Taraklı’nın Yavaş Kent Ağına Üye Olma Sürecine İlişkin Bulgular

Yavaş kentler, yerel yönetimin tarihi koruma bilinciyle yerel kaynakları sürdürülebilir anlayışla kullanan yerler olarak tanımlanmaktadır (Mayer ve Knox, 2006: 321).

Şahin Akı Taraklı’nın yavaş hareket ağına girmesinde maddi menfaatleri olmadığı geleneksel yaşam tarzının korunmasına aracılık eden bir oluşum olarak gördüklerini ifade etmektedir.

“Taraklı yemek kültürü de olarak güzel bir kent. Orta Asya’dan göçlerle birlikte gelen bir uğut tatlımız var. Bir keşkeğimiz var ne biliyim böreklerimiz var. Bir mekânın, kentin marka olabilmesi için ne yaparsanız yapın yeme içme kültürünün olması gerekiyor. Bir kente gittiniz ıssız bir kent, dükkân yok, yemek yeme mekânı yok ama her yer çok güzel. Ne kadar faydalanabilirsiniz ki yani aklınızda ne kalabilir. Dünyada insanlar genelde şu yemeği çok sevdim bu tatlıyı çok sevdim, şu içecek çok güzeldi ilk defa karşılaştım demeleri aslında bir turizme ivme kazandırıyor... Bunları ön plana çıkararak ve geleneksel yöntemlerle yönetmek... Aslında genel olarak fikir buradan çıktı. Bir, geleneksel yaşam tarzımızı korumalıyız. Cittaslow’a üye olmanın temelinde bu yatıyor. Cittaslow’un da maddi çıkar felsefesi yok...” (Ş.A., 2019).

Yavaş kentler gelenekleri korurken modern dünyanın getirdiği olanakları da kullanmaktadır. Tacettin Özkaraman’a göre yavaş kent hareketi Taraklı için bir yol haritası olarak kullanılmaktadır. Taraklı’nın başvuru yaptığı yıllarda reklamlarda yer alması Taraklı’yı zaten tanınır bir konuma getirdiğini belirtmektedir. Taraklı’nın yavaş

kent hareketi ağına katılımını salt turizme girmek amacıyla yapılmış bir eylem olmadığını belirtmektedir.

Bizim Taraklı’da bir arkadaşımız vardı mimar. Cittaslow’u ilk olarak o duymuştu. İşte biz onunla ilgili araştırma yaparken Seferihisar Türkiye’de ilk müracaatı yaptı. Tabi daha sonra biz araştırmalarımızı değerlendirdik.... O sıra TTNET’in Mümkün’lü reklamları çekiliyordu, zaten bütün televizyon kanallarında oynuyordu ve bu sayede hemen hemen her akşam Türkiye’deki herkes Taraklı’yı görüyordu. Bir de o zaman termal görüşmeleri başlamıştı. İstihdam açısından önümüzün açılacağını düşünüyorduk. Bizim üye olmamızdaki tek sebep Cittaslow’un kriterleri bizim için hedef olsun, yol haritası olsun. O hedeflere uygun olarak hareket edelim diye üye olduk. Herhangi bir şey beklemedik (T.Ö., 2019).

Şahin Akı da benzer olarak Mimar Çetin Öztürk’ün İzmir Seferihisar’ın yavaş kent olmasının ardından bu öneriyi getirdiğini ve Taraklı’nın yavaş kent hareketinin zorunlu kriterlerini zaten hâlihazırda yerine getirmiş olduğunu ifade etmektedir.

“Aslında bunun başlangıcı Çetin Öztürk abimiz var. 2004 yılında Taraklıda’ki tarihi binaların restorasyon çizimine onunla başlamıştık. O da Taraklı’ya meraklı ve seven bir arkadaşımız. İzmir’deki Seferihisar’ın Cittaslow üyesi olduğunu duyduktan sonra öneriyi aslında o getirdi başkanımıza, bize. Biz zaten hazırız, Taraklı Cittaslow’un tüm özelliklerini yerine getiriyor. İşte Seferihisar başkanı ile bir gidelim görüşelim dendi. İşin başlangıcı o aslında” ...(Ş.A., 2019).

Şahin Akı, Türkiye’nin kendi içinden çıkan bir oluşumla tarihi dokunun ve kimliğin neden korunamadığına ilişkin görüş belirtmektedir. Aynı zamanda Türkiye’de de kurumsal anlamda yavaş kentler birliğinin kurulması ve her yavaş kentin yerel yönetimden özerk bir yapıda yönetilmesinin kentler için daha uygun ve verimli olacağını ifade etmektedir.

