Ana Sayfa: Kimlik ve dizin bilgilerini içeren bir bölgenin başlangıç
sayfasıdır.
Bilgisayar Destekli Öğretim (BDÖ): Bu öğretim; dersin hızı, sırası ve
içeriğinin tespiti için, öğrencinin tercih girdilerine ihtiyaç duyan bilgisayar kontrollü ders sistemidir. BDÖ, programlanmış öğretim, video kasetleri, slaytlar, filmler, metinler, grafikler, sayısal ses, animasyon ve tam hareketli video gibi medyaların bir kombinasyonunu içerebilir. BDÖ, interaktif bir öğrenme ortamı sağlayan, öğrenci hatalarını araştıran ve öğrenci cevap ve tercihlerine bağlı olarak öğretimi ferdileştiren, sanal öğretmen içeren bir çeşit interaktif ders sitemidir.
İnternet: Birçok bilgisayar sistemi protokolü ile birbirine bağlanan, dünya çapında yaygınlığa sahip, sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır.
İnternet Destekli Öğretim - IDÖ (İnternet Based Instruction) : IDÖ, İnternet teknolojilerinden yararlanarak, çeşitli multimedya öğretim unsurlarının birbiriyle uyumunu ve dağıtımını sağlayan bir platform üzerinden yürütülen, öğretim şeklidir. İnternet üzerinden gerçekleştirilecek öğretim, basit metin dosyalarından, karmaşık uygulamalara ve interaktif multimedya ortamında öğretimden, sanal konferansa kadar geniş bir yelpazedeki ürünleri içerebilir.
WEB: Eğitim materyalindeki konuları desteklemek, konularla ilgili detaylı
bilgi sağlamak ve İnternette bulunan bilgi kümelerini barındıran, sunum hizmeti veren sitelerin yer aldığı bölümlerdir.
LINK: Bir WEB sayfasındaki bir noktadan, başka bir WEB sayfasına
bağlanmayı sağlayan arabirimdir. Fare işaretleyicisi, bir linkin (bağlantı) üzerine gelindiğinde el şekline dönüşür.
HTML (HyperText Markup Language/Bağlantılı Metin İm Dili): WEB
sayfalarının biçimlendirildiği ve WEB bilgilerinin dağıtıldığı bir "imleme" dili ve WEB'in bilgi görüntülemekte kullandığı dosya formatıdır. HTML sayfaları kullanarak metinler değişik şekillerde ekrana getirilebilir, sayfalara resim, ve ses eklenebilir.
HTTP (HyperText Transport Protocol/Bağlantılı Metin Aktarım Protokolü): Belgelerin ana bilgisayardan göz atıcılara ve tek tek kullanıcılara
aktarım yöntemidir.
Bağlantı Metni: Etkileşimli bir anında gezinti işlevi türünü belirtir.
Sözcüklere veya tümcelere katıştırılmış bağlantılar (URL'ler), kullanıcının metni seçmesini ve hemen ilgili bilgileri ve çoklu ortam öğelerini görüntülemesini sağlar.
Omega 3: Karboksil grubunun tersine metil grubundan sayıldığı zaman 3.
Karbon atomu da çift bağ içeren yağ asididir.
Omega 6: Karboksil grubunun tersine metil grubundan sayıldığı zaman 6.
Karbon atomu da çift bağ içeren yağ asididir.
DHA: Omega–3 yağ asitlerinin dönüştüğü asitler biridir. Çoğunlukla
fosfolipidler de bulunur. İnsan ve diğer memelilerin beyin zarları, testis ve spermleri DHA açısından oldukça zengindir.
EPA: Omega–3 yağ asitlerinin dönüştüğü asitler biridir. Trigliseritlerde,
BÖLÜM II KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Günümüzde eğitim kurumlarında yürütülen öğretim, öğretmen merkezli, genellikle ders kitabı ve yazı tahtasından yararlanma yoluyla, kural ezberletmeye yönelik bir etkinlik olmaktan ileriye gidememektedir. Mevcut sistemde uygulanan öğretim yöntemlerine ek olarak; gösterim, benzetim, alıştırma ve uygulama, diyalog kurma, problem çözme, eğitici oyunlar, bilgi deposu, yaratıcı etkinlikler, test yapma ve bilgisayar/internet destekli öğretim uygulama biçimlerinden yararlanılmalıdır. Gelecek yıllarda sadece eğitim kurumlarında değil, bilgisayar olan her evde öğrenci öğrenim etkinliklerine katılabilecektir. Bilgi, çağın gereklerine uygun biçimde; hızlı, güvenilir ve ekonomik bir ortamda, bilgisayar kullanıcılarına aktarılacak, internet ortamında tüm dünya ülkeleri ile bilgi alış verişi yapılabilecektir. Genç kuşakları bu ortamda çalışabilir şekilde donatmak, öğretmenlerin görevidir (Karataşlı 2005).
