yönüyle değerlendirme fırsatı olmayabilir.

 Her düşüncenin yazılması, zaman alabilir.  Tartışmaları, hep aynı öğrenciler yönlendirebilir.  Öğrencileri değerlendirme güçlüğü olabilir.

28 2.1.8.3.5. Soru cevap tekniği

Soru cevap tekniği; öğrencilere soru sormak suretiyle, işlenecek konu üzerinde onların düşünmesini sağlayan tekniktir (Topsakal 1999). Sınıf içi uygulamalarda en yaygın şekilde kullanılan bu teknik, öğrencilere düşünme ve konuşma alışkanlıklarını kazandırma bakımından da oldukça önemlidir. Soru cevap tekniği “Sokrat yöntemi” şeklinde de yürütülebilir. Sokrat yöntemi, Sokrates’in önceden düzenlenmiş bir takım sorularla karşıdakinin zihninde saklı bulunan doğruları açığa çıkarma ve ona gerçeği buldurma temeline dayanan bir öğretim yöntemidir (Demirel 2005).

Demirel (2005), öğretmenlerin öğrencilerine soru sorarken dikkat etmesi gereken hususları şöyle sıralar:

 Bütün sınıfı ilgilendiren sorular, tüm sınıfa sorulmalı ve aynı anda herkes cevabı bulmak için düşündürülmeli daha sonra da soruyu cevaplandıracak kişi belirlenmelidir.

 Soruya verilen doğru cevaplar anında pekiştirilmelidir. Ayrıca öğrencinin doğru cevabı bulması için ipuçları verilmeli ya da yan sorular sorulmalıdır.

 Soruyu sorduktan sonra öğrenciye düşünmesi için zaman verilmelidir.

 Öğretmen, öğrencilerin soruya kendi sözcüklerini kullanarak cevap vermelerini sağlamalıdır.

 Öğretmen sınıfta yanlış cevap veren ya da cevap vermekte güçlük çeken öğrenci ile alay etmekten, onu azarlamaktan ya da küçük düşürücü bir davranışta bulunmaktan kaçınmalıdır.

 Öğretmen, cevap vermek isteyen öğrencilere adlarını söyleyerek söz hakkı vermelidir.

Taşpınar (2005) soru-cevap tekniğinin yararlarını şu şekilde sıralar:  Öğrencinin derse aktif katılımını sağlar.

 Öğrenciyi düşünmeye yöneltir, ilgisini canlı tutar.  Öğrenci ve öğretmene geri bildirim sağlar.

 Uygulanan yöntem konusunda öğrencilerin tutumlarının ortaya çıkmasını sağlar.  Yapılan eğitimin değerlendirilmesini sağlar.

29

 Öğretmen-öğrenci iletişimini geliştirir.

 Öğrencilerin düşüncelerini ifade edebilme yetenekleri ve sosyal özellikleri gelişir.

 Öğrencide yeni fikirler oluşturmaya sevk eder.

Taşpınar (2005) soru-cevap tekniğinin yararlarının yanında bazı sınırlı yönlerinin de olduğunu belirtir. Buna göre soru cevap tekniğinde;

 Soruyu soran çoğunlukla öğretmendir. Bu durum belirli ölçüde öğrencinin düşünce özgürlüğüne engel olabilmektedir.

 Öğretmenin sorduğu sorular telkin edici olabilir. Bu durum bireyin tam olarak duygu ve düşüncelerini ortaya koymasını engeller.

 Ders boyunca sürekli soru-cevap ortamının oluşturulması öğrencileri sıkabilir.  Belirli bir konuda bilgi vermek açısından anlatım yöntemine göre daha yavaş bir yöntemdir, ek zaman gerektirir.

 Öğrencinin cevaplarında hata miktarı fazla olduğunda zaman kaybına ve öğretmenin öğretimin iyi olmadığı düşüncesine kapılmasına neden olabilir.

 Sürekli tam ve doğru cevap verememe, öğrencilerin kendilerine güvenini azaltabilir.

 Diğer yöntemlerle desteklenmez ise konunun anlaşılma güçlüğü ortaya çıkabilir.