Talep Koşulları

Bir ülkede iç pazardaki talep dışarıda yer alan talepden daha yüksek olduğunda bölgesel kuruluşlar bu ürüne daha önem verirler. Bu ürün ihraç edilmeye başladığında rekabet avantajı beraberinde gelir. Talep koşulu üretilen mal ve hizmete olan talep değişkenini ifade etmekde.

Gence bölgesindeki turizm hizmet sektörünün rekabet avantajı için talep koşullarındaki değişkenler ele alınarak incelenmiştir.

Sektörde Profesyonel

Yönetici İstihdam Düzeyi

Gence Turizm sektöründe yukardada değinildiği gibi bu sektördeki yöneticilerin neredeyse yarıdan fazlası turizm işletmeciligi alanında eğitim görmemişler. Yöneticiler arasından daha fazla yabancı dil bilgisi olanlar istihdam edilmekde. Ayrıca profesyönel yönetici istihdam eden işletmelerse daha çok Türkiye Cumhuriyetinden istihdam edilen kişilerdir. Bunun nedeniyse Türkiye`nin turizm alanında gelişmiş bir ülke olması ve bu sektörde kendini gösterebilmesidir. Bu ise işletme açısından bir maliyet demektir. Böyleki Türkiyeden istihdam edilen yöneticiler yüksek ücretle çalışdırılmaktadır. Bölge içinden yurt dışında eğitim görmüş ve deneyimli kişilerin istihdam edilmesi daha olumlu görükmektedir. Bölgede istihdam sağlanırken daha çok deneyimli olmanın eğitimden önde gelmesi bir ayrı sorun olmaktadır. Gence`de rekabet edebilir durumda olan turizm işletmelerinin yönetiçileri bilgili insanlar olsa da, bazı işletmelerde yönetici bilgisi yeterli düzeyde değil. Bunun nedeni bazı sektörlerde yöneticiler işletme sahiplerinin kendileridir. Bu nedenle bölgedeki yönetici istihdamı orta düzeyde olmaktadır.

Orta

Yabancı Yatırımların

Yeterliliği Düzeyi

Gence bölgesi turizm açısından yüksek potansiyele sahip olsada bölgede turizm yetersiz olmaktadır. Bunun nedeniyse Gence bölgesinde altyapıdaki yetersizliklerdir. Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra ülkeye yabancı yatırımlar artmıştır. Bunun büyük kısmı petrol sektörlerine yönelmiştir. Son yıllarda petrol dışı sektörlere yabancı yatırımlar yükselme eğilimi göstermiş. Bununsa büyük kısmı Bakü bölgesinde yoğunlaşmıştır. Gence bölgesi ise hala yetersiz durumdadır.

Düşük

Yerli Yatırımların Yerliliği Düzeyi

Gence bölgesinde Turizmim sektörüne yapılan yatırımlar sınırlı düzeydedir. Günümüzde hizmet sektörleri içinde turizm sektörünün daha fazla getriye sahip olmasının yanısıra bu alana yatırımlar istenen sonucu vermemektedir. Çünkü turizm sektörü denildiğinde sadece oteller düşünülmemelidir. Böyleki doğa turizmi, kültür turizmi, macera turizmi, agroturizm gibi

alanlarda yeterli potansiyel olsada bu alanlara hiçbir yatırım

yapılmamaktadır.

111

Tablo 16. Talep Koşullarının Analizi.

Tablo17. Talep Koşullarının Rekabet Açısından Değerlendrilmesi

Gence Bölgesinin Talep Koşullarının Rekabet Açısından Değerlendrilmesi. Yerli

Müşterilerin Ürün Hakta Bilgi Düzeyi

Gence bölgesinde hizmet gösteren turizm sektörleri ve diğer endüstiriyel işletmeler bölgedeki firmalar konusunda yeterli bilgiye sahipler. Ama yerel halkın neredeyse büyük çoxunluğu yabancı ürünleri satın almakta. Bununsa nedeni firmaların ürünlerine olan güvensizliktir. Yerli ürünlerin reklamda yaptıkları yalnış bilgiler müşterilerin firmadan satın almasını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu endüstri alanında olsada turizm sektörü alanında neredeyse böyle bir durum var. Turizm sektörleri ve otellerde fiyatların yüksek olması yerel halkın dinlenme ve seyahat gibi hizmetleri yabancı ülkelerde gerçekleştirmesinin nedenidir. Bunun içinde yerel halk Turkiye, Rusiya, İtaliya gibi ülkelerde dinlenmeyi tercih etmektedirler.