Eğitim ve öğretim, zaman ve yer olarak, sadece okulla sınırlı olmamalıdır. Okul dışında da eğitimin önemi bilinmektedir. Bireylerin bilimsel bilgi ile donatılması ve bu bilgileri hayata geçirmesi ancak eğitimin okulun dışına çıkarılması ile mümkün olacaktır. İnteraktif eğitim materyali öğrencilerin evde kendilerinin de bilgi sahibi olacağı ve beslenme konusunda bilinçlendirilebileceği önemli bir kaynak olabilir.
Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde besin olarak balık etinin tüketilme yüzdeleri çok düşük orandadır. Ayrıca Türkiye’nin bölgesel özelliklerine göre de bu oran düşmektedir. DPT (2001)’de yayınlanan rapora göre bölgesel bazda gıda gruplarının tüketim yüzdelerine bakıldığında gıda içindeki balık yüzdelerinin %1’den yukarı çıkmadığı, Güneydoğu Anadolu, Akdeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da ise tüketim yüzdelerinin 0 olması dikkat çekicidir.
Bölgesel Bazda Gıda Gruplarının Tüketim Yüzdeleri (DPT, 2001) Grup Marmara % G.doğu Anadolu % Akdeniz % Ege % İç Anadolu % Doğu Anadolu % Karadeniz % Tahıl ve tahıl ürünleri 26 40 29 25 23 34 30 Et ve et ürünleri 3 3 3 2 2 4 3 Balık 1 0 0 1 0 0 1 Süt, süt ürünleri ve yumurta 13 11 13 12 10 12 13 Katı ve sıvı yağlar 4 3 3 3 3 4 4 Meyveler 15 17 17 22 15 13 14 Sebzeler 21 28 28 26 21 25 26 Şeker, şekerleme, tatlılar 4 4 4 4 4 3 5 Tuz baharat 1 1 1 1 1 1 1 Hazır gıdalar ve diğer gıdalar 1 1 1 1 1 1 1 İçecekler 11 2 2 3 20 2 2
DPT (2001) de yayınlanan “2010 yılı nüfus verilerine göre farklı yaş gruplarının besin gereksinmesine uygun tahmini gıda miktarları” (bin ton/yıl) tablo1.8’de verilmiştir.
Tablo2.2
2010 yılı nüfus verilerine göre farklı yaş gruplarının besin gereksinmesine uygun tahmini gıda miktarları (bin ton/yıl)
Gıda Grupları
Yaş grupları Et- tavuk- balık Yumurta Kurubaklagiller Süt ve ürünleri Sebze ve meyveler Ekmek ve tahıllar Yağlar Şeker 0-2 28.47 94.90 28.47 1518.40 284.70 37.96 18.98 75.92 3-5 51.10 73.00 43.80 803.0 401.50 109.50 29.20 73.0 6-13 273.39 195.28 117.17 1952.75 1464.56 976.38 175.75 214.80 14-16 104.03 69.35 55.48 693.50 554.80 485.45 76.29 90.16 17-20 139.61 93.07 74.46 930.75 930.75 698.06 102.38 121.00 21-65 1.103,21 367.74 441.29 7354.75 7354.75 3677.38 588.38 735.47 65+ 109.14 41.97 50.37 1007.40 839.50 335.80 50.37 75.55 Toplam Nüfusun Yıllık Gereksinimleri 1.808.95 935.31 811.04 14260.55 11830.56 6320.53 1041.35 1385.90
kişilerin sağlıklarını etkilemesi açısından önem taşımaktadır. Dengeli bir beslenmede et ve et ürünleri de mutlaka tüketilmelidir. Ancak Türk vd. (2007)’nin İzmir’in Bornova ilçesindeki lise ve dengi okulların hazırlık ve lise birinci sınıflarında yaptığı araştırmada 559 öğrenciye uygulanan anket sonucunda tüm et çeşitleri ve yumurtanın besleyici bulunduğu ancak bu besinlerin başta balık olmak üzere tümünün az tüketildiği tespit edilmiştir.
