İlişkili ve Destekleyici Kuruluşlar

Ulusal rekabetde avantajın belirleyicisi ülkenin endüstri ile bağlantısı olan ve bu endüstriyi destekleyen uluslararası rekabet gücüne sahip yerel endüstrilerin varlığıdır. Bu destekleyici kuruluşlar endüstriye maliyet etkinliği ve girdi sağlayan avantaj yaratmaktadır. Bu destekleyici kuruluşlar yatay olarak ortak müşteriler, teknoloji, dağıtım kanalları, dikey olaraksa tedarikçi ve alıcı şeklinde bir birine bağlı olmakta. Bu şekilde olan endüstrilerin tümüne kümeleme adı verilmektedir. Bunların varlığı uluslararası arenada daha iyi rekabet edebilmesini sağlamaktadır. Gence bölgesinde ilgili kurumların olmasına ragmen bu kurumlar arasında ilişki düşük olmaktadır.

Gence bölgesinde sanayi ve teknoloji alanında sektörler olsada bunlar arasında ilişki düşük olmaktadır. Sanayi alanında üretilen ürünler hizmet sektörü için yeterli olmamaktadır. Destekleme kuruluşlarının büyük kısmı yabancı işletmelere bağlı kalmaktadır. Ayrıca devletin hizmet sektörüne mali yardım yapmasıda yetersiz kalmaktadır. Unversiteler bulunsada ama araştırma ve geliştirme kurumları neredeyse

116

yok düzeydedir. Devletin ünversitelerin araştırma geliştirme harcamalarına katkısının olmaması ünversitelerin bilgi geliştirmesine ve üretmesine engel olmakta. Bunun için devlet üniversite ve hizmet sektörlerinin gelişmesi için teşvikler yapmak zorundadır.

Tablo 20. İlişkili ve Destekleyici Kuruluşların Analizi.

İlişkili ve Destekleyici Kuruluşların analizi Mean Std. Devition

İlgili kamu kurum ve kuruluşları ile ilişki düzeyi 3,19 0,91

Üniversite ve benzeri araştırma kurumları ile birlikte proje geliştirme ve işbirliği düzeyi

1,62 0,62

Ortak ürün geliştirme yapabileceğiniz firma ve kurumların varlığı 3,17 0,68

Ortak işgücü eğitiminde bulunduğunuz firma ve organizasyonların varlık düzeyi

1,68 0,65

Ortak Ar-Ge yapabileceğiniz firma ve kurumların varlığı ne düzeydedir? 3,47 0,50

Ortak satın alma yaptığınız firmaların sayısı ne düzeydedir? 2,32 0,70

Uluslararası rekabet düzeyine göre sektörün Ar-Ge harcamalarının düzeyi 1,71 0,62

İlgili STK’ların sektörün gelişimi için aktif çalışma düzeyi 1,97 0,77

Bölgede mesleki eğitim veren kurumların yeterlilik düzeyi 3,48 0,50

İhtiyaç duyduğunuz rehberlik hizmetlerinin kalite ve yeterlilik düzeyi 1,65 0,61

Merkezi ve yerel yönetimlerin reel sektörle işbirliği ve destek düzeyi 1,72 0,64

Birlikte çalışabileceğiniz finansal kurumların varlığı 3,75 0,55

Birlikte çalışabileceğiniz bağımsız denetleme kuruluşlarının varlığı 1,71 0,66

Tablo 21. İlişkili ve Destekleyici Kuruluşların Rekabet Açısından Değerlendrilmesi

İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları ile

İlişki Düzeyi

Araştırma hizmet sektörlerinin yerel kurumlarla ilişki düzeyi incelenirken hizmet sektörlerinin bu kurumlarla işbirliğinin orta düzeyde olması saptanmıştır. Kurumların büyük çoğunluğunun otellerle ve tur operatörleri ile ilişkisinin yüksek olduğu görülmektedir. Böyleki işletmeler bu hizmet sektörleri aracılığıyla misafirlerini ağırlamakta. Hizmet sektörü olan otel ve tur operatörleri bu kuruluşlarla ilişkisi nedeniyle indirimler etmektedirler.

Orta

Üniversite ve Benzeri Araştırma Kurumları

ile Birlikte Proje Geliştirme ve İşbirliği

Düzeyi

Gence bölgesinde bulunan üç üniversite arasında hizmet sektörlerinin proje geliştirme ve işbirliği bulunmamakta. Sadece üniversitede eğitim alanlar bazı otellerde staj alma gibi durumlardan yararlanmaktadır. Buda sadece bazı otellerle ilişki düzeyine bağlı olsada bazılarıyla bulunmamakta. Bunun için bölgede Üniversite ve Kamu Kurumları Araştırma Merkezleri kurulmalıdır.