Orta Yabancı Müşterilerin Ürünleriniz Hakta Bilgi Düzeyi

Yabancı müşterilerin Gence turizm ürünleri hakta bilgi düzeyi ortalama düzeydedir. Bunun nedeniyse Genceye gelen turistlerin büyük çoğunluğu dinlenmek için değil iş amaçlı gelmeleridir. Gelen turistlerse turizm tesislerinde yerleşirken uluslararası düzeyde tanınan otellerde kalmaktadır.

Düşük Pazarının Talep Yapısının Yakın Bölgelerdekine Benzerlik Düzeyi

Gence bölgesinde turizm ürünleri üreten ve pazarlayan işletmelerin neredeyse tümü aynı yapıya sahiptir. Sadece Naftalan bölgesinde tedavi için kullanlan petrolün olması bu bölgede sağlık turizminin gelişmesine neden olmuştur. Diğer bölgelerdeki turizm ürünleriyse neredeyse aynı. Müşteriler Gence bölgesinde turizm ürünlerini almadaki neden neredeyse konaklama için olmaktadır. Ayrıca Gence bölgesinde bulunan turizm destinasyonlarına gelme nedeni konaklama ve iş amaçlı olduğu için az sürelik bir talep söz konusudur. Ama bu ayrıca bir sorundur. Gence bölgesinin ulaşım olanaklarının olması ve doğa turizmi için ormanların, göllerin, nehirlerin, dağların olması doğa turizmi için önemli olanaklardır. Bunun için Hacıkent kasabasında bu olanaklara sahip olsada hala bu alanda işler görülmemekte. Böyleki bölgedeki işletmeler ve oteller gelen turistlerin iş amaçlı değil dinlenme amaçlı bir duruma getirmeleri önemlidir. Bu hem ülkenin ve bölgenin tanınmasına ve işletmelerinde yüksek kar sağlamasına neden olur.

Yüksek

Talep Koşulları Mean STD

devition

Yerli müşterilerin ürünleriniz (teknik özellikler vb.) hakkında bilgi düzeyi 3,33 0,53

Yabancı müşterilerin ürünleriniz (teknik özellikler vb.) hakkında bilgi düzeyi 2,02 0,59

Pazarın talep yapısının yakın bölgelerdekine benzerlik düzeyi 4,23 0,59

Müşterinizin “tüketim” konusunda bilinç düzeyi 2,55 0,50

Sektörün dış talebinin karşılanmasında komşu ülkelerin pazar payı düzeyi 3,34 0,53

Ürünlerinizi satabileceğiniz sayıda kurumsal ya da bireysel müşteri yeterliliği düzeyi 2,59 0,49

Sektörün iç talep yapısının uluslararası rekabet düzeyine göre durumu 1,92 0,69

Sektörün pazarda sahip olduğu avantajın uluslararası rakiplere göre düzeyi 3,07 0,67

112 Müşterinizin

“Tüketim” Konusunda Bilinç Düzeyi

Müşterilerin tüketim konusunda bilgi edinmelidirler. Bunun için temel gereksinimleri, güven ve güven duyma hakkı, eğitilme hakkı, sesini duyurma hakkı tanınmalıdır. Bunun için tüketicinin bilgilendirilmesinde ve eğitimide devlete, üniversitelere, ve özel kuruluşlara önemli görevler düşmektedir. Azerbaycan`da bu konuda hiçbir çalışma gözükmemekte. Böyleki tüketicileri bilgilendirmek sadece Tv kanalları aracılığıyla reklam yaparak bilgilendirmekte. Buysa yeterli olmamaktadır. Gence bölgesinde müşterilerin tüketim konusunda bilinci yetersiz kalmakta.

Düşük Sektörün Dış Talebinin Karşılanmasınd a Komşu Ülkelerin Pazar Payı Düzeyi

Sektördeki talepler iki şekilde kendini gösterir. Bunlar iç talep ve dış talepdir. Ülkeye yabancı ülkelerden gelenler dış talebi oluşturmaktadır. Gence bölgesine turizm amaçlı gelen kişilerin büyük çoğunluğu Türkiye, Rusya ve Avropa ülkelerinden gelmektedir. Bunuda söylemek gerekirki dış ülkeden gelen turistler ülke içindeki turistlere oranla fazlalık göstermekte. Ama araştırmalar bununda yeterli olmadığını göstermektedir. Bunun yükselmesi için turizm destinasyonları rekabet üstünlüğü sağlamak için, dış talepdeki yetersizliği önlemek için turizm sektörünün geliştirilmesi ve bunun için devlet politikaları bağlamında sektörün gelişmesine özen gösterilmelidir. Çünkü Gence turizm olanaklarıyla zengin bölgelerden biridir. Dış talebin karşılanmasında komşu ülkelerin pazar payı ortalama düzeydedir. Orta Ürünlerinizi Satabileceğiniz Sayıda Kurumsal Ya Da Bireysel Müşteri Yeterliliği Düzeyi