Topuzoğlu vd. (2007) tarafından yapılan araştırmada, sağlıklı beslenme için uygun ürün seçimi yapma konusunda bilgi açığı belirlenmiş ve tutumu belirleyen faktörlere özgü eğitim programları hazırlanmasının gerekliliği üzerinde durulmuştur.
Bebeklik döneminden yaşlılık dönemine kadar her yaşta insanda belirgin olarak görülen beslenme yetersizlik ve/veya dengesizliklerine bağlı hastalıkların önlenmesi, balık etinin besin değerinin ve sağlık açısından öneminin vurgulanması açısından araştırma önem taşımaktadır. Yapılan bu çalışmada, öğrencilerin ilgi ve isteğini çekmesi açısından görsel ve internet temelli bir materyalin kullanılması da hedeflenene amaca ulaşmayı daha kolay kılmaktadır. Ayrıca hazırlanan interaktif materyale her zaman ulaşılabilecek olunması, sadece öğrenciler değil, toplumun da bilinçlenmesinde kullanılabilmesini olanaklı hale getirmektedir.
Karataşlı 2005’te bilgisayar teknolojisinin öne çıkan uygulaması olan internet üzerinden verilen eğitimin, üstünlükleri şu şekilde sıralanmıştır;
1. Eğitmen, asistan ve öğrenciler arasında etkileşimin ileri düzeyde olabilmesi;
2. Ders materyalinin rahatlıkla güncellenip öğrenciye iletilebilmesi ve internet üzerinde bulunan materyale öğrencinin yönlendirilebilmesidir. 3. Eğitimin hem bilgisayar hem de çoklu ortam teknolojisinin tüm
özelliklerinden yararlanması,
yaptıkları araştırmada öğrencilerin çoğunun yiyeceklerin sağlık üzerinde rol oynadığına inandığını, ayrıca öğrencilerin yarısından fazlasının yağ ve kızartılmış yiyecekler hakkında olumsuz inanışlara ve endişelere sahip oldukları tespit edilmiştir. Ancak öğrencilerdeki bu endişelerin onların davranışlarına yansımadığı tespit edilmiştir. İnsanlara olumlu beslenme davranışlarının kazandırılması ve davranış değişikliğinin sağlanabilmesi için okullarda düzenli ve devamlı beslenme eğitimi programlarının düzenlenmesi, kitle iletişim araçlarında beslenme ile ilgili denetim mekanizmalarının bulunması önerilmiştir. İnteraktif materyal, düzenli olarak kullanılabilmesi, gerektiğinde eklemeler yapılarak güncelleştirilmesi ve her düzeye uygun hale getirilebilmesi açısından da önem arz etmektedir.
Yapılan literatür araştırmalarında benleme alışkanlıkları üzerine araştırmalara rastlanırken, balık etinin beslenmedeki yeri ve önemi üzerine bir çalışmaya rastlanmamıştır. Balığın besin olarak öneminin anlatılması bireylerin bilinçlerinin artırılmasını sağlayacağı için balık etinin beslenmedeki oranının artacağı beklenmektedir. Ancak bu, verilen bilgilerin hayata geçirilmesi ve davranış değişikliği ile sağlanabilir. Buda kısa vadede değil, uzun vadede sonuçlarını daha iyi verecektir.
İnteraktif eğitim materyali; eğitim sisteminde verimliliğin artırılabilmesi, yeni ve çağdaş teknolojilerin eğitim teknolojilerinin kapsamına girmesi ve eğitimde bir araç olarak kullanılır. Bu çalışma, sadece okul ortamıyla sınırlandırılmamış, toplumun tüm kesimine hitap edecek şekilde hazırlanmıştır. Ayrıca; etkileşimli, bilgi verici, bireyin istediği yer ve zamanda ulaşabilmesi kolaylıklarına sahip olması ve konuyla ilgili bir problemler olduğunda gerekli cevapları bulabileceği bir kaynak olması bakımından önemlidir.
Bu bölümde; eğitim teknolojileri, bilgisayar destekli öğretim (BDÖ), internet destekli öğretim (İDÖ) ve interaktif eğitim materyali tasarım ilkeleri konularına