Tarım Kredi Kooperatifleri

Çiftçilerin özellikle de küçük ölçekli tarım iĢletmelerinin (küçük çiftçiler) bankalardan kredi almaları çok zor hatta imkânsızdır. Zira küçük çiftçiler bankalara güven verememektedirler. Zaten kredi alabilmek için, güvence gösterecek mal varlıkları da pek yoktur. Bankalardan borç alamayan küçük çiftçiler Ģahıslara yönelirler. Burada da yüksek faiz ve daha birçok ekonomik ve sosyal sorun ortaya çıkar. Ancak çiftçinin üretim faaliyetlerini yürütebilmesi için krediye ihtiyacı olduğu da değiĢmeyen bir

29

gerçektir. ĠĢte Tarım Kredi Kooperatifleri, çiftçilerin kredi ihtiyaçlarını en iyi giderebilecek tek örgüt olarak ortaya çıkmaktadır (Anonim, 2012b).

Tarım Kredi Kooperatiflerinin amaçları Ģu Ģekilde sıralanabilir (Anonim, 2012b):  Mevduat toplamak,

 Kredi sağlamak,

 Faiz haddini düĢürmek,

 Ortaklara kredi konusunda tavsiyelerde bulunmak,

 Alınan kredinin üretiminde kullanılmasını gerçekleĢtirerek tarımsal üretimin artmasını sağlamak,

 Tarımsal girdileri ve diğer ihtiyaçları, kaliteli, ucuz ve zamanında temin ederek hizmete sunmak.

Bunun için Tarım Kredi kooperatifleri ortaklarına, yalnız üretim iĢlerinde kullanılmak üzere kredi verilir. 1929 yılına kadar çiftçilerimize kredi Ziraat Bankası tarafından verilmiĢtir. 1929 yılından itibaren Türkiye‟de bugünkü anlamda Tarım Kredi Kooperatifleri kurulmaya baĢlanmıĢ olup kurulma nedenleri Ģu Ģekilde ifade edilmektedir: Ziraat Bankası‟nın ilçe ve illerde Ģubeleri vardır. Çiftçilerin buralardan kredi alması gelip gitmesi gibi birçok güçlükler vardır. Kooperatifler bucak ve köylerde örgütlenerek bu güçlüğü ortadan kaldırmıĢtır. Ziraat Bankası birçok çiftçiye kredi verdiğinden, sağlıklı kontrol mekanizması oluĢturamamakta ve aldıkları parayı kullanmakta çiftçileri serbest bırakmak zorunda kalmaktadır. Bu Ģekilde kredinin verimli olmadığı da bir gerçektir. Çiftçilerin çoğunluğu küçük çiftçi olduğundan, kredi almak için Ziraat Bankasına garanti verememektedirler. ĠĢte bu sakıncaları ortadan kaldırmak için Tarım Kredi Kooperatiflerinin kurulması uygun bulunmuĢtur (Anonim, 2012b).

5.8.1. Tarım Kredi Kooperatiflerinin Önemi

Türkiye nüfusunun yaklaĢık %50‟si kırsal alanda yaĢamaktadır. Yani tarımla uğraĢmaktadır. Dolayısıyla Türk ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanmaktadır. ġu

halde tarımın ekonomik bünyesinin güçlenmesi, Türk ekonomisinin güçlenmesi demektir (Anonim, 2012b).

Daha öncede belirtildiği gibi, Türkiye‟de genel olarak küçük çiftçi iĢletmeleri hakimdir. Bunlardan yıllık tüketim ihtiyaçlarını ancak sağlayabilecek durumdadırlar. Yeni üretim yapabilmek için herhangi bir tasarruf yapabilmeleri ve yatırım yapabilmeleri mümkün değildir. Hâlbuki modern tarımda üretim yapabilmek için, toprak ve iĢ gücünden baĢka birçok üretim araçlarına ihtiyaç vardır. Bu küçük çiftçilerin banka veya Ģahıslardan kredi sağlamalarının güçlüğüne de yukarıda değinilmiĢtir (Anonim, 2012b).

Bu nedenle küçük çiftçiye en uygun Ģartlarda krediyi Tarım Kredi Kooperatifleri sağlamaktadır ve bu bakımdan da Türkiye için önemi çok büyüktür. Türkiye‟de küçük çiftçinin kredi sorunu, milyonlarca üreticinin sorunudur. Bu sorunu en iyi biçimde çözebilecek örgüt de Tarım Kredi Kooperatifleridir (Anonim, 2012b).

KuruluĢ yapısı itibariyle Türkiye‟nin dört bir yanında, bilhassa köy ve kasabalarda faaliyet gösteren 2 499 birim Tarım Kredi Kooperatifi, vilayetlerde teĢkilatlanan 16 bölge birliği ve Ankara‟da Merkez Birliği olmak üzere üç kademede Türk köylü ve çiftçisine hizmet götürmektedir. Hizmet götürülen köy sayısı 27 851 ve ortak çiftçi sayısı da 1 519 374‟ü bulan bir kuruluĢtur. (Anonim, 2012b).