Gence bölgesinde turizm ürünlerini satabilecek, kurum ve müşterilerin yeterliliği düzeyi düşük düzeydedir. Bunun nedeni büyük holding ve işletme ve kuruluşlarının büyük kısmı Bakü yöresinde bulunmaktadır. Turizm ürünlerini satabilecek kurumlara geldiğindeyse bunların büyük kısmı şubeleri aracılığıyla Gence`de faaliyet yapan işletmeler ve kuruluşlara satabilmektedir. Bu işletmeler ürünlerini satabilecek düzeye ulaşabilmesi için Gence bölgesinde sanayi alanlarının geliştirilmesi gerekir. Turizm dışı sektörlerinde gelişmesi turizmin bölge içinde rekabetine avantaj sağlayabilir. Araştırmada turizm sektörü ürünlerini satabilecek kurumların yeterliliği düzeyi düşük olarak saptanmış.

Düşük Sektörün İç Talep Yapısını Uluslararası Rekabet Düzeyine Göre Durumu

Azerbaycan`da turizm iç talebi yeterli düzeye ulaşmış değildir. Ama son zamanlarda iç talepdeki yükselme ülke içinde hava taşımacılığının artması ve altyapıda, ulaşım kolaylıklarının yeterli duruma getirilmesi bunu olumlu kılmış. Gence bölgesinde turizm talebi mevsimsellik göstermekte. Daha çok yaz aylarında fazlalık göstermekte. İç talepde yaz aylarında Bakü yöresinden gelenler fazlalık göstermekte. Sıcaklar nedeniyle gelen turistler dağ ve ormanlık alan olan destinasyonlarda konaklamakta. Bunlar içinde daha çok Hacıkent, Hoşbulak gibi köylerde dinlenmekteler. Kış aylarında neredese kimse bu yerlere uğramamaktadır. Ama bu alanlarda kış aylarında dağ ve kayak turizmi için potansiyel bulunmaktadır. Bölgeye gelenler köylerde konaklamayl tercih etdiğinden ve araştırma firmalara yapıldığından iç talep yapısının düşük olduğu gözükmektedir. Düşük Sektörün Pazarda Sahip Olduğu Avantajın Uluslararası Rakiplere Göre Düzeyi

Gence bölgesinde turizm sektörünün ulusalararası rakiplere göre tek avantajı bu bölgenin doğasıdır. Böyleki bu bölge çevre kirliliği ve hava kirliliği diğer bölgelere kıyasla neredeyse yok durumunda. Bakü bölgesinde araba ve sanayi atıkları hava kirlenmesi gibi sorunlar yaratmıştır. Bunun için Gence bölgesinin bu sorunların olmaması bu bölgenin avantajlı durumda olmasının nedenidir. Bölgenin ulusal ve ulusalararsı piyasada pazarlama olanaklarının yeterince olmaması, kapasite kullanım oranındaki darboğazlık, firma imajının düşük olması onu ulusalararası rakiplere göre orta düzeyde olmasını göstermekte. Bunun ortadan kaldırılması ve avantajlı duruma getirmek için Gence bölgesinde turizm sektörüne yapılan yatırımlar artırılmalı, yabancı sermaye için altyapı uygun duruma getirilmeli ve devletin bu bölgeye ayırdığı devlet harcamaları yükseldilmeli. Orta Sektörünüzün iç talebin (Gence içi) yeterlilik düzeyi.

Sektörün iç talepdeki yeterliliği ortadır. Böyleki Gence içinde bulunan turizm sektörleri Gence halkının isteklerini yeterli düzeyde olmasada karşılamaktadır. Gence içi yeterli olması onun ulusal rekabet etmesini başarılı kılamayacak. Bunun için yalnız Gence içi yeterliliği değil ülke içinde rekabet edebilecek

113 duruma gelmesi gerekmektedir.