Düşük

Ortak ürün Geliştirme Yapabileceğiniz Firma ve Kurumların

Varlığı

Ortak ürün geliştirme yapılabilecek firmalar orta düzeyde olsada bu kurumlar arasında işbirliği düşük olmakta. Bunun nedeniyse bölgede bulunan işletmelerin bir birlerine olan güvensizliğin olmasıdır. Ayrıca ortak ürün geliştirebilmek için teknolojik altyapının yeterli düzeyde olması gerekmektedir. Böyle kurumlar sanayi alanında daha fazladır. Kurumların varlığının orta düzeyde olmasının yanısıra aralarında ürün geliştirme düşük düzeydedir.

117 Ortak İşgücü Eğitiminde Bulunduğunuz Firma ve Organizasyonların Varlık Düzeyi

Gence bölgesinde işgücü eğitimi düşük düzeydedir. Bunun nedeni işgücü eğitimi için zaman ve finansal sermaye yetersizliğinden kaynaklanmakta. Bölgedeki işletmeler büyük çoğunluğu küçük çapdaki işletmelerdir. Gence bölgesinde ortak işgücünde bulunacak firmalar bulunsada aralarında işgücü eğitimi yoktur. Bir işletmenin işgücü kaynağının yüksek olması rekabet açısından bir avantajdır. Bunun için bölgedeki firmalar bir araya gelerek çalışanlarına eğitim vermeli ve bilgileri paylaşmalıdırlar. Bununla diğer ulusal çapta rekabet avantajı yüksek olan işletmelerle rekabet edebilir. Eğitimin olması yeniliğide kendi beraberinde getirir. Adam Morgan`ın da dediği gibi pazarda dev şirketler değil daima yenilik yapan ve sağlayan işletmelet rakabetçi konuma gelirler(Morgan, 124:2001)

Düşük Ortak Ar-Ge Yapabileceğiniz Firma ve Kurumların Varlığı ne Düzeydedir?

Gence bölgesi sanayi şehiri konumundadır. Ortak araştırma yapılabilecek firmalar orta düzeydedir. Hizmet sektörlerindeki Ar- Ge sanayi sektöründen daha zordur, çünkü uzmanlaşmış olmayabilir. Hizmet faaliyetlerinde ar-ge`nin sınırlarının belirlenmeside zordur. İlk olarak ar- ge projesinin tanımlamasındaki zorluk ikinci ise ar-ge ile diğer yenilik faaliyetleri arasında çizginin çok ince olmasıdır Ayrıca Gence bölgesinde ar- ge yapabilmek için kamu araştırma laboratuvarları ile bağlantı olmalı, çalışmalarda doktora derecesine sahip personelin veya doktora öğrencilerinin yer alması, araştırma bulgularının yayımlanması ve buna bağlı konferanslar düzenlenmesi gerekmektedir.

Orta

Ortak Satın Alma Yaptığınız İrmaların

Sayısı Ne Düzeydedir?

Ortak satın alma yapılan firmalar yabancı işletmeler olmaktadır. Bu işletmeler daha çok üretimlerini yurt dışında gerçekleştirmektedir. Ortak satın alma yapılan firmaların düşük olduğu analiz sonucu tesbit edilmiş. Bunun nedeni firmaların kaliteli ve düşük fiyatlı ürünleri satın aldığından ayrıca bu firmalar hizmet sektörü olduğundan, yurt dışından satın almalarının daha yüksek olmasından kaynaklanır. Düşük Uluslararası Rekabet Düzeyine Göre Sektörün Ar-Ge Harcamalarının Düzeyi

Gence bölgesindeki sektörler ister sanayi ister hizmet sektörü olsun ar-ge harcamaları çok düşük olmaktadır. Pazarda rakipler karşısında yüksek rakabet avantajı sağlamak için pazar araştırması ve ürün geliştirme önemli neden olsada bölgede ar-ge çok düşüktür. Bunun nedeniyse yukardada değinildiği gibi bölgedeki hizmet sektörlerinin az gelirle çalışması ve sermaye yetersizliğinden kaynaklanmasıdır

Düşük.

İlgili STK’ların Sektörün Gelişimi İçin Aktif Çalışma

Düzeyi

STK`ların Gence bölgesinde daha çok eğitim alanında olduğu görülmektedir. Turizm alanında STK` lar kültür ve sanat alanında görülmektedir. Böyleki Bakü`de Kültür İşçileri Bağımsız Hemkerlar İttifagı Komitesinin Konferansı olmuş. Konferansta sosial ekonomik değerlerin korunması, sağlığın korunması, tekniki güvenlik gibi nedenler ortaya konulmuştur. STK`lar kurulsa ve konferansalar oluşturulsada Azerbaycan`da sektörlerin gelişmesi için en önemli görev devletin üzerine düşmekte. Böyleki devletin bu alana sermaye ayırması, altyapının oluşturulması, yabancı sermayeni bu alanda ülkeye çekmesi gerekmektedir. Bunun içinse devlet yabancı sermayedarlara güven sağlamak için ilk önce ülke içinde rüşvet, yolsuzluk, bürokratik engeleri ortadan kaldırması gerekir.