İnşallah Türkiye kendi içinde de yavaş kentler birliğini kurabilir. Tamam, uluslararası anlamda bir birliğe üyeyiz ama. Mesela Türkiye Tarihi Kentler Birliği var ama aynı zamanda Avrupa Tarihi Kentler Birliği’ne de üye. Şu anda Cittaslow’un Türkiye’deki ayağında bir eksiklik var. Bunu

Boğaziçi’nde hukuk profesörü olan İlker hocamız da söylüyor. Yani biz Cittaslow birliği diyoruz ama resmi olarak öyle bir birliğimiz yok. Kurumsal bir kimliğe bürünemedik. Belediye yavaş kent ağının bir yerinde olmalı ama fakat yavaş kent hareketini daha özerk bir yapı yönetmelidir... Cittaslow aslında tarihi dokuyu korumak için de bir fırsat. Ama bir ayağımız eksik Kültür Bakanlığının da destek vermesi gerekir... (Ş.A., 2019).

3.4.1.4. Taraklı’nın Yavaş Kent Ağına Üyeliğini Gerçekleştiren En Güçlü Kritere İlişkin Bulgular

Yavaş kent ağına üye olmak için çeşitli kriterlerin sağlanması adına projeler gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu kriterlerden biri de “kentsel yaşam politikasıdır”. Bu politikaya göre kenti güzelleştirmek ve görünümünü kriterlere uygun olarak değiştirme adına projeler gerçekleştirilmesi talep edilmektedir. Özellikle mimari alanda tarihi dokunun korunması ve değiştirilmeden restorasyon sürecinin yürütülmesi gerekmektedir (www.cittaslow.com).

“Burada bizim en güçlü olduğumuz kriter mimariydi... Taraklı 1950- 1960

yıl önce yapılan yol güzergahının dışında kalınca sanayileşmeden falan uzak kalmış ve insanlar da dışarıya göç etmiş buradaki evler boş kalmış, rant oluşmamış. Dolayısıyla buranın dokusu korunmuş o Taraklı’nın bir şansı olarak kalmış. Biz de o zaman ilk başladığımızdan itibaren yeni yapıları da mümkün olduğu kadar yörenin mimarisine uygun olarak yapmaya başlamıştık” (T.Ö., 2019).

“Mimari dokunun korunmuş olması bununla birlikte 2004 yılında başlayan

restorasyon sürecinin 2011’li yıllarda Taraklı’nın daha fazla tanınır olmasını sağladı” (Ş.A., 2019).

Araştırma bulgularına göre Taraklı’nın yavaş kent ağına üyeliğini gerçekleştiren en güçlü kriterlerinden geleneksel yaşam üretim tarzının da önemli derecede etkili olduğu görülmektedir.

“... Bir de özgün üretim şekilleri açısından da çok güçlüydük. Ve mesela Taraklı’da hala insanlar çoğu kendi ihtiyacı olan tarhanayı, salçayı, reçeli, turşuyu kendileri yapar fabrikasyon değil o da özgün üretim şekillerinin

korunması, geleneksel el sanatların korunması gerek kaşık yapımı gerekse dokuma olarak o da işte güçlü olduğumuz yönlerden biriydi” (T.Ö., 2019). “...En önemli konu mimari doku, restorasyonlar ve geleneksel yaşam. Çok fazla göç vermiş olsak bile burada kalan insanlar komşularını bilir, evlerini emanet ederler, evlerinin kapısı üzerinde anahtarı durur, bu mahalle kültüründen de gelen bir konu. Bunlar gerçekten güçlü olan kriterlerin başında...” (Ş.A., 2019).

Araştırma bulgularına göre Taraklı’nın mimari yapısı ve geleneksel yaşam tarzı yavaş kent ağı üyeliğini gerçekleştirmiştir. Bu kapsamda yapılan çalışmaların 2004 yılında yani yavaş kent üyeliğinden 7 yıl öncesine dayandığını ifade eden Şahin Akı mimari açıdan yapılan çalışmalar Taraklı’nın kabul edilme sürecini kolaylaştırdığını ifade etmektedir. Şahin Akı’ya göre üyelik şartı için gerekli olan diğer kriterler bakımından da Taraklı’nın eksikliklerini gidermeye çalıştığı ve bu alanda sahip olduğu kaynakların kriterlere uygun bir şekilde kullanılması adına yeni projelerin oluşturulması gerektiği düşünülmektedir.

3.4.1.5. Taraklı’nın Yavaş Kent Olarak Tanıtılması İçin Yapılan Tanıtım