Tarım Kredi Kooperatifleri son yıllarda, ortaklarına sağladığı nakdi kredinin yanında ayni kredi olarak gübre yem, tohumluk, fide, tarımsal ilaç, araç, gereç, damızlık süt ineği ve tüketim ihtiyaç maddelerinin toptan ve ucuza sağlanması ve ortaklarına dağıtılması faaliyetlerine de baĢlamıĢ bulunmaktadır (Anonim, 2012b).

Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından ortaklara sağlanan krediler Ģunlardır (Anonim, 2012b):

- Kısa Vadeli İhtiyaç Kredileri: Ortakların tarımsal iĢletmelerine ait, tohumluk,

fide, gübre, ilaç, yem, ekme biçme, toplama kurutma gibi faaliyetleri ile insan, hayvan, makine iĢçiliği ücretlerin ödenmesi, ortağın yıllık iĢletme

31

sermayesinin zayıf ve eksik unsurlarının tamamlanması amacıyla, nakdi ve ayni olarak azami bir yıl vade ile verilen kredilerdir.

- Orta Vadeli İhtiyaç Kredileri: Tarımsal iĢletmenin her nevi canlı-cansız

unsurlarını oluĢturan, tarımsal araç-gereç, traktör, su motoru, mibzer, patoz pülverizatör, pulluk, diskaro, at arabası, römork ve bunların lastikleri gibi malzemelerle, ihtiyaç duyulan iĢ, çift ve irat hayvanlarının sağlanması amacıyla en çok beĢ yıla kadar açılan aynı kredilerdir.

- Diğer Krediler: El sanatları, pazarlama, destekleme kredileri ile iĢlemin

mahiyetine göre merkez birliğince açılan kredilerdir.

5.8.2. Tarım Kredi Kooperatiflerinin Sigortacılık Uygulamaları

Tarım kredi kooperatiflerinde; tarım sigortası baĢta olmak üzere, kaza, mühendislik, nakliyat, yangın, hayat sigortaları ve mevcut tüm sigorta branĢlarında sigorta yaptırılabilmektedir. Diğer sigorta Ģirketlerinden farklı olarak ortakların menfaatine yönelik olarak kasko sigortalarında %50 indirim uygulanmaktadır. Ayrıca kullandıkları kredi karĢılığında kredi hayat sigortası yaptırarak vefat halinde kooperatife olan kredi borçları sigorta tarafından ödenmekte ve varislerinin mağduriyeti de önlenmiĢ olmaktadır (Anonim, 2012c).

%50 devlet desteğiyle tarım sigortası yaptırarak ürünler ve seralar; dolu baĢta olmak üzere yangın, heyelan, fırtına ve dona karĢı; hayvanlar her türlü hayvan hastalıklarına, zehirlenmelere, böcek sokmalarına karĢı sigortalanabilir ve güvence altına alınabilir. Yangın sigortası yaptırarak ev ve eĢyalar yangın, yıldırım, infilak ve isteğe bağlı olarak da deprem, fırtına, dâhili su, sel ve su basmaları, hırsızlığa karĢı güvence altına alınabilmektedir (Anonim, 2012c).

Üreticilerin devlet destekli tarım sigortası yaptırmak için tarım ile ilgili faaliyette bulunmak ve çiftçi kayıt sistemine kayıt olmak gereklidir. Kooperatifler ise Groupama Sigorta acenteliğini yapmaktadırlar. Personeller ise 2 yılda bir SEGEM sigorta acenteliği sınavına girerek sertifika almakta sigorta yapabilmektedirler (Anonim, 2012c).

Bitkisel ürün sigortaları hasar durumunda üreticiler Tarım Kredi Kooperatiflerine dilekçe ile 5 gün içerisinde hasar ihbarı yapmaktadırlar (Anonim, 2012c).

Tarım Kredi Kooperatiflerinde bitkisel ürün sigortalarında toplam prim tutarının %10‟'u peĢinat olarak alınır. Kalan kısım üretici ürününü hasat ettikten sonra tahsil edilir. Hayvan hayat sigortalarında ise prim tutarının %25‟i peĢin olarak alınır ve kalan kısım 5 eĢit taksitte ödenir (Anonim, 2012c).

Ayrıca araçlara kasko ve trafik sigortası yaptırarak güvence altına alınabilmektedir. Her türlü mal ve kıymetli eĢyaların taĢınması sırasında oluĢabilecek tehlikelere karĢı da nakliyat sigortası yaptırılabilmektedir (Anonim, 2012c).

Ortakların düĢük bir prim karĢılığında kendisiyle birlikte eĢ ve çocuklarını da “güvenli ortak kaza sigortası” yaptırarak, vefatı, sürekli sakat kalınması, vücudunda meydana gelebilecek kırılmalara karĢı ve yanık oluĢması durumunda teminat alabilir. Ödeyeceği prim tutarını arttırmak suretiyle almıĢ olduğu bu teminatları da arttırabilir (Anonim, 2012c).

33