Düşük

Bölgede Mesleki Eğitim Veren Kurumların Yeterlilik

Düzeyi

Bölgede eğitim veren kurumlar yeterli düzeyde olmasının yanısıra bu kurumların yeterli bilgiyi verememesinde sorun yaşanmaktadır. Bölgede bu kurumlar yüksek olmaktadır. Bunlar yüksek okullar ve aynı zamanda üniversiteler olmaktadır. Bunun için üniversitelerin eğitim alanında yeterli sistemin kurulmaması öğrencilere sovyetler döneminden kalma kitaplardan eğitimin verilmesi ve öğretmenlerin büyük kısmının sovyetler döneminden kalmış eski düşünce sahipleri ve bilgiye sahip olmaları önemli sorunlar yaratır. Ayrıca

118

üniversitelerin teknolojik durumunun yetersiz olmasıda öğrencilere kaliteli eğitim sunmada sorun yaratmaktadır. Bunun için üniversitelerin teknolojik durumu iyileştrilmeli kütüphaneler öğrencilerin hizmetine sunulmalıdır.

İhtiyaç Duyduğunuz Rehberlik Hizmetlerinin Kalite ve Yeterlilik Düzeyi

Sektörün gelişmesinde rehberlik hizmetinin kalitesi ve düzeyi çok düşüktür. Ayrıca onuda belirtmek gerekirki araştırma müşterilere değil çalışanlara yapılmıştır bunun için rehberlik hizmetlerinin kalitesini ölçmek doğru sonuç vermemektedir. Ama araştırmada müşterilerin memnuniyetini ölçme konusundaki yetersizlik rehberlik hizmetinin düşük olmasının göstergesidir. Ayrıca araştırmada hizmet sektörlerindeki yöneticilerin büyük kısmının eğitiminin turizm alanında yapmamış olması rehberlik hizmetinin yeterli düzeyde olmamasını göstermektedir. Düşük Merkezi ve Yerel Yönetimlerin Reel Sektörle İşbirliği ve Destek Düzeyi

Sektörde Merkezi ve yerel yönetimin desteği çok düşüktür. Bunu söylemek gerekirki sektöre destek kalsın sektörün gelişmesine en çok sorun yaratan yerel yönetimin kendisi olmaktadır. Bu sekörde ki işletme sahiplerinden rüşvet veya onların iş alanlarına sorun yaratmakla kendini göstermektedir.

Düşük

Birlikte Çalışabileceğiniz Finansal Kurumların

Varlığı

Finansal kurumlar Azerbaycan`da fazlalık göstermektedir. Bu kurumların büyük çoğunluğu işletmelere verilmemektedir. Bunun nedeniyse devletin bu işletmelere güvence vermesi gerekmektedir. Çünkü bu krediler büyük mali yatırım gerektirmekte. Azerbaycan`da kurulan Bankalar ve finansal kurumların kaynaklarıda yeterli değil. Azerbaycan`da tarım sektörünün geliştrilmesi için Agrokredi Bank kurulsada turizm sektöründe bu alanda hiçbir bank kurulmamıştır. Yabancı devletlerde bu alanda Banklar turizmde otel, motel vd tesislere krediler vermektedir. Bu yalnız otel ve motel diğil tur operatörlerine, taşıma araçlarına ve teknolojik altyapı için krediler sunmaktadır. Ayrıca Gence bölgesindeki faaliyetde bulunan finansal kurumların faiz oranlarıda yüksektir. Bunun için bölgede kredi alan işletmeler finansal kurumlardan aldıkları paraları ödemede zorluk yaşanıyor ve bazende bu işletmeler ödeme sorunu nedeniyle pazardan çekilmek zorunda kalırlar. Sonuç olarak Gence bölgesinde yeterli finansal kurumlar olmasına rağmen bu kurumlardan kredilerin alınması neredeyse yok düzeydedir

Yüksek Birlikte Çalışabileceğiniz Bağımsız Denetleme Kuruluşlarının Varlığı

Günümüzde işletmeler arası ticari ilişkilerin giderek artması, toplumsal ve ekonomik değişim, işletmelerin büyümesi gibi nedenlerle finansal verilerde sayısal bir artış söz konusu olmuş ve bu veriler mali tabloların içeriğindeki karmaşıklığı arttırmıştır. Bu gibi olayların mali bilgiler üzerindeki etkisini incelemek ve mali tabloların güvenilirlik derecesini artırmak amacıyla kurulan sistemlerden biri de bağımsız denetimdir. (Senal, 2011:8)

Gence bölgesinde denetim kurumları düşük düzeydedir. Bunlar daha çok bilgili insanların sadece bir işletme diğil birden fazla işletmelerde çalışmaktadır. Ama bu insanlar hiçbir kuruma bağımlı değildir. Gence bölgesinde faaliyetde bulunan işletmelerin finansal riski ve gelirlerinin yüksek olmaması bu kuruluşların önemini aza indirmekte. Bunun için Gence bölgesinde bağımsız denetim kurumları düşük düzeydedir